Begrooting der Britsche
luchtmacht
Oe Duce in Libye
KIJKEN i< KDOPEH i„ CLOECK
Opmarsch der rechtschen
vastgeloopin
HOLLANDS NOORDERKWARTIER
DAGBLAD VOOR
Buiienlandsch
Koningin-Moeder
van Roemenië ziek
Overzicht
Sandler te Londen
De perspolitiek in
Duitschland
DINSDAG 16 MAART 1937. 80e Jaargang. No. 10213.
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen.
Recruteering verloopt
bevredigend
Een Westelijk luchtpact
blijft gewenscht
Bij de indiening van de ontwerp-begrooting voor de
luchtmacht heeft, volgens Reuter, sir Philip Sassoon
er de aandacht op gevestigd, dat deze begrooting, die
82.500.000 pond bedraagt, 36 millioen pond hooger is dan
de voorgaande tegenover een gemiddelde van 18 millioen
pond in de jaren, die aan de uitbreiding der bewapening
SPANJE
Nog slechts geringe successen.
De opstandelingen hebben gister
middag getoond tot den aanval te
willen overgaan, o.m. in de streek
van Trijueque. Twee colonnes tracht
ten het dorp te omsingelen. Zij wer
den echter afgeslagen en met behulp
van tanks teruggedrongen tot Val
de Arenas ten noorden van Trijeu-
que. De infanterie, die op geringen
afstand de tanks volgde, viel Val de
Arenas, dat een belangrijke stelling
op den rechteroever van den Rio
Vadiel vormt, vastberaden aan. De
geboden tegenstand was slechts van
korten duur en de opstandelingen
voorafgingen.
Sassoon zeide zeer tevreden te zijn ten
aanzien van de recruteering van gespecia
liseerd en vliegend personeel.
In 1936 aldus zeide hij stelden wij
ons voor 11.000 man voor de luchtmacht in
dienst te nemen. Onze plannen zijn geheel
ten uitvoer gelegd.
In het komende jaar hopen wij 1175 be
stuurders op te leiden.
Wij organiseeren een evenredige reserve
en een groote uitbreiding der strijdkrachten
voor de eerste linie.
Kanonnen van twee nieuwe modellen zul
len op de vliegtuigen worden gemonteerd.
In de toelichting, welke Sassoon, de on
der-staatssecretaris van luchtvaart in het la
gerhuis op het ontwerp der luchtvaartbegroo-
ting gaf, zeide hij o.a. nog, dat de uitbrei
ding van de Britsche luchtmacht, geenszins
bctcckende, dat de Britsche regeering de
hoop had laten varen, dat er ooit een lucht
pact. en een algemeene stabilisatie der lucht-
bewapening tot stand zou komen. Integen
deel, de regecring beschouwt de verwezenlij
king van deze hoop als een kwestie van het
allerhoogste belang en zal terstond iedere ge
legenheid aangrijpen, om dit doel te berei
ken.
Betreffende de samenwerking met de Do
minions deelde Sassoon mede, dat er een
programma in voorbereiding is, volgens het
welk piloten zullen worden opgeleid in de
Royal Airforce van Australië, die dan later
eenige jaren in de Engelsche luchtmacht
zullen dienen. Daarna zullen zij in de re
serve van de Australische luchtmacht wor
den opgenomen.
Nieuw-Zceland zal een dergelijk program
ma ontwerpen benevens een systeem, vol
gens hetwelk candidaten, die dienst willen
nemen in de Royal Airforce, ter plaatse me
disch zullen worden onderzocht.
De regeering zou, naar Sassoon voorts nog
verklaarde, de toepassing van een dergelijk
systeem in Canada toejuichen. Uit dit Do
minion zijn niet minder dan honderd jonge-
MEN DENKT AAN VERGIFTIGING.
Strenge maatregelen te Boekarest.
Naar een speciale correspondent van de
„Daily Telegraph" meldt, ligt koningin Ma
ria van Roemenië, de moeder van koning
Carol, sedert drie dagen ernstig ziek, zon
der dat het land hiervan iets weet. De reden
van de buitengewone geheimzinnigheid,
waarmede dit ziektegeval behandeld wordt,
is, dat de koningin lijdende is aan vergifti
ging. Donderdagnacht werd zij plotseling
ernstig ongesteld. De hofarts, dr. Mamulea,
werd terstond aan het ziekbed ontboden en
kon eerst niet achterhalen, wat de aard van
de ziekte was.
Eigenaardig is, dat terzelfder tijd de hof
maarschalk Udarenu ziek werd en daarbij
dezelfde symptomen vertoonde ais koningin
Maria. Later werd gemeld, dat hij leed aan
blindedarmontsteking, doch niets mocht er
gepubliceerd worden omtrent de ziekte van
de koningin-moeder.
Nader wordt meegedeeld, dat zich in het
ziekteverloop van de koningin verschijnselen
hebben voorgedaan welke zouden kunnen wij
zen op een ptomaïnevergiftiging, d.w.z. een
vergiftiging, die ontstaat door een alcaloïde,
welke zich vormt in tot ontbinding komende
organische stoffen.
Politieke moeilijkheden de oor
zaak?
De ernstige verdenking, dat er politieke
gevaren schuilen achter de ziekte van ko
ningin Maria, wordt versterkt door de uit
gebreide politi- en militaire maaregelen die
genomen zijn, en door de strenge censuur
scherper dan men ooit in Roemenië ge-
gend heeft welke wordt toegepast op tele
grammen, telefonische gesprekken en brie
ven.
Aan alle personen te Boekarest, die uit het
buitenland werden opgebeld, werd Zondag
avond medegedeeld, dat zij dengenen, die
hem opbelden, moesten zeggen: „U moet mij
geen vragen stellen, maar u moet slechts
luisteren naar wat ik u heb te zeggen".
Koningin Maria van Joego-Slavië, die Vrij
dag uit Londen terugkeerde voor haar Zoon,
don dertienjarigen koning Peter, die te Bel
grado met influenza te bed ligt, werd onmid-
lieden reeds op eigen gelegenheid naar Enge
land gekomen en hebben voor korten tijd
dienst genomen in de Engelsche luchtmacht.
Na gewezen te hebben op den bevredigen
den vooruitgang, welke wordt gemaakt, met
den aanleg van vliegvelden en hun accom
modatie, bracht Sassoon de kwestie van 'n
voldoende bevoorrading en uitrusting ter
sprake.
Afgezien van de grootere vliegtuigen
heeft de eendekker, welke het stroom lij n-
ideaal het meest benadert, den tweedekker
bijna volkomen verdrongen. De moeilijkhe
den, om den vliegtuigen vleugels van vol
doende stijfheid te geven, hebben deze ver
vanging aanzienlijk vertraagd. Het resul
taat is thans, dat de sterkte van de nieuwe
types die van de overeenkomstige oude types
van twee jaar geleden aanzienlijk overtreft
De regeering zal zich echter niet
tevreden stellen met de bereikte
resultaten. De onderzoekingen ten
behoeve van den bouw van machi
nes met nog grootere snelheid, ac
tieradius en draagvermogen, wor
den actief voortgezet.
Groote waarde zal worden gehecht aan
de unificatie der types en vereenvoudiging
van de ontwerpen met het doel het produc
tiekwantum te vergrooten.
De mogelijkheden van de aanschaffing van
grondstoffen, waaraan in tijd van oorlog
een tekort zou kunnen ontstaan, worden
zorgvuldig bestudeerd. Regelingen zijn reeds
getroffen voor het opslaan van reserves
van zekere producten welke van essentieel
belang zijn.
Bovendien zijn maatregelen getroffen voor
het aanleggen van voldoende voorraden
benzine en olie op plaatsen, welke zoo min
mogelijk zijn blootgesteld aan luchtaanval
len.
KONINGIN-MOEDER MARIA.
dellijk naar Boekarest ontboden. Zij en ko
ning Carol bevinden zich voortdurend aan
het ziekbed.
Ook in Joego-Slavië wordt het strengste
stilzwijgen omtrent de ziekte van de konift-
gin-moeder van Roemenië bewaard. De bla
den van Belgrado maakten daarom van het
vertrek van koningin Maria van Joego-Slavië
slechts melding van een zuivere familie-aan
gelegenheid.
Koningin Maria van Roemenië, die een en
zestig jaar oud is, is een kleindochter van
koningin Victoria en was dus een nicht van
wijlen koning George V van Engeland.
Toestand bevredigend.
Nadere berichten melden, dat de toestand
van koningin-moeder Maria van Roemenië
verbeterd is, en dat er geen enkele reden
tot ongerustheid bestaat
Dementi uit officieele kringen.
Oifficleele kringen te Boekarest spreken de
verontrustende berichten over den gezond
heidstoestand van koningin Maria tegen.
De koningin, die lijdende was aan een ver
koudheid, is, zoo zegt men, bijna geheel her
steld.
Voorts deelt men mede, dat generaal Ur-
drareano, van wien sommige bladen schre
ven, dat hij lijdende was aan een ..myste
rieuze ziekte", kortgeleden een blindedarm
operatie heeft ondergaan. Zijn toestand is
betrekk&lijk bevredigend*
verlieten het dorp met medenemen
van het oorlogsmateriaal. Een en
dertig gevangenen, allen Italianen,
vielen echter in handen der loyalen.
Verscheidene luchtgevechten hebben zich
voorgedaan terwijl driemotorige vliegtuigen
der regeering doeltreffend de achterhoede
der rechtschen bestookten. Drie rechtsche
toestellen en twee linksche werden daarbij
neergeschoten. Later stortte nog een vierde
toestel der opstandelingen, een Fokker, te
pletter.
In den sector van de Jarama hebben de
troepen van Franco een hardnekkigen
tegenstand ontmoet. Versche troepen re-
.eeeringsmanschappen deden verscheidene
malen tegenaanvallen. Ondanks het feit
echter, dat de loyalen reserve? in het veld
wierpen konden zij den opmarsch der
rechtschen niet stuiten. De opstandelingen
rukten vier kilometer op. Dit is een niet
te onderschatten terreinwinst, aangezien
Alcala de Henares thans op twintig kilo
meter is komen te liggen van de rechtsche
linies en de regecringstroepen moeilijk een
steunpunt zullen kunnen vinden. Het inne
men van den berg Butarron door de op
standelingen geeft, hun voorts nog een aan
vullende controle over den weg naar Va-
lencia.
Sommige trajecten per vliegtuig
Mussolini, die een vijfdaagsch be
zoek aan Lybië brengt, maakt op
zijn reis langs den nieuwen kust
weg gebruik van een auto. De chef
der Italiaansche regeering en zijn
gevolg hebben voor hun verplaat
sing 120 auto's noodig, welke een
stoet van 8 mijl lengte vormen.
Mussolini maakt evenwel niet uit
sluitend van zijn auto gebruik. Som
mige gedeelten van den langen weg
legt hij per vliegtuig af. Slechts en
kele getrouwen is dat bekend. Mus
solini bezichtigt dan in den daardoor
vrijgekomen tijd de ontzagwekkende
en angstig bewaakte verdedigings
werken, welke gedurende en sinds
den Abessijnschen oorlog langs de
Lybische kust zijn aangelegd.
Behalve den nieuwen weg, welke de Duce
zoo juist heeft ingewijd, is er nog een nieu
we weg van strategische beteekenis, die
meer in zuidelijke richting loopt naar de
grens van Egypte, waar hij doodloopt op een
prikkeldraadversperring.
De weg naar Jarabub, die nog zuidelijker
gelegen is, is verbeterd en verbreed.
De journalisten die den Duce op diens reis
volgen, hebben toen zij aan land kwamen
de ernstige waarschuwing gekregen, dat zij
niet mochten fotografeeren in het uitge
strekte kustgebied.
Het is verboden boven Tobroek en het
omliggende gebied te vliegen. Oorlogssche
pen liggen voor de kust voor anker, terwijl
bereden carabinieri, Italianen en Arabieren,
op gezette tijden langs de kustzone patrouil
leeren.
De Duce zal in vijf dagen 100 mijl afleg
gen.
Ben hoofdartikel van de „Daily
Telegraph".
De „Dailv Telegraph" wijdt een hoofd
artikel aan het bezoek van den Duce aan
Lybië, waar de chef der Italiaanscli regee
ring „beschermer van den Islam" is ge
noemd.
De Duce, aldus het artikel, wordt be
groet op een-wijze, welke herinnert aan de
voor-oorlogsche propaganda-toumée van
keizer Wilhelm. Er is een proclamatie
uitgegeven om uit te leggen hoe en waar
om Italië, anders dan andere Europeesche
landen, den trouw der Mohammedaansche
wereld kan opeischen.
Het is merkwaardig, dat dezelfde Wes-
tersche mogendheid, welke onlangs over
de onafhankelijkheid van een staat
met een groote Mohammedaansche bevol
king heeft beschikt en na den bomaan
slag te Adis Abeibfl, Mohammedanen en
Matigt Japan zich
Een redevoering van de minis
ter van buitenlandsche zaken,
die hoop geeft op de toekomst.
De bewapening van Engeland, hoe ge
vaarlijk op zichzelf ook, heeft ook bewezen
zijn „nut" te hebben en dat wel als preven
tieve werking op die mogendheden, welke
een al te groote mond zouden opzetten, als
het Engeland niet te vreezen had. Wij heb
ben er in ons overzicht van gisteren nog
op gewezen dat Duitschland zich wat inge
bonden heeft en met Italië nu antwoord
gegeven heeft op de Engelsche voorstellen
van November van het vorig jaar, inzake
een nieuw Locarno. Al is de inhoud van dit
antwoord dan ook nog niet bekend, het
feit op zichzelf dat Duitschland en Italië
niet langer hebben willen of durven wachten
zegt voldoende.
Is Engelands bewapening, Engelands
machtsontplooiing ook de oorzaak van het
matigen van Japan in zijn buitenlandsche
politiek? Het is waarschijnlijk. Nu Brittan-
nië niet alleen een dreigement uit kan
spreken, maar daarbij ook een sterke vuist
toonen, zal Japan er weinig voor voelen,
zijn agressieve politiek in het Verre Oosten
voort te zetten.
De eerste redevoering van den Japanschcn
minister van buitenlandsche zaken Sato,
heeft een zeer gematigden en verzoenings-
gezinden toon, zoowel tegenover Sowjet-
Rusland en China als tegenover Groot-Brit-
tannië.
Het Hbl. van gisterenavond knoopte een
beschouwing vast aan deze redevoering,
waarin het blad het ontstaan van dit mi
litaire kabinet nog eens in het kort be-
schx-eef. Wij ontleenen daaraan het volgen
de:
De kabinetscrisis, waaraan Japan de laat
ste jaren ten prooi is geweest, hebben een
groot conflict aan den dag gebracht tusschen
de onstuimigheid der nationale verlanges die
zich voornamelijk concentreeren in het chau
vinistisch gezinde leger, en de krachten en
middelen, waarover Japan beschikt, om
deze verlangens te verwezelijken. Het leger
Christenen op wreede wijze heeft vermoord
zulk een sympathieke belangstelling in
de „wettige eischen" der Mohammedaan
sche staten, die onafhankelijk zijn tot uit
drukking brengt en den nadruk legt op de
„meer dan correcte houding", welke wordt
aangenomen nopens Mohammedaansche be
wegingen in landen, waar „Italië nog niet
direct heeft kunnen intervenieeren".
Italië, aldus vervolgt het artikel, is voor
het oogenblik op zoek naar de gunst van
liet nabije Oosten en acht het nuttig alle
mededingende Westersche mogendheden te
beleedigen.
Hoe veel gelukkiger is Lybië, aldus laat
men doorschemeren, dat vier jaren gele
den .gepacificeerd" is na twintig jaren
van bloedige slachtingen en concentratie
kampen, welke de bevolking van Tripoli
hebben doen verminderen van 1.500.000 tot
600.000 zielen en waar dorp na dorp door
strafexpedities is uitgeroeid.
„Woestenij tot stand te brengen en dat
vrede te noemen" was niet de beste of
meest succesrijke politiek, welke het oude
Romeinsche Rijk heef gevoerd, doch het
moderne Romeinsche Rijk moet nog de
voordeelen leeren van het alternatief: uit
breiding van vrijheid en burgerdom. Wat
in het binnenland van Lybië evenals in 't
binnenland van Abessinië nog steeds voort
duurt moet grootendeels een kwestie van
vermoeden blijven, maar het zal verrassend
zijn, indien de Arabische landen zich zou
den haasten de Italiaansche „bescherming"
te aanvaarden uitsluitend op grond van
een vurig manifest.
„Een sterk Engeland is een bol
werk vor den vrede."
Sandler, de Zweedsche minister van bui
tenlandsche zaken, die gisteren voor een be
zoek van eenige dagen te Londen is aange
komen, heeftin 'n gesprek met journalisten
onder meer gezegd, dat de kleine staten ge
dwongen zijn een volkomen veiligheid te
zoeken in de versterking van hun wapening.
Een sterk Engeland is een bolwerk voor den
wereldvrede. In mijn land aldus Sandler
heeft het bericht der Britsche wapening
in het geheel geen ongerustheid gewekt.
Sandler hesprak vervolgens de betrekkin
gen tusschen Engeland en Zweden, waarna
hij opmerkte, dat er in de geheele wereld
een ernstige ongerustheid te bespeuren valt,
welke geen natie bespaard blijft. Deze onge
rustheid is een gevolg van den huidigen
stand van zaken in de wereld en zij is aan
leiding geweest tot de geweldige wapening,
die in strijd is met de idealen, die Engeland
en Zweden koesteren. De Zweedsche regee
ring hoopt met steun van den Rijksdag en
het geheele Zweedsche volk in staat te zijn,
als lid van den Vokenbond bij te dragen tot
een vermindering van de spanning in de
wereld en zij hoopt doeltreffende bijdragen te
kunnen leveren om de hinderpalen uit den
weg te ruimen.
Sandler bij Eden.
Sandler heeft op het ministerie van buiten
landsche zaken een onderhoud met Eden ge
had, dat langer dan een uur duurde»
droomt van de onbetwiste hegemonie op
het Aziatisch continent en in den Stillen
Oceaan, en de militaire bezetting van het
onmetelijke Mandsjoerije in 1931 heeft het
een voorproefje gegeven van wat dat zou
beteekenen voor de eer en de glorie van het
Japansche rijk; maar sedertdien is de
internationale positie voor Japan aanzien
lijk slechter geworden. Sowjet-Rusland, En
geland, de Vereenigde Staten, China, al deze
landen hebben zich zeker in militair op
zicht in minstens even snel tempo ontwik
keld als Japan en daardoor aan het finan
cieel draagvermogen van het Japansche volk
eischen gesteld, die zijn krachten verre te
boven gaan De Japansche burgerlijke poli
tici dit inziende hebben daarvan al ras de
consequentie getrokken en gepoogd, althans
voor het oogenblik en de naaste toekomst,
aan de buitenlandsche politiek haar agres
sieve karakter te ontnemen en haar in rus
tiger banen te leiden, en in financieel op
zicht met het leger tot een compromis te
komen. De radicale elementen in het leger
wenschten zich echter niet te bukken voor
de onmiskenbare feiten en poogden door
den opstand van 26 Februari 1936, onder
aanroeping van de onaantastbaarheid van
de keizerlijke macht, de politiek des lands
naar hun wil om te buigen. Het leger heeft
daardoor zijn voordien onbetwiste gezag in
de oogen van het volk onnoemelijk veel
schade berokkend.
Tot zoover deze voorgeschiedenis van het
ontstaan van het tegenwoordige kabinet.
Het is goed dat we het ons nog eens even
in herinnering brengen, om hierdoor de ver
dere gang van zaken beter te leeren ver
staan.
De groote vraag is nu of de gematigde re
devoering en politiek van Sato de uiting
is van den geest van het geheele kabinet.
Dat zal natuurlijk wel spoedig genoeg blij
ken uit de verdere politiek van het kabi
net en uit de reactie in het land op Sato's
redevoering.
Ten aanzien van Engeland heeft Sato ver
klaard, dat hij zou streven naar vriend
schappelijke betrekkingen. Hij erkende dat
zich misverstanden voor hadden gedaan, die
in de eerste plaats China betreffen, en dat
het een misgreep was bij een land, dat be
langen in China had, ongerustheid te ver
wekken over de Japansche politiek in dat
land. De „Times" neemt deze verklaringen
op als een gunstig teeken voor de toekomsti
ge Engelsch-Japansche betrekkingen.
Die, woorden zien er niet ongunstig uit.
Nu wachten we verder maar af
De pers in dienst van de staat.
Op een congres van de Duitsche rijkspers-
karner heeft gister de leider van den Rijks
hond der Duitsche pers, Weiss, het woord
gevoerd over de actuecle problemen van de
Duitsche pers. Hij zeide o.a. dat tot 1933 de
Duitsche pers een waar spiegelbeeld vormde
van een tijd, welke in de geschiedenis zal
voortleven als een waarschuwend voorbeeld
van politiek en cultureel verval. De huidige
pers toont een bewonderenswaardige con
centratie van de mecningsvormen, waar
door zij een geestelijke macht is geworden.
Sprekende over de persvrijheid zeide
Weiss, dat het, in het geheel niet jammer
is dat een persvrijheid is opgeheven, waar
onder dc vrijheid van den Staat te gronde
werd gericht. Het Engelsche volk kan zich
misschien de luxe permiteeren, aangezien
het een in veiligheid oud geworden ge
slacht is, doch Duitschland kan dit niet.
De nationaal-socialistische perspolitiek is
een voortzetting van de nationaal socialis
tische staatkunde, hiervan is ook het ver
bod van de kunstcritiek een gevolg. De cri
ticus moet zich bewust zijn, dat hetgeen zich
op het tooneel afspeelt, politiek in de wij
deren zin des woords is. Kunstbeschouwing
beteekent meer ter zake dienende uiteenzet
tingen en minder schoolmeesterij.
Tenslotte zeide Weiss, dat het doel van
den Rijksbond is een aanzienlijke en inte
ressante Duitsche pers in dienst van den
Staat te scheppen.
Overstroomingen in België
Oost-Vlaanderen wordt door ernstige over
stroomingen geteisterd, welke aanzienlijke
materieele schade hebben veroorzaakt.
Gisterochtend is de Durme buiten de
oevers getreden. De dijken zijn op vijftien
plaatsen gebroken en de grootste doorbraak
heeft een lengte van zes meter. Talrijke wei
landen en landerijen staan blank, terwijl
ook de straten en de markt van het stadje
Lokeren onder water staan.
Ook de Donder is buiten de oevers getre
den en heeft akkers en weilanden onder
water gezet. In Dendermonde zijn de kel
ders vol water geloopen.
Tusschen Gent en Baesrode is het water
van de Schelde tot een zeer hoog peil
gestegen.
BESCHERMING VAN DEN BOEREN
STAND IN OOSTENRIJK.
In een vergadering van de Tiroler Boe-
renkamer verklaarde Minister van Land
bouw, Dorfer. dat maatregelen in voorbe
reiding zijn, welke moeten verhinderen dat
boerenbezit door veiling in handen komt
van niet-boeren. Uit den nood van de boe
ren mag geen profijt getrokken worden.