Malaga gevallen
Verzet tegen
Roosevelt
KIJKEN i, 1
DOPE
H bij E
LOECK
Meedoogenlooze
zuiveringsactie
in Rusland
De Engelsche
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Japanschc oorlogsschepen
bij Sjanghai
bewapening
Het conflict bij de General
Motors Corporation
BuHenlandsch
Overzicht
Tweede radio-rede
van den Paus
MAANDAG 8 FEBRUARI 1937. 80e Jaaigang. No. 10182.
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schogen.
ci*f*om*imf
SPANJE
AANVAL OP MADRID BEGONNEN.
Vannacht kwam het semi-officieele
bericht binnen, dat de belangrijke
havenstad Malaga gisteren is geval
len.
De troepen der opstandelingen
zouden de stad zijn binnengerukt.
Het bericht voegt hieraan toe, dat
overal in de straten zich bloedige
tooneelen afspelen.
Na de laatste berichten, waaruit bleek,
idat Franco's troepen systematisch op de be
dreigde plaats aanrukten en dat de groote
boog, dien zij van Estcpona uit naar het
'Oosten hadden gevormd, zich gedurende de
laatste etmalen aanzienlijk had vernauwd,
was het duidelijk, dat de rcgeeringstroepen
deerlijk in het nauw geraakten.
Van alle kanten rukten de rechtschen op
met als einddoel Malaga.
Het schijnt, dat het succes van de opruk
kende troepen, die onder opperbevel staan,
van generaal Quipo de Llano, voornamelijk
ie danken is aan het gebruik van kleine af-
deelingen cavallerie en gemotoriseerde in
fanterie.
Nieuwe aanval op Madrid ingezet.
De groote aanval op Madrid, welke zoo
lang moest worden uitgesteld wegens het
slechte weer, is gisteren met groote kracht
ingezet. Er wordt gestreden ten westen van
de hoofdstad, ten zuiden daarvan tusschen
de wegen naar Toledo en Valencia en in het
dal van Jarama. De strijd, die bij het aan
breken van den dag begon, duurde nog voort,
'toen de schemering viel.
De rechtsche troepen hebben zeer belang
rijke punten bezet.
Uit San Sebastian wordt gemeld, dat daar
voor het eerst sedert 1913 in de kerk van den
Goeden Herder een mis is opgedragen voor
de nagedachtenis van Koningin Maria Chis-
tina, de moeder van Alfons 13. Een groote
menigte woonde de mis bij.
Over dezen aanval meldt men van regee-
ringszijde, dat het offensief, dat de vijand
ten zuiden van Madrid heeft ontketend, zeer
hevig was en krachtig door gemotoriseerd
materiaal werd gesteund. Do rcgeeringstroe
pen boden overal krachtigen tegenstand.
De verliezen van de aanvallers
waren zeer groot en de winst, welke zij na
uren van lellen strijd onder groote verliezen,
behaalden, is van geen betcekenis in het
defensie-systeem van de hoofdstad.
Uit Andujar wordt gemeld, dat de op-
marsch van de rcgeeringstroepen in den sec
tor Grenada en Cordova wordt voortgezet.
De afdceling, welke uit Torrc don Jimeno is
vertrokken, is verscheidene kilometers opge
rukt, en heeft de dorpen Higucra de Calatra-
va en Santiago de Calatrava bezet. Beide
plaatsen liggen bezuiden Percuna. Twee an
dere afdcelingen oefenden sterken druk uit
op de steden Porcuna en Lopera. Weer een
andere brigade heeft de dorpen Adamuz en
Clavellina; ten zuiden van de Guadalmella-
to, bezet. De strijd in Eldurgo verliep even
eens gunstig voor de regeeringstroepen.
Opnieuw 16 000 Italianen
geland
Reuter meldt uit Gibraltar, dat volgens
reizigers, die uit Cadix zijn aangekomen,
twee Italiaansche schepen Donderdag j.1.
6.000 Italianen hebben geland en dat Zater
dag drie Italiaansche schepen andermaal
10.000 Italianen aan wal hebben gezet. De
reizigers zeggen, dat zij de soldaten met ei
gen oogen hebben gezien. Zij probeerden bij
de schepen te komen om de namen te ontcij
feren, doch deze waren weg geschilderd.
Verscheidene buitenlandsche journalisten,
die aan het rebellenfront in Burgos hebben
vertoefd, zijn in Algeciras aangekomen, daar
hun de toestemming om nog langer aan het
front te blijven is ontnomen. Andere journa
listen, die trachtten bij Gibraltar en La Li-
nea Spanje binnen te komen, werden terug
gestuurd.
Japansche druk op China tegen
anti-Japansch front met com
munisten.
Onder aanvoering van den kruiser Idzoe-
mo zijn te Sjanghai zes Japansche oorlogs
schepen aangekomen, klaarblijkelijk met het
doel kracht bij te zeilen aan de Japansche
eischen aan Nanking, ieder plan te laten
varen om met de Chineesohe Sowjcts een
anti-Japansch front aan te gaan.
Japansche kringen hier verklaren, dat de
anti-Japansche agitatie weer gevaarlijke af
metingen begint aan te nemen, nu uit het
volk woei' zoo veel stemmen opgaan voor
een oorlog mot. Japan tot herovering van de
verloren gebieden.
Op aandrang van de Japansche ambassade
te Peking heeft de Chineeschc regeering
moeten ingrijpen tegen de bekende Chinoo-
sche filmactrice Tsjen Po Er, die anti-Ja
pansche toespraken'' had gehouden. Zij mag
nu niet meer in de oude hoofdstad komen
Tevens is van Japansche zijde geprotesteerd
tegen het feit, dat naar zij beweren, krach
tige Chineeschc radiozenders de Japansche
draadlooze uitzending belemmeren.
meer dan honderd arres
taties. nieuwe gevallen
van „sabotage" in de fa
brieken.
Moskou. De grootsch opgezette „zui-
verings-actie" van de communistische par
tij. welke begonnen is met het proces tegen
Zinowjcf, is de laatste dagen met her
nieuwde intensiteit en meedoogenloos
voortgezet.
Berhalve bekende leiders, zooals
Boekarin, Rykof, Rakofsky en een
twaalftal andere minder bekende
communisten, die bij het laatste
proces betrokken zijn, gelooft men
dat meer dan honderd andere ge
vangen genomen zijn en thans
wachten op de behandeling der te
gen hen ingebrachte beschuldigin
gen. Tot hen behooren Sergei, een
zoon van Trotzki, en Zack, een neef
van Zinowjef.
Men probeert alle aanhangers van Trotzki
en Zinowjef en de leden der rechtsche op
positie uit de school van Boekarin te ver
wijderen. Duizenden resoluties zijn te Mos
kou ontvangen. In de resolutie van het fa-
briekspersoneel te Rostof wordt er op aan
gedrongen zonder medelijden op te treden
tegen het Trotzkistisehc gespuis.
Het agentschap „Ate" verneemt volgens
het D.X.B. uit Moskou, dat de sabotage in
de industrie op verontrustende wijze toe-
ncomt. In het Zuiden van de Oekraïne, in
RYKOV.
de staatsfabriek nr. 61 te Mikolajowa, is
door het springen van een ketel groote
schade veroorzaakt en zijn negen arbeiders
gedood. Vier ingenieurs werden gearres
teerd.
Tegenstrijdige berichten.
Een vertegenwoordiger van Reuter heeft
Zaterdagavond een telefoon gesprek ge
voerd met een buitonlandschen „waarne
mer" te Moskou Uit dit gesprek bleek: ten
eerste, dat de geruchten over de arrestalic
van 22 hoofdofficieren te Moskou, be
schuldigd van spionnage, overdreven lijken.
Wel zijn tijdens het groote proces verschei
dene officieren, onder wie generaal Punta,
in arrest gesteld. Ten derde, het is on
waarschijnlijk, dat de vrouwen en kinderen
der dertien terechtgestelde veroordeelden
gevangen gezet zijn. De dochter van Radek
bijvoorbeeld is gisteren nog naar school
geweest. Ten vierde, het is volkomen on
juist, dat de toestand in Rusland zeer ge
spannen is. Er is geen openlijk verzet tegen
de regeering sedert. 1927. De groote meer
derheid des lands staat achter Stalin en
de regeering.
SIR THOMAS INSKIP DOET
INTERESSANTE MEDEDEE-
LINGEN. DE GOEDE BE
DOELINGEN VAN DE ENGEL
SCHE REGEERING IS HAAR
DUUR TE STAAN GEKOMEN.
De Engelsche minister Thomas Inslcip, clic
belast is met de coördinatie van de lands
verdediging, heeft interessante mededeelin-
gen gedaan in een voor de conservatieve vcr-
eeniging van Fareham vIIamsphire) gehou
den voordracht.
SIR THOMAS INSKIP.
Sir Thomas, sprekende over de
buitengewoon hooge kosten van de
snelle herbewapening der natie, is
van meening, dat de ondervinding
der Britschc regeering ten aanzien
van de ontwapening haar tamelijk
duur te staan is gekomen. Deze poli
tiek werd, aldus >/r», pistor, ingege
ven door de beste motieven en de
rcgccring betreurt dit. dan ook, ge
zien uit een zeker standpunt, aller
minst.. Wij hebben geprobeerd de we
reld te laten zien, wat ondei; een fat
soenlijke poging tol, ontwapening
moet worden verstaan.
„Ik hoop, dat onze natie nooit, meer de
fout zal begaan haar defensie in een zoodani-
gen staat, van verval te doen geraken, als
waarin zij zich twee jaar geleden bevond
aldus Sir Thomas Inskip, de coördinatiemi-
nister in een rede. uitgesproken te Fareham,
„Dit, is een zeer kostbaar experiment, ge
weest, ondernomen met. de beste bedoelin
gen, maar het beeft ons tientallen millioen
pond gekbst om de landsverdediging weer
ecnigszins op peil te brengen", inskip ver
telde verder, dat eenige van zijn ambtge-
nooten weldra een bespreking zouden heb
ben met vertegenwoordigers van werkge
vers en werknemers om te overleggen hoe
men de beschikbare werkkrachten op de
beste wijze zou verdoelen, opdat bet bouw
programma voor volkswoningen en het re-
geeringsprogramma tot het oprichten van
fabrieken niet in de verdrukking zou komen.
Vrijwel alle twistpunten gere
geld.
Dctroit. De onderhandelingen in het
conflict bij de General Motors Corporation
zijn vandaag verdaagd. De gouverneur van
Michigan, Murphy, heeft Zaterdagavond
medegedeeld, dat vrijwel alle twistpunten
geregeld zijn: men moet echter nog uitma
ken, of de bond van arbeiders in de auto
industrie de eenige zal zijn, die kan onder
handelen uit naam van de arbeiders. De di
rectie der maatschappij heeft aangeboden
dezen bond te erkennen voor zoover het on
derhandelingen ten aanzien van dc leden
van don bond Ixetrcft, doch zij wil zich het
recht voorbehouden ook met andere groepen
te onderhandelen.
Influenza onder de stakers
Flint.
te
De stakers, die de automobielfabrieken te
Flint bezet houden, hebben thans dc ingan
gen van de fabriek gebarricadeerd. De gou
verneur van den Staat heeft nog geen be
vel gegeven over te gaan tot ontruimen van
de gebouwen. Verder wordt vernomen, dat
onder de stakers talrijke gevallen van in-
fluen'.i zijn geconstateerd.
Arrestatiebevel van een arbeids-
leider uitgevaardigd.
Rechter Gadola heeft een bevel tot arres
tatie van Ilomer Martin, den voorzitter van
de vakverceniging van automobielarbeidcrs,
onderteekend. Sheriff Wolcott. die heiast is
mot de uitvoering van dit bevel, heeft daar
op beraadslaagd met den commandant van
de nationale garde. Men verwacht, dat hij
Martin zal laten arresteeren, wanneer de
bezette fabrieken morgen niet zijn ontruimd
Alle bier- en dranklokalen zijn voor den
duur van de staking gesloten.
Wat gebeurt er in Rusland?
Waarom, onrust in het binnen
land als de toestand zoo roos
kleurig is?
We hebben kort geleden, bij het proces in
Rusland, tegen de z.g. saboteurs, er op ge
wezen dat geen enkele dictatuur cenig ver
zet kan dulden, omdat dit onherroepelijk
't eind van haar bestaan beteekent. De dieta
tor moet onvoorwaardelijke gehoorzaamheid
eischen, anders wordt zijn macht onder
mijnt.
Vandaar dat in liet land waar de dictator
hecrscht van geestelijke vrijheid geen sprake
meer is. Wie de vrijheid dus mint, schuwe
de dictatuur.
Er loopen de laatste dagen oncontroleer
bare berichten over Rusland. Men heeft
daarover in ons vorig nummer gelezen,
waarbij wc tevens hebben gewezen op het
feit dat men de berichten met een „kor
reltje zout" dient te nemen, omdat ze niet
alle uit onverdachte bron komen. De wel
willende lezer zal hebben begrepen dat dat
„korreltje zand" een grapje van den zet
ter was. Toch is er voldoende grond om te
gelooven dat de berichten niet geheel uit
de lucht gegrepen zijn, maar dat ze een
kern van waarheid bevatten.
We zullen hier op de verschillende bij
zonderheden niet ingaan, maar waar we
wel op willen wijzen is op het feit waar
over het Hbl. Zaterdagavond in een artikel
schreef, n.1. op de eigenaardigheid, dat
wanneer de toestand in Rusland was, zooals
de telegrammen en de communistische pers
hot zoo gaarne mogen schrijven, de binncn-
landsche onrust en opstandigheid, toch wel
een eigenaardig karakter krijgt.
De Sowjctpers verkondigt iederen dag,
dat dc socialistische opbouw niet ophoudt,
met reuzenschreden snel het einddoel te be
reiken, dat de matcricclc positie der arbei
ders voortdurend vooruitgaat, dat er in
Rusland geen werkloosheid hecrscht, dat
Sowjet-Rusland de oude wereld verre ach
ter zich laat., zoo schreef het Hbl. En noch
tans blijkt het in den Sowjetstaat te we
melen van „Trotskisten", die met Trotski
en Duitschland en Japan samen spannen
tegen dezen staat van „saboteurs", die er
uit louter „Trotskiïsme" op uit zijn in dezen
bloeienden staat het bedrijfsleven t.e ont
wrichten.
Eerste stap op den weg naar de
dictatuur. Vinnige strijd in
den Senaat verwacht.
Alles duidt er op, zegt. Reuter, dat er een
vinnige strijd in den Amerikaanschen senaat
te wachten staat naar aanleiding van Roo-
sevelt's plannen tot hervorming van het fe
derale gerechtshof.
De republikeinsche senatoren, onder lei
ding van Borah en een aantal democraten
zullen ongetwijfeld tegen dit wetsontwerp
een lelie oppositie voeren.
Er "wordt in herinnering gebracht dat dc
benoeming van dc rechters van het opperste
gerechtshof en andere federale rechtbanken
de goedkeuring van den senaat behoeft.
United Press zegt, dal meer en meer blijkt,
dat Rooscvelt's eischen in zake hervorming
van het opperste bondsgerccht de Vcreenig-
de Staten met verbazing hebben
Rooscvelt's tegenstanders vcrkla
ren openlijk, dat de president, met
dit ontwerp den eersten stap zet op
den weg naar de dictatuur.
In welingelichte kringen is men van oor
dcel, dat de presidentieele plannen zonder
veel vex-zet in het represenlanienhuis zullen
worden aangenomen, doch dat in den senaat
een felle strijd zal ontbranden.
Inde-ï, ad kan verwacht worden, dat de
bekende senator Borah zich bij de groep
conservatieve democraten, onder leiding van
senator Glass, zal aansluiten, om een ge
weldig verzet tegen deze dictatoriale plan
nen in het democratisch Amerika te organi-
seeren. En al valt te verwachten, dal ten
slotte het presidentieel ontwerp ook in den
senaat wel een meerderheid zal vinden, dan
is het toch nu reeds zeker, dat daartoe alle
Roosevelt steunende krachten noodig zullen
zijn.
De groote tnassa der bevolking staat mo
menteel nog volkomen neutraal in deze
strijd, vermoedelijk begrijpt zij de portee
niet van Roosevelt's eischen, maar men
mag verwachten, dat het grootste deel der
arbeiders en van den middenstand den pre
sident steunen zal hij iederen maatrcerel. die
geëigend is, het land de dagen der N.R.A. en
A.A.A. terug te geven.
De pers echter, en niet. alleen de republi
keinsche, verzet zich tegen deze plannen
van den president.
Strijd tegen Roosevelt wordt
georganiseerd.
Drie vooraanstaande senatoren der repu
blikeinsche partij. Charles McMary van Ore
gon, Borah van Idaho en Arthur van don
Berg van Michigan zijn Zaterdagavond
Terecht schrijft het blad dan.
Als het inderdaad zóó goed gaat
in Sowjet-Rusland als de Sowjet-
pers het voorstelt, dan wekt het
verwondering, dat Trotski, die de
laatste jaren zóó ver builen de
grenzen der Sowjet-Unie heeft ver
toefd, wiens verblijfplaats in de
Sowjet-Unie angstvallig geheim
werd gehouden, nog zóó grooten in
vloed kan hebben in alle kringen
in alle lagen der samenleving in
Rusland.
Dat klopt reeds op het eerste gezicht niet.
Het een, óf het ander: het gaat het. volk
goed in den Sowjetstaat, en dan is er geen
aanleiding voor „Trofskisme" voor „sabo
tage" op zoo ruime schaal als de Sowjet-
pers het doet voorkomen. óf het gaat het
volk niet zoo goed, en dan kan er reden
beslaan voor „Trotskismc" en ook voor wat
de Sowjet-dictator als „sabotage" verslijt.
Wie kennis neemt van de jongste open-
baringen van Walter Citrine, André Gide
en andere bekende schrijvers, krijgt een
anderen indruk van de welvaart en het ge
luk, waarvan de officieele Russische pers
zoo verdacht veelvuldig en opzettelijk ge
waagt.
Het loonpeil is voor het grootste
deel der bevolking nog erbarmelijk
laag; de woningtoestanden zijn er
nog ellendig slecht; de geestelijke
onvrijheid is grootcr dan onder het
tsarisme, ondanks de nieuwe „de
mocratische" grondwet, waarvan dc
zinledigheid thans wel blijkt bij de
vervolging van dc oppositie; de
exploitatie in arbeid, die op dwang
arbeid gelijkt, van het gros der ar
beiders ten gunste van een uitge
breide bureaucratie, de bedrijfs
leiders en andere bevoorrechten, die
buiten verhouding groote salarissen
opstrijken en nog als „helden" op
den koop toe paradccren, dit zijn
alle verschijnselen, die dc tegen
woordige Russische samenleving
kenmerken.
Aan het slot van het artikel zegt het
blad:
Zooals dc nationaal socialistische dicta
tuur als een fortuintje dc Joden misbruikt
om bepaalde energieën in het volk 1c ont
laden, zoo heeft de bolsjewistische dictatuur
blijkbaar haar „Trotskiïsten". Zij mag wel
zuinig zijn op Trotski, en haar aanhangers
in het buitenland instructie geven, niets
tegen hem te ondernemen, dat zijn leven
in gevaar zou kunnen brengen.
begonnen met, het ontwerp van een strate
gisch plan voor don strijd tegen Roosevelt's
voorstellen ten aanzien van het hoogge
rechtshof. Men verwacht., dat ook een in
vloedrijk doeld er democratische partij, on
der leiding van den senator Glass van Vir-
ginic, zich bij den strijd tegen den president
zal aansluiten.
De meening van oud-president
Hoover.
Oud-president Hoover heeft scherpe cri-
tick uitgesproken over de actie van Roose
velt jegens het federale hooggerechtshof.
„Het gaat hier, zoo zeide hij, om een po
ging van dc reeeering om de controle te
krijgen over het hooggerechtshof Dit brengt
een onderschikking van dit Hof aan het
persoonlijke gezag van dc uitvoerende
macht met zich mede. Deze kwestie is
van belang voor de grondslagen van on
zen regeringsvorm en gaat uit. boven de
politiek der partijen. Hel. volk zou moeten
worden uitgenoodigd zich in oen referen
dum uit te spreken over- dit. in de grond
wet aan te brengen amendement.
Verdere verdaging van de
Japansche landdag?
Zal de keizer opnieuw ingrijpen?
In politieke kringen spreekt men de mee
ning uit, dal dc regeering waarschijnlijk
gedwongen zal zijn den keizer te verzoeken
de parlemcntszitting nog voor een week te
verdagen, aangezien het vrijwel onmogelijk
is de begrooting en dc wetsontwerpen op de
hervorming der belastingen te herzien in
den korten tijd, die door dc verdaging der
zitting tot 12 Februari is gewonnen.
Zich wederom gekeerd tegen de
dwalingen van het nationaal-
socialisme en communisme.
Voor de tweede keer sedert bet begin van
zijn ziekte heeft dc Heilige Vader thans door
middel van de radio, het woord gericht tot
de geheele wereld. Deze tweede toespraak
van den Paus duurde slechts zes minuten.
De Paus hield met duidelijke heldere stem in
het Latijn een rede ter gelegenheid van de
sluiting van hot Eucharistisch congres te
Manilla. De Heilige Vader bad. dat alle men-
schen zullen naderen tot Jezus Christus, „op
dat eindelijk de christelijke vrede zal schit
teren in de vermoeide wereld."
Evenals in zijn vorige radiorede, welke
Zijne Heiligheid uitsprak tijdens zijn ziekte
toen hij het hed nog niet kon verlaten, keei*-
de de Paus zich tegen de dwalingen van het
nationaal-socialisme en het communisme ten
opzichte van den godsdienst, zedeleer en
vrede, doch thans minder fel dan de vorige
keer.
