lil
Berlijn stelt het Vaticaan een
ultimatum
Nuntius verlaat Berlijn
Mussert niet in
en de N.S.B.
XII
it XOBPEI
1 hij C
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Queipo de Llano en de aarts
bisschop van Canterbury
de Tweede Kamer
naar Duitschland
toegenomen
Stad door vulkaan
verwoest
De wereldvluchten van
Amelia Earhart
li 1-31W0ENSDAG 2 JUNI 1937.
voor
voor
Uitgov* der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen.
.cati
80e Jaargang. No. 10277.
id van
banna
d vatf
hoven(
sterns
Pro-
een
)oven,
ver-
rroot-.
a af-
;man:
nzet-
id?
te
ive?
ge-
'ed-
Duitsch ambassadeur bij H. Stoel eveneens vertrokken
De Duitsche ambassadeur bij den Heiligen Stoel heeft,
naar thans officieel wordt bevestigd, dezer dagen er tegen
geprotesteerd, dat kardinaal Mundelein ten overstaan van
meer dan 500 priesters van het aartsbisdom Chicago, over
het hoofd van den Duitschen staat, over leden der rijksre-
geering en over zekere kerkelijk-politieke gebeurtenissen
in Duitschland op „ongehoord beleedigende wijze" heeft ge
sproken.
In het bijzonder gaf de ambassadeur uitdrukking aan
zijn bevreemding over het feit, dat een kerkvorst van den
rang van kardinaal Mundelein zich heeft laten meesleepen
tot niet te kwalificeeren smaadredenen aan het adres van
het hoofd van den Duitschen staat.
Naar wij vernemen, werd hiervan door
tien Heiligen Stoel aan den Duitschen am
bassadeur een mondeling, later schriftelijk
bevestigd, antwoord gegeven.
Naar wij verder vernemen heeft de Duit-
sche ambassadeur bij den H. Stoel in op
dracht van zijn regeering als volgt geant
woord:
„De Duitsche regeering was bij de in het
belang der betrekkingen tusschen Duitsch
land en het Vaticaan aan haar ambassa
deur opgedragen en door den ambassadeur
in dezen zin uitgevoerde démarche ervan
pitgegaan, dat niemand meer dan den H.
Stoel zelf eraan gelegen moet zijn, die scha
de af te wenden, welke voor de verhouding
jtueschen Duitschland en de Curie uit de
aanvallen van den kardinaal tegen het
hoofd van den Duitschen staat moest voort
vloeien.
De Duitsche regeering had het als na-
jtuurlijk beschouwd, dat de H. Stoel de aan
de heele wereld bekend geworden uitlatin
gen van den kardinaal ten spoedigste zou
desavoueeren, ze zou corrigeeren en zijn
leedwezen zou uitspreken, gelijk het in het
internationaal verkeer steeds een goed ge
bruik is geweest.
Tot haar levendige verrassing en tot haar
diepe bevreemding heeft de H. Stoel het
rechter goed geacht, de algemeene, vage en
onjuiste, maar des te meer opvallende op
merkingen, dat de Kardinaal hoogstens iels
gelijks met het gelijke heeft vergolden, tot
voorwendsel te nemen, om het protest van
den Duitschen ambassadeur onbeantwoord
[terzijde te schuiven.
De Duitsche regeering is daardoor tot de
conclusie gedwongen, dat de H. Stoel deze
onkwalificeerbare openbare aanvallen van
één van zijn hoogste waardigheidsbekleders
tegen den persoon van het Duitsche staats
hoofd, ongecorrigeerd laat voortbestaan en
ze daardoor in de oogen der wereld feite-
'lijk dekt.
Den H. Stoel zal het duidelijk zijn, dat zijn
onverwacht en onbegrijpelijk gedrag in deze
aangelegenheid zoo lang er geen herstel
volgt, de voorwaarden voor een normale ont
wikkeling der betrekkingen tusschen de
Duitsche regeering en de Curie heeft geëli
mineerd.
Voor deze ontwikkeling draagt de Curie
alleen de volle verantwoordelijkheid."
DUITSCHE NOTA BEDOELD
ALS ULTIMATUM.
Reuter verneemt in Duitsche poli
tieke kringen, dat de nota der rijks-
regeering aan den Heiligen Stoel als
Mgr. Orsenigo.
een ultimatum moet worden be
schouwd, waarin den Paus te ken
nen wordt gegeven, dat de diploma
tieke betrekkingen zouden kunnen
worden verbroken, tenzij de Heilige
Stoel kardinaal Mundelein berispt.
De Duitsche ambassadeur ver
trokken.
De Msb. verneemt uit Romer
Daar de onderhandelingen tusschen den
H. Stoel en de Duitsche rijksregeering be
treffende de verklaringen van Kardinaal
Mundelein. aartsbisschop van Chicago, tot
nu toe geen uitzicht op een aocoord boden,
werd de Duitsche ambassadeur bij den H.
Stoel, von Bergen, genoopt, zijn post tijde
lijk te verlaten. Dit bcteekent echter for
meel nog geen afbreken der diplomatieke
betrekkingen.
Ook Mgr. Orsenigo verlaat zijn
post.
Uit Berlijn wordt zoojuist gemeld, dat
de pauselijke nuntius aldaar, mgr. Orse
nigo, tengevolge van de verklaringen van
minister Frick Berlijn per vliegtuig heeft
verlaten.
Intusschen worden in de Duitsche ambas
sade bij den H. Stoel de zaken verder waar
genomen door den gezantschapsraad Mens-
hausen.
Duitsche tanks op weg naar Bilbao.
John Conolley, de vertegenwoordiger van
het Canadeesche katholieke tijdschrift de
Londen Ontario, heeft bij zijn terugkeer van
een tocht van drie maanden door het Spaan-
sche gebied, dat door de opstandelingen is
bezet, aan een correspondent van Reuter
verklaard, dat generaal Queipo de Llano
zijn verontschuldigingen wenscht aan te
bieden aan den aartsbisschop van Canter
bury, omdat hij in een radiorede, welke hij
kort geleden heeft gehouden dezen met Ras-
poetin heeft vergeleken. Hij heeft den aarts
bisschop n.1. verward met den Deken van
Canterbury,
Verder deelde Conolley mede, dat hij ver
leden week op weg van Durango naar Gu-
ernica had moeten uitwijken voor een 75-
tal lichte tanks van Duitsch fabrikaat, wel
ke op zware vrachtwagens, eveneens van
Duitsch fabrikaat, naar Bilbao werden ver
voerd om bij den aanval gebruikt te wor
den. Hij voegde er nog aan toe, dat alle
chauffeurs Duitsche soldaten waren.
Italiaansch gezantschap te
Dublin
Het Italiaansche staatsblad bevat een de
creet, waarbij een Italiaansch gezantschap
te Dublin, bij den lerschen Vrijstaat wordt
ingesteld.
De strijd om de Fordarbeiders
Martin en Lewis slaan de han
den ineen.
Homer Martin, voorzitter van de
United Automobile Workerszou
gisteren naar Washington vliegen
om met JohnL. Lewis, leider van
het comité voor industrieele organi
satie der werklieden van de Fordfa
brieken de organisatie van deze ar
beiders voort te zetten.
PERSONEEL TEGENWOORDIG BIJ HET
HUWELIJK VAN HERTOG VAN WINDSOR
Het huwelijk van den Hertog van Wind-
sor zal Donderdag a.s. te half twaalf wor
den voltrokken, in plaats van te twaalf
uur. Geen enkele vlag is op het kasteel ge-
heschen. Voor zoover mogelijk zal het per
soneel tegenwoordig zijn bij het huwelijk,
waarna hen een lunch zal worden aangebo
den.
Men verwacht, dat de hertog het dorp
Monts een geschenk zal geven. De chauffeur
die reeds achttien jaar in dienst is bij den
Hertog, is met zijn zoontje en dochtertje
aangekomen. Het zoontje is een petekind
van den Hertog.
Deze chauffeur heeft mevrouw Warfield
naar Cannes gereden en zal ook op de hu
welijksreis de auto besturen*
Er Is nog geen plaats voor de
ingrijpende constructieve denk
beelden van de N.S.B.
De N.S.B. deelt mede:
„De Minister van Binncnlandsche Zaken
heeft bij de behandeling van de voorstellen
tot grondwetswijziging in de Eerste Kamer
aan de Nationaal-Socialistische Beweging
verweten, geen constructieve gedachten voor
grondwetswijziging te geven.
„De nieuwe grondslagen voor de inrichting
van het Ncderlandsche imperium, waardoor
zoowel het Nederlandsche volk als de Indi
sche volkeren tot bloei en welvaart zouden
kunnen komen, liggen echter in de archieven
der N.S.B. reeds gereed sinds het midden
van het vorige jaar.
„Het lag in het voornemen van den Leider
der N.S.B. deze ter kennis van het Neder
landsche volk te brengen bij de a.s. behande
ling der grondwetswijziging in de Tweede
Kamer, voor welk doel hij bereid was in de
Tweede Kamer zitting te nemen.
De uitslag van de gehouden verkie
zing heeft bewezen, dat de overgrootc
meerderheid van het Nederlandsche
volk zijn lot nogmaals onvoorwaar
delijk wenscht toe te vertrouwen aan
de politieke partijen. Deze zijn dus
ten volle verantwoordelijk voor het
geen in de eerstkomende jaren ge
daan en nagelaten wordt. Er is in de
zen tijd blijkbaar nog geen plaats
voor ingrijpende constructieve denk
beelden.
Dientengevolge heeft de leider der N.S.B.
besloten nog geen zitting te nemen in de
Tweede Kamer. Evenzeer als de overgroote
meerderheid van ons volk deze zittingneming
heeft afgewezen, evenzeer heeft onze Bewe
ging hem in dezen moeilijken tijd ondubbel
zinnig getoond, dat zij zijn leiding wenscht.
„Zijn plaats is dus "te de Beweging en niet
in het parlement. De Beweging eischt hem
nu en in de naaste toekomst op voor de
volle honderd procent; daarbij heeft hij den
bijstand noodig o.m. van zijne medewerkers
Van Geelkerken en Koster.
Dientengevolge zijn aangewezen om zit
ting te nemen in de Tweede Kamer de hce-
ren: M. V. E. H. J. M. Graaf de Marchant
et d'Ansembourg, G. Dieters Jr., H. J. Wou
denberg en mr. M. M. Rost van Tonningen
van wie eerstgenoemde .zal optreden als
fractieleider.
Uit dit bericht blijkt tevens, dat graaf De
Marchant et d'Ansembourg in de Tweede
Kamer zitting zal nemen, hij zal dus moeten
bedanken voor de Eerste Kamer. 7n dat col
lege zal ds. G. van Duijl als vierde N.S.B.-er
optreden.
De heer Mus
sert wordt in de
Tweede Kamer op
gevolgd door mr.
M. M. Rost van
Tonningen.
M. M. ROST VAN
TONNINGEN.
Vragen van den heer Albarda
over de Utrechtsche logeerpartij.
De heer Albarda heeft aan de ministers
van Buitenlandsclie Zaken en van Justitie
gevraagd:
1. Hebben de ministers kennis genomen
van een bericht, volgens hetwelk aan een
Nederlandschen ingezetene te Utrecht, die
gastvrijheid wilde verlecnen aan een bloed
verwante uit Duitschland, een formulier
uit Duitschland ter invulling is toegezon
den, van welk ingevuld formulier een twee
de exemplaar moest worden aangeboden
ter afteekening of afstempeling op een bu
reau van de nationaal socialistische be
weging (N.S.B.) te Utrecht, en zijn zij be
reid te doen onderzoeken of dat bericht
juist is? (Zie ons blad d.d. gisteren „Het
Duitsche nichtje en de N.S.B.. Red.)
2. Zijn de ministers voorts bereid te doen
onderzoeken, of het waar is, dat op het z.g.
hoofdkwartier der N-S.B. aan den Nederlan
der, die het formulier ter afteekening of
afstempeling aanbood, vragen zijn gesteld
omtr. zijn politieke richting en omtr. de wijze
waarop hij op 26 Mei als Ncderlandsche
kiezer zijn stem had uitgebracht, en dat
de afteekening of afstempeling van het
formulier is geweigerd, toen" die Nederlan-"
der op de vragen terecht niet wenschte te
antwoorden.?
3. Indien het in de beide hierboven
staande vragen vermelde geheel of voor
wat de hoofdzaken betreft waar is, zijn de
ministers dan niet van oordeel, dat de
feiten grond geven voor de meening,
VERHEUGEND NIEUWS VOOR
HOTEL- EN PENSTONBEDRIJVEN
STAND DER NEDERLANDSCH-
DUITSCHE CLEARING STERK
VERBETERD.
De Nederlandsche en de Duitsche
regeeringscommissies hebben haar
gebruikelijke driemaandelijksche be
spreking deze maal in Den Haag ge
houden. Deze bespreking was in
hoofdzaak gewijd aan den stand van
de NederlandschDuitsche clearing.
In verband met den toegenomen in
voer uit Duitschland, tengevolge
waarvan de stand van de Neder
landschDuitsche clearing aanzien
lijk verbeterde, is het mogelijk geble
ken overeenstemming te bereiken
over een belangrijke vermeerdering
van den uitvoer van goederen van
Nederland en de Nederlandsche over-
zeesche gewesten naar Duitschland.
Deze vermeerdering werd vastgesteld
voor het derde kwartaal van dit jaar.
Nadere bijzonderheden zullen, zoodra deze
zijn uitgewerkt, ter kennis van de daarbij
betrokkenen worden gebracht.
Nederlandsch—Duitsche transfer-
onderhandelingen.
Sinds 19 Mei zijn te 's-Gravenhage tusschen
een Ncderlandsche en een Duitsche commis
sie onderhandelingen gevoerd over het rente-
transfer van Duitschland naar Nederland.
Deze onderhandelingen hebben op 1 Juni
tot onderteekening van een nieuwe overeen
komst geleid, welke van kracht zal zijn van
1 Juli 1937 tot 30 Juni 1938.
De transfer-regeling is in hoofdzaak onver
anderd gebleven. Bij deze overeenkomst zijn
ook maatregelen getroffen, teneinde den
wachttermijn, die geldt bij de transferbeta
lingen, geleidelijk in te loopen.
Details, betrekking hebbend op de uit
voeringsmaatregelen, zullen nog nader wor
den gepubliceerd.
Het overschot op de clearing.
Omtrent de In het offioieele bericht
belangrijk genoemde vermeerdering
van den uitvoer van goederen van
Nederland en Nederlandsche over-
zeesche gewesten naar Duitschland,
nemen wij nader, dat deze export-
vermeerdering voor het derde
kwartaal van 1937 meer zal bedra
gen, dan het gedeelte van de 14
van het gereserveerde overschot op
de clearing, dat volgens sommigen
voor vergrooting van het export-
oontingent beschikbaar gesteld had
kunnen worden.
Zooals uit het bericht zelf blijkt, is deze
gunstige omstandigheid aan twee factoren
te danken, n.1. aan de vermindering van
den achterstand op de clearing en de toe
genomen stortingen in Nederland als ge
volg van den sedert Maart belangrijk ge
stegen invoer uit Duitschland naar Neder
land.
De vermeerderde Nederlandsche uitvoer
naar Duitschland in het derde kwartaal
1937 geldt zoowel voor industrieele en land
bouwproducten als voor koloniale artike
len.
Het derde kwartaal 1937. dat per 1 Juli
a.s. begint, opent nieuwe uitvoermogelijk-
heden, welker niveau ongeveer te verge
lijken zijn met de uitvoermogclijkheden
naar Duitschland in het begin van 1935.
De beteekenis van de nieuwe
reisovereenkomst met Duitsoh-
land.
Naar wii vernemen, werd op 1 Juni te
's-Gravenhage onderteekend een nieuwe re
geling betreffende het reizigersverkeer van
Duitschland naar Nederland, welke regeling
op 15 Juni a.s. in werking treedt.
Deze nieuwe reisovereenkomst bcteekent
een gunstiger regeling voor Nederland.
Reeds geruimen tijd hebben de in
Duitschland wonende Nederland
sche staatsburgers aandrang uitge
oefend. dat het hun toekomende con
tingent verhoogd zou worden. Men
is daar thans in geslaagd, zoodat
een grooter aantal in Duitschland
wonende Nederlanders in de toe
komst op gemakkelijker wijze fami
liebezoeken in «Nederland kan ma
ken of er een deel van hun vacan-
tie kan doorbrengen.
Van belang is ook de regeling, waardoor
Duitschers. die een bezoek naar Nederland
willen brengen, waarvoor zij vroeger een
bedrag van 500 mark mochten meenemen,
thans wederom een bedrag mogen meene
men, dat. uitgedrukt in Nederlandsch geld
een waarde vertegenwoordigt van circa
f 300.Men mag verwachten, dat daar
door het vreemdolingenhpzoek aan Neder
land ook uit Duitschland weer zal toene
men.
DE BILT SEINT)
Verwachting: matige Noordwes
telijke tot Westelijke wind,
zwaar bewolkt met tijdelijke
opklaring, vooral in 't Noor
den kans op regenbuien, iets
koeler.
Verdere vooruitzichten: aanvan
kelijk nog koel met afnemen
de regen kans.
Barometerstand hedenmorgen 8 nar 76.9
dat tusschen de Regeering van
Duitschland en de N.S.B. een ver
binding bestaat, die abnormaal
moet worden genoemd, aangezien
het bewijzen van administratieve
diensten aan een buitenlandsche
regeering wel kan liggen op den
weg van een gezantschap of van
consullatcn, maar niet van een par
ticuliere organisatie van Neder
landers?
4. Achten de ministers het toelaatbaar,
dat hier te lande door Nederlanders ten
behoeve van een buitenlandsche regeo:'ng
en blijkbaar in opdracht van deze, een on
derzoek wordt ingesteld naar de politieke
gezindheid van Nederlanders?
5. Zijn de ministers bereid mede te doe
len, tot welke handelingen of maatrege
len de hierboven vermelde feiten, indien
zij juist zijn, hun aanleiding geven?
Moddergolf verrast de stad Ra-
baul op Nieuw Brittanniè.
Volgens te Londen ontvangen be-
richten is de stad Rabaul op Nieuw-
Brittannie (of Nieuw-Pommeren),
eender eilanden van den Bismarck
archipel, ernstig geteisterd door de
vulkanen „Natoeki" en „Vulcan",
welke zijn begonnen te werken. De
meeste huizen zijn verwoest. De in
woners der stad, 700 blanken, 800
Chineezen en 3000 inboorlingen, zijn
naar Kokopo gevlucht.
De haven van Rabaul is door een
reusachtige moddergolf, die door
vulcanische bevingen en een vloed
golf werd opgeworpen, volledig af
gesloten. De in de haven liggende
schepen konden de open zee niet
meer bereiken en verscheidene zijn
door de geweldige moddermassa's
gezonken.
Volgens een bericht van den administra
teur van Nieuw-Guinea is in de stad Ra
baul do uitzonderingstoestand afgekondigd.
Allen personen, met uitzondering van de
ordebewaarders, is het betreden der stad
verboden.
Op San Juan aangekomen.
Amelia Earhart, die gistermorgen
te Miami (Amerika) voor een we
reldvlucht is gestart, hoeft San Ju
an de Portorico bereikt.
Amelia Earhart.
Naar Un. Press meldt, is haar vliegtuig,
een Lockheed-eendekker, bijgenaamd „Het
vliegende laboratorium". Zooals men zich
zal herinneren is zij bij haar eerste poging
om een vlucht om de wereld te maken met
dit toestel op Honolocloe neergestort. De
aviatrice zelf bleef echter ongedeerd, doch
haar vliegtuig werd ernstig beschadied.