r ml
Minder spanning
in Europa
5
Laodbouwordeningswet
van de baan?
China laat zijn
tanden zien
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Engeland bedreigt niemand
KIJKEN1
100PEI
bijC'
LOECK
Militair vliegtuig
verongelukt
Worsteling om
Brunete
Spanje zal zijn koning
roepen
DINSDAG 20 JULI 1937. 80e Jaargang. No. 10318.
Ifitgovc d*r N.V. v.K. Trapman Ca. Schapen.
Frankrijk en Engeland blijven samenwerken?
Tijdens de debatten in het Lager
huis over de buitenlandsche politiek
heeft minister Eden een rede gehou
den, waarin hij zich o.a. bezig hield
met den Spaanschen burgeroorlog.
Geen enkel land aldus begon
Eden zijn uiteenzettingen wenscht
dat de oorlog in Spanje een Euro-
peeschen oorlog wordt, doch indien
de volken thans niet oprecht samen
werken op den dooi allen aanvaar
den grondslag, zullen wij op gevaar
lijke wijze daarheen drijven."
Eden zeide verder, dat Engeland
voornemens is zijn nationale belan
gen zoowel in de Middellandsche Zee
als elders te verdedigen, maar daar
bij wil het anderen niet uitdagen
noch de belangen van anderen be
dreigen.
Wij blijven vasthouden aan het Middel-
landsche Zee-accoord met Italië. Al is de
Middellandsche Zee voor ons een hoofdver
keersweg, er is genoeg plaats voor allen. Al
zullen wij onze plaats handhaven, wij zijn
niet voornemens anderen er uit te verdrij
ven. Engeland wil jegens geen enkel land
een politiek van agressie of wraak voeren.
De gedachte aan een dergelijke mogelijkheid
is zelfs nooit in den geest van het Engelsche
yolk opgekomen.
Wij wenschen in vrede en vriendschap
met onze buren in de Middellandsche Zee
en elders te leven. Wat ik heb gezegd van
de Middellandsche Zee aldus Eden -
geldt ook voor de Roode Zee.
Het is altijd een groot Britsch be
lang geweest en het is het ook thans,
dat zich geen groote mogendheid
vestigt aan de oostkust van de Roo
de Zee. Ik behoef nauwelijks te zeg
gen, dat dit niet minder betrekking
heeft op ons dan op anderen.
Sprekende over de crisis in de Japansch-
Chineesche betrekkingen, zeide Eden: „Het
is mogelijk, dat een vreedzame regeling eer
der tot stand komt, wanneer derden geen
pogingen tot interventie in het werk stellen.
Niettemin hebben wij Tokio en Nanking
duidelijk gemaakt, dat, indien een of andere
regeering tot een oplossing van het conflict
kan bijdragen, de Britsche regeering gaarne
alle mogelijke hulp zal verleen en.
Wij hebben slechts één buitenlandsche po
litiek, aldus vervolgde de minister, nl. den
goeden wil om samen te werken met alle
landen onafhankelijk van hun regeerings-
,vorm die bereid zijn mede te werken voor
het behoud van den vrede. Wat onze belang
stelling heeft is niet de wijze, waarop de
regeeringen van deze landen zich tegen
over het binnenland gedragen, maar op wel
ke wijze zij tegenover het buitenland op
treden.
Eden maakte vervolgens een toespeling op
de welwillende houding van de Duitsche en
Russische regeeringen bij het sluiten der
yloot-overeenkomsten met Engeland.
Spreker zeide vervolgens, dat de goede
Britsch-Fransche betrekkingen door niets
verstoord kunnen worden. Eén der facto
ren, die gedurende de laatste twaalf maan
den een catastrofe voorkomen hebben, is
het groeiende vertrouwen en de vriend
schap tusschen Engeland en Frankrijk.
Gelukkig wordt deze vriendschap thans
nergens verkeerd uitgelegd. Wij zijn ervan
overtuigd, aldus Eden, dat de Fransche re
geering oprecht verlangt naar een werke
lijke verbetering van haar betrekkingen met
Duitschland en naar een westelijk pact als
inleiding tot een overeenkomst op breede-
ren grondslag.
De atmosfeer Is minder geladen dan een
Jaar geleden.
Hoewel de last der bezorgdheid zwaar
blijft drukken en men geen duurzaam ver
trouwen kan hebben, voordat een interna
tionaal lichaam belast zal zijn met de bij
legging van onze geschillen, koester ik de
levendige hoop, dat over een jaar de Euro-
peesche volken hun twisten zullen hebben
bijgelegd en dat de vrede gehandhaafd zal
blijven.
De Duitsche kanonnengordel
om Gibraltar
CHURCHILL HOUDT EEN
OPZIENBARENDE REDE.
Geen gevaar voor de Britsche
belangen.
Bij de debatten over de buitenlandsche
politiek zeide de arböidersafgevaardigde
Dalton, dat het in het belang van den in
ternationalen vrede en van Engeland is, dat
Franco geen overwinnaar wordt. De Brit
sche politiek zou daarvoor moeten waken.
Churchüi vestigde de aandacht op de be
richten, volgens welke houwitsers van groot
kaliber bij Gibraltar zouden zijn opgesteld.
Hij vroeg, welke de feiten waren en wat
de beteekenis daarvan is. Kanonnen van
dit kaliber worden in den burgeroorlog niet
gebruikt, aldus Churchill. Vanwaar komen
zij? Zeker niet uit Denemarken, Roemenië,
Zwitserland of Zweden. Komen zij uit Duit
sche of Italiaansche gieterijen? Indien dat
het geval is, zijn de batterijen opgesteld
met een bedoeling van veel ernstiger betee
kenis.
Churchill had reeds in Februari van zijn
zoon gehoord, dat er Duitsche houwitsers
tegen Gibraltar waren opgesteld en hij had
die inlichting aan minister Eden overge
bracht, Was er iets in die zaak gedaan?
vroeg hij minister Eden. Het is tijd, dat wij
deze kwestie onder oogen zien, zeide Chur
chill.
De vraag is deze, zeide hij, of
de kanonnen die Gibraltar bestrij
ken de Straat van Gibraltar kun
nen sluiten. Dat is een vraag, die
beantwoord moet worden. Weet de
regeering dit niet,dan blijkt, dat on
ze van ouds befaamde inlichtingen
dienst tegenwoordig niet veel om het
lijf heeft Hoeveel kanonnen zijn er?
En op wiens instigatie zijn ze er
neergezet? Dat behoort het Lager
huis te weten. Wapens van dat kali
ber en die kracht hebben niets te
maken met den burgeroorlog.
Kon Franco ze gebruiken, dan waren ze
daar niet op emplacementen vastgezet.
Franco had werkelijk niet zoo veel contan
ten, dat hij zich ontzaglijk kostbare kanon
nen kon aanschaffen, die in den oorlog van
geen nut voor hem waren. Als die houwit
sers uit Duitschland of Italië kwamen, had
den ze niets te maken met den oorlog, maar
waren er geplaatst met betrekking tot plan
nen van veel grootere beteekenis. Het betreft
hier een levensbelang voor Groot-Brittannië
en zelfs een wereldbelang in zeer nauw ver
band met den vrede van Europa.
In het antwoord dat Lord Cranbome na
mens de regeering over deze belangrijke
kwestie gaf, legde deze vast, dat de bedoel
de batterijen van veel kleiner kaliber zijn
dan het geschut van de vesting Gibraltar.
Zij vormen dan ook in het geheel geen
bedreiging voor de Britsche belangen en zijn
bedoeld vor de beveiliging van Algeciras.
DE TWEE INZITTENDEN
LICHT GEWOND.
Gistermorgen omstreeks kwart voor
twaalf is een militair vliegtuig van
het type S-8, dat van het vlieg
kamp de Kooij onderweg was naar
Rotterdam, aan de Zuidzijde van
het vliegveld Waalhaven veronge
lukt. Het toestel is totaal vernield
en het mag nog oen wonder hee-
ten, dat de beide personen, die in
het toestel hadden plaats geno
men, het veege lijf nog hebben kun
nen redden. Zij zijn met niet ern
stige verwondingen naar het zie
kenhuis aan den Coolsingel te Rot
terdam vervoerd.
De .machine, een oude S-8 tweedekker,
was des morgens van het vliegveld de Kooij
vertrokken met den 27-jarigen luitenant
ter zee tweede klasse. W. J. Reinierse, wo
nend op het betreffende vliegkamp, als be
stuurder, en met den 26-jarigen korporaal
vliegt!ii«l-ersteler O. Saay als mecano.
Men was eerst naar Ypenburg gevlogen
en daarna, volgens de opdracht, die de
vliegers in verband met een oefening had
den gekregen, naar Waalhaven vertrokken.
Het toestel cirkelde eei'st eenmaal boven
Waalhaven rond, om daarna aanstalten te
gaan maken om te landen. Op ongeveer
60 a 70 meter hoogte is de machine in de
bocht afgegleden en neergestort.
Het onderzoek is momenteel nog gaan
de. zoodat men ons nog geen definitieve
bevestiging van dit afglijden kon geven,
omdat er nog een andere lezing is, dat
het toestel in een vrille zou zijn geraakt.
Schok van het toestel werd door
den zachten veengrond gebroken
In ieder geval dook het toestel ineens
met den kop naar beneden. Dit geschiedde
even buiten de zuidgrens van het vliegveld
en dit is het geluk bij dit ongeluk geweest,
want nu kwam de machine wel met een
gcduchten klap op den grond neer, maar in
plaats van op de verharde grasvlakte van
het vliegveld te storten, raakte het toestel in
den zachten veengrond van een der grien
den in de buurt van het watertje de Koe-
dood.
Aangezien de bodem daar zeer elastisch
is, is de schok niet onbelangrijk gebroken.
Het toestel is bovendien ook niet ongunstig
terecht gekomen: het voorste deel boorde
in den grond, waarna de beide vleugels
door de zwaartekracht doorsloegen en ver
nield werden, maar de romp boog alleen
naar de rechtrzijde een eind om en bleef
verder intact
De mecano kon op eigen kracht uit het
toestel klimmen. Hij had een hoofdwond
opgeloopen en verder een wond in de lies
en eenige schaafwonden aan den linkerarm
gekregen. Hij was evenwel weer snel ter
been en het eerste wat hij de toegeschoten
hulp vroeg, was een cigaret.
De bestuurder scheen er aanvankelijk er
ger aan toe. Hij zat bekneld in de stuur
stoel en moest eerst daaruit bevrijd worden.
Dr. Fontein uit Rhoon was spoedig na 't
ongeluk ter plaatse aanwezig om de eerste
hulp te verleenen. Na onderzoek bleek, dat
ook de bestuurder er met een gekneusde
rib was afgekomen.
Van het toestel is alleen het achterste
gedeelte van de romp intact gebleven. Het
moet als verloren worden beschouwd.
SPANJE
Grootste offensief sedert begin
van den oorlog. Een schok
van ongekend geweld.
De troepen van Franco zijn, na een
korte hevige voorbereiding van de
artillerie, overgegaan tot den aan
val bij de dorpen Vilal Viciosa, Se-
vilal Nueva en Villa Nueva de Pe-
rales.
De aanvallende infanterie werd
voorafgegaan door vechtwagens. In
't begin konden de troepen snel
voorwaarts rukken, aangezien zij
weinig weerstand ondervonden, doch
later boden de regeeringstroepen
krachtiger tegenstand.
Aan beide zijden concentreerde de
artillerie zich op het aanvalsfront,
dat een lengte had van zestien K.M.
Omstreeks elf uur in den ochtend rukten
de rechtsche troepen langs Brunete in noor
delijke richting, zonder genoemde dorpen te
bezetten.
Brunete stond grootendeels in vlammen.
„Het was meer dan een geweldig
offensief, het was de schok, de bot
sing tegen elkaar van twee machti
ge legers; een schok van ongekend
geweld", aldus seint een Ilavas-cor-
respondent over de jongste operaties
aan het Madrileensche front.
„Drie uren achtereen hebben de beide le
gers onder een geweldig, ononderbroken mi-
trailleurvuur, zonder voor elkaar te wijken,
tegenover elkaar gestaan. Eerst tegen elf
uur konden de nationalisten aan weerskan
ten van Brunete vooruitdringen. Zij rukten
in noordelijke richting voorwaarts, zonder
zich om de dorpen, die achter hen lagen te
bekommeren,
In vlammen.
Van den observatie-post waar wij ons be
vinden, ziet men het omstreden Brunette,
waarvan de helft in vlammen staat. Gewel
dige rookwolken stijgen ook op uit het
links gelegen dorp Ouijorna.
In de eerste uren van den namiddag
trachtten de Volksfrontroepen, die zich in
middels hersteld hadden, hun oorspronke
lijk aanvalsplan te hervatten. Van Valde
Morillo uit rukten hun tanks op, gevolgd
door sterke afdeelingen miliciens. Er ont
wikkelde zich een uitermate hevige strijd.
Tot zes uur 's namiddags duurde het ge
vecht. Toen begonnen de regeeringstroepen
onder den druk der nationalisten te wijken
Men zag hun verdedigingslinies wankelen
en tenslotte bezwijken. De nationalisten
hadden een omsingelende beweging uitge
voerd.
Plotseling verschijnen twee eskaders re-
geeringsjachtvliegtuigen in de lucht, op
betzelfde oogenblik daveren dertig jacht
vliegtuigen der nationalisten boven het ter
rein gevolgd door meer dan veertig -bom
bardementsvliegtuigen. De jachtvliegtuigen
zijn weldra in een vinnig gevecht, gewik
keld. De strijd heeft nauwelijks vier minu
ten geduurd, of een regceringstoestel valt
te pletter. De piloot ziet kans zich met zijn
valscherm te redden; een ander vliegtuig
tuimelt omlaag.
Weldra zijn alle regeeringsvliegtulgen weer
in de verte verdwenen. De, rechtsche bom
bardementsvliegtuigen, meester van het
luehtslagveld, strooien een honderdtal bom
men. Geweldige rookwolken stijgen op
verduisteren den horizon.
De verliezen beiderzijds zijn groot, zonder
dat een der partijen totdusver eenige ter
reinwinst van beteekenis heeft behaald.
apan geeft een laatste
waarschuwing
SLECHTS DOOR EEN WONDER
KAN HEVIG CONFLICT WORDEN
VERMEDEN.
De Japansche militaire attaché heelt
den Chineeschen minister van oor
log een „laatste waarschuwing"
overhandigd met den eisch, dat de
oentrale regeering haar troepen zal
terugtrekken op hun eerste stellin
gen en dat de naar Hopei gezon
den vliegtuigen worden teruggeroe
pen. Den Chineezen wordt tot heden
de tijd gegeven, om deze Japansche
eischen na te komen.
Tevoren had het Chineesche ministerie
van buitenlandsche zaken de Japansche
ambassade te Nanking een nota doen toeko
men, waarin dc eischen welke Japan in zijn
ultimatum van Zaterdag j.1. had gesteld,
van de hand werden gewezen hoewel de
toon der nota verzoenend was.
Het Chineesche antwoord rechtvaardigt
het zenden van Chineesche troepen naar
Hopei als een maatregel tot zelfverdedi-
ging.
Verder stelt de nota voor, na een gelijk
tijdig staken van de wederzijdsche troepen
bewegingen en gelijktijdig terugtrekken der
troepen, een vriendschappelijke regeling
langs diplomatieken weg iot stand te bren
gen en verklaart, dat de regeering bereid is.
Japansche voorstellen in ontvangst te ne
men.
Een telegram uit Tokio meldt Intusschen,
dat men in toonaangevende kringen al
daar het. antwoord der Nankincr-resreering
op de Japansche eischen beschouwt als
een' volkomen afwijzend.
Volgens een telegram uit Tlentsin
hebben de Chineesche troepen die
zich verschanst hebben in Loe-
kauisjau, gistermiddag om 5 uur *t
vuur geopend op de Japansche voor
hoede. Hiermede zijn de onderhan
delingen, om tot een accoord te ko
men, verbroken.
Hetzelfde telegram voegt hieraan
toe, dat de toestand zeer ernstig Is
en dat slechts een wonder een hevig
conilict kan vermijden.
China's eischen.
In de verklaring, welke maarschalk Tsjiang
Kai-sjek gisteren te Koeling heeft afgelegd,
zeide hij, dat vier punten de houding van
China ten opzichte van Japan bepaalden,
namelijk in de eerste plaats, dat geen en
kele overeenkomst de territoriale integriteit
EERBERICHT
DE BILT SEINTt
Verwachting: zwakke tot matige
noordelijke tot oostel. wind.
Ged. bewolkt, weinig of geen
regen in 't noorden, in het
zuiden droog weer. Warm
overdag.
Verdere vooruitzichten: waar
schijnlijk nog droog en vrij
warm.
Barometerstand hedeomorgea 8 oor i 76.1
van China mag aantasten, zoomin als de
soevereine rechten van het land. In de
tweede plaats kan een onwettige wijziging
van den politieken raad van Hopei en
Tsjahar niet worden toegestaan, omdat het
statuut van dezen raad door de centrale re
geering is vastgesteld. In de derde plaats
kan niet worden toegestaan, dat plaatselijke
officieren, welke door de centrale regeering
benoemd zijn, onder druk van buiten over
geplaatst worden. In de vierde plaats zal de
regeering te Nanking niet kunnen dulden,
dat. aanmerkingen worden gemaakt op de
posities welke de troepen van het 29e leger
hebben ingenomen.
Deze vier punten vormen voor China de
minimum basis voor de onderhandelingen.
Wij wenschen den vrede, doch niet den
vrede tot iederen prijs. Indien wij de ver
plichtingen tegenover ons ras aanvaarden,
dan weten we dat daarbij geen enkele te
genstelling bestaat tusschen Noord en Zuid
en dat iedereen met ijzeren discipline de
richting, welke de regeering aangeeft, moet
volgen.
Blijkens een persbericht uit Hankou zijn
reeds ongeveer 60.000 man troepen der cen
trale Nanking-regeering de provincie Hopei
binnengerukt. Deze troepen dragen dezelf
de uniform als de soldaten van het 29ste
leger.
Ook de Mongolen ten tooneele?
Uit Nanking wordt gemeld, dat vijf bri
gades cavalerie ongeregelde Mongoolsche
troepen, gesteund door driehonderd vlieg
tuigen, zich in Noord-Tsjahar concentreeren
met het doel incidenten uit te lokken in
Sjensi en Soei Joean.
Snelle toevoor van
versterkingen.
Japansche
Donderdag wordt het eerste transport
troepen uit Japan verwacht. Japansche ver
sterkingen uit Mandsjoerije blijven Tientsin
binnenstroomen met tanks, kanonnen en
vliegtuigen. De Japansche effectieven in
Noord-China omvatten op het oogenblik 25
duizend man, tegen 6000 bij het. uitbreken
van het conflict. De luchtvaartdienst tus
schen Shanghai en Noord-China is geheel
onderbroken.
Generaal Snijders uit
„Nationaal Herstel"
Naar wij uit de N. R. Ct. vernemen, is ge
neraal C. J. Snijders, oud-opperbevelhebber
van land- en zeemacht, eere-voorzitter van
het Verbond voor Nationaal Herstel, uit dit
verbond getreden.
Als het tot rust is gekomen.
In een interview met een vertegenwoordi
ger van de „A.B.C." heeft generaal Franco
sprekend over den derden zoon van ex-ko
ning Alfonso, den infante Juan, verklaard,
dat diens aanbod aan de zijde der Franco
troepen mede te strijden reeds eenige malen
van de hand is gewezen. „Ik wil geen le
ven op het. spel zetten, dat ons van waarde
kan zijn. Als Spanje tot rust zal zijn geko
men, zal het zijn koning roepen. Deze zal
niet als veroveraar, doch als vredestichter
komen", aldus generaal Franco.
Minister van Economische Za
ken zou geen prijs stellen op
verdere behandeling van het
voorontwerp.
In de dezer dagen gehouden vergadering
van de Kamer van Koophandel en Fabrie
ken voor Oostelijk Noord-Brabant te Eind
hoven onder voorzitterschap van den onder
voorzitter der Kamer, den heer J. C. J. Boe
len, werd, volgens de Msb., bij het ter sprake
komen van het voorontwerp-landbouworde*
ningswet door den heer K. v. d. Putt mede
gedeeld, dat het hem bekend is, dat de hui
dige minister van Economische Zaken geen
prijs stelt op verdere behandeling van dit
voorontwerp.
Sympathiebetuiging aan
Duitsche kerken
De wereldconferentie der kerken, waar de
kerken van 45 landen zijn vertegenwoordigd,
heeft eenstemming besloten een boodschap
te zenden aan de Duitsch-Evangelische kerk.
De vertegenwoordigers van deze kerk
mochten de conferentie niet bijwonen van
de Duitsche regeering; hun passen werden
ingetrokken.
Verder werd besloten een delegatie te zen
den om deze boodschap te overhandigen. De
boodschap luidt als volgt:
„Wij zien de ernst van den strijd, waarin
niet alleen uw kerk, doch ook de Roomsch-
Katholieke kerk is gewikkeld tegen de ver
strooiing en het onderdrukken van het
j Christelijke getuigenis. Wij, uw broeders in
de andere kerken, zijn een met u, lijdende
broeders van de Duitsche Evangelische kerk
in liefde en gebed."