Wel geld voor oorlog niet voor schulddelging De defensieleening in den Franschen Senaat Roosevelts „praatje bij bet haardvuur" DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER Dc rechtschen bedreigen Guadalajara Duitschland en een Westelijk verdrag Buitenlandsch Overzicht De Kerkstrijd in Duitschland Nederlandsche regeering protesteert bij Franco DONDERDAG 11 MAART 1937. 80e Jaargang. No. 10209, Uitgove der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen. SPANJE Generaal Miaja naar het front vertrokken. De opstandelingen bevonden zich gisteren .ter sterkte van 3240 man op 15 K.M. van .Guadalajara. De stelselmatige en machtige opmarsch der aanvallende kolonnes wordt voortgezet. Het schijnt, dat de tegenstanders dezen op marsch niet tot staan kunnen brengen. 15000 tot 20000 man troepen der internatio nale brigade loopen gevaar te worden om singeld. Zij kunnen zich, naar men veron derstelt, slechts aan omsingeling onttrekken door terug te trekken op Madrid, welles val aanleiding zou kunnen geven tot straatge vechten. De Madrilleensche verdedigingsraad heeft medegedeeld, dat de aanval, die eergisteren door de troepen der gemotoriseerde Itaii- aansche divisie liij Guadalajara is ingezet, met groote hevigheid voortduurt. De stellin gen der regeeringstroepen zijn tot vijfmaal toe aangevallen dooi* zeer sterke afdeelingen, gesteund door een machtig geschut, en vele bombardements- en jachtvliegtuigen. Tegen over de meerderheid in getalsterkte en tech nische middelen, door de Italianen in het vuur gebracht, moesten de regeeringstroe- pen terrein prijsgeven, zonder dat. de vijand het verband tusschen de linïen heeft kun nen verbreken. De opstandelingen hebben in den afgeloopen nacht in alle sectoren van het Madrilleensche front een groote bedrijvigheid getoond. De plaatselijke aan vallen der opstandelingen werden met suc ces door het geschut en de infanterie der regeeringstroepen beantwoord. De regeeringstroepen gedesorga niseerd? Een bijzondere coi'respondent van Havas bij het leger van Franco deelt mede, dat de opmarsch van de rechtsche troepen werd gehinderd door slecht weer. De opstandelingen vinden thans tegenover zich nog slechts gedesoi-ganiscerde troepen, die allen voor eigen rekening strijden. De strijd in het Noorden. Straatgevechten in Oviedo. Uit Gijon wordt gemeld, dat de opstande lingen die Oviedo te hulp zijn gekomen, een hevigen aanval hebben ondernomen op de stellingen der Tegceringstroepen van Buena Vista, het machinedepot el Fresno, Villa Euzcadi en de huizen in de nabijheid van het nonnenklooster der aanbidding. Het geschut der rechtschen vuurde ruim 3000 granaten af, doch de regeeringstroepen hielden ondanks dezen vuurregen stand. De ï-echtschen drongen door tot het machi nedepot maar werden daar gestuit door de lóyalen, die op de hoogten van het stadion van Buena Vista lagen. Na zware vei'liezon te hebben geleden waren de aanvallers ge dwongen terug te trekken en zich verder op te verschansen. Uit hun stellingen bestoken zij de regee ringstroepen, die de wijk moesten nemen in de loopgraven. Terwijl deze strijd aan den gang was trachtten di*ie colonnes opstandelingen door te dringen in de stad Oviedo, waarbij zij gebruik wilden maken van wegen, die in handen der i*egceringsti*ocpen zijn. Eeïï co lonne ondernam een operatie in de richting van de sti*aat Gonzales Besada, een.tweede wilde langs een kleine straat bij Quanta de los Catalancs oprukken, terwijl de derde uit een groep boomen te voorschijn kwam ach ter het klooster der aanbidding. Door een verrassend optreden wisten de colonnes tot aan de loyale linies door te di'ingen, maar op dat oogenblik barstte een hevig geweer vuur los. Weldra sloegen de opstandelingen op de vlucht van iedere vijftig strijdei*s hadden slechts 12 tot 15 het leven behouden en trachtten de laatste huizen van de sti*aat Gonzalez Besada te bereiken. De tweede troep soldaten kwam op dezelfde wijze uit tegen over het regeeringsbataillon „Mateotti". Te voren hadden de opstandelingen de telefoon draden doorgesneden om den regeeringstroe pen te beletten versterkingen aan te vra gen. De leiding der regeeringstroepen wist de opstandelingen echter tot staan te bren gen, waarna zij met geweervuur werden ach tervolgd. De derde colonne die oprukte langs den spooi*weg is onmiddellijk door de mi litie tot staan gebracht. Op de spoorlijn ble ven eenige lijken achter. De kwestie der terugroeping van in Spanje strijdende vrijwilligers. De Engelsche ministér van buitenlandsche zaken, Eden, heeft in het Lageiiiuis in ant woord op de vraag of de nict-inmcngings- commissie inzake Spanje de kwestie der te rugroeping van de in Spanje strijdende vrij willigers onder oogen beeft gezien „ja" ge antwoord. De Berlijnsche correspondent van de „Dai ly Telegraph" meldt, dat de Duitsche Am bassadeur von Ribbenti'op, die gisteren te Londen is aangekomen, instructies heeft me. degekregen voor zijn eerstvolgende onder houd met minister Eden. Hij moet het Duit sche antwoord op de Britsche nota van IS November, die vooi-stellen voor het sluiten van een Westelijk verdrag bevatte, over brengen. Het schijnt, dat de houding, door Duitsch land aangenomen tegenover den Belgischen wensch, dat de bestaande, vooi*loopige Lo- carno-over een komst door 'n duui*zame rege ling vervangen zou worden, onveranderd is. Duitschland is bereid tot het sluiten van een nieuw Locarno-vei*dx*ag, doch het wil dat in geen geval onder de auspiciën van den Volkenbond geplaatst zien. Overigens gelooft men, dat het tijd win nen aan Duitsche zijde zal worden geweten aan het Fransch-Russisch verdrag, dat Duitschland het liefst geheel zou zieix vei*- dwijnen. Men begrijpt te Berlijn dat Frank rijk niet gemakkelijk tot een stap van zoo groote beteekenis kan overgaan, doch men is van meening, dat het aan Frankrijk staat met nieuwe voorstellen te komen. De cor respondent van de „Daily Telegraph" ver moedt, dat Duitschland op zijn minst zal verrangen, dat de clausule van het verdrag, die vooi*ziet in een automatischen wederzijd- schen bijstand, wordt vernietigd. Uit Londen wordt nader vernomen, dat men in diplomatieke kringen aldaar betwij felt of von Ribbentrop werkelijk instructies over een Westelijk pact heeft medegekre- gen. Met op een na algemeene stem men aangenomen. Gisterenmiddag 16.10 uur is de Fransche Senaat bijeengekomen ter behandeling van de defensieleening. In de regceringsbank hadden minister-president Leon Blum en de ministers Auriol, Casnier-Duparc en Sellier plaats genomen. De rapporteur Abel Gardey zette het wets ontwerp uiteen en vroeg den Senaat het ont werp eenstemmig aan te willen nemen. Hij verklaarde, dat de financieele commissie van den Senaat het noodzakelijk achtte het maxi mum van de leening vast te stellen op 10.500 millioen franc. De commissie heeft de nieu we liberale politiek van de regeei-ing in zake de vrije circulatie van het goud goed gekeurd. Vervolgens zette Gardey de voor- deelen van de leening uiteen, welke naar keuze in francs, dollars of pondensterling zal worden afgelost. Als eerste spreker besteeg de onafhanke lijke senator Armbruster het spreekgestoelte. Hij verklaarde o.a. dat Leon Blum het mis lukken van zijn experiment heeft toegege ven. De regeering heeft een nieuwe koers aangekondigd, doch spreker vraagt zich af of de oude pi'aktijken gehandhaafd blijven. Toch zal spreker voor de leening stemmen omdat deze in het belang van het land is. De volgende spreker, James Hennossv (re- publikeinsche unie), verwachtte dat de lee ning een succes zal worden, doch hij betreur de dat Leon Blum in zijn oproep tot het land niet meer op het vaderlandslievende gevoel heeft gewerkt. Daarna voerde minister-president Leon Blum het woord. Hij verklaarde, dat het de bat zich plaatste op een terrein waar allen elkaar konden en moesten ontmoeten. De leening is 'n onderdeel van de maatregelen welke de regeering na de jongste vergade ring van den ministen*aad heeft aangekon digd, strekkende tot een duurzame regeling van de problemen van munt en schatkist en tot het versterken van het economisch her stel, dat steeds meer merkbaar is. Inderdaad is het aantal werkloozen sterk verminderd, bij de spaarbanken wordt meer ingebracht dan opgenomen en het oogenblik is thans ge komen om den toestand te saneeren. In dit geval zijn geld en schatkist nauw verbonden. Spreker verklaarde verder, dat Frankrijk trouw zal blijven aan de monetaire overeen komst met de Vei*cenigde Staten en Enge land. De regcei'ing stelt zich niet voor met een slag het schatkistprobleem op te lossen, Er is nog veel, dat haar aandacht vraagt, doch in de toekomst mag zich geen tweede begrooting vormen naast dc normale begx*oo- ting, welke gedekt moet worden door lee ningen. De regeering zal het noodzakelijke initiatief nemen. De volken moeten den toe stand onder oogen zien en een oplossing zoe ken. Tenslotte deed Blum een bei'oep op de wijs heid en vaderslandsliefde van de Senatoren. In de vele moeilijkheden, welke bestaan, heeft de regeering steeds gelet op het alge meen belang van het land. Zij heeft doel treffend gewerkt voor den socialen vrede, alsook aan het behoud van den vrede in Europa. Thans vraagt de'regeering den Se naat mede te werken om Fi*ankrijk meer vei ligheid en meer kracht te schenken. Deze rede van den ministerpresident werd door de linkerzijde luide toegejuicht. De senaat keurt de financieele wet goed met 258 tegen 1 stem. De senaat heeft met 258 tegen een stem het wetsontwerp aangenomen, waarhij de regee ring wordt gemachtigd een leening uit te geven voor de nationale verdediging. Tevoren had de Senaat met 207 tegen 62 stemmen een amendement van de minder heid verworpen, dat den gisteren door Louis Marin in de Kamer aangeboden tekst bevat te en ten doel had te. waarborgen, dat de lee ning slechts voor de nationale verdediging zal worden aangewend. De hooge rechtspraak moet een liberale geest worden gegeven. President Roosevelt heeft Dinsdag zijn reeds aangekondigde „praatje bij het haard vuur" voor de radio uitgesproken ter ver dediging van zijn plannen tot hervorming van het federale hooggerechtshof. Roosevelt zette uiteen, dat hij in het geheel geen be doelingen had om de controle over het hooggerechtshof aan zich te trekken, maar dat het noodzakelijk was zijn program ten uitvoer te leggen en de hooge rechtspraak nieuwe ki*aciit en een liberalen geest te geven. In hoofdzaak kwam zijn rede over een met hetgeen hij reeds 'gezegd had tij dens zijn rede aan het overwinningsdiner" eind voiige week. De president stelde de Amerikaansche rcgccrin* voor als een uit drie paarden bestaande' trekploeg. Het Amerikaansche volk, zoo zerde hij, verwacht dat, het derde paard eensgezind met de beide andere den wagen voort, zal ti*ekken. Het federale hooggerechtshof is echter in gebreke gebleven ten aanzien van de eens gezindheid, waarmede het, als gecoöi'di- neerd deel van de regeering, de zaken op gang had moeten houden. ROOSEVELT. Behalve dat het Hooggerechtshof zijn juridische functies op de juiste wijze uitoefende, heeft het zich op geworpen als een derde huis van het congres, een soort superlegisla- tuur, zooals een van de rechters het genoemd heeft, welke in de grondwet woorden las, die er niet staan en beteekenissen, die niet aan wezig zijn en die het nooit in de bedoeling heeft gelegen er in te brengen. Wij zijn derhalve aangeland op het punt, waarop wij de grondwet moeten redden van het federale hooggerechtshof en het ge rechtshof moeten beveiligen voor zich zelf. Wij moeten een weg zoeken om van het hooggerechtshof in beroep te gaan op de grondwet zelf. In onze gerechtshoven willen wij een heer schappij van wetten en niet van mannen. Wij willen, gelijk alle Amerikanen dat doen een onafhankelijke rechtspraak, zooals die in het voornemen heeft gelegen van de ont werpers der grondwet, en geen gerechts hoven, die politiek voeren. Roosevelt beëindigde zijn toespraak met een beroep op alle luisteraars in ieder hoekje van het land. te gelooven, dat hij geen voornemens heeft om ook maar in het minst inbreuk te plegen op de burgerlijke en religieuze vrijheden des volks.** „Ik geef de plechtige verzekering, dat fk in een wereld, waarin de democratie aange vallen wordt, tracht de democratie te doen slagen," De politieke verhouding in het naburige Oosten Turkije, Irak, .Iran en Afghanis tan zoeken contact. Onze tijd is in menig opzicht gelijk aan de dagen van voor 1914. De politieke span ningen en de onzekci*c toekomst doen ver schillende landen steun zoeken bij elkaar, we krijgen in Europa weet* groepceringen, die veel overeenkomst hebben met die van voor 1914. Men meent, en dat niet ten onrechte, gezamenlijk sterker te staan te- genover. een eventueelen vijand, dan dat men alleen iets zou bereiken. Zoo zien we in Europa de twee gi*oote groepen Italië Duitschland en Engeiand-Frankiijk, steeds dichter naar elkaar toegroeien. Maar ook buiten Europa vinden we hetzelfde verschijnsel. Zoo wijd de l;et Hbl. gisterenavond een be schouwing aan het Aziatisch Vier- mogendhedenpact, dat in wording is. Rustu Ai*as, de Turksche minis ter van buitenlandsche zaken, ver- 'trekt dezer dagen achtereenvolgens naar Bagdad, Teheran en vermoede lijk, Kaboel, teneinde met dc regee ringen van Irak, Ii*an en Afgha nistan de reeds in Januari: voorbe reide onderhandelingen te hervat ten over een Aziatisch viermogepd- hedenpact van non-agi*essie. Dit pact zal tevens benalrngen inhouden* omtrent overleg betreffende alle buitenlandsche-politicke kwesties, die de verdragsluitende mogend heden i*aken. Vei*wacht wordt, dat het verdrag nog deze maand te An kara zal worden geteekend. Turkije werpt zich op als leider van de on afhankelijke staten in het nabui'ige Oosten. De vier staten, die op het punt staan, efen nonagressieverdrag te sluiten, vinden in de jongste geschiedenis voldoende aanlei ding voor hun politieke toenadei*ing. De op lossing van den oorlog van 1914 kan huil geen reden geven voor vast vertrouwen in de toekomst. De mogendheden hebben het oude Turksche rijk onderling in mandaat gebieden verdeeld, al valt ook de tendenz te constateeren, dezen gebieden politieke onafhankelijkheid te geven onder, beding van eerbiediging van gevestigde belangen. Turkije moet het verlies van het petrole- umgebied van Mosoel als een onrecht ge voelen. Palestina vormt in het Naburige Oosten een gebiedsdeel, dat, wegens het naar het schijnt onoplosbare conflict tus schen Arabieren en Joden, aanleiding kan geven tot gevaarlijke politieke complicaties De gewelddadige inpalming van Abessinië door Italië geeft den indruk, dat het. Nabu i'ige Oosten ook nu nog niet gevrijwaard kan worden geacht voor de expansiedrift van Europecschc mogendheden, die zoeken naar grondstoffen- en afzetgebieden. Het. nonagressievei'drag, dat naar men verwacht, zooals we hierboven schreven, in den loop van deze maand te Ankara tot stand zal komen, geeft uitdrukking aan de specifieke politieke positie, die de onaf hankelijke mogendheden in het Nabui'ige Oosten innemen. Het bedoelt volgens zijn naam klaarblij kelijk slechts te zijn een onderlinge waar borg, dat geen dezer staten een der andere zal anvallen tenzij dartoe uitgelokt maar in wezen komt het neer op een betuiging van onderlinge politieke solidariteit tegen over een reeks gebeurtet»it*=on en verschijn- selen, diè relief geven aan hun- politieke lotsgemecnschap. Zij trachten in werkelijk heid over te gaan tot een zelfstandige po litiek, welke zich zooveel mogelijk losmaakt van de politieke belangen der groote mo- gendhéden die in het Naburige Oosten een i*ol spelen. Of hun dit gelukken zal, is een andere vraag. Maar het lijdt geen twij fel, dat het nonagressiepact practisclx de uitdrukking is van een ingrijpende wijziging in de politieke verhoudingen in het' Nabu rige Oosten, waarmede de groote mogend heden rekening zullen moeten houden. Het di*aagt aanzienlijk bij tot waarborging van den vrede in dit deel der wereld. „De kloosters moeten verdwijnen". In het Ambtsblatte van 4 Maart publi ceert de Bisschop van Regensburg, Mgr. Mi- chael Buchbcrger de volgende verklaring: „In den Vastenbrief, dien op den eersten Zondag van de Vasten werd voorgelezen, komt de volgende passage voor: „Dc leiding gevende bladen der Hitler-jeugd schrijven: „De kloosters waarin wij horden der levens ontkenning zien en die daardoor een gevaar vormen voor het behoud der zedelijkheid van het Duitsche volk, moeten' verdwijnen". Er is-beweerd, dat deze zin „verzonnen" zou zijn. Ik vestig er echter de aandacht op, dat deze zin te vinden is in het „Leiders blad der H.J. Uitgave D.J. Juli 1936, blz. 31, bovenaan." „Het behoeft geen betoog, dat alle citaten in een herderlijk schrijven gecontroleerd worden of ze juist zijn. De bewering, dat herderlijke brieven leugens bevatten, is zelf leugenachtig en tevens een beleediging, die ik afwijs." (w.g.) Michael bisschop van Regensburg. In aansluiting op deze bisschoppelijke verklaring is het wel interessant te vermel den, wat in hetzelfde nummer van het ge noemde „Leidersblad" over de geestesrich ting van de Hitler-jeugd gezegd wordt. „De vraag betxeffende de verhouding van de leiders der Hitler-jeugd ten opzichte van Kei-k en godsdienst", zoo luidt het, „kunnen wij, wat ons bisdom betreft, afmeten uit de volgende vooi*dracht op een leiderscursus: „Telkens, wanneer Duitschland eensge zind en sterk is, treedt Rome op om Duitsch land te vernietigen", zoo wordt gezegd. „On ze wereldbeschouwing staat tegenover die van Rome: eer, trouw, dapperheid, tegen verdrukking, lafheid en beklagenswaardi- gen angst. Fierheid en verantwoordelijk heidsgevoel tegenover knechting der zielen." Voeg daaraan nog toe, dat alle leiders der H.J. in de gouw Frankenland het anti christelijke boek van Rosenberg moeten door werken, dan kan men zich wel een voor stelling vormen van de mentaliteit, waarin de leicjers der H.J. worden opgevoed. De conferentie voor de grond stoffen. De algemeene besprekingen op de grond- stoffcnconferentie zijn gistermorgen geslo ten. Thans moeten nog het werkprogi*amma en de procedure worden vastgesteld. De Zwitser Stucki achtte het wenschclijk, dat hot verkrijgen van grondstoffen gemakke lijker wordjpgemaakt. De kwestie heeft ook een financieele zijde. Men moet nauwkeurig konnis nemen van de klachten uit landen, dio niet over grondstoffen beschikken. Rosenblum, de Sovjetrussischc deskundige, verklaarde, niet te kunnen deelnemen aan de bespreking over dit koloniale probleem, daar het volkeren betreft, die zelf niet' ge- raadpleegd zijn. Rusland verlangt geen grondgebied en geen gunsten: het wil me dewerken aan een hetere organisatie van tien vrede. Het heeft belang bij het grond stof fcnvi*aagstuk als voortbrenger, impor teur en expoi'tcur. Het wil zich aansluiten bij een betere oi*ganisatie der markten. Doelende op de gx-oote landen, die verstek hebben laten gaan, dreef Rosenblum den spot met de Staten, die wel geld hebben voor een toekomstigen oorlog, maar niet voor de betaling hunner handelsschulden. Hij was van meening, dat men door een ondei*zoek zal kunnen ontdekken, welke ver- Ixorgen bedoeling er achter de eipchen van zekere landen zit. Aan het einde der bespi*ekingen vatte de voorzitter de tot nu toe geformuleerde mee ningen als volgt samen: De commissie is eenstemmig van oordeel dat alle vraagstukken aangaande verdeeling of overdracht van koloniaal gebied geheel buiten haar bevoegdheid liggen. De commissie heeft zich slechts bezig te houden met dc kwestie van de verdeeling der grondstoffen. Niet alleen over de indu- strieele grondstoffen, doch ook over de voor naamste voedingsmiddelen zullen sta tistieken worden opgesteld. Tenslotte is de commissie eensgezind van oordeel, dat haar werkzaamheden zich niet moeten bepalen tot de koloniale producten, doch zich ook moeten uitstrekken tot do grondstoffen van andere gebieden. Op voorstel van den vooi*zitter werden drie subcommissies benoemd, nl. voor statische, commei'cieele en financieele kwesties. In een volgende vergadering, welke Don derdag a.s. bijeen zal komen, zal het plan voor den arbeid van deze subcommissie na der worden vastgesteld. Over inbeslagname „Triton". De regeering heeft aan den Nedetland- schen gezant te Tanger, onder wien Marokko resorteert, opdracht gegeven, bij de autori teiten te Ceuta te protesteeren tegen de in beslagneming van de „Triton" der K.N.S.M.- en dezen autoriteiten mede te deelen, dat voor eventueele daaruit voortvloeiende scha de zij de verantwoording dragen. STAKING VAN HET SCHOTSCHE AUTO. BUSPERSONEEL BREIDT ZICH UIT. De staking van het Schotsche autobus- personeel breidt zich uit. Meer dan 10.000 bestuurders en conducteurs hebben 't werk neergelegd. Volgens de „Scottisch Motor Itraction" is de staking niet officieel erkend en is zij 't gevolg van communistisch drij ven. De bond van transportarbeiders heeft ver klaard dat het werk hervat moet worden, opdat onderhandelingen kunnen worden begonnen. De stakers wenschen deze op dracht echter nite uit te voeren.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1937 | | pagina 1