Hr* Ms* „Hertog Hendrik"
vaart naar Spanje
Ontmoeting met de Johan v. Oldenharnevelt
Vergadering van de Kamer van Koop*
handel en Fabrieken
Zaterdag 8 Mei 1937.
Derde blad
De eerste Zondag aan boord
De Straat wordt „gedaan"
(Van een specialen medewerker a/b. van
Hr. Ms. „Hertog Hendrik").
Het vertrek.
Maandag 26 April is Hr. Ms. „Hertog Hen
drik" vertrokken en zooals men weet. later
dan het plan was. vanwege de ongelukkige
weersgesteldheid. Slechts weinigen waren
hiervan op de hoogte, zoodat, toen wij om
12 uur uit de sluis voeren, alleen de adelbor
sten en o.a. de Commandant van het Kon.
Inst. vergezeld van mevrouw v. Asbeck aan
wezig waren.
Op de Reede ging het ten anker om de
mitrailleurs te beproeven, doch daarna gingen
wij toch heel gauw het zeegat uit.
Nog geen zomer.
Het was voor dezen tijd van het jaar guur
en het woei vrij hard. Er is een nieuwe
opleiding matrozen aan boord, uit Vlissingen.
Zij maken allen hun eerste groote zeereis.
Men kan niet indenken, dat de meesten van
hen dezen eersten dag tol aan Neptunus heb
ben moeten betalen
Van aanpakken geblazen!
Niettegenstaande het eenigszins ongun
stige weer, moest er flink worden aange
pakt. Allereerst alle barang gestouwd én
opgeborgen. Er is veel ingeladen de laat-
stë dagen. Daarnaast moest ook veel ge
oefend worden. Dit laatste was vooral
noodig met het oog op het doel van de
reis, n.L het verdedigen van Nederland-
sche belangen in den vreemde.
Het is te betreuren, dat daartoe de „Hertog
Hendrik" wordt gebruikt. Een schip, dat niet
voldoet aan één van de moderne eischen, die
wy aan een oorlogsschip kunnen stellen.
En dan te bedenken, dat Nederland een
groote scheepvaart heeft, waarmede zij alle
Oceanen bevaart. Het Nederlandsche volk zou
zonder deze scheepvaart niet kunnen bestaan.
Doch de maatregelen tot verdediging van
deze belangen zyn niet in overeenstemming
met bovengenoemd belang.
Fransch gezelschap.
In het' Kanaal ontmoetten wij dén volgen
den dag een Fransch eskader, bestaande uit
2 kruisers en eenige jagers. Zij hielden daar
oefeningen met vliegtuigen en' autogiro's. Zij
bleven een groot gedeelte van den 'dag in onze
omgeving spelevaren. Dat konden ze gemak
kelijk doen met hun groote vaart-overschot.
Hoe zuidelijker men kwam, hoe meer het
weer opklaarde, zelfs in de Golf van Biscaye.
kregen wij heel goed weer. Geen wolkje aan
den hemel, en de wind en zee achterin. Wij
konden veel oefenen. Vooral in de verschillen
de batterijen.
Zoo rondden wij eenige dagen later Kaap
Finisterre op ruim 30 mijl afstand, met het
oog op mijngevaar. Van de Spaansche kust
n.1. komen de losgeslagen mijnen rustig rond
drijven en kunnen gevaar voor de scheep
vaart opleveren.
In de warmte.
Vandaarg loopen wij de Portugeesche kust
aan. Een tropische hitte, een wolklooze hemel.
Het is te merken, dat wij Straat Gibraltar na
deren. De scheepvaart wordt zeer druk.
Drukte b(j de Straat.
Niet alleen veel koopvaarders, maar ook
veel oorlogsschepen van verschillende natio
naliteit.
Vanochtend vroeg ontmoetten wij de
„Johan van Oldenharnevelt". Wij passee-
ren elkaar op geen 500 meter. Dat is al
tijd een aardig moment. Dan voel je pas
goed wat het beteekent, marineman te
zyn, Dat je er bent om de vlag, de Ne
derlandsche driekleur, te verdedigen. Dat
gevoel kent alleen hy, die ver van huis
in den vreemde, de heldere vlag ziet
waaien op de wijde zee op een stuk Ne-
derlandschen bodem.
Vreemdelingen.
Van de vreemde oorlogsschepen, die wij hier
ontmoeten, noemen wij de volgende: „Admi
raal Graf. Spee" en een Engelsch vliegtuig
moederschip. De laatste was zoo ver van ons
verwijderd, dat wij den juisten naam niet kon
den verkennen. Vermoedelijk is het de „Glo-
rious", die hoort in Gibraltar thuis.
Ook passeerden wij een Griek met een ad
miraal aan boord. Veimoedelijk op weg naar
de Eng. vlootrevue. Wij wisselden 15 saluut
schoten. Aardig is dat, om zoo elkaar te be
groeten. Stel je voor, dat dat aan den wal
dagelijks tusschen gewone menschen plaats
vindt, bijvoorbeeld met het klapperpistooltje
van je oudste zoon.
Het is al een zeer oud gebruik.
Morgen komen wij in Gibraltar aan, om
Maandag kolen te laden.
Volle kracht de Straat in.
Zondag aan boord, klare heldere hemel.
Er waait een frissche wind. Hr. Ms. Hertog
Hendrik stoomt volle kracht de Straat in.
Vanochtend heel vroeg liep zij de Afrikaan-
sche kust aan, nadat 12 uur geleden een
prachtige zonsondergang werd aanschouwd
bij Kaap St. Vincent. Al zijn de machines oud,
toch voldoen zij nog goed, dank zij de kun
dige leiding.
Gisterenavond kregen wij contact met de
„Java". Zij zal vandaag een schip convooi-
eeren, van West naar Oost.
De eerste Zondag.
Al heel vroeg houden wy kerk aan boord.
De geheele bemanning, voor zoover niet dooi
dienst verhinderd, is aanwezig. De pater
houdt een heel aardige toespraak.
En even na de kerk is iedereen, met een
even zonnig gemoed als de natuur om ons
heen, bezig uit te kijken naar de „Java", die
voor ons uit stoomt met zijn convooi. De
onderzeebooten liggen nu in Gibraltar.
Wij vormen hier een kleine scheepsmacht,
de Nederlandsche scheepsmacht in de Spaan
sche wateren.
Wanneer zouden wij contact maken. Er is
post aan boord voor de „Java" en voor Neder
land.
Daarna gaat het naar Gibraltar. Hier
laden wij kolen. Maandag nemen wy den
dienst van de „Java" over.
Iedereen aan boord prijst zich gelukkig
bjjj de Marine te zijn, te toonen, dat wij
veel over hebben om ons prestige te
handhaven in den vreemde.
Of het nu Zondag is of niet, er wordt
toch nog druk gewerkt. Het eenige verschil
met de andere dagen is, dat zij allen nu in
blauw loopen. en de officieren in lange jas.
De schipper en zijn volk hebben kans ge
zien het dek weer keurig wit te maken. Wij
zien er uit als een echt oorlogsschip. Straks
op den A.M. gaat de Radio aan, dan kunnen
wij genieten van de echte vaderlandsche sport
onder leiding van Han Hollander.
Wat zal er gejoeld worden als Bakhuys,
samen met Vente een doelpunt verzorgen. En
als Halle een onhoudbaar lykend schot stopt.
De Straat wordt „gedaan".
Dan is het net of wij thuis zijn.
De spanning is er nog niet: wij worden op
het oogenblik in beslag genomen door de
vaart in de Straat. Kale hooge rotsen in het
Zuiden, van hetzelfde in het Noorden.
Wij passeeren Tanger, omgeven door heu
vels, hier en daar wat begroeid.
Zij die Indië kennen, kunnen met wat fan
tasie zich in de tropische wateren denken.
De adelborsten hebben een rustigen dag.
Ook 25 „doen" nu Straat Gibraltar: sight
Seeing. Zij doen wonderlijke verhalen en zien
wonderlijke dingen.
De middenstand en de steun-
verleening B. Snellere trein
verbinding Den HelderAlk
maar v.v. De hijschkraan
aan de Alkmaarsche haven.
De slechte toestand van de
Heldersche visscherij.
Woensdagmiddag heeft de Kamer van
Koophandel en Fabrieken voor Hollands
Noorderkwartier een openbare ledenverga
dering gehouden in het Raadhuis te Den
Helder.
De vergadering werd bijgewoond door
den burgemeester van Den Helder, den
heer G. Ritmeester, die de Kamer verwel
komde en toestemming verzocht en ver
kreeg om, daar waar hij dat wenschte, aan
de besprekingen deel te nemen. Daarop
heeft de heer S. W. Arntz den burgemees
ter dank gebracht voor de verleende gast
vrijheid.
De extra hulp aan werkloozen
(steunverleening B.)
Een interessante discussie ontwikkelde
zich naar aanleiding van het adres,
dat de K. v. K. te TicI gericht heeft aan
den Minister van Soc. Zaken betreffende
extra hulp aan werkloozen (steunverlee
ning B). welk adres hier op neerkomt, dat
de Middenstand ingeschakeld dient te wor
den bij de distributie van de goederen on
der de werkloozen en dat de Gemeentebe
sturen de vrijheid wordt gelaten den B-
steun al dan niet in natura te mogen ont
vangen. Door den heer Schmalz werd er op
gewezen, dat de K. v. K. in deze een be
langrijke taak te vervullen heeft, terwijl
de lieer Grunwald als zijn meening deed
kennen, dat de steunverleening in den
vorm van distributie van levensmiddelen,
schoeisel, kleeding moest worden vervan
gen door een hoogere uitkccring'in geld.
Want van de steunverleening zooals deze
thans door de regeering wordt voorgesteld,
wordt de middenstand de dupe.
De heer Coltof stelde de steunverleening
in Den Helder als voorbeeld: de werk
loozen zijn daar tevreden, want zij kun
nen bij het halen van steun'bonnen opge
ven, bij wien zij willen koopen. Bovendien
heeft de Middenstand daar besloten om
Maatschappelijk Hulpbetoon 10 procent
korting te verleenen.
De burgemeester van Den Helder deelde
mede, dat het bestuur van zijn gemeente
geprotesteerd heeft, bij de regeering om
van de f 3.30. welke per persoon aan steun
verleend wordt, een gedeelte in goederen
uit te keeren.
Besloten werd om de gemeentebesturen
om medewerking te verzoeken, via de Mid-
denstandsvereenigingen.
Algemeen was men het er over eens, dat
de Middenstand in de distributie van de
levensmiddelen en kleeding ingeschakeld
dient te worden.
Snellere treinverbinding Den
HelderAlkmaar,
De heer Kolster deelde mede, dat
er een verbetering zal komen in de
treinverbinding tusschen Den
Helder en Alkmaar v.v. Waarschijn
lijk reeds in October a.s. zullen
nieuwe motorwagens op dit traject
gebracht worden, terwijl de dien
sten sneller zullen worden.
ÜA. ïïli. „üeAtaq, Uendtik'
ZONDAG 9 MEI 1987.
Hilversum I.
8.80 NCRV. 9.30 KRO. 5.05 NCRV. 745—
11.00 KRO.
8.30 Morgenwijding.
9.30 Gramofoonplaten.
10.00 Hoogmis.
•11.45 Gramofoonmuziek.
12.20 KRO-Wereldprogramma voor Azië.
12.40 R.K. Harmoniekapel „St. Cecilia".
1.00 Er zijn groote dingen op til, causerie.
1.15 Vervolg concert.
1.35 Gramofoonmuziek.
2.00 Godsd. onderricht voor ouderen.
2.30 Amsterdamsch a capella koor „Bel Canto"
en Gramofoonmuziek.
3.40 Gramofoonmuziek.
4.00 Causerie „Over reisprograma's"
4.15 Ziekenlof.
4.55 Sportnieuws.
5.05 Ned. Hervormde Kerkdienst. Hierna: Ge
wijde muziek (Gr.pl.).
7.45 Sportnieuws.
7.50 Hofstad's Koorknapen.
8.10 Berichten ANP. Mededeelingen.
8.20 Causerie „De week van gebed en offer
voor de koloniale missies".
8.30 Vervolg koorconcert.
8.45 Gramofoonmuziek.
9.30 KRO-Kamer-orkest en solist,
10.10 Causerie „Het Huwelyk (V)".
10.30 Berichten ANP.
10.4011.00 Epiloog.
Hilversum H.
8.55 VARA. 10.00 VPRO. 12.00 AVRO 5.00
VARA. 8.00—12.00 AVRO.
8.55 Gramofoonmuziek.
9.00 Postduivenberichten.
9.05 Tuinbouwpraatje.
9.30 Orgelspel.
9.45 Van Staat en Maatschappij, lezing.
10.00 Zondagsschool.
10.30 Doopsgez. Kerkdienst.
12.00 Orgelspel.
12.10 Filmpraatje.
12.35 Het Omroeporkest.
1.15 Uitzending vanwege de Oxford-groep.
I.35 Orgel en viool.
2.00 Boekbespreking.
2.30 Concertgebouw-orkest en solist.
3.30 Declamatie.
4.00 Koninkl. Vereeniging „Zutphen'.- Mannen
koor".
4.20 AVRO-Dansorkest.
4.45 Sportreportage en -uitslagen ANP. Evt.
AVRO-Dansorkest.
5.00 Gramofoonmuziek.
6.00 Sportpraatje.
6.15 Sportnieuws ANP.
6.20 Li terair-muzikaal programma.
7.05 „Tusschen zeven en acht".
8.00 Berichten ANP. Mededeelingen.
8.15 Aan alle moeders.
9.15 Radiojournaal.
9.30 Het Omroeporkest en solisten.
10.45 Gramofoonmuziek.
II.00 Berichten ANP. Hierna tot 12.00 Kovacs
Lajos' orkest en orgelspel.
Het voorontwerp
ordeningswet 1937.
Landbouw-
De heer Grondsma had ernstige critiek op
de voorstellen tot instelling van de ver
schillende „Raden", waarin slechts 1 ver
tegenwoordiger v. d. handel en 1 v. d. in
dustrie zitting zouden hebben (tegen 13
van landbouw). In het verdere verloop van
de besprekingen, kwam zeer duidelijk naar
voren, dat men algemeen afwijzend staat
tegenover pet voorontwerp van genoemde
wet. De Handelscommissie zal nadat zij kon
nis genomen zal hebben van het adres van
de 4 groote Kamers v. K. in den lande,
haar concept-adres samenstellen, dat af
wijzend ten aanzien van het voorontwerp
zal luiden.
Evenzoo staat de Kamer afwijzend tegen
over het wetsontwerp tot beperking van de
vestiging van industriebedrijven.
De hijschkraan te Alkmaar.
De particuliere hijschkraan. welke de
Alkmaarsche haven steeds rijk is en wier
onderhoudskosten vrij hoog waren, is
thans verdwenen.
De lieer Arntz betoogde thans, dat het
een kwestie van behoud van de haven te
Alkmaar was, dat er weer een kraan komt
Op zijn voorstel werd daarop besloten, de
gemeente Alkmaar te verzoeken, om in de
behoefte van een hijschkraan te voorzien.
Benoemd werden in de commissie bedoeld
in de Vestigingswet kleinbedrijf, de heeren
Mr. Moens, Schmalz, Endel, Coltof en Lind
De kwestie van de levering van
bedrijfswater door de P.W.N.
De heer Arntz deelde mede dat een bijeen
komst van rle bij bovengenoemde kwestie
betrokken Kamers heeft plaatsgevonden,
waarbij besloten werd om een actie te onder
nemen. Een commissie werd benoemd,
waarvan de heer Kluitman voorzitter is. wel
ke zich in verbinding zal stellen met den
Directeur van liet P.W.N. Een onderhoud is
bereids aangevraagd.
De toestand in de koolstreek
slecht.
Bij de rondvraag heeft de heer Bonnet er
op gewezen, dal de toestand in de koolstreek
positief slecht, te noemen is. Z. i. ligt liet
op den weg van de Kamer om een uitge
breid rapport te doen samenstellen van de
maatregelen, welke door de regeering geno
men zijn en welke in de toekomst geno
men dienen fe worden.
Dit punt zal in het Bureau in bespreking
worden gebracht.
De niet-deskundige curators in
faillissementen.
De heer Grondsma viel er over, dat in fail
lissementen door den curator zoo snel tot
MAANDAG 10 MEI 1937.
NCRV-Uftzending.
8.00 Schriftlezing, meditatie, gewijde muziek
(gr.pl.).
8.30 Gramofoonmuziek.
9.30 Gelukwenschen.
9.45 Gramofoonplaten.
10.30 Morgendienst.
11.00 Christ. Lectuur.
11.30 Gramofoonmuziek.
12.00 Berichten.
12,15 Gramofoonplaten.
12.30 Orgelconcert.
2.00 Voor de scholen.
2.35 Gramofoonplaten.
3.00 Tuinbouwpraatje.
3.40 Gramofoonplaten.
3.45 Bijbellezing.
4.45 Stichtsch Salonorkest en gramofoonmu
ziek.
6.30 Vragenuur.
7.00 Berichten.
7.15 Vragenuur (Vervolg).
7.45 Reportage.
8.00 Berichten ANP. Herh. S.O.S.-Berichten.
8.15 Enkrateia-uur.
9.15 NCRV-orkest en solist. (Om 10.05 Be
richten ANP).
11.0012.00 Gramofoonplaten.
Hierna: Schriftlezing.
Hilversum n.
Algemeen programma, verzorgd door de
VARA. 10.00—10.20 v.m. VPRO.
8.00 Gramofoonplaten.
10.00 Morgenwijding.
10.20 Declamatie.
10.40 De Flierefluiters, en solist.
11.10 Vervolg declamatie.
11.30 Orgelspel.
12.00 Gramofoonplaten.
12.301.45 „Melody Circle", en gramofoon
platen.
2.00 Gramofoonmuziek.
2.20 Ramblers (Gr.pl.).
3.00 Declamatie.
3.20 Gramofoonplaten.
4.00 Orgelspel.
4.30 Voor de kinderen.
5.00 „Les Ménétriers", en gramofoonplaten.
6.00 Gramofoonmuziek.
6.30 Muzikale causerie, m.m.v. het VARA-s
Grjot-orkest.
7.15 Gramofoonplaten.
7.30 „De Roodborstjes", en gramofoonmuziek
8.00 Herh. SOS-berichten.
8.03 Berichten ANP.
8.10 Gramofoonmuziek.
8.20 Gramofoonplaten.
9.35 Declamatie, met piano-illustraties
10.00 Berichten ANP.
19.05 De Ramblers, en orgelspel.
11.0012.00 Gramofoonmuziek.
verkoop overgegaan wordt. De curatoren
zijn meestal jonge advocaten, die dikwijls
niet deskundig zijn, waardoor in vele geval
len te goedkoop verkocht wordt.
De heer Arntz heeft hierop geantwoord,
dat. de crediteuren dikwijls te slap zijn.
Spr. heeft goede ervaringen met het benoe
men van commissie uit de crediteuren, wel
ke den curator technisch ter zijde staat.
Evenwel het punt zal op de agenda van
de volgende vergadering geplaatst worden.
De slechte toestand van de Hel
dersche visschers.
De heer Kolster vestigde de aandacht van
de Kamer nog eens op den sterken achter
uitgang van de visscherij in Den Helder.
Het visscherijwezen te IJmuiden wordt sterk
door de regeering gesteund, terwijl er in
Den Helder niets gedaan wordt.
Hierop heeft de heer Ritmeester uitvoerig
van repliek gediend. De haringvisscherij
verdwijnt steeds meer, hetgeen te wijten is
aan de afsluiting van de Zuiderse.
Den Helder en Texel zijn tegenwoordig
wel bij de Zuiderzeesteunwet inbegrepen,
maar de haten welke daaruit moeten voort
vloeien, zijn nog niet gezien. Er is in Den
Haag n.1. nu nog een kwestie door wien de
steun moet worden verleend: door den mi
nister van Waterstaat of door zijn collega
van Landbouw en Visscherij!
Een viertal schepen heeft reeds aan de
ketting gelegen, maar het is te verwachten,
dat er nog ettelijke zullen volgen. Nu wil
Den Helder geen kotters aan de regeering
vragen, want daaraan zou de verplichting
verbonden kunnen worden, om voortaan in
IJmuiden te gaan markten. Volgens spr.
dient de regeering het geld, dat beschikbaar
is, te bestemmen voor de restauratie van de
visschersschepen.
De economische commissie te Den
Helder heeft een uitgebreid onder
zoek ingesteld naar den précairen
toestand van de visschers aldaar,
zoodat deze thans precies bekend is.
Afgewacht dient nu te worden, tot
dat de eindconclusie zal zijn ge
formeerd en daarmee zal men mar
den betrokken minister gaan. In dit
verband riep de burgemeester de me-
werking van de Kamer in, om t.z.t.
deze actie te steunen. Daartoe zal
de Kamer t.z.t. een adres van het
Heldersche gemeentebestuur berei
ken.
Hiermee was men aan het einde van de
vergadering gekomen. De heer Ritmeester
drukte er zijn verheugenis'over uit deze
vergadering te hebben kunnen bijwonen,
waarna sluiting volgde.
