Engeland waarschuwt
De Kabinetsformatie
Von Neurath
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
niet naar Londen
Chautemps maakt
goede kans
KIJKEN ii KOOPEN «i CLOECK
Lijst van vervolgde Duitsche
predikanten gepubliceerd
Guernica-bombardement
in de doofpot
DINSDAG 22 JUNI 1937.
80e Jaargang. No. 10291.
Uitgave der N.V. v.H. Trapman Co. Schagen.
Aan belde zijden blijven wapenen toeslroomen
Brittannië zal zijn houding
opnieuw moeten bepalen
UITING VAN DIEPE TELEUR
STELLING OVER DE RESULTA
TEN DER NIET-INMENGING.
In de ondercommissie voor de
nietinmenging heeft Lord Plymouth
oen verklaring afgelegd, waarin hij
uiteenzette, dat de regeering van
Groot-Briltannië diep teleurgesteld
Is over de resultaten die tot dus
verre bereikt zijn en den huidigen
staat van zaken als volstrekt te
leurstellend beschouwt.
De Britsche regeering is uiterst
levendig teleurgesteld, dat ondanks
de gesloten overeenkomst en on
danks de uitgebreide organisatie
wapenen en oorlogsmateriaal aan
beide kanten Spanje blijven berei
ken.
De Britsche regeering is van
meening, dat men niet kan toestaan
dat deze staat van zaken voort
duurt, wanneer het bestaan van het
nletinmengingscomité gerechtvaar
digd wil worden en wanneer zijn
voorafgaande pogingen niet vol
strekt tevergeefs in het werk wil
len zijn gesteld.
Bijgevolg rekent de Britsche regeering op
alle andere regeeringen die in het comité
.vertegenwoordigd zijn om al het haar
mogelijke te doen, teneinde zonder verwijl
den tegenwoordigen toestand te verbeteren.
Derhalve:
le. zou Iedere regeering haar streven op
eigen gebied moeten intensifieeren, ten
einde zeker te maken, dat de door haar
aangegane verplichtingen strikt nagekomen
worden.
2e. zouden alle regeerïngen duidelijk
moeten toonen, dat 5ij bereid zijn tot me
dewerking, teneinde zonder verwijl het oor
spronkelijke doel. waarvoor het comité in
gesteld is, tot zijn recht te doen komen,
ta weten een isoleering van het conflict
in Spanje.
Wanneer binnen korten tijd niet duidelijk
blijkt, dat een zoodanige medewerking ge
geven zal worden, zal de Britsche regee
ring zich gedwongen zien met dit feit
rekening te houden, wanneer zij opnieuw
den toestand in studie zal nemen.
De Britsche regeering is van meening,
'dat. de aanwezigheid van een groot aantal
buitenlandsche onderdanen in Spanje een
der hoogst onbevredigende factoren van den
tegenwoordigen toestand vormt. Een tot
stand brengen van een snelle evacuatie zou
voor de regeeringen het beste bewijs leve
ren van hun bereidheid tot samenwerking
en het beste middel vormen om de wereld
te overtuigen van hun uitgesproken wen-
schen tot oplegging van de nietinmenging.
In verhand met de vertraging, die zich
noodzakelijkerwijze zal voordoen, voordat
een algeheele overeenstemming over het
geheele plan, dat aan het comité is voorge
legd, verkregen zal zijn, spreekt de Brit
sche regeering den wensch uit, dat men zoo
spoedig mogelijk een begin maakt met het
evacueeren van enkele buitenlandsche on
derdanen.
Na het afleggen van "deze verklaring heeft
Lord Plymouth het Comité zekere voorstel
len der Britsche regeering voorgelegd, wel
ke ten doel hebben de aanvaarde politiek
„Wenscht gij de vereeniging der
Evangelische Kerk onder de re
geering?"
De oppositioneele Evangelische
kerk heeft een lijst gepubliceerd met
de namen harer predikanten en
functionarissen, die gearresteerd of
uit hun parochies verbannen zijn, of
tegen wie een spreekverbod is uitgo-
vaardigd. Deze lijst is naar alle pa
rochies verzonden.
Op 19 en 20 dezer zijn 28 predikanten of
leden van de kerk gearresteerd. 4 bevin
den zich in preventieve hechtenis of in con
centratiekampen, sommigen reeds sedert
December 1936.
Hoewel ten aanzien van de kerkelijke ver
kiezingen niets definitiefs bekend is. gelooft
men in kerkelijke kringen, dat zij 27 dezer
zullen worden gehouden. Men verklaart, dat
den kiezers waarschijnlijk alleen vragen zul
len worden gesteld als: „Wenscht gij de
unificatie (vereeniging) van de Duitsche
Evangelische Kerk onder de regecring en de
beëindiging van d§p kerkstrijd!"
LORD PLYMOUTH.
van terugtrekken der vreemdelingen snelle
en practische gevolgen te doen hebben.
De Russische vertegenwoordiger verklaar
de, dat de Sovjetregeering voorstelt de eva
cuatie van buitenlandsche onderdanen on
der controle te doen geschieden, de Marok
kanen bij de evacuatie in te sluiten en de
kosten der evacuatie om te slaan naar ver
houding van het aantal geëvacueerden van
ieder land.
Nadat over de voorstellen van Lord Ply
mouth van gedachten was gewisseld, werd
besloten, dat zij zullen worden voorgelegd
aan alle aan de nietinmenging deelnemen
de regeeringen met het verzoek spoedig een
uiteenzetting te geven van haar standpun
ten ten aanzien van het evacuatieplan.
Voordat Lord Plymouth het woord had
genomen voor het afleggen van zijn ver
klaring, had de ondercommissie de moge
lijkheid besproken van een in het licht stel
len van het neutrale internationale karak
ter van het plan tot waarneming ter zee.
Er werd een technische subcommissie be
noemd, die tot taak zal hebben deze kwes
tie te bestudeeren.
De Britsche regeering werd uitgenoodigd
besprekingen te openen over de kansen
tot het verkrijgen van de medewerking der
niet-Europeesche landen. Tenslotte heeft de
ondercom.missie de mogelijkheid bestudeerd
van het nemen van maatregelen om te be
letten, dat de Spaansche vlag gebruikt wordt
om zich te onttrekken aan de toepassing
der nietinmenging.
De antisemietische
uitbarsting in Polen
De toestand te Czcn'stochowa in Polen,
waars edert Zaterdag anti-semitiesche inci
denten plaats vinden, is nog steeds gespan
nen. Gisteravond trokken opnieuw betoogers
door de straten Ze drongen twee synagoges
binnen en wierpen de gebedenboeken op
straat. Een tweetal branden, dat door de
menige aangestoken was, kon spoedig wor
den bedwongen. De joodsche slachtplaats
werd vernield. De joodsche senator Schorr
heeft zich gisteravond tot het ministerie .van
binnenlandsche zaken gewend.
Br. Colijn confereert met Mr.
Goseling, Mr. Br. J. A. M. van
Buuren en BrA, A. L. Rutgers.
De kabinetsformateur heeft gisteren we
derom ter conferentie ontvangen, mr. Gose
ling, voorzitter der R.K. kamerfractie.
Voorts ontving dr. Colijn in den loop van
den ochtend bezoek van staatsraad dr. A.
A. L. Rutgers.
Gisteravond confereerde dr. Colijn met
mr. dr. J. A. M. van Buuren, directeur van
het departement van Verkeer en Waterstaat
in Ned.-Indië.
Dit is de tweede bespreking, die de kabi
netsformateur met mr. van Buuren heeft.
In politieke kringen veronderstelt men,
dat de portefeuille van Waterstaat aan den
lieer van Buuren zal komen, althans wan
neer minister van Lidt de Jeude zal worden
uitgeschakeld.
De minister van Lidt de Jeude en De
Graeff hielden gisterenochtend een bespre
king op het departement van Buitenland
sche Zaken.
Minister Colijn door partijgenoo-
ten tot volhouden aangespoord.
In verband met het bezoek van de heeren
Schouten en de Wilde (A.R.) d.d. Vrijdag j.
1. aan den kabinetsformateur, merkt het
Vsb. op:
De veronderstelling schijnt niet te ge
waagd, dat de formateur, na van de heeren
Patijn en Blackstone afwijzende antwoor
den te hebben gekregen, aanvankelijk van
zins was, zijn opdracht neer te leggen, maar
dat hij daarna gevolg heeft gegeven aan
een aansporing van zijn partijgenooten om
toch nog vol te houden.
Minister Colijn behoort, dunkt ons
aldus het blad tot de staats
lieden, wien de legende een heel
ander karakter toedicht, dan zij wer
kelijk hebben. Hij is volstrekt niet
de sterke man, die precies weet, wat
hij wil, en die een vaste lijn volgt,
waar hij onder geen omstandigheid
van af te brengen is.
Naar aanleiding van de ontmoeting 'tus-
schen de ministers de Graeff en Van Lidt
de Jeude d.d. gisteren, merkt het Vsb. op:
Men zegt, dat deze beide bewindslieden
één lijn trekken en dat zij de leuze „samen
uit, samen thuis" in toepassing willen bren
gen. „De Standaard" heeft ons nu verteld,
dat minister De Graeff in 1933 in het kabi-
net-Colijn als christelijk historisch man is
opgenomen. Wij moeten bekennen, dat ons
hiervan niets bekend was, maar wij genee-
ren ons hiervoor volstrekt niet, want geen
sterveling heeft ooit in minister De Graeff
een christclijk-historicus gezien. En de hou
ding die hij nu aanneemt, wijsteer ook wel
op, dat hij zich als vrijzinnig beschouwt.
„De Nederlander" verklaart trouwens, dat
de heer De Graeff niet christelijk-historisch
is en het ook nooit geweest is, aldus het
blad.
Naar een Coalitie-Kabinet? Be
nieuwe phaseis niet meer de
nieuwste phase!
Uit het roomsch-katholieke politieke kamp
vernemen wij aldus de N.R.Crt. van meer
clan één zijde, dat de leden van het nieuwe
kabinet reeds heden of morgen ter benoe
ming aan H.M. de Koningin zullen kunnen
worden voorgedragen.
Het karakter van dit kabinet zou rechts
kerkelijk zijn, een Coalitie-kabinet derhalve
al is na de invoering van de evenredige ver
tegenwoordiging het bindend accoord vóór
de verkiezing tusschen de drie groote kerke
lijke partijen vervallen en heeft men om
die reden van die zijde wel een bezwaar
formeel bezwaar tegen de benaming
Coalitie-kabinet..
Dr. Colijn schijnt weliswaar in de mee
ning te verkeeren, dat hij door opneming
van een of twee politiek kleurlooze minis
ters toch nog zoo iets als een kabinet op
breedcre basis zal formeeren, afgescheiden
van de politieke samenstelling van het ove
rige gedeelte van het nieuwe kabinet en af
gescheiden van de formuleering van zijn
beginsel-programma.
Als één van de toekomstige kleurlooze vak
ministers wordt mr. dr. ir. van Buuren ge
noemd, die gisteren door den formateur is
ontvangen, terwijl het niet onmogelijk is,
dat. dr. Colijn de portefeuille van buitenland
sche zaken voorloopig zelf ad interim zal
beheeren. De hoop op een latere aanvaar
ding van deze portefeuille door mr. J. A.
N. Patijn, schijnt overigens nog niet geheel
te zijn opgegeven.
Van dit kabinet zou derhalve dr. Colijn
toch de formateur zijn, aldus het blad.
Door besprekingen van dr. Colijn met mi
nister de Graeff en van laatstgenoemde met
minister van Lidth de Jeude was aan het
einde van de vorige week aan den dag ge
treden, dat de formateur, na de weigeringen
van de heeren Blackstone en Patijn, opnieuw
streefde naar een kabinet op breede basis,
zij het van politiek eenigszins andere samen
stelling dan het tegenwoordige, d.w.z. met
een liberalen minister en twee vrijzinnig-
partijloozen, doch zonder vrijz.-dem. minis-
ter(s).
Deze poging (de „nieuwe phase",
die Zaterdag was ingetreden) heet
gestrand te zijn op verzet, thans ook
van chr.-hist: zijde, tegen wijziging
van de „positief'-christelijke formu
leering van het ontwerp-program,
een wijziging, die van liberale zijde
mede als voorwaarde voor toetre
ding was gesteld.
Eén van de overwegingen, welke aan een
zoodanige wijziging in den weg heeft ge
staan, is wellicht ook deze geweest, dat het
ontwerp-program in zijn oorspronkelijke re
dactie reeds in De (a.r.) Standaard was ge
publiceerd, aldus de N.R.Ct.
In het Engelsche Lagerhuis zijn Eden
vragen gesteld naar aanleiding van het van
Britsche zijde geopperde denkbeeld, een on
derzoek in te stellen naar het bombardement
van Guernica. Naar de minister in zijn ant
woord zeide, betreurt de Britsche regeering
het, dat niet alle betrokken regeeringen haar
meening deelden wat betreft de waarde van
een dergelijk onderzoek, zelfs indien dit zich
hetgeen de Britsche regeering bereid is te
aanvaarden zou uitstrekken tot andere in
cidenten van soortgelijken aard.
Eden antwoordde niet op de vraag
van een afgevaardigde, die naar aan
leiding van hetgeen de minister even
voor bovenvermeld antwoord had
verklaard, vroeg of het niet veelbe-
teekenend is, dat de regeeringen van
Portugal en Italië zich tegen het
denkbeeld verzetten en dat Duitsch-
land niet geantwoord heeft.
„DE MINISTER KAN TE BERLIJN
NIET GEMIST WORDEN."
Zijdelingsche pressie op
Engeland 1
Gistermiddag heeft de Engelsche
regeering uit Berlijn bericht ont
vangen, dat het voorgenomen bezoek
van baron von Neurath, den mi
nister van buitenlandsche zaken aan
Londen heden niet zal kunnen
plaats vinden, omdat „wegens de
herhaalde aanvallen van roode
Spaansche duikbooten op Duitsche
controleerende schepen de minister
thans niet uit Berlijn gemist kan
worden". Er is geen nieuwe datum
voor het bezoek aangevraagd, maar
ofschoon men in Londensche regee-
ringskringen ten zeerste teleurge
steld was, omdat de besprekingen
tusschen Eden en von Neurath over
het Spaansche conflict nu niet ge
houden kunnen worden, had men er
niet den indruk dat uitstel in dit ge
val tevens afstel zou beteekenen.
Te Londen was men nog van oordeel, vol
gens Reuter, dat juist nu, na het incident
met de Leipzig, er voor von Neurath veel
aan gelegen moest zijn persoonlijk zijn in
zichten aan Eden uiteen te zetten. Het zal
nog een aanzienlijken tijd kunnen duren
voor zich opnieuw een zoodanig gunstige
gelegenheid voordoet ter bespreking van het
Spaansche conflict of van de methodes om
tot een Europcesche regeling te omen. De
Berliner Boersen Zeitung had zich gisteren
reeds geprikeld uitgelaten over een artikel
van de Daily Telegraph, dat volgens het
Duitsche blad de voorgenomen besprekingen
te Londen had voorgesteld als een investi-
gatie.
Londen betreurt uitstel van Von
Neurath's bezoek.
Het besluit van den Duitschen minister
van buitenlandsche zaken, von Neurath, de
ze week nog geen bezoek aan Londen te
brengen, heeft in de Britsche hoofdstad groo-
teleurstelling gewekt.
De Britsche regeering heeft von Neurath
voor een bezoek uitgenoodigd toen de at
mosfeer hiervoor, naar men meende, bijzon
der gunstig was. De snelle regeling van het
incident met de „Deutschland" en de terug
keer van Duitschland en Italië in de niet-
inmengingscommissie, voordat zelfs nog uit
Spanje de gevraagde verzekeringen binnen
waren gekomen, werden beschouwd als tee
kenen van een toenemenden wederzijdschen
goeden wil.
Voorloopig komt van bezoek
waarschijnlijk niets.
Er zal wel eenigen tijd over heen
gaan, voordat zich weer een gunsti
ge gelegenheid voordoet om te spre
ken over den oorlog in Spanje of
over de wijzen om tot een Euro-
peesche regeling te geraken. Het be
zoek van von Neurath moet men
dan ook als voor onbepaalden tijd
uitgesteld beschouwen.
EERBERICHT
DE BILT SEINT.
Verwachting: matige, in het N.
tijdelijk krachtige westel1.
tot zuidw. wind, half tot zw.
bewolkt, tot betrokken, re-
genzuien.
Verdere vooruitzichtent weinig
verandering.
Barometerstand hedenmorgen 8 nor t 76.8
Waarom von Neurath niet naar
Londen gaat.
De correspondent van de N.R.Crt. meldt:
Het feit, dat de voorgenomen reis van mi
nister van Neurath naar Londen is afgelast,
heeft hier, naar zich laat hooren, tamelijk
wat opzien gebaard, Edoch is het de vraag
of paniek-voorstellingen, welke naar aan
leiding daarvan worden geuit, wel gegrond
zijn.
Uit de Diplomatische Korrespondenz is on
geveer op te maken, welke maatregelen
Duitschland van de mogendheden als reac
tie op de bestoking van de Leipzig door
duikbooten had verwacht. Blijkbaar meent
Duitschland, dat een gemeenschappelijke
blokkade van de roode Spaansche havens of
althans een gezamenlijke demonstratie van
de internationale vloten tegen de roode vloot
het minste was wat het als genoegdoening
voor het incident van de Leipzig in de om
standigheden, zooals die door de Jongste be
sprekingen waren geworden, kon venvach
ten. Nu er niets substantieelers dan een
gemeenschappelijk protest uit komt, is nau
welijks aan te nemen, dat Duitschland daar
mee genoegen zal nemen en daarom ver
moedt men hier, dat de Berlijnsche regec
ring beraadslaagt over de maatregelen wel
ke zij op eigen houtje zal treffen.
Welke maatregelen dat zullen zijn, daar
kan men op het oogenblik nog slechts naar
gissen, maar niet ten onrechte wordt er In
buitenlandsche diplomatieke kringen alhier
op gewezen dat dan, wanneer Duitschland
bij voorbeeld een rood oorlogsschip mocht
torpedeeren of iets dergelijks, daarvan wel
gevolgen voor de commissie voor Londen zijn
te verwachten, maar toch nauwelijks ern
stige Internationale verwikkelingen, gezien
de ervaring in den laatsten tijd, welke ge
leerd heeft wat er al zoo kan gebeuren (b.v.
de verovering van Abessinië), vóór zooda
nige verwikkelingen inderdaad intreden.
Een volksfrontcombinatie onder
leiding der radicalen?
Op verzoek van den president der Fran-
sche republiek tracht Chautemps nog heden
een nieuw kabinet te vormen. De kabinets
formateur is zeker van de sympathie van
zijn eigen fractie, de raciaal-socialistcn. Hij
tracht zich thans de steun te verzekeren
van de overige groepen, die in het afgetre
den kabinet vertegenwoordigd waren. Op de
eerste plaats heeft hij contact gezocht met
de socialisten en hij heeft den aftredenden
minister-president Leon Blum verzocht, zit
ting te nemen in de nieuwe regeering. Blu-m
heeft zijn vroegeren medewerker zijn per
soonlijken steun verzekerd, doch hij wees er
op, dat de partij-instanties alleen geldige
beslissingen kunnen nemen. Chautemps
verzocht hierop Blum al zijn autoriteit in
de partij aan te wenden, opdat spoedig een
beslissing worde genomen. Het deelnemen
van de socialisten aan de nieuwe regeering
is niet a priori uitgesloten.
Ook met de communisten wil Chautemps
in contact treden en hij hoopt nog heden
een lijst van medewerkers aan president Le
brun te kunnen voorleggen.
CHAUTEMPS.
Chautemps zet zijn plannen uit
een. In groote lijnen voortzet
ting van politiek der regeering.
In een gistermiddag gehouden bijeen
komst van de radicaal-socialistische kamer
fractie heeft ChautempsJ uiteengezet, dat
hij zou trachten een ministerie te vormen
dat uitgaat van hetzelfde programma als
de vorige regeering. Op financieel gebied
scheen het hem mogelijk, aan te sturen op
een oplossing, die meer door liberalisme,
dan door dwang is geïnspireerd, daarbij
rekening houdend met den wil van de
Kamer, een einde te maken aan het op
treden van hen, die een offensief tegen de
spaarders en de valuta zijn begonnen.
Hij was van meening, dat alle voordee-
len, die het laatste jaar door de volksmas
sa s zijn verworven, moeten blijven bestaan
en dat de atmosfeer van de „pauze" even
eens moet voortduren. Chautemps stelt zich
dus voor, een regeering van verzoening, or
de, arbeid en discipline te vormen, binnen
de grenzen van de volksfrontmcerderheid.
In de gisteren gehouden vergadering van
de socialistische fractie bleek dat men nog
vastbesloten staat achter de politiek van
Blum.
De houding der communisten.
Het schijnt dat ook de communisten niet
ongeneigd zijn een Kabinet Chautemps te
steunen, mits het program in geen enkel op
zicht afwijkt van dat van het volksfront.