De Oslo-conferentie te
Brussel
Conflict in de Fransche
socialistische partij
Hongarije heeft geen
dictator noodig
Dclbos over de
internationale politiek
KIJKEN is KOOPEH tij CLSECK
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
De eerste stap naar
vrij eren handel
Buiienlandsch
Geen toenadering
Overzicht
Fascistische actie
in Roemenië
Communisme en
Christendom
Betoogingen der Poolsche
Boerenpartij
MAANDAG 19 APRIL 1937. 8fle Jaargang. No. 10241.
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen.
Bescheiden resultaat
dat tevreden stemt
Tekst voor plurilaterale over
eenkomst opgesteld.
In den onlangs te Den Haag gehouden
vergadering van deskundigen der landen,
welke de conventie van Oslo uitmaken, wer
den de mogelijkheden tot uitbreiding van
de handelsbetrekkingen vastgelegd in een
rapport dat aan de respectieve regeeringen
is voorgelegd.
Na onderzoek van dit rapport door de
betrokken diensten, zijn de deskundigen van
Nederland, België, Denemarken, Finland,
Luxemburg, Noorwegen en Zweden, op 12
April j.1. te Brussel bijeengekomen. De al
daar gehouden besprekingen zijn Zaterdag
geëindigd.
De deskundigen hebben den tekst
opgesteld van een voorloopig ont
werp voor een plurilaterale overeen
komst tussohen de landen der con
ventie van Oslo, welke ten doel heeft
den goederenruil uit te breiden en
als een eerste stap beschouwd kan
worden op den weg naar verminde
ring der belemmeringen voor den
internationalenhandel.
De deskundigen zullen het voorloopige
ontwerp en een rapport ter onderzoek aan
de respectieve regeeringen voorleggen.
Dit program van actie zal eventueel in
de naaste toekomst onderzocht worden tij
dens een bijeenkomst van de vertegenwoor
digers dezer regeeringen.
Na afloop van de werkzaamheden van de
ex nerts heeft de N.R.Ct. een onderhoud ge
had met Dr. Hirsc'hfeld die zei te hebben
gedacht in vier dagen, te zullen klaar ko
men, maar wij hebben, zeide hij, eexv geheele
week noodig gehad.
Dit wijst er op. dat hoewel de algemeene
ten den z gunstig is ook in verband met de
opleving van de wereldmarkt, het niet ge
makkelijk valt op het gebied van opheffing
van de handelsbelemmeringen een oplossing
te vinden, Tijdens de wisseling van gedach
ten is vooral gesproken over de tarieven
van invoer en over de contingenteering.
Uit den aard der zaak kan hieromtrentniets
naders worden medegedeeld. Op onze vraag
in hoeverre volgens' te Brussel verspreide
geruchten de besprekingen van de deskun
digen uit de Oslo-staten verlband hielden
met de Fransch-Engelsche missie van mi
nister-president Van Zeeland antwoordde dr
Hirschfeld: Deze twee zaken slaan naast
elkander en zijn geheel onafhankelijk van
elkaar.
Waar zal de volgende vergadering wor
den gehouden? vroegen wij.
In Den Haag, waarschijnlijk eind Mei.
Daarover zullen de regeeringen zich echter
uiteraard nog definitief moeten uitspreken.
En de practische resultaten van de Brus-
selsche bijeenkomst?
U vindt ze in het officieel communiqué.
In het begin moet men zich tevreden stellen
met bescheiden resultaten. Alle moeilijkhe
den, die bij een groote conferentie opduiken,
waren ook hier in klein formaat aanwezig
Wat wij op het oog hadden was aan den
eenen kant bevordering van het verkeer van
onze Oslo-staten onderling, terwijl wij van
den anderen kant nagingen in hoeverre die
konden bijdragen tot de verbetering van het
internationale handelsverkeer. Daaruit blijkt
dat men niet exclusief naar de Oslo-groep
heeft gekeken.
Verzet tegen het extremisme.
De Nationale Raad der Socialistische Par
tij S.F.I.O. heeft Zaterdag een bijeenkomst
gehouden, welke gewijd was aan den po-
litieken toestand en kwesties van discipline
binnen de partij.
Men heeft met name het conflict, dat ge
schapen is door de ontbinding van de socia
listische jeugdbonden, welke geschiedde na
de incidenten te Clichy, bestudeerd.
Vooral de kwestie van de uitsluiting van
de „revolutionaire linkerzijde", welke onder
leiding staat van Marceau Pivert, was aan
de orde.
De Minister van Staat, Paul Faure, die
secretaris-generaal der partij is, gaf als zijn
meening te kennén, dat de revolutionaire
linkerzijde tegenover de partij een verrader
lijk en misdadig spel speelt. Paul Faure
voegde hieraan toe, dat dc gedelegeerden in
den Raad niet het recht hadden de mannen,
welke partijvergaderingen, die volkomen
soeverein zijn bij hun beraadslagingen, naai
de regeering afvaardigden, door dolkste
ken in den rug te laten afmaken.
Zijn toespraak besluitend cischte hij de
„uitsluiting der oproermakers". Ook ver
scheidene andere gedelegeerden eischten de
uitsluiting der revolutionaire linkerzijde,
met name de minister van Arbeid, Lcbas,
die haar een „organisatie in de partij noem
de."
Marceau Pivert gaf uitdrukking aan den
wensch van zich zelf en zijn vrienden de
partij te willen dienen met eerbiediging dei-
regelen, welke zij zal vaststellen. Hij voegde
hieraan toe, dat het ernstige gevaren zou op
leveren uitsluitingen uit te spreken zonder
overleg met de militante leden. De natio
nale raad, aldus Pivert, moet slechts een
informatieve vergadering zijn. Hij zeide nog,
dat een uitsluiting het gevaar zou opleve
ren een slag toe te brengen aan de eenheid
der partij.
Redevoering van minister-presi
dent Daranyi.
Minister-President Daranyi heeft te Szeged
een redevoering uitgesproken, waarin hij
heeft verklaard, dat „Hongarije geen behoefte
heeft aan een dictatuur en nog minder aan
dictators, omdat het zijn problemen binnen
het kader van zijn grondwet kan oplossen
en het een leider bezit: de rijksbestuurder".
Daranyi noemde Oostenrijk en Italië vrien
den van Hongarije, terwijl hij, sprekende
over de Hongaarsch—Duiische betrekkingen
zeide, dat deze vriendschappelijk zijn. Hij
verklaarde voldaan te zijn over de Itali-
aanschZuid-Slavische overeenkomst en zei
de bereid te zijn met de landen der kleine
Entente te onderhandelen, indien deze Hon
garije rechtsgelijkheid en zekere waarborgen
toestaan ten aanzien van de behandeling der
minderheden.
De Joodsche kwestie besproken.
Ten aanzien van het Joodsche vraagstuk
zeide Daranyi: Zelfs indien de Israëlieten
niet zouden bestaan, zouden er in Hongarije
toch moeilijkheden zijn, daar het land ver
minkt is, van nature op den landbouw is
aangewezen en niet over voldoende kapitaal
beschikt.
De Joodsche kwestie berust niettemin niet
op 't ras, doch draagt een oeconomisch ka
rakter. De Joodsche bevolking speelt in het
oeconomisch leven des lands een rol, wel
ke niet in verhouding staat tot haar getal.
Daarom moet de immigratie van uit het
oosten komende Joden worden stopgezet en
moeten degenen, die in het land gevestigd
zijn er toe gebracht worden vrijer deel te ne
men aan het nationale leven. Niet door be
toogingen of kloppartijen kan men deze
kwestie regelen."
Daranyi bereid tot samenwerking
met alle partijen.
Ten slotte zeide Daranyi in het algemeen
bereid te zijn tot samenwerking op politiek
terrein met de verschillende partijen, doch
de orde tegen de onruststokers te zullen
handhaven.
Eogelsch schip als blokkade-
breker
In de Fransche haven van St. Jean de
Luz liggen tal van Engelsche schepen te
wachten, in de hoop spoedig hun lading
naar Spanje te kunnen vervoeren. Nu de
Engelsche vloot geen verdere bescherming
verleent dan tot de 3 mijls-grens, is het
zeer gewaagd Bilbao binnen te loopen. Een
der kapiteins, Jones, in onderscheiding met
een andere van denzeifd.en naam „Aardap-
pel-Jones" genoemd, is gi site ra vond met
zijn schip de „Llewelling" van St. Jean de
Luz vertrokken in de richting van Bilbao.
Men weet niet of het hem gelukt is deze
stad te bereiken.
Uit Rochefort wordt gemeld, dat een
Spaansch schip, dat de haven van Bil'bao
trachtte binnen te loopen. daarin niet is
geslaagd en op de reede van la Rochelle is
teruggekeerd.
Volgens een bericht uit la Rochelle la
Pallice zou de haven van die plaats gedu
rende eenige maanden dienst doen als
Britsche vlootbasis.
NIEUW PLEIDOOI VOOR SAMEN-
WERKING EN VERDRAAGZAAM-
Aan een maaltijd, waarmede het
congres der radicaal-socialistische
jeugd gesloten is, heeft de Fransche
minister van buitenlandsche zaken,
Delbos, een groote rede gehouden.
Na den arbeid van Blum geprezen
te hebben, zeide Delbos, dat het radi-
caal-socialisme niet alleen een poli
tiek program is, maar in ruimeren
zin ook een „geestesgesteldheid" die
tegenover de totalitaire stelsels den
onwankelbare trouw aan individua
listische traditiën plaatst. Het is voor
mij een groote steun, aldus vervolgde
hij, te weten, dat ik, als ik de bui
tenlandsche politiek bespreek, niet
alleen uit naam van mijn partij of
zelfs uit dien der regeering spreek,
maar vrijwel uit naam van geheel
Frankrijk, dat eenstemmig een vrede
wil, tot stand gebracht in vruchtbare
samenwerking tusschcn de volken
met eerbiediging van hun onafhanke
lijkheid en vrijheid.
DELBOS.
Toen de Volkenbond geschapen werd, kon
men gelooven, dit ideaal dicht genaderd te
zijn, doch de Bond werd verzwakt en ge
vaarlijk geschokt, doordat de vroegere vij
anden zich niet met elkaar verzoenden, door
dat bij de overwonnenen de gedachte aan
wraak wakker werd en de eenheid tusschen
de vroegere verbondenen losser werd. Ten
zeerste zou men zich echter vergissen, in
dien men daaruit meende te moeten opma
ken, dat de Volkenbond voor goed veroor
deeld moet worden. Het kwaad, dat de Bond
niet kon verhinderen, mag het goede, dat hij
tot stand bracht, niet doen vergeten. Wat zou
er van Europa zonder hem geworden zijn?
Delbos zeide er van overtuigd te zijn, dat de
Bond de moeilijkheden zal kunnen overwin
nen.
Hun, die crittek oefenen op de niet-in-
Duitschland-Rusland
Krachtige Duitsche protesten.
De Duitsche pers protesteert krachtig te
gen de geruchten in de buitenlandsche pers
over een toenadering tusschen Duitschland
en Sovjet-Rusland.
Volgens de „Berliner Boerscnzeitung" zijn
deze geruchten het resultaat van den uitslag
van de conferentie der Kleine Entente, wel
ke niet gunstig was voor de Sovjet-Unie.
Men tracht thans kunstmatig het prestige
van Rusland te vex-meerderen door het ge
rucht, te verspreiden, dat zelfs het anti-
bolsjewistische Duitschland toenadering
zoekt.
De „Deutsche Algemeine Zeiting" schrijft
dat twee ki'ingen de twijfelachtige eer ge
nieten in deze leugenachtige berichten te
worden genoemd. Op de eex*ste plaats het le
ger. De generaals zouden na besprekingen
met Sovjet-Russische officieren getracht heb
ben den Fuehrer over te halen zijn houding
te wijzigen. Op de tweede plaats economische
kringen, die het handelsverkeer met de
Sovjet-Unie zouden willen verlevendigen.
Deze geruchten zijn zuivere vei-zinsels,
zoowel het leger als de economische krin
gen kunnen het als een beleediging be
schouwen.
menging in Spanje, stelde Delbos, tenvijl hij
toegaf, dat er in de toepassing aanzienlijke
leemten zijn aan te wijzen, de vraag: „Wat
zou het resultaat zijn, als de deur wagen
wijd werd opengezet voor de inmenging van
alle kanten, wanneer de volken zich, door
niets tegengehouden, lieten medesleuren in
den Spaanschen oorlog? Waarschijnlijk, zoo
niet zeker, zou een algemeene oorlog het
gevolg zijn".
Ongetwijfeld is niet ieder gevaar bezwo
ren. De ernstigste bedreiging is de voraiing
van statenblokken, die tegenover elkaar
staan, maar aldus de minister ik blijf
gelooven, dat een overeenkomst tusschcn
volken, die onder de meest verschillende
regeciïngsvoniien leven, mogelijk is. De 19e
eeuw heeft dergelijke blokken gekend en
niettemin wai'en er lange tijdvakken van
vrede. Wel is waar komen bij verschillen
ten aanzien van den i'egeexing.svoi'm thans
de velschillen in de internationale politiek
Volkenbond en algemeene ovei'eenkomstcn
tegenover tweezijdige ovex-een komsten
maar een verschil van meening ten aanzien
van de methode kan niet onovei'komelijk
zijn. Twee andere belangrijke hinderpalen
zijn de bewapeningswedloop en de economi
sche zelfverzorging. Frankrijk wenscht van
harte, dat de bewapening verminderd wordt.
Zooals dr. Schacht onlangs te Brussel ge-
zegt heeft zoo vervolgde Delbos onder
stelt een economische ovei'eenkomst een po
litiek accoord. Men weet sedert lang dat wij
bereid zijn, zoo een accooxd te sluiten, waar
bij weer een goede atmosfeer noodig is. Mi
litaire of economische ontwapening zijn niet
mogelijk zonder ontwapening in de geesten
en de hax-ten. Het is tijd, dat de moreele
muren tusschen de volken, die elkaar slechts
wensclxen te begrijpen in vreedzaamheid,
geslecht worden. Frankrijk verheugt zich er
over, daartoe een gelegenheid te kunne;
bieden door de internationale tentoonstel
ling.
Italië-Oostenrijk weer op
het tapijt
De vriendschap van Mussolini
berust op verstandelijke overwe
gingen.
De Oostenx-ijksche bondskanselier, Schusch-
nigg, zal dezer dagen een bezoek brengen
aan Mussolini, welk bezoek twee dagen zal
duren en waai'bij Schuschnigg vergezcldzal
zijn van de staatssecretaris van buitenland
sche zaken. Het is dus te begrijpen dat men
zaken van beteekenis zal bespreken, dat
blijkt ook uit het feit dat na Schuschnigg
Göring, dc Duitsche ministex--president, Mus
solini zal bezoeken, terwijl ook Nahas Pas
ja en Stojadinowitsj bij den Duce hun op
wachting zullen maken.
Voor Oostenx-ijk staat het vi'aagstuk van
de restaui'atie nog steeds als een voornaam
punt op het programma van haar wen-
schen. Maar veel heeft het in dit opzicht
niet meer van Italië te vex*wachten, zooals
men weet. De vriendschap van Italië en
Duitschland, heeft de restaui'atie van dc
Habsburgers voor Italië plotseling op het
tweede plan gebracht, omdat Duitschland
daarvan een felle tegenstander is. Als Oos
tenrijk immers weer een keizerrijk is,
komt er van den Duitschen droom „Duitsclx
land en Oostenrijk één" in de naaste toe
komst niets.
Hoe staat het nu met de betrekkingen tus
schen Oostenrijk en Italië? De Nw. Rott.
Crt. wijst cr op dat de vriendschap tusschen
Oostenrijk en Italië in de eex-ste plaats be
rust op verstandsovex-wegingen en practi
sche ei-varing.
Oostenrijk, dat zoowel ïn geografisch als
politiek opzicht in een gevaarlijke positie
verkeert, was gedwongen een sterken vriend
te zoeken, die aan twee voorwaarden moest
voldoen. Eenerzijds moest het een buurstaat
zijn, om hem vlug bij de hand te hebben
als het noodig mocht zijn, anderzijds moest
het een wat onstuimige staat zijn, die in ern
stige gevallen ook zonder veel diplomatieke
overwegingen dadelijk bij de hand zou zijn.
Zooals de houding bij de Juli-putsch van
1934 heeft bewezen, voldeed slechts Italië
aan deze vooi*waarde, die Oostenrijk zich
voor een bondgenoot stelde.
Er zal dus waarschijnlijk wel een nieuwe
positie-bepaling plaats hebben bij het as.
bezoek en het zal voor Echuschnigg zeker
niet gemakkelijk zijn Mussolini om te bui
gen naar Oosten rij kschen kant
Wat het bezoek van de andere staatslie
den betreft, waarvan wij hierboven repten,
daarover schrijft de N.R.Crt. o.m.:
Al deze bezoeken zijn een gevolg
van het feit, dat Italië in Midden-
en Zuid-Oost Europa een groote po
litiek tracht te voeren. Mussolini
zal moeten ondervinden, dat er
voor een zoo groote opgave nog
heel wat diplomatieke takt komt
kijken, dat hij er niet mee kan vol
staan nu eens den een, dan weer
den ander te verzekeren, dat hij
't door hen ingenomen standpunt ten
volle deelt.
Dat gaat vooral niet, wanneer diegenen,
aan wie hij deze toezegging doet, zelf zulke
tegengestelde belangen en nog wel meest
principieel voor het behoud van hun staat
hebben. Een dergelijk afgeven van belof
ten aan meer dan een zijde moet op den
duur wantrouwen zaaien en dat wantrou
wen is te meer gerechtvaardigd, omdat Mus
solini een zeer impulsief man is, wiens mee
ning nog al eens aan vei*andex*ing onderhe
vig blijkt. Daarom willen de verschillende
staatslieden elkaar vooral de gelegenheid
niet laten een blijvenden invloed op hem
te oefenen.
PRINS NICOLAAS ZOU DUBBEL
SPEL SPELEN. COMPLOT TE-
GEN TITULESCO.
Ongecensureerde berichten uit Roemenië
wijzen er op, dat de toestand daar voortdu-
i>end kritieker wordt door de toenemende
agitatie van de IJzeren Garde.
Verschillende waarnemers in Boekarest zijn
van meening. dat er een zeer ernstige toe
stand zou ontstaan, indien de bewei'ing
waar is van Cantacuzeno. die bij de sa
menkomst van leiders der IJzeren Garde
heeft verklaard, dat Jorga hem een schrij
ven van prins Nikolaas heeft doen toeko
men, waarin deze zoogenaamd bestrijdt de
documenten, waarin hij afstand doet van
zijn rechten als lid van de koninklijke fa
milie, onderteekend te hebben.
Indien deze bewering waar is, zou daaruit
blijken, dat Jorga zich aan de zijde van de
IJzeren Garde heeft geschaard en dit feit
zou in dit verhand wel als het meest be
langrijke dienen te worden beschouwd. On
danks zijn vroegere anti-scmitische gevoe
lens werd Jox*ga tot nog toe beschouwd als
een felle tegenstander van de IJzeren Gar-
de. Thans wordt gevreesd, dat de IJzeren
Garde zich zou kunnen laten verlokken tot
een staatsgreep, vooral met het oog op het
proces, dat binnenkort begint voor het mi
litaire gerecht tegen tien leden van de IJze
ren Gai-de, die beschuldigd worden van
moord op het vroegere lid van deze orga
nisatie, Stalescu, in Juli 1936.
Stalescu was door de Garde wegens „ver
raad" ter dood veroordeeld en tien studenten
zouden dit „vonnis" aan Stalescu hebben
voltrokken, toen deze na een operafie in
het ziekenhuis lag.
De beklaagden bevinden zich momenteel
in de centrale gevangenis van Boekarest en
zijn herhaaldelijk het voorwerp geweest van
demonstraties en ovaties van de zijde der
IJzeren Garde, die hen als „martelaars"
voorstelt, 'n Staatsgreep nu zou dc IJzeren
Garde in de gelegenheid stellen dit proces
niet te doen plaats vinden en zich gelijk
tijdig door het verleenen van steun aan
prins Nicolaas, te verzekeren van de macht.
Complot tegen Titulesco ontdekt
Uit het getuigenverhoor tijdens een pro
ces tegen een tiental leden van de „IJzeren
Garde" is gebleken, dat deze organisatie
een complot op touw hadden gezet om Ti
tulesco te vermoorden.
De tien beklaagden uit het proces worden
beschuldigd enkele maanden geleden het
oudlid van IJzeren Gax-de Michael Stelesco
te hebben vermoord, die een andere groep
had opgericht.
Een der getuigen verklaarde, dat Stelesco
uit de IJzeren Garde was gezet, doch dat
hem was medegedeeld, dat hij weer zou
worden opgenomen, als hij Titulesco zou
hebben vermoord.
DE KERKSTRIJD IN DUITSCHLAND.
In het vervolg de „Caritas"-col-
lecte in de kerk.
Gisterochtend is in alle katholieke kerken
te Berlijn een schrijven van den bisschop
van Berlijn voorgelezen, waarin deze zegt.
dat nu de wereldlijke autoriteiten verbo
den hebben nog langer de collecten voor het
werk van de „Caritas" op straat te hou
den, deze collecten in het vervolg in de
kerken zullen worden gehouden.
„Wat het hart spreekt
De deken van Canterbury over
de indrukken van zijn Spaan
schen reis.
De deken van Canterbury, dr. Hewlwtt
Johnson heeft gisteravond in de kathedraal
van Londen tijdens een predikatie den ge-
loovigen mededeeling gedaan van indruk
ken, welke zijn jongste reis naar Spanje bij
hem hebben achtergelaten. Hij verklaarde
o.m.:
„De nieuwe orde, waarvoor dc x-egeerings-
troepen strijden is in overeenstemming met
het geloof in de mogelijkheid van een groote
bx-oedergemeenschap. Wat is dat anders dan
godsdienst?
Dit is het religieus beeld van het leven
in Spanje van vandaag en ook in Rusland.
Men hoort mij vaak zeggen, aldus de de
ken, dat cr religie in Rusland was be
wuste religie en geïnspireerd op het chris
tendom.
Het is geheel onjuist te zeggen, dat deze
volken niet religieus zijn. Zelfs indien zij het
bestaan van God ontkennen, is wat zij zeg
gen van weinig belang. Wat van belang is,
is hetgeen hun harten spreken. Ik weet dat
talloozen aan de andere zijde der barrica
des in Spanje edel strijden voor zaken, die
hun dierbaar zijn en die ons dierbaar zijn.
Al hetgeen zich daar ginds afspeelt is een
verschrikkelijke tragedie, maar ik geloof,
dat er iets nieuws en iets grootsch uit zal
geboren worden.
Tc Raclawaice in de provincie Kielce (Po
len) hebben zich ernstige incidenten voor
gedaan. De boeren- en volkspartij (de partij
van Witos) zou er een betooging houden,
welke evenwel door de autoriteiten werd
verboden.
Na afloop van de hoogmis werd een be
tooging op touw gezet. De politie probeerde
de manifestanten te verspreiden. Tijdens
de botsing die hierop volgde, werd een be-
tooger gedood en werden verscheidene per
sonen gewond.
De betoogingen van de boerenpartij, welke
in andere deelcn des lands zouden worden
gehouden, werden eveneens verboden.
Van elders worden geen incidenten ge
meld.
1500 arbeiders van de mijn „President
Moscick" in Opper Silezie zijn in staking
gegaan. Zij hebben de mijn hezet. Zij eischen
een loonsverhooging van 10 tot 15 procent
en di'eigen in voedselstaking te gaan.
De staking in de papierfabriek van Mvs-
kow heeft de bladen te Warschatfgedwongen
het aantal pagina's per editie te verminde
ren.
De staking in de textielindustxic van
Bialostock duurt reeds van 12 April af.
Zij omvat bijna alle ondernemingen met
ongeveer 7.000 arbeiders.
Voorts meldLmen nieuwe arrestatiés van
leden van' de boerenpartij van Witos (de
oppositioneele volkspartij), alsmede van de
socialistische partij vooral te Plock en
Krakau.
