J
kunt er zeker van zijn:
Fa. HERM. DE RAAT
De bloembollencultuur wil zich ontdoen
van de overheidsbemoeiing
ZIJN STIJVE NEK
IN 8 UUR GENEZEN
KLOOSTERBALSEM
W
Middeleeuwsch en
modern heksenproces
Economische beschouwing
DOOR KLOOSTERBALSEM
Raad Callantsoog
Zaterdag 26 Juni 1937
Tweede blad
EEN LEERZAAM EXPERIMENT.
Iedere maatregel, welke ook, ls altijd te
beschouwen als een experiment. De bedoe
ling er van is steeds om iets bepaalds te be
reiken. Of men daarin zal slagen staat nim-
aier bij voorbaat vast en slechts de toekomst
sal ons misschien kunnen loeren of het 'be
oogde succes inderdaad is bereikt. Mis
schien! Want in het gewirwar der elkaar
vaak kruisende en tegenwerkende invloeden
uit onze samenleving, is het resultaat nooit
nauwkeurig vast te stellen. Wanneer bijvoor
beeld een regeering er toe over gaat de pro
ductie van een zeker artikel te beperken,
dan zit daarin een tendenz tot prijsstijging.
Gaan echter tegelijkertijd een aantal afzet
gebieden over tot invoerverboden, zoodat de
verkoopsmogelijkheden plotseling sterk da
len, dan bestaat de kans, dat niettegenstaan
de de rcgeeringsbemoeiïng de prijzen toch
Dmlaag gaan. Onjuist zou het dan zijn te
zeggen, dat de maatregelen van de overheid
geen resultaten hebben afgeworpen, dat ze
yerkeerd gezien of overbodig waren. Een
andere, sterkere invloed heeft ze doorkruist,
faat is alles.
Een £erïe overheidsmaatregelen, die steeds
Sn een bijzondere kwade reuk hebben ge-
fctaan bij de belanghebbenden, zijn die, wel
ke genomen werden ter saneering van de
{veeteelt-, land- en tuinbouwbedrijven. Het is
ïiiet onze bedoeling heden een discussie te
Openen over de resultaten, welke ze hebben
afgeworpen. Er zijn voor- en tegenstanders
ivan saneering, hetgeen er op wijst, dat blijk
baar toch ook wel iets ten gunste er van
.valt te zeggen. Ook zijn onze Nederlandsche
Iplattelandsindustrieën er nog en dat feit
is een getuigenis op zichzelf. Het zou na-
jnelijk ook anders hebben kunnen zijn. Ten
slotte meenen we er op te kunnen wijzen,
jdat door verschillende landbouworganisaties
herhaaldelijk krachtig op overheidsbemoei
ing is aangedrongen, ja. dat in deze dagen
'de welhaast belangrijkste taak dezer orga
nisaties schijnt te zijn geworden een gere
geld overleg plegen met de regeering om
trent de door deze laatste te verleenen hulp
jen steun.
Toch zijn er aan regeeringsinmenging be
swaren .verbonden,
We hebben wel eens eerder aange
toond, dat de overheid altijd tot op
zekere hoogte moet generaliseeren.
Wanneer ze een bes-luit neemt, wor-
den de belanghebbenden over één
kam geschoren, want het is onmoge
lijk rekening te houden met ieder
afzonderlijk. Het gevolg is dus steeds
een bevoordeeling van den écn, een
achteruitstelling van den ander.
Daarnaast brengen regeeringsmaatrcgelen
Steeds met zich mee een bureaucratische
rompslomp. Er komen ambtenaren die moe
ten controleeren, omdat er altijd belangheb
benden zijn, die de voorschriften trachten
te ontduiken. De lust hiertoe wordt grooter,
naarmate de voordeelen er van toenemen
en het gevolg is soms een hevig duel tus-
schen vindingrijke producenten en geslepen
controleurs. Hetzelfde spelletje, dat wc ook
kunnen aanschouwen tusschen smokke
laars en grenswachters en dat spannender
wordt, naarmate het een of ander land zijn
invoerrechten meer verhoogt. De voordeelen
van het smokkelen worden dan grooter, de
Controle moet worden verscherpt.
Het is alles zuiver menschelijk. Maatre
gelen brengen met zich mee de mogelijkheid
van het ontduiken er van en dus bureaucra-
Jie en controleurs.
-• *4»
Deze conïröle wordt altijd aangevoeld als
Ben onvrijheid, als een last. En zoo bevat
hierdoor alleen reeds iedere regeeringsmaat-
regel reeds een kiem in zich, die wellicht
eenmaal zoodanig kan uitgroeien, dat de op
heffing van het overheidsvoorschrift er het
gevolg van is.
Bij de Nederlandsche bloembollencultuur
\verd deze onvrijheid als een zoo sterke last
Een stijve nek behoeft Ge
dus niet langer te hebben
.Ik had den geheelen dag door regen-
achtig weer geloopen met een sner
penden wind. Toen ik s'avonds thuis
kwam, kon ik mijn hoofd niet meer
bewegen, zoo stijf waren de spieren
van mijn nek. Ik ging vroeg naar bed
maar liet mij tevoren eens stevig wrij
ven met Kloosterbalsem, 's Morgens
was ik verrast te bemerken, dat er
van mijn stijve nek niets meer te be
speuren was. De Kloosterbalsem had
mij in een enkelen nacht, of in 8 uur
van m'n hevige stijve nek af geholpen.
Sch. te den H.
ftlf|fEB'C origineel ren inzaob
„Geen goud zoo goed"
Onovertroffen by brand-en snij wonden
Ook ongeëvenaard als wrijfmiddel bij
Rheumatiek, spit en pijnlijke spieren
^chroofdoos 85 et Potten: ct. en 1.0»
gevoeld, dat op een dezer dagen gehouden
vergadering van de Algemeene Vereeniging
voor Bloembollencultuur werd besloten met
een groote meerderheid van stemmen aan
de regeering voor te stellen de bedrijfsmaat-
regelen, die tot dusverre werden genomen,
niet langer te handhaven.
Zoo goed als een maatregel een experi
ment is, is dat ook het geval met de op
heffing van een maatregel. Het is onmogelijk
met zekerheid te voorspellen, welke daar
van de gevolgen zullen zijn. De anti-saneer
ders uit de bloembollencultuur kunnen zich
terdege vergissen. Zulke vergissingen zijn
vaker voorgekomen, waarbij men zou kun
nen wijzen op het streven, dat na den oor
log algemeen in producentenkringen ont
stond om zich te ontdoen van de dwingende
regeeringsbepalingen. Toen die inderdaad
werden opgeheven, bleek menigeen, dat zijn
verwachtingen lang niet in ieder opzicht
werden bevredigd en velen dachten later
met eenig leedwezen terug aan den goeden
tijd, die toen achter hen lag, maar die niet
terugkwam.
Dat men in bloembollenkringen een soort
gelijk iets zou kunnen beleven lijkt ons te
meer mogelijk, omdat, men zich bij de ar
gumentatie voornamelijk baseert op het on
aangename der onvrijheid en daarnaast op
moed. Op zichzelf is dat een goede mensch e-
lijke karaktertrek, echter, er zijn meer din
gen, die den einduitslag bepalen.
Toch mag men hopen, dat de regeering het
experiment aanvaardt.
Immers, er valt door te leeren. Tot dus
verre zijn alle saneeringsmaatregelen be
schouwd als crisismaatregelen, dat wil zeg
gen: ze zijn tijdelijk. Kan men er inderdaad
buiten, dan heeft het weinig zin ze langer
te willen handhaven.
Dooreen genomen is onze bloembollencul
tuur vermoedelijk een der sterkeren in den
lande. Waar de belanghebbenden nu zelf
het experiment, waartoe eenmaal toch dient
te worden overgegaan, aandurven, kan de
regeering zonder groot risico harerzijds de
proefneming wagen. De verantwoordelijk
heid eener eventueele mislukking zou al
leen drukken op de schouders der geïnteres
seerden: ze hebben het zoo gewild.
De resultaten kunnen van dien aard zijn,
dat ook de bevrijding van andere bodem-
industrieën straks aan de orde zal kunnen
worden gesteld of ze kunnen het inzicht
brengen, dat de tijd voor een herhaling nog
niet rijp is.
Leerzaam zal de proef zeker zijn.
Hevige hoofdpijnen maakten
haar hulpeloos.
Nu sinds maanden geen pijn meer.
„Ik heb vroeger aan ontzettende hoofd
pijnen geleden. Het scheen dan of ik niet
meer zien kon en ik moest uren achtereen
gaan liggen. Toen ried een tante mij aan
Kruschen Salts te probeeren. Dat deed ik en
sinds maanden zijn die vrecselijke hoofdpij
nen geheel opgehouden." Mevr. M. W.
Meestal is de oorzaak der hoofdpijnen het
ongemerkt achterblijven in het lichaam
van afvalstoffen, welke het organisme ver
ontreinigen en de algeheele gezondheid on
dermijnen. Kruschen Salts verwijdert deze
stoffen en voorkomt dat ze zich ooit weer
vormen, zoodat de hoofdpijnen voorgoed
verdwenen zullen zijn en tevens de oor
zaak van verschillende andere aandoenin
gen, als rheumatische pijnen e.d., welke
kunnen ontstaan, wanneer Uw afvoerorga-
nen niet behoorlijk werken, wordt wegge
nomen. Kruschen Salts is verkrijgbaar bij
alle apothekers en erkende drogisten a
f 0.40, f 0.75 en f 1.60 per flacon. Let op, dat
op het étiket op de flesch, zoowel als op de
buitenverpakking de naam Rowntree Han
dels Mij. A'dam voorkomt.
wanneer U in onze étalage die beeldige schoentjes ziet, dat
U niet hoeft te zeggen: Och, die passen mij toch niet!
Onze schoenen zijn niet alleen juweeltjes van vakbewer
king, maar ze mnnten juist uit door hun pasvorm.
U hoeft niet altijd van die zware, lompe steunschoenen te
dragen. Wij hebben voor U uitgebreide collecties, in ele
gante modellen, speciaal voor moeilijke voeten, allen met
stalen veer voorzien. U loopt er zoo op weg!
"LANGESTRAAT 80 - ALKMAAR. - TELEFOON 3383.
Gratis voetonderzoek. - Hygiënisch ingerichte Pedicure-inrichting.
Stennzolen naar gipsafdruk. Vakkundige reparatie-inrichting.
Alleenverkoop: „BALLY" en SALAMANDER SCHOENEN.
Werkverschaffing wordt tijdelijk
stopgezet. Callantsoog sluit zich
aan bij de verwerkingsinrichting
Barsingerhorn.
Onder voorzitterschap van burgemeester
G. D. Rehorst vergaderde gisteren de Raad
dezer gemeente.
Afwezig de heeren Weij en van Graas.
De notulen worden onveranderd vast
gesteld.
Ingekomen ïs ©en brief van Ged. Staten,
waarin wordt medegedeeld, dat een bedrag
van f 14-30 als bijdrage in het laagspan
ningsnet met ingang van 1 Januari 1938
verlaagd wordt met 10 pet.
Door den Raad van Beroep is afgewezen
het beroep van den heer W. H. Krimp te
Schag>cn inzake ontheffing van het betalen
van woonforenscnbelasting.
Voorts is ingekomen het Kon. Besluit,
houdende goedkeuring van het Raadsbe
sluit tot afschaffing der Woonforensenbe-
lasting.
De minister van Sociale Zaken heeft zioh
bereid verklaard de gemeente eventueel bij
de steunregeling in te deelen in de 8ste
klasse i.p.v. in de 9de.
B. en W. hopen het echter zoo lang mo
gelijk zonder steun te kunnen stellen.
Wel raken de objecten voor werkverschaf
fing langzamerhand op, zoodat B. en ,W.
uitzien naar nieuwe.
Van 14 Juni tot 25 September 1937 wordt
de werkverschaffing opgeheven. Daar er
momenteel geen arbeiders in werkverschaf
fing zijn, brengt deze regeling geen bezwa
ren mee.
Het Witte Kruis heeft een adres ingezon
den om subsidie voor den ontsmettings-
dienst. B. en W. stellen voor deze post op
de begrooting 1938 te plaatsen.
Alle mededeelingen worden voor kennis
geving aangenomen en tot het voorgestelde
wordt besloten.
Wijziging legesverordening.
Voorgesteld wordt instelling van tarieven
voor inlichtingen uit het bevolkingsregis
ter, zulks in verband met de voorschriften
van het Besluit Bevolkingsregister 1936.
B. en W. stellen voor in rekening te
brengen het maximum, n.1. 5 ct. per inlich
ting. Bij een grooter aantal kan reductie
worden gegeven.
Wijziging schoolgeldverordening.
Daar naar de meening van B. en W. bij
de nieuwe schoolgeldverordening nog per
sonen buiten den aanslag voor schoolgeld
vielen, doet het college thans een voorstel
om de verordening in dien zin te wijzigen,
dat naast den bestaanden grondslag, welke
gebaseerd is op de gemeentefonds- en ver
mogensbelasting, nog in aanmerking ge
nomen wordt de hoofdsom der personecle
belasting.
Nog niet alle mens'clicn betalen een bij
drage, die dat billijkerwijs wel zouden
moeten doen.
B. en W. stellen voor bij een hoofdsom
pers. hel. van f 1f 5 3 gulden schoolgeld
te heffen, van f 5—10 4 gulden -enz., op
klimmend met f 1 per f 5 pers. bel. tot 40
gulden toe.
De heer Vries vraagt of er niet onbillijk
heden mogelijk zijn.
Do Voorzitter verklaart, dat dan ont
heffing verleend zal worden.
De vergadering gaat accoord met het
voorstel.
Verzoek Esperanto-club, om een
schoolokaal besohikbaar te stel
len.
Door de Esperanto-club „Ciam Antanen"
alhier wordt verzocht voor de clubavonden
de beschikking te mogen hebben over een
der lokalen der O.L. school. Het wordt te
bezwaarlijk voor de club om steeds zaal-
huur te betalen.
B. en W. vinden, dat het verzoek voor
inwilliging vatbaar is en stellen voor het
betreffende lokaal een avond per week be
schikbaar te stellen .onder dc gebruikelijke
voorwaarden van netheid en ordelijkheid.
Destructie vee en vleesch.
Behandeld wordt vervolgens de gemeen
schappelijke regeling i.z. destructie van vee
en vleesch tusschen de gemeenten van den
kring Barsingerhorn en die van den kring
Alkmaar.
B. en W. stellen voor zich bij de gemaak
te regeling aan te sluiten.
Een Europeesche
vermaardheid»
de
WITTE KRUIS
poeders, cachets
en tabletten.
Afdoend
bil hoofdpijn, griep,
menstruatiepijnen,
rheumatiek, tand- en
kiespijn.
bi) Apoth«k«o OroglitG!»
Dutlm O«o<
Voof N#dftand-
De voorzitter gelooft, dat de gemeente
voordeel bij de regeling zal hebben.
Conform besloten.
Aan de orde is dan een wijziging der be
grootingen 1936 en 1937.
Enkele kleine afwijkende posten moeten
worden vastgesteld.
Ged. Staten heeft medegedeeld, dat de
commissie voor de gemeentebegrootingen
oordeelde, dat het op de begrooting uitge
trokken bedrag voor steunregeling en werk
verschaffing verlaagd kan worden van
f 4100 op f 3000
B. en W. stellen voor, gezien de gunstige
resultaten der werkverschaffing, maar re
kening houdend met ongunstige toekomst
mogelijkheden, Ged. Staten te verzoeken dit
bedrag netto vast te stellen i.p.v. bruto, d.
w.z. met het in aanmerking nemen van de
door de N.V. Zwanewater te restitueeren
f 800.-
Voorts stellen B. en W. voor aan den heer
N. J. Schut, tijdelijk H. d. S. een gratifi
catie toe te kennen van f 200.-, behoudens
goedkeuring van Ged. Staten.
Vergadering gaat hiermee accoord.
Reclame schoolgeld.
De heer A. de Graaf verzoekt ontheffing
van schoolgeld voor het laatste kwartaal
1936, zulks in verband met zijn inkomen. B.
en W. stellen voor afwijzend hierop te
beschikken.
Conform besloten.
Commissies tot wering van
schoolverzuim en plaatselijk
schooltoezicht.
Wegens periodieke aftreding van de le
den Jn. Weij Pzn. en Jb. Mooij Mzn., in de
commissie tot wering van schoolverzuim
worden ter benoeming aanbevolen: Jn. Weij
Pzn. en Jn. Zwaan, Jb. Mooij Mzn., en K.
ten Boekei.
Voor de vacature A. van Meerten ïn de
commissie van plaatselijk schooltoezicht
worden aanbevolen T. Koerts en mej. C.
List.
Voor eerstgenoemde commissie worden
benoemd de heeren Weij en Mooij, voor
laatsgenoemde commissie de heer Koerts.
Benoemingen.
Tot voorzitter der commissie van advies
voor de arbeidsbemiddeling wordt benoemd
burgemeester Rehorst, die tevens voor de
gemeente zal optreden als vertegenwoordi
ger in polderzaken.
De voorzitter, dankt den heer Kooger, die
deze functie tot nu vervulde, in warme ber
woordingen voor het door hem verrichte
werk.
In de vacature A. van Meerten wordt als
lid van het hoofdstembureau benoemd de
heer T. Koerts.
Het kohier brandassurantiebelasting 1937
ad. f 794,75 wordt vastgesteld.
Ontheffing hondenbelasting 1937.
Door Mr. Breebaart wordt ontheffing ge
vraagd van hondenbelasting voor het 2e
halfjaar, daar verzoeker zich thans te Zijpe
gevestigd heeft. B. en W. zullen voorstellen
de gevraagde ontheffing te verleenen.
Aldus besloten
Daar bij de rondvraag niets te berde
wordt gebracht sluit de voorzitter deze ver
gadering, die nauwelijks drie kwartier
duurde.
DEN HELDER
DUIVELS CONTRACTEN.
Zelden heeft een moordproces zoo
veel beroering gewekt als dat te
gen de „heks van Merkelbeek",
waarvan zich Maandag weer een
scène in de Brabantsche hoofdstad
heeft afgespeeld.
Dat een vrouw de hoofdrol vervulde
in deze lugubere zaak, heeft er niet
weinig toe bijgedragen, het monster
achtige nog scherper op den voor
grond te stellen.
Moeilijker dan het verhoor van een stel
letje „zware jongens" viel het den rechters
deze wreede vrouw tot een bekentenis te
brengen. Niets maakte indruk op de mis
dadigster; toen zij met de lijken der
slachtoffers geconfronteerd werd, vertrok
zij geen spier; bij den aanblik van de
schedels dér vermoorden, die op de groene
tafel vóór de rechters waren opgesteld, bleef
zij onbewogen
De advocaat-generaal merkte 'dan ook op,
dat deze* moord is gepleegd met een cynis
me. een duivel waardig.
„Duivelskind", zoo hoonden de bewoners
van het Limburgsche plaatsje Merkelbeek
de 64-jarige vrouw, die vroeger uit de ou
derlijke macht ontzet werd en een zeer on
gunstige reputatie had.
Later werd de naam „Duivelskind" omge
doopt in „heks", de vrecselijkste naam,
dien men een vrouw geven kan.
En toen zij eenmaal, na dien grmvelij-
ken nacht van 22 op 23 November 1936 be
schuldigd werd van den moord, gepleegd op
den ouden landbouwer en diens schoon
zuster, kreeg het woord „heks" de volle
maat van zijn lugubere betcekenis.
"Want „heks" ls de eeuwenoude
betiteling voor de vrouwen, die,
naar het volksgeloof, zich met. den
duivel in eigen persoon ophielden!
Deze heksen waren door "de lucht rijdende
vrouwelijke monsters. Ze waren er op
uit, om door het aanwenden van allerlei
toovermiddelen haar medemenschen te be-
nadeclen!
De door "den Duivel bezeten vrouwen
spookten 's nachts door de lucht en zij
waren het. die in de gedaante van katten
of wolven door het. luchtruim zwierven, zoo
geloofde men, onweer maakten en de we
reld .beheksten".
Met bewonderenswaardige 'fantasie Heeft
men het riuivelsfestijn geschilderd. Op be
paalde tijden hield de duivel groote hof
feesten. Als plaats van samenkomst waren
bepaalde heksonbergen berucht, zooals de
Blocksberg in den Harz.
De Heksen verlieten 'dan Haar
woningen op bezems, hooivorken,
stokken, bokken of honden door dc
schoorsteenen cn snelden in pijlsnel
le vaart naar de bepaalde plaats,
waar de duivel, in een gedaante van
een bok of mensch, op zijn troon
zat. de nieuwe heksen plechtig in
wijdde en zich liet huldigen, terwijl
de heksen na de inwijding een
woesten dans om zijn troon hielden.
Dan werd een weelderig feestmaal aan
gericht en met het krieken van den ochtend
werd dc. terugtocht aanvaard en gaf de
duivel aan ieder een tooverpocdcr mee. tot
uitoefening van alle soorten heksenstreken.
Deze hijgeloovige gedachten die de volksgeest
met angst vergiftigden, leefden reeds in de
oudheid; men vindt ze zoowel bij de Grie
ken cn Romeinen als bij dc Germanen.
Meen nu niet, dat die heksen ongestraft
konden blijven rondloopen!
Heksenprocessen vonden sinds de vroege
middeleeuwen herhaaldelijk plaats. Het
ging cr wel een beetje minder mild toe dan
bij een modern heksenproces uit 1937! Al
werd dezer dagen tegen de Merkelbeeksche
15 jaar gevangenisstraf gcëischt, hetgeen
bij een vrouw van haar leeftijd gelijk staat
met levenslang, toch is ze werkelijk te pre-
ferecren boven de gruwelijke straffen, die
men is vroeger dagen voor de boosdoen
sters bedacht!
Pijnbank en brandstapel.
Kerk en Staat, 'die ïn het bestaan "der
duivelscontracten zoo goed als het volk ge
loof hechtten, stelden de strengste vervol
gingen in. En wees het volk eenmaal de
een of andere vrouw als heks aan, dan
kwam de Inquisitie er aan te pas ©n kon
de misdadigster den brandstapel beklim
men, nadat de pijnbank haar tot een be
kentenis gedwongen had.
Er verscheen in Duitschland ïn '1487 zelfs
een special wetboek voor heksenaangele-
genheden. Dit wetboek schreef o.m. voor,
dat een rechter, als hem een gerucht over
duivelsvrouwen ter oore was gekomen, een
onderzoek moest instellen en getuigen hoo-
ren. waarbij het was toegestaan, dat vaders
tegen hun kinderen getuigden en ook echt-
genooten elkaar den weg naar den brand
stapel mochten openenDe verdediger
mocht niet al te hard pleiten, daar hij dan
kans liep zelf op de pijnbank terecht te
komen
Somtijds behielp men zich zonder beken
tenis met een heksenproef.
Vond men op het lichaam der heks er
gens een moedervlek, dan was die zonder
uitzondering het teeken, waarmede de dui
vel haar gemerkt had. Dit heksenteeken
werd met naalden doorstoken; voelde de
gestokene geen pijn, dan was zij zonder
twijfel schuldig. Ook paste men de verdrin-
kingsprocf toe. Bleef het slachtoffer drijven,
dan was er sprake van schuld. Zonk ze,
dan kon aan haar onschuld worden ge
loofd, maar moest ze de „proef" meestal
met den dood bekoopen.
Nog op het einde der 16e eeuw werden
alleen in Lotharingen 800 heksen verbrand.
Als een nachtmerrie lag het spook der
heksenvrees op het volk. Overal hadden
geestelijke en wereldlijke rechters hun spi
onnen. Eerst aan het einde der 17e eeuw
kwam er een verademing werd het heele
duivels- en heksenstelsel fel bestreden, o.a.
door den Amsterdamschen predikant Bal-
thasar Bekkcr. Doch nog tegen het midden
der vorige eeuw hadden hier en daar de
vreeselijke processen plaats.
En thans, nu de nachtmerrie geweken is
en de mensch met wakkere oogen de we
reld inkijkt, verschaft een modern heksen
proces hem een bijna middeleeuwsche sen
satie, wrijft hij zich de oogen uit en pro
beert de onmenscheüjk harde gedragingen
van de heks van Merkelbeek te rijmen mot
de aanwezigheid van een menschelijke in
borst, óók in deze moordenares.
5 Juli zal dit proces zijn beslag .krijgen.
En zal in 't Limburgsche volksbrein de heks
van Merkelheek als een duister fantoom
blijven voortleven, wellicht nog aan huive
ringwekkendheid winnen..
