fluitschlands politiek tegen Rusland
Schip met Nederlandsche
bemanning in den grond
geboord?
KIJKEN «KOOPEN »j CLOECK
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
De kerkstrijd in
Duitschland
Ludendorff over een
komende oorlog
Wederom „sit-down"
staking bij Chevrolet
Buitenlandsch
Overzicht
Blum onder de macht van
de arbeiders
De uitnoodiging aan
Van Zeeland
Zuid-Afrika en de
Nazi's
Moeilijkheden in Britsch-
Indië
WOENSDAG 7 APRIL 1937. 80e Jaargang. No. 10231.
Uitgove der NV. v.h. Tropmon Co. Schotje».
Van toenadering kan volgens
Berlijn geen sprake zijn.
Iti politieke kringen hebben de door een
deel van dc Engelsche pers gepubliceerde
geruchten waarvan wij uitvoerig melding
maakten, over een zoogenaamde komende
of zelfs reeds begonnen Duitsch-Russische
toenadering opzien gebaard.
Men is te Berlijn van meening, dat het
Duitsche antwoord op al deze vermoedens
reeds zoo duidelijk is gegeven op de partij
dagen te Neurenberg in 1935 en 1936, dat
men niet meer kan twijfelen aan de hui
dige zoowel als over de toekomstige hou
ding van Duitschland tegenover de Sowjet-
regeering. Merkwaardig wordt de opvatting
van de „Daily Herald" genoemd, welke het
vermoeden uitspreekt, dat de beweringen
over een zoogenaamde toenadering tusschen
Berlijn en Moskou ten doel hebben om in
de landen van de Kleine Entente verwarring
te stichten.
De Berlijnsche correspondent van de N.R.
Crt.. schrijft over deze interessante kwestie
nog het volgende:
Hier heeft een beschouwing van de Daily
Telegraph sterk de aandacht getrokken,
waarin aan het onderhoud tusschen Hitier
en Ludcndorff verstrekkende internationale
gevolgen worden toegeschreven. Duitschland
zou van nu af een politieke toenadering tot
Rusland nastreven. Ludcndorff zou dat heb
ben verlangd en Hitier van het nut dezer
koerswijziging hebben overtuigd.
Dit bericht is ongetwijfeld onjuist. Voor
zulk een streven bestaat voor Duitschland
geen enkele aanleiding en Ludcndorff is het
ten opzichte van Rusland volkomen met de
officieele politiek eens. Zulks is, zoo hoorl
men, tijdens het onderhoud opnieuw geble
ken. De kern van waarheid, welke in dit
bericht, schuilt is alloen deze, dat Duitsch
land (hoewel het dam geen reden heeft om
politieke toenadering lol, Rusland le gaan
zoeken) evenmin de politieke verwijdering
wil vergrootcn, d.w.z. dat Duitschland het
afbreken van de diplomatieke betrekkingen
wil vermijden. Zulks ondanks de moeilijk
heden, welke zijn gerezen door dc gevangen
houding van Duitsche staatsburgers, in Rus
land en de tot dusver vergeefsche protesten
daartegen.
De reden waarom men de diploma
tieke betrekkingen met Rusland niet
wil afbreken zijn gelijk wij reeds
vroeger hebben uiteengezet van
economischen aard. Duitschland
heeft Rusland noodig als leverancier
van grondstoffen, van metalen niet
alleen, maar vooral van hout.
Dit geldt thans meer dan ooit. Door het
vierjarige plan is de behoefte aan hout als
grondstof voor textielen enorm gestegen en
men wil Rusland als leverancier van hout
en van enkele metalen niet missen. Daarom
is, naast, andere instanties, ook de „wehr-
wirtschaftlich Stab" in het ministerie van
oorlog tegen het afbreken van de diploma
tieke betrekkingen met Rusland gekant. Wel
licht is dit verschijnsel de grondslag van de
overigens niet juiste onderstelling, dat de
generaliteit op een verzoening met Rusland
zou aandringen. Tusschen het niet afbreken
van de diplomatieke betrekkingen trots po-
DOOR EEN FRANCO-KRUISER.
Reuter seint uit Santander, dat het s.s.
„Andra" op weg van Gdynia naar Bilbao
met een lading munitie en tanks aan boord,
ter hoogte van Castro" Urdiales tot zinken
zou zijn gebracht door den rechtschen krui
ser Almirante Cervera. De Andra was eind
Februari van Kiel naar Gdynia vertrokken
met een Nederlandsche bemanning. Te
Gdynia hebben een aantal leden van de
bemanning afgemonsterd, doch vermoedelijk
heeft het schip Gdynia toch verlaten met
nog 14 Nederlanders aan boord.
Het sohip heeft een moeilijken tocht ge
maakt. want op 5 Maart werd het met lekke
vlampijpen te Kopenhagen binnengesleept.
Na hier gerepareerd te hebben, werd de reis
hervat, doch volgens een bericht uit Duin
kerken van 21 Maart is het schip daar op
dien dag met ketelschade binnengeloopen.
Men verwachtte toen, dat de reparatie een
dag of tien in beslag zou nemen.
Bevestiging van het bericht dat het schip
m den grond is geboord ontbreekt tot dus
verre, omtrent het lot van de bemanning
is dus evenmin iets bekend.
Bij informatie blijkt ons dat de Andra een
schip is van 2000 ton, toebehoort aan de
Société Secdeco te Panama, en oorspronke
lijk onder Duitsche vlag voer.
De Andra schijnt zijn lading oorlogsmate
riaal reeds te Santander te hebben gelost
en thans op weg te zijn geweest met een
lading erts bestemd voor Engeland.
litieke spanning en het zoeken van politie
ke toenadering is een groot onderscheid.
Eenige Poolsche bladen hebben van de
mogelijkheid eener nauwere economische be
trekking tusschen Rusland en Duitschland
gesproken, en wel in dezen zin dat zij zulk
een oeconomische toenadering vreesden. Deze
vrees is gelijk uit het bovenstaande blijkt,
niet geheel ongegrond.
In dit verband kon nog worden gewezen
op de pogingen welke in Duitschland zijn en
worden aangewend, in het bijzonder door de
I. G. Farben, om het hout als grondstof voor
cellulose te vervangen door kolen. Van deze
pogingen heet het, dat zij „in beginsel" zijn
geslaagd. Dat beteekent gewoonlijk dat dc
practische toepassing nog op bezwaren stuit
De vezels uit steenkool bereid, scheuren
niet zoo licht als die uit hout en zijn ook
beter dan deze tegen vocht bestand. Het be
zwaar is echter dat de uit steenkool vervaar
digde stoffen de warmte slecht verdragen en
zich b.v. nauwelijks laten strijken.
SCHERPE NOTA AAN HET VA-
TICAAN VERWACHT
MOEILIJKHEDEN IN DE PRO-
TESTANTSCHE KERK.
Het Duitsche Nieuwsbureau verklaart uit
kerkelijke kringen te hebben vernomen, dat
de pogingen van den staat, vrede in dc
Evangelische kerk te brengen, belemmerd
zijn door een besluit, dat Zaterdag is ge
nomen door de bij den Lutherschen raad
aangesloten landsbisschoppen en dc kerk-
commissies van Pruisen en Saksen. Dit be
sluit houdt in, dat een zelfstandig behee
rend bestuur voor de Duitsche Evangelische
kerk gevormd zal worden, dat onder leiding
van bisschop Marahrens zou staan. De
landskerken van Mecklenburg, Brennen, 01-
denburg, Sleeswijk-Holstcin Thüringen,
Anhalt en Lübeck hebben aan dit besluit
geen deel.
Volgens het Duitsche Nieuwsbureau heeft
de beslissing geen eigenlijke beteckcnis,
omdat zij in strijd is met de verordening
van den Rijksminister van kerkelijke zaken
van 23 Maart, volgens welke de bevoegdhe
den der kerkbesturen, die op dat oogenblik
in functie waren, moeten worden uitge
oefend en geen maatregelen ten aanzien
van personen genomen mogen worden.
Actie teg>en het Vaticaan.
Naar Un. Press uit Berlijn méldt, houdt
het ministerie van buitenlandsche zaken
fich bezig met de'voorbereiding van een
scherpe nota aan het Vaticaan wegens het
voorlezen van de Palm-Zondag-Encyclick in
alle katholieke kerken in Duitschland.
In de nota, die vermoedelijk in de eerst
volgende dagen overhandigd zal worden,
verklaart de Duitsche regeering. dat zij niet
mag dulden, dat een deel van het Duitsche
volk van den kant van een „buitenlandsch
staatshoofd wordt opgehitst."
De nota zal voorts verklaren, dat de ver
dere toepassing van het „politiek" katholi
cisme" de Duitsche verbondenheid aan het
Concordaat in een zoodanigen toestand van
spanning zal brengen, dat er een breuk op
zal moeten volgen.
De „Osservatore Romano" analyseert in
enkele zinnen den nieuwen godsdienst, door
generaal Ludendorff gesticht, als volgt:
„Een hybridisch mengsel van theosofie,
Noordsche mythologie en zoogenaamde ras-
sen-ethiek, welk mengsel sedert tien jaren
door het echtpaar Ludendorff wordt opge
diend met beschimping van de morcclc
waarden van het Christendom, kan een
christelijk volk niet tot eenheid brengen,
maar tot de grootste aller nederlagen: de
moreele nederlaag".
Het Vaticaansche blad voegt hieraan toe:
„De verzoening tusschen den generaal en
den rijkskanselier heeft dus niet alleen een
politieke beteekenis. maar ook een doctrina*
ie, op het oogenblik, waarop de Katholieken
strijden voor de christelijke opvoeding der
jeugd."
Dc twccdaagschc retourtjes
komen weer
Van 12 Juli tot 2 Sept. a.s.
Evenals verleden jaar zullen ook dezen
zomer weer. en wel in het tijdvak van 12
Juli tot en met 2 September 1937 op Maan
dag, Dinsdag, Woensdag en Donderdag van
elke week aan elk station retour-vacantic-
kaarten verkrijgbaar zijn.
Deze kaarten zijn geldig voor een reis heen
en terug naar het door den reiziger op te
geven station van bestemming. De heenreis
moet afgelegd worden op den dag der af
stempeling, de terugreis op denzelfden of
den volgenden dag.
Onderbreken van de reis is niet geoor
loofd. Zoowel de heenreis als de terugreis
mogen echter op een station onderweg wor
den aangevangen of geëindigd. Overigens
gelden voor de retour-vacantiekaarten de
zelfde bepalingen als voor de gewone vacan-
tiekaarten en zijn ze derhalve niet geldig
in D. en P.-treinen. De prijs der kaarten
bleef ongewijzigd.
Noord-Afrika een belangrijk
strijdtooneel.
In zijn tijdschrift „Heilige Quclle Deut-
scher Krafft" geeft Ludendorff een beschou
wing over een mogelijken nieuwen oorlog.
„Indien onder de tegenwoordige politieke
omstandigheden een wereldoorlog zou uit
breken, zou Noord-Afrika een operatietoo-
necl van buitengewone beteekenis worden,
hoewel de beslissing in ieder geval zal val
len op het Europecschc slagveld.
Men moet ook rekening houden met het
feit, dat de situatie verschillend is van die
gedurende den wereldoorlog van 1914. Deze
heeft geleid tot militaire operaties in an
dere werelddeelen, waar zij slechts een
beperkt belang hadden, zooals in Klein-
Azië.
Het is duidelijk, aldus Ludendorff, dat in
geval Mussolini een beschermende houding
zou aannemen tegenover de Pan-Arabische
beweging de as BerlijnRome steviger zou
zijn dan ooit."
Ten aanzien van Sovjet-Rusland schrijft
Ludcndorff, dat Rusland in alle opzichten
gesloten is van alle blikken."
Lewis heeft zijn volqelinqen niet
in de hand.
De Chevrolct-fabrieken voor stuur-
en rem in richtingen te Detroit zijn
gisterenmiddag volgens het Hsbl.
tengevolge van een „sit-down"-sta-
king gesloten. Hierdoor zijn 1200
arbeiders zonder werk gekomen. De
stakers hebben den ambtenaren der
maatschappij geen reden voor hun
handelswijze opgegeven.
De vice-president van aë „General Motors",
Knudsen, heeft intusschen d.d. 2 April een
schrijven aan dc president van de „U.A.W."
Homer Martin, gericht. Daarin wijst hij er
op, dat op 12 Maart overeenstemming werd
bereikt tusschen de vakverceniging en de
„General Motors", waar men overeenkwam,
dat dc arbeiders hun klachten op normale
wijze naar voren zouden brengen. In de
overeenkomst is bepaald, dat geen stakingen
mogen worden afgekondigd, zoolang de
geschillen niet aan arbitrage-commissies
zijn voorgelegd. Voorts zou geen staking
worden begonnen zonder toestemming van
den vakvereenigingsleider.
In den brief worden nu details medege
deeld over dertig stakingen, welke na 12
Maart bij de „General Motors" zijn uitge
broken. Aan het einde van het schrijven
wordt de opmerking gemaakt: „Wij wen-
schen, dat de verplichtingen jegens ons wor
den nagekomen. Deze toestand mag niet
bestendigd worden."
Knudsen stelt daarom den eisch, dat de
functionarissen der U.A.W. United Auto
mobile Woi'kers, maatregelen zullen nemen
om te verzekeren, dat de vakvereenigings-
leden zich houden aan hun verplichtingen.
Uit een en ander blijkt, dat de leiders der
U.A.W. hun volgelingen niet voldoende on
der controle hebben.
De macht van den Franschen minister
president, Blum, is niet zoo groot geweest
als hijzelf wel gedacht en gehoopt had. Hij
heeft toch weer moeten buigen voor de mas
sa. Hoewel hij van tijd tot tijd de allure
aanneemt, alsof hij van geen wijken weet,
als zijn medestanders ter rechterzijde ont
stemd raken: wanneer het er op aankomt,
glijdt hij telkens weer naar links uit, zoo
schreef het Hbl. gisterenavond. Zooals ook
in het geval van de „pauze". Dat is het
fatum van zijn politieke herkomst, dat is
de consequentie van den ondermijnden
grondslag, waarop zijn kabinet steunt.
De „Temps" spreekt, doelende op het op
treden van het vakverbond, waarover hier
onder nog meer, niet ten onrechte van het
„ministerie der massa's" en van „de volks
commissarissen". Een Russisch luchtje zit
er zeker aan dit optreden. Het blad vraagt
ook, wat de leiders van radicaal-socialisten
de colalitiegenooten van Blum Ier rechter
zijde, van den staat van zaken denken.
Nog geen maand geleden had Blum be
kend gemaakt, dat hij zich genoopt zag,
voor onbepaalden tijd de verdere uitvoering
van het door de communisten heilig ver
klaarde Volksfrontprogram op te schorten,
wegens den berooiden staat van 's lands
schatkist. Wij hebben daar destijds een
overzicht aan gewijd. Hij had vertrouwen
in de toekomst en bespeurde reeds teekencn
van opleving van het zakenleven.
Intusschen trok hij het in waardevaste
buitenlandsche deviezen gevluchte kapitaal
der tienduizenden Franschc rentiers aan
door zeer gunstige leeningsvoorwaarden en
toekomstwaarborgen aan. Op dc arbeiders
deed hij een dringend beroep om zich in
het tijdelijk „bestand met het kapitalisme'1
te schikken, in het bijzonder op de arbei
ders, die bezig zijn met de werkzaamheden
ten behoeve van de internationale tentoon»
stelling te Parijs. Blum maakte er zich be
zorgd over, dat dc tentoonstelling niet op
tijd gereed zou komen, dat zij reeds van te
voren in descrediet zou geraken, en hij had
het tot een zaak van socialistische eer ge
maakt, dc tentoonstelling schitterend te
doen slagen.
De „pauze" kreeg den spotnaam van het
tentoonstellingsbcstand. Maar de tentoon
stel lingarbeidors, sedert het optreden van
het kabinet-Blum, en met het vrijgeleide,
hun door Jouhaux, den algemeen secretaris
van het Fransche Vakverbod, verleend om
vrijelijk hun gang te gaan, wanneer het
hun gunstig voorkwam, sloorden zich niet
aan het bestand.
En daarmee kwam voor Blum de moeilijk
beid, omdat hij doodsbang was dat het met
de wereldtentoonstelling in de war zou loo-
pen en deze tentoonstelling een financi-
ccle strop zou worden voor dc Fransche
schatkist en geen verlevendiging van den
Franschen handel zou brengen. Toen is hij
gezwicht voor de eisclien der arbeiders.
Hij heeft zijn belofte, dat hij op de be-
stuursuitgavcn oen bedrag van 500.000.000
gulden zou bezuinigen, teneinde het be-
grootingsevcnwicht niet tc verstoren, niet
gehouden, en bij decreet een bedrag van
meer dan 200 millioen gulden aangewezen
voor de uitvoering van verschillende groote
werken. Dit decreet valt samen met een
ander decreet, volgens hetwelk de winkels,
banken cn assurantiekantoren voortaan op
Zondag en Maandag gesloten moeten zijn.
Door dit zwichten voor deze eischen is
opnieuw gebleken dat Blum eigenlijk de
gevangene is van zijn volgelingen en dat is
een gevaar. Een regeerder die geregeerd
wordt is een gevaar voor zijn land en we
zullen afwachten wat voor „nieuwe ver
rassingen" er te wachten staan. Dat de be
zitters verheugd zullen zijn dat ze hun ka
pitaal weer gedeeltelijk hebben terugge
bracht. en zoo royaal hebben ingeschreven
op de leeningen, betwijfelen we.
De Belgische deskundige Frère
met het onderzoek belast.
In den Kabinetsraad heeft minister
president Van Zeeland verslag uit
gebracht over de uitnoodiging, die
hem van de Fransche en Engelsche
regeeringen geworden is, tot het in
stellen van een onderzoek naar de
mogelijkheden van een algemecne
beperking der contingcntcerings-
maatregelen en van andere belem
meringen voor den internationalen
handel, zoodat de driezijdige verkla
ring van 26 September 1936 uitwer
king kan krijgen. Het'tijdstip wordt
voor een dergelijk onderzoek ge
schikt geacht. Van Zeeland heeft zich
in beginsel bereid verklaard, deze
kiesche zaak op zich te nemen.
De ministerraad kon zich vereenigen met
den door den minister-president voorgestelde
maatregelen, die het Van Zeeland mogelijk
moeten maken, zich er van te vergewissen
of de voorwaarden voor een vruchtbaar stre
ven geschapen kunnen worden.
Generaal Hertzog laadt de schuld
op de Duitschers.
In het Zuid-Afrikaanschc parlement heeft
Malan gisteren, sprekende over de maatre
gelen tegen het nationaal socialisme, de wij
ze betreurd, waarop de regeermg den toe
stand behandelt en als zijn meening naar
voren gebracht, dat de eenige oplossing voor
ieder territoriaal probleem ligt in een
vriendschappelijke samenwerking met
Duitschland.
De premier van Zuid-Afrika, generaal
Hertzog, heeft volgens Un. Press, in ant
woord op de aanvallen Van afgev. Malan
de uitzonderingswet van 2 April verdedigd.
De toestand, aldus spr. is tegenwoordig
zoo ernstig, dat het zoo niet verder kan
gaan.
Spr. wist niet, welke partij hij verant
woordelijk moest stellen, doch het is vast
gesteld, dat het Duitsche deel der bevolking
een houding aanneemt, „die met een goed
bestuur van het land niet vereenigbaar is".
De regeering moet het land besturen, of
geheel in den steek laten, waartoe zij niet
bereid is. Zij zal de haar door den volken
bond gegeven opdracht tot het laatste toe
vervullen.
Hertzog sprak er zijn leedwezen over uit,
dat Duitschland van meening was, dat Zuid-
Afrika zijn houding tegenover de Duitschers
had gewijzigd. Dit is niet het geval. Zuid-
Afrika heeft in samenwerking met Duitsch
land gepoogd, de Duitschers vriendelijk te
behandelen.
Het heeft drie jaar lang naar verzoening
gestreefd, doch zonder succes. In deze drie
jaar is er iets begonnen, dat tot een nog ern
stiger toestand zal leiden, wanneer er thans
niet een einde aan gemaakt WfirdU
GENERAAL HERTZOG.
Zuid-Afrika wil niet grenzen
aan een door Duitschland be
stuurde kolonie.
Lord Clarendon. die na zes jaar gouver
neur-generaal van Zuid-Afrika te zijn ge
weest. in Engeland is teruggekeerd, ver
klaarde. volgens Reuter, bij zijn aankomst
te Southampton. op de vraag hoe Zuid-
Afrika dacht over de Duitsche koloniale
eischen, dat hij zou aarzelen te zeggen, dat
Zuid-Afrika tegen inwilliging van deze
eischen is, doch dat het niet gaarne zou wil
len dat het grenst aan landen, welke door
Duitschland bestuurd worden.
Lord Clarendon zeidc verder, dat Zuid-
Afrika een periode van ongekenden bloei
doormaakt en dat de goudmijnindustrie er
uitstekend voor staat
De uittocht van landbouwers naar de
goudmijnen zou waarschijnlijk een verhoo
ging der loonen in het landbouwbedrijf me
debrengen, zoodat de landbouw even aan
trekkelijk ion worden als goud delven.
In gezaghebbende Belgische kringen ver
klaart men, dat de Belgische deskundige
Frère, die welbekend in Volkenbondskringen
is, belast is met de tenuitvoerlegging van het
internationale economisch onderzoek, waar
voor Van Zeeland de verantwoordelijkheid
heeft aanvaard.
Velo moeilijkheden moeten nog overwon
nen worden alvorens men een definitief plan
voor een internationale conferentie kan
vaststellen. In dit verband wordt veel waar
de gehecht aan de besprekingen, wélke de
minister-president binnenkort met Dr.
Schacht zal hebben. De president der Duit
sche rijksbank zou overwegen onderhandelin
gen te voeren over dc opening van credie-
tcn voor den aankoop van grondstoffen uit
den Congo in ruil voor zekere faciliteiten in
de haven van Antwerpen.
In bevoegde kringen bevestigt men, dat
het tot dusverre niet in de bedoeling heeft
gelegen de groote mogendheden uit te noo-
digen, een deskundige te zenden naar de
conferentie van technici der staten van Oslo,
welke op 12 April te Brussel zal bijeenkomen.
Opstandelingen aan de grens
van Wazlristan. De Britten grij
pen krachtig in.
Te Bannoe aan dc grens van Waziristan is
een proclamatie der Britsch-Indische regee
ring hekend gemaakt, die den volgenden in
houd heeft:
„Besloten is, dat met ingang van 6 April
degenen, die zich in het gebied van Kajs-
jors, Sjaktoe, Algad en Arsaklot bevinden,
uit vliegtuigen zullen worden aangevallen.
Deze aanvallen zullen tot nader order dag
en nacht worden voortgezet. Zij, die hun
kinderen en kudden willen redden, moeten
dan ook het gebied verlaten en niet terug-
keeren voor het veilig verklaard is."
De resident van Waziristan heeft bet co
mité der stamhoofden medegedeeld, dat de
Torekhelstam verantwoordelijk gesteld wordt
voor de verdere actie van den fakir van
Ipi.
Met ingang van morgen zal ieder stamlid,
dat in het gebied van Bannoe Razmek wordt
aangetroffen, in hechtenis worden genomen.
Prinselijk paar naar de
Kroningsfeesten
Zij zullen in
lace logeeren.
Buckingham-Pa-
Wij lezen in de „Daily Telegraph" dat
Prinses Juliana en Prins Bernhard, die ons
vorstelijk huis bij de kroningsfeesten van
Gcorge VI zullen vertegenwoordigen, in 't
Buckingham Palace zullen logeeren.
Ook kroonprins Olaf en kroonprinses Mar.
tha van Noorwegen, de broer van den Ko
ning van België, de graaf van Vlaanderen,
en kroonprins Michael van Roemenië zullen
in het Paleis hun intrek nemen.