Engeland laat Delbos in den steek
Regeerirgstroepsn
hervatten gpmarsch
DAGBLAD VOOR HOLLAKDS NOORDERKWARTIER
Chryslerfabrieken ontruimd
SPANJE
Controleplan over 14 dagen
in werking
Duitschland en het
Vaticaan
Buiienlandsch
Overzicht
De besprekingen te Praag
Incident in Tanger
Een Chineesch-Russische
overeenkomst
Amerika en de
ontwapenings-conferentie
fllll
VRIJDAG 2« MAART 1937. 80e Jaargang. No 20222.
Uftgav# der N.V. v.k. Tropmon Co. ScKogeo.
Britfannië gevoelt niets voor
een blokkade
Het voorstel van den Franschen
minister van buitenlandsche zaken,
Delbos, om doeltreffende maatrege
len ter zee te nemen, teneinde een
verderen toevoer van. vrijwilligers
en oorlogsmateriaal naar Spanje te
verhinderen, heeft volgens TJn. Press
bij de Britsche regeering geen we
derliefde gevonden. In ieder geval
blijkt de Britsche regeering niet be
reid te zijn, de controle van te
Spaansche kusten in een werkelijke
blokkade te veranderen, „wijl men
dan den duivel met Beëlzebub zou
uitdrijven".
Men behoeft zich slechts in te den
ken, aldus een zegsman van de re
geering, wat gebeuren zou, indien
een Britsche destroyer op een goeden
dag een Italiaansch schip met vrij
willigers aan boord zou praaien en
naar Italië zou terugsturen. Een
dergelijk optreden zou waarschijnlijk
Engeland verwikkelen in een oorlog
met Italië en Duitschland.
Op de vraag, wat practisch gebeuren zou,
in geval het niet-inmengingsverdrag nog
zou worden geschonden, antwoordde de zegs
man, dat Frankrijk of zijn starre houding
zou moeten prijsgeven of het niet-inmen
gingsverdrag opzeggen. Tegelijkertijd ver
klaarde hij dat Engeland tegen iedere po
ging zijn zou, om de hulp van den Volken
bond in te roepen, teneinde het niet- in
mengingssysteem doeltreffend te maken.
Naar van betrouwbare zijde wordt mede
gedeeld, staan zoowel het Foreign Office als
de admiraliteit op het standpunt, dat iedere
actie ter zee, die Engeland zou kunnen mee
sleuren in een oorlog met mogendheden,
wien interventie in Spanje zou worden ver
weten, onverantwoordelijk is.
Italiaansche pers constateert
rustiger houding van Engelsche
bladen.
De Italiaansche pers constateert, dat in de
Engelsche bladen een tendentie tot kalmee
ring jegens Italië is ingetreden. De direc
teur van de „Tribuna" schrijft o.m. in zijn
blad, dat de thermometer der Britsche ner
vositeit een afnemende phase aangeeft en
voegt hieraan toe, dat dit de Italianen on
verschillig laat. Wat gebeurd is, is met on-
uitwischbaren inkt geschreven naast de
andere herinneringen. Wat gezegd en ge
schreven is wordt niet vergeten, zelfs niet
wanneer Italië in allen trouw voornemens
is naar de letter en den geest het kortge
sloten accoord te blijven aanhangen.
Meende Delbos wat hij zeide?
Aangezien de dreiging van den Franschen
minister van buitenlandsche Zaken, Yvon
Delbois, inzake een eventueel voorstel bij
den volkenbond tot een vloot-actie tegen Ita
lië, indien dit land nog meer vrijwilligers
naar Spanje zal zenden, eerst in de late
avonduren bekend werd, is het officieele
antwoord van de Italiaansche instanties tot
dusver nog niet ontvangen.
In kringen, welke in nauw contact staan
met het Italiaansche departement van .bui
tenlandsche zaken, gaf men evenwel uiting
aan zijn verwondering over dezen Franschen
stap, welken men als een „kunstmatige ma
noeuvre" brandmerkte.
Men betwijfelt hier, of Delbos werkelijk
meende, wat hij heeft gezegd.
Italië, aldus wordt verklaard, heeft toch
gedurende de laatste dagen meermalen in
oficieele verklaringen er op gewezen, dat
na de aanvaarding van het controle-plan
door de niet-inmengingscommissie van Lon
den, geen Italiaansche vrijwilligers en even
min eenheden van het geregelde leger naar
Spanje zijn vertrokken.
Verder wordt er den nadruk op gelegd,
dat de EngelschItaliaansche verzekeringen
van den 2en Januari 1.1. over de handhaving
van den status quo in de Middellandsche Zee
eigenlijk voor Frankrijk een afdoende garan
tie moeten zijn, om alle vrees met het oog op
Spaansch Marokko te laten varen.
Thans onderhandelingen over
collectieve contracten.
Gouverneur Murphy heeft volgens
Un. Press bekend gemaakt, dat de
sit-down-stakers in de Chryslerfa
brieken met goedkeuring van den
vakvereenigingsleider, John Lewis,
hebben besloten, de fabrieken te ont
ruimen.
In een schrijven aan den plaatse
lijken vertegenwoordiger van de
vakvereeniging deelt de gouverneur
mede, dat het werk niet zal worden
hervat, alvorens de onderhandelin
gen tot een gunstig resultaat zullen
hebben geleid. ,ti(;
De besprekingen zullen in den loop van
den dag worden hervat, indien althans de
werklieden inderdaad de fabrieken zullen
hebben ontruimd.
De leiders van den arbeidersbond zijn on
middellijk gister naar Detroit vertrokken,
om den 6000 stakers te verzekeren, de fa
brieken welke zij sedert 8 Maart bezet hou
den, te verlaten, opdat een aanvang kan
worden gemaakt met de onderhandelingen
over de collectieve contracten.
Zooals bekend is het conflict over deze
contracten de voornaamste reden geweest
tot deze staking.
Nadere berichten melden dat de fabrieken
indertijd zijn ontruimd. De stakers blijven
echter posten. Men verzekert te Was
hington dat deze gunstige wending van de
zaak geen wijziging brengt in de plannen
van Roosevelt om de kwestie der sit-down
stakingen wettelijk te regelen.
BRITSCHE KRUISERS IN DEN STORM
BESCHADIGD.
Gedurende een zwaren storm in het Wes
telijk deel van de Middellandsche Zee zijn
drie kruisers der Britsche vloot., de „Des-
patch", de „Arethusa" en de „Penelope" zoo
ernstig beschadigd, dat zij koers hebben ge
zet naar Malta, waar zij hersteld zullen
worden.
Da jongste meeningsverschillen
betreffende de toewijzing van de
administratieve posten voor de con-
tr61e hebben tot vertraging geleid
in de toepassing van het controle
plan, dat naar men hoopte op 29
Maart in werking zou treden. Men
vertrouwt evenwel dat het volledige
plan in al zijn aspecten over dagen
definitief in werking zal getreden
zijn.
Het feit dat de commissie gedurende de
Paaschdagen niet zal bijeenkomen wijst er
op dat de werkzaamheden betreffende het
plan thans feitelijk geëindigd zijn.
Het standpunt van Italië nopens het te
rugtrekken der vrijwilligers, zoo verneemt
Reuter voorts, heeft in het geheel geen in
vloed op hetgeen reeds gedaan is voor de
organisatie van het controleplan. Dit stand
punt had alleen betrekking op de kwes
tie van het terugtrekken der vrijwilligers,
welke in weerwil van de er aan verbonden
moeilijkheden naar men blijft hopen op
opbouwende wijze door de commissie zal
worden behandeld wanneer zij na Paschen
weder bijeenkomt.
Noch Frankrijk, noch eenige andere mogend
heid is voornemens het probleem van de
strikte toepassing van het verbod van het
zenden van vrijwilligers naar den Volken
bond te verwijzen, daar algemeen wordt
erkend dat dit probleem in wezen tot de
bevoegdheid van de commissie behoort.
Bij het onderhoud gisteravond tusschen
Delbos en den Britschen ambassaduer is
hieromtrent naar Reuter meent te weten
overeenstemming bereikt.
Krachtige tegenstand.
Na een tijd van- stilstand hebben de re-
geeringstroepen hun opmarsch voortgezet ten
Oosten van den weg van Aragon in de rich
ting van Renales. Ditmaal stieten zij op een
krachtiger weerstand van den tegenstan
der. Tegen den middag hebben de regee-
ringstroepen na een reeks omsingelende be
wegingen de bijna algeheele insluiting van
Renales tot stand gebracht. Zij hielden toen
de hoogten rondom het dorp bezet en hadden
de ravitailleeringswegen der opstandelin
gen afgesneden.
Gemeld wordt, dat de regeeringstroepen
in den sector Pozoblanco een energieken
aanval hebben ingezet, waarbij zij tien kilo
meter in de richting van Villamarta konden
oprukken. Zij hebben zeer belangrijke stel
lingen bezet, vooral in de mijnstreek, welke
sedert lang in de macht der opstandelingen
KIEL KOOPEN tij CLOECK
ONDERHANDELINGEN MISLUKT.
Demarche van den nuntius in de
Wilheimstrasse.
Mgr. Orsenigo, de apostolische nun
tius' te Berlijn, heeft zich Woensdag
naar de Wilheimstrasse begeven waar
hij 'n protest indiende tegen de van
Duitsche zijde opgeworpen bewerin
gen, volgens welke de pauselijke en
cycliek, die Zondag j.1. voorgelezen is
in de kerken, in strijd zou zijn met
het concordaat.
De nuntius voegde hieraan toe, dat hij het
Duitsche standpunt niet als welgefundeerd
kon beschouwen, volgens hetwelk de ency
cliek een inmenging, zou beteekenen in de
Duitsche binnenlandsche zaken. De staats
secretaris voor buitenlandsche zaken ad in
terim, Dieckhoff, handhaafde het Duitsche
standpunt.
Diplomatieke Duitsche kringen zien voorts
In de aankomst te Berlijn van von Bergen,
den Duitschen ambassadeur bij den heiligen
stoel, een aanwijzing voor de spanning, die
tusschen de rijksregeering en het Vaticaan
bestaat.
De „Deutsche Diplom atisch-Po-
litische Korrespond enz" over de
encycliek.
Met betrekking tot de encycliek van den
Paus, waarin de Duitsche regeering wegens
haar houding ten opzichte van het Concor
daat wordt aangevallen, schrijft de „Deut
sche Diplomatisch-Politische Korrespondenz"
o.a.:
De in de encycliek ontwikkelde these riet
ORSENIGO.
om te beginnen over het hoofd, dat het con
cordaat in den vorm, waarin het in den zo
mer van 1933 werd gesloten, een schema
tisch verdrag gebleven is, en dat uitvoe
rende bepalingen, die reeds tusschen de ver
tegenwoordigers van het Duitsche episco
paat en van de regeering in den zomer van
1934 waren voorbereid, niet in werking kon
den treden, als gevolg van de afwijzende
houding van het Vaticaan.
Naar aanleiding van het verwijt van ker
kelijke zijde, dat den kerkdijken instanties
met name op het gebied van het schoolwe
zen niet de voor haar arbeid noodige vrij
heid van beweging wordt toegestaan, merkt
het orgaan der Wilheimstrasse op, dat geen
waarborg bestond, dat het onverzettelijke
deel van den nationaal-socialistischen staat,
de volksgemeenschap in alle lagen van het
Duitsche volk tot stand te brengen, van de
zijde der Clerus ook zonder voorbehoud en
daadwerkelijk zou worden gesteund en be
vorderd. Dit streven Is van katholieke zijde,
en wel onder bedekte samenwerking met
buitenlandsche instanties, steeds weer op ac
tieve en passieve tegenstand gestuit.
Dat de belangstelling van de Vaticaansche
diplomatie voor het nationale streven van
het. Duitsche volk intusschen in het geschied
kundig verleden meermalen op negatieve
wijze tot uiting is gekomen, moet de gevoe
ligheid van een groot deel der Duitsche
bevolking op dit gebied in hooge mate ver
klaarbaar doen zijn. Zij wordt zeker niet
verminderd, wanneer van de zijde van het
Vaticaan ten opzichte van Staten, die zich
door gelijkgerichte tendenzen laten leiden als
de Duitsche politiek, bij lange na niet in
dezelfde mate wordt gereageerd, als wan
neer het Duitschland betreft. Het blad
maakt in dit verband melding van recente
gebeurtenissen in een grooten Europeeschen
Staat, waarbij het ging om de uitschake
ling van het godsdienstig onderwijs in be
paalde declcn des lands, zonder dat een
scherpe reactie van bevoegde kerkelijke
kringen te bespeuren was.
De pauselijke encycliek, zoo ver
volgt het blad dan, moet derhalve in
het Duitsche rijk bevreemding wek
ken, daar hieruit de bedoeling zou
kunnen blijken, een deel van het
Duitsche volk wantrouwend, ja zelfs
vijandig, tegen zijn regeering te
stemmen.
Tenslotte zal zij in binnen- en buitenland
onvermijdelijk den indruk moeten wekken,
dat zij beoogt, krachten, die het Duitsche
rijk niet welwillend gezind zijn, troeven te
gen het vaderland der Duitsche katholieken
in handen te spelen.
Overigens, zoo besluit het blad, moet het
ook de Heilige Stoel tot nadenken stemmen,
of de bijval, dien men haar van verschillende
zijden voor haar optreden heeft gebracht,
werkelijk zijn oorzaak vond in geestesver
wantschap.
België zoekt eigen
zelfstandigheid
België is al sedert eenigen tijd bezig zich
los te maken van de verplichtingen, die het
verbindt aan de groote mogendheden. Wij
hebben er vroeger al eens op gewezen dat
de Nederlandsche politiek voor België voor
oogen stond en het is daarom geweest, dat
België zich van de verplichting ten opzichte
van het verdrag van Locarno wenschte los
te maken. Engeland was wel geneigd met
den Belgischen wensch rekening te houden,
doch Frankrijk had België graag als ver
dragsluitende mogendheid tusschen Duitsch
land en zijn eigen grenzen.
Nu is België eens in Londen gaan praten.
Men heeft daarover een en ander in onze
krant kunnen lezen. Met dit bezoek is het
Belgische vraagstuk dus plotseling in het
middelpunt van de belangstelling gekomen,
ook al, zooals hieronder zal blijken, omdat
er kanten aan zijn, die verder strekken dan
de Belgische grenzen.
Over het bezoek van koning Leopold aan
Londen schreef de N.R.Crt. gisterenavond
o.m.
De positie van de Belgische regee
ring is niet benijdenswaardig en het
zal haar heel wat moeite kosten de
buitenlandsche politiek, zooals de
Koning die op 14 October 1936 heeft
uitgestippeld, gebaseerd op de ge
dachte van onafhankelijkheid met
de aanvaarding van zekere interna
tionale verplichtingen, die de krach
ten van het land niet te boven gaan
en het niet a priori sluiten in be
paalde groepeeringen, te verwezen
lijken. België heeft na den oorlog
nauw met zijn vroegere bondgenoo-
ten samengewerkt en er is veel
overleg voor noodig om deze banden
in de door België gewenschte mate
te verzwakken.
Voor die verzwakking heeft de Belgische
regeering zoowel motieven, die ontleend zijn
aan binnenlandsche, als motieven die op
buitenlandsche overwegingen berusten, al
kan niet ontkend worden, dat het een ten
nauwste met het ander samenhangt.
De practische beteekenis van de Belgi
sche wcnschen is, dat het land niet het ri
sico wil loopen nogmaals het terrein te
worden, waarop een internationale oorlog,
anders dan een oorlog om de eigen onafhan
kelijkheid, wordt uitgevochten.
Nu voelt men in Engeland en Frankrijk
zeer goed, dat er veel billijks is gelegen
in de Belgische onafhankelijkheidsvvenschen
Maar aan de andere zijde overweegt men,
dat indien deze landen nu eenmaal het
standpunt aanvaarden, dat hun grens aan
den Rijn ligt, zooals het van Engelsche zijde
werd uitgedrukt, het voor hen ook van
groote militaire beteekenis is, georganiseer
de steunpunten te hebben in de nabijheid
van de Duitsche grens.
Bovendien eischt België hetzelve recht op
ten aanzien van de bepalingen in art. 16 van
het Volkenbondshandvest betreffende den
doortocht aan troepen van een mede-Volken
bondslid, dat zijn verplichtingen onder het
handvest ten uitvoer brengt
Evenals ten aanzien van de toepassing
van militaire sancties wenscht België vast
gelegd te zien, dat het zelf zal kunnen be-
oordeelen of de omstandigheden de gebruik
making van het recht van doortocht van le
gers, die aan de collectieve verdedigers te
gen een aanvaller, deelnemen, wettigen.
Hiermede raakt België, zooals we in den
aanvang van het overzicht schreven een
kwestie, die niet alleen zijn nabuurlanden,
maar alle deelnemers aan den Volkenbond
raakt. Daarover zal nog heel wat gebabbeld
moeten worden alvorens het zoover is, als
het ooit zoover zal komen.
Het vriendschapsverdrag Italitt-
Zuid-Slavië toegejuicht. Geen
herstel der Habsburgers.
Na aloop van de besprekingen tusschen
Tatarescu en Hodza is een oficieele mede-
deeling uitgegeven, waarin gezegd wordt,
dat beide staatslieden vooral het vraagstuk
van de uitbreiding van het handelsverkeer
tusschen Tsjecho-Slowakije en Roemenië heb
ben bestudeerd. Ook is een uitvoerige over
eenkomst betreffende de regeling der in
Tsjecho-Slowakije geplaatste bestellingen
voor het Roemeensche leger gesloten. De
staatslieden hebben vastgesteld, dat de ge
dachte der Kleine Entente levensvatbaar is
en veld wint. Zij hebben uiting gegeven aan
hun voldoening over de broederlijke^ betrek
kingen met Zuid-Slavië, met welks interna
tionale politiek hun regeeringen het volko
men eens zijn. In de Italiaansch-Zuidslavi-
sche onderhandelingen zien zij een kostbare
bijdrage tot een consolidatie van den toe
stand in een gebied, waar alle leden der
Kleine Entente die consolidatie wenschen.
Beide regeeringen zijn bereid deel te nemen
aan een overeenkomst, die alle Donaustatcn
omvat en blijven zich hardnekkig verzetten
tegen iedere poging tot herstel der Habs
burgers.
Italiaansche mariniers dringen
het redactiebureau van de „De-
moncracia'" binnen.
Vijftig Italiaansche mariniers, deel uitma
kende van de bemanning van de torpedo
boot „Roca", zijn de drukkerij binnenge
drongen van het Spaansche dagblad Demo-
cracia, waar zij eenige matericele schade
hebben aangericht.
De directeur van het blad maakte gebruik
van een jachtgeweer en wondde drie aan
vallers. Deze hebben het uithangbord van
de drukkerij medegenomen.
Voor het telegraafkantoor hebben de ma
riniers gemeend, dat het personeel van het
bureau hen uitdaagde. Zij drongen toen het
gebouw binnen. Er werden verschillende
schoten gelost. Een marinier werd gewond.
Een huls van een revolverpatroon werd in
het gebouw gevonden en een andere huls
op straat. De mariniers werden onder geleide
van politic en gendarmerie naar boord ge
bracht om uitbreiding der ongeregeldheden
te voorkomen.
Een in het telegraafkantoor ingesteld on
derzoek heeft niets uitgewezen. Om zeven
uur 's avonds was de rust weergekeerd. De
winkels werden toen heropend.
MILITAIRE VRACHTAUTO IN ROEMENIé
DOOR TREIN GEGREPEN.
Drie dooden, vier ernstig gewonden
Nabij het station Pantelimon heeft de
trein Boekarest-Constantza op den overweg
een militaire vrachtauto gegrepen. Drie der
inzittenden werden gedood, vier zwaar ge
wond.
LINDBERGH HEEFT EEN KLEINE
MOTORSTORING.
Het vliegtuig van de Lindberghs heeft een
kleine motor-storing gehad. Deze was even
wel spoedig hersteld en te 4.45 uur plaat
selijke tijd zijn zij naar Gwadar vertrok
ken,
Nanking ontkent.
Twee Japansche bladen, die te Sjanghai
verschijnen, berichten, dat een overeen
komst tot stand is gekomen tusschen Nan
king cn Moskou. Deze overeenkomst zou de
volgende bepalingen bevatten:
le. De Sowjets zullen de Chineesche com
munisten niet steunen.
2c. De kwestie van de Chineesche commu
nisten gaat alleen de Chineesche regeering
aan, welke hierbij geen buitenlandsche hulp
noodig heeft,
3e. De regeering van de Sowjet-Unie er-
kent de Chineesche souvereiniteit in Sin-
kiang;
4e. In Buiten-Mongolie wordt de bestaande
toestand gehandhaafd.
5e. Beide landen zullen samenwerken in
het handhaven van de veiligheid in den
Stillen Oceaan.
De bladen wijzen op het belang van deze
overeenkomst, waarbij de Sowjet-Unie be
langrijke concessies doet aan China. De Ja
pansche bladen verklaren dit met het ver
langen van de Sowjet-Unie om Japan tegen
te werken.
Nadere berichten uit Nanking ontkennen
ten sterkste, dat een overeenkomst met de
Sovjets zou zijn tot stand gekomen. Men
wijst op de onverzoenlijke houding van
Tsjang-Kai-sjek tegenover het communisme
cn zegt slechts door eigen kracht en doel
matige organisatie van de nationale partijen
tot een onafhankelijk en sterk China te
willen komen.
De Vereenigde Staten informeert
in Engeland.
De Amerikaansche minister van Buiten
landsche Zaken, Huil, heeft, medegedeeld,
dat Norman Davis opdracht ontvangen
heeft zich in verbinding te stellen met de
ambtenaren van het Foreign Office. Eerst
daarna zal besloten worden over zijn deel
neming aan de voorbereidende commis
sie der ontwapeningsconferentie, welke in
Mei te Genève zal bijeenkomen. Huil ver
klaarde, dat nog niet besloten was of Davis
naar Genève zou gaan na de Suikerconfe
rentie op 5 April.
In officieele kringen leidt men uit. deze
verklaring af. dat Davis opdracht heeft
ontvangen bij officieele Britsche kringen te
informeeren of de bijeenkomst der com
missie inderdaad zou plaats heM>en en of
Engeland en de andere mogendheden defi
nitieve voorstellen hebben te doen met be
trekking tot de bijeenkomst der algemeone
ontwapeningsconferentie.
Rotsblok stort neer op
soldaten
Ernstig ongeluk in Roemenië.
Een rotsblok dat zich had losgemaakt van
een berg in Transvlvanië (Roemenië) is
terecht gekomen op een troep geniesoldaten,
die werkzaamheden verichtten aan den
spoorlijn Uvaveta—Dornei. Vier soldaten
werden gedood, zeven zwaar en 15 lichtge
wond.