Verleden
en
Heden
60.000 schepen in de grootste
haven der wereld
Originetle sollicitatie
BOEDDHA-BEELD.
DE 126STE NAKOMELING VAN DE ZONNEGODIN.
Op 30 Juli 1937 zal het 25 jaar geleden zijn, dat de
groote Japansche keizer en directe afstammeling van de
Zonnegodin Amaterasu, Moetsoehitote Tokyo overleed.
Groot was de rouw in het land, want hij was de baanbre
ker voor het hedendaagsclie, moderne Japan.
Keizer Moetsoehito
1868-1912.
(Van een bijzonderen medewerker),
Amaterasu, de zonnegodin" en de
voornaamste van alle goden, werd
eens op ernstige wijze door haar
broer Susanowo beleedigd en uit
woede hierover verborg zij zich in
het rotshol des hemels. Toen waren
aarde en hemel in duisternis gehuld.
Maar de goden wisten raad en lieten als
zoenoffer een spiegel maken. Vervolgens
voerde een der godinnen voor de poort van
het hol een potsicrlijken dans uit, waarover
de goden in een dreunend gelach uitbraken.
Hierdoor werd Amaterasu zoo nieuwsgie
rig, dat zij uit haar hol te voorschijn kwam,
om te zien, wat er gaande was. Men liet
haar toen in den spiegel kijken, en zij was
zoo met zich zelf ingenomen, dat zij besloot
niet moer in de grot terug te koeren. Zij
verbande nu haar broer Susanowo en stuur
de haar kleinkind Ninigi naar de aarde,
om daar te regeeren. Zij gaf hem den spie
gel mede, die tot op heden in een tempel
bewaard wordt. Jimmu nam in het jaar
660 voor Christus, als kleinzoon van Ninigi,
den titel van keizer aan. Nog steeds wordt
dit gedenkwaardige feit op 11 Februari
gevierd.
Boeddha zegevierde.
Van de derde eeuw af schijnt de Chinee-
sche beschaving langzaam maar zeker Ja
pan binnengedrongen te zijn, terwijl in de
zesde eeuw het Boeddhisme vasten voet in
dit land kreeg. Al deden de conservatieve
partijen nog zoo veel moeite, spoedig na
men zelfs de keizers dit geloof over en hier
mee verdween het geloof aan de Zonnego
din. De oude bevolking maakte zelfs van
de wapenen gebruik, maar hun nederlaag
deed Boeddha's loer voorgoed zegevieren.
Vele keizers gingen zoo ver, dat zij de
tonsuur aannamen en afstand van de re
geering deden. Dit was de kiem voor net
verval van de keizerlijke macht. Geheel Ja
pan kwam langzaam maar zeker onder Chi-
neeschen invloed en alles werd op Chinee-
schen leest geschoeid. Op het einde van de
Sste eeuw werd de hoofdstad Kyoto hoofd
stad gebouwd, waar van 794 tot 1S68 de
keizerlijke residentie gevestigd was.
Toen Noord-Europa nog In be
renhuiden rondliep.
De beschaving van het Japansche volk,
hoewel voor het grootste deel van de Chi-
neozen overgenomen, stond in dien tijd, toen
wij hier in Noord-Europa nog in berenhui
den rondliepen, reeds op een hoog peil.
In drukkunst, schilder-, beeldhouw- en
borduurkunst blonken de Japanners uit.
Het aanzien van den
verzwakt.
Mikado
Het behoeft ons echter niet te verwonde
ren, dat door al deze luxe en weelde het
aanzien van den Mikado en keizerlijke
familie zeer verzwakte. Prachtige tempel-
spelen, schitterende hofcercmoniën, dichter-
en schilderwedstrijden, dit alles hielp mee,
om hen van hun taak af te leiden. Het ge
volg hiervan was, dat liet land langzamer
hand niet meer door den keizer, maar dooi
den Shogun of hofmeier bestuurd werd, die
zich van alle macht meester maakte. Het
leenstelsel ontwikkelde zich meer en moer
en wanneer de keizer maar weelderig kon
leven, kregen de edelen steeds meer grond
in bezit, liet cevoH' hiervan was, dat de
heerschappij der Shoguns onafgebroken
van ongeveer 1100 tot 1808 heeft geduurd.
Het geheimzinnige land
Westerlingen betreden.
door
In de 19de eeuw werd Europa het land.
waar men in Japan de oogen op gevestigd
hield. Nog steeds heerschte de Shogun in
Kyoto en droomde de Mikado zijn eeuwen
lange droom, weinig vermoedende, hoezeer
de tijd van verlossing genaderd was.
Door de bestudcering van de
oude Japansche letterkunde, waarbij
weer de aandacht op de bijna ver
geten Shinto-leer van Amaterasu
gevestigd werd, begon de troon der
Shoguns te wankelen; men leerde
wederom de afstamming van den
Japanschen keizer kennen en nog
.slechts een stoot van buiten af
was noodig, om de macht van den
Shogun ten val te brengen.
In 1853 kwamen de Amerikanen met
een eskader aanzetten en eischten open
stelling van het land voor de vreemde
werelddeelcn. Spoedig daarop volgden de
andere landen en het Westen had zijn in
trede in het geheimzinnige land gedaan.
De Shogun zag geen kans, het Shogunaat
te redden en de buitenlandschc politiek
te voeren. En toen dan ook in 1867 de 15-
jarigc keizer Moetsoehito den troon be
steeg, legde hij al zijn macht in diens han
den. Hiermede was een einde aan het
Shogunaat gekomen, dat eeuwen lang ge-
hcerscht had. Het nieuwe Japan begon!
De hechtste banden met het
verleden gebroken.
Met groote praal en plechtigheid werd de
nieuwe keizer geinstalleerd en de oude
roem van het keizershuis hersteld. De
„glansrijke regecring" was aangebroken,
en de Westersche beschaving deed zegevie
rend haar intocht in Japan.
De taak van den jongen keizer was' in
het begin lang niet gemakkelijk, want ve
len hadden gedroomd van een terugkeer
tot het oude.
De jonge keizer nam zelf echter het ini
tiatief tot een algeheele hervorming in
Wcsterschen geest; hij schafte o.a. het
leenstelsel af.
Zoo werd de hechtste band met het ver
leden gebroken en Nieuw Japan verrees.
Doch met het herstel van de keizerlijke
macht moest noodzakelijk een terugkeer
tot het oude Shinto-geloof ten koste van
het Boeddhisme samengaan. Nu de afstam
meling van de zonnegodin Amaterasu het
heft weer in handen had, moest aan die
godin zelf en aan al de andere goden van
het Shinto weer alle eer gegeven worden.
Alle boeddhistische priesters werden ver
wijderd, het Shinto werd staatsgodsdienst.
Spoedig bleek evenwel, dat deze maatre
gelen wel wat overhaast genomen waTen,
zoodat men in 1S89 tot algeheele vrijheid
van godsdienst moest overgaan. Wat het
Christendom betreft, die werd eerst in 1873
vrijgegeven, waarmee aan de vrecselijkc
vervolgingen een einde kwam.
Japan snelt vooruit.
In de laatste 70 jaar ontwikkelde Japan
zich op ongelooflijk snelle wijze.
Reeds in 1S70 had men de telegraaf
ingevoerd en het volgende jaar de eerste
ondcrzeesche kabel van Nagasaki naar
Shanghai gelegd. Ook de rijkspost werd in
1871 naar Europeesch model ingevoerd, en
een nieuw muntstelsel nam met de opening
van de Keizerlijke Munt een aanvang.
In 1873, dat een der belangrijkste her
vormingsjaren genoemd wordt, werden zoo
wel het keizerlijk leger als de marine in
gesteld. Het geheele leger werd op Euro-
pcoschen leest geschoeid.
Met de grondige verandering van de recht
spraak werd tevens een einde gemaakt
TEMPEL WAAR DE SPIEGEL VAN AMATERASU BEWAARD WORDT.
aan de vreeselijke gruwelen, die er be
stonden. Ontzettend waren de straffen, die
er zelfs voor kleine vergrijpen bestonden.
Want zooals bekend, hechten de Japanners
weinig waarde aan een menschenleven, het
individu is niets, de gemeenschap is alles.
Want hoe diep het Boeddhisme zich ook in
het Japansche leven ingeworteld heeft, de
wreedheid heeft het niet kunnen uitroeien*
Toen keizer Moetsoehito voorgoed
de oogen sloot.
.Tapan ontwikkelde zich ook nog in andere
richting, n.1. als koloniale mogendheid. (De
ChinaJapan oorlog in 1894.)
Japan groeide in eenige tientallen jaren
uit tot het machtigste en meest gevreesde
land in het Oosten van Azië. Toen dan ook
op 30 Juli 1912 keizer Moetsoehito voor goed
de oogen sloot, heerschte er in het geheele
land groote rouw.
Een rouw stoet van 4000 meter lang trok
door de in nachtelijk duister gehulde straten
van de hoofdstad naar de laatste rustplaats
des keizers. En terwijl men hem de laatste
eer bewees, volgde zijn vriend en raadgever
Nogi, de overwinnaar van Port-Arthur hem
vrijwillig in den dood.
Nogi versmaadde het, langer dan zijn kei
zer te leven; wel de grootste eer, die men
iemand bewijzen kan.
Inderdaad was Moetsoehito een voortref
felijk keizer met verlichte denkbeelden ge
weest, die oneindig veel voor zijn land ge
daan heeft.. Thans is Japan een land, dat in
de wereld en in de wereldgebeurtenissen
een eerste plaats inneemt, en waarschijn
lijk in de toekomst nog een veel belangrij
ker rol zal spelen. En dit alles heeft het
voor een groot deel te danken aan keizer
Moetsoehito, de 126ste afstammeling van de
zonnegodin Amaterasu
ROMANTIEK EN ZAKELIJKHEID
IN DE LONDENSCHE DOKKEN.
Slechts weinige bezoekers van Lon
den welen, dat de Engclsche hoofd
stad ook havenstad en bovendien de
grootste binnenhaven van de wereld
is, waarvan het jaarlijksche bezoek
van 60.000 schepen en de jaarlijksche
overlading van 40 millioen ton goe
deren uit alle deelen van de aarde,
wereldrecords beteekenen.
Langzaam gaat de indrukwekkende To-
werbrug omhoog om ons schip te laten pas-
seeren. Elke •brughelft, die in enkele secon
den zich op zijn geweldige scharnieren ver
heft, om de pijpen der booten niet te belem
meren, weegt duizend ton of een millioen
kilogram, wat nauwelijks te verwonderen is,
als men bedenkt, dat vier verkcersstroomen
zich over deze brug bewegen. Afgezien van
het dikwijls kostbare tijdverlies, dat de aan
beide kanten van de brug wachtende voer
tuigen ondervinden, moet voor elke keer, dat
de brug omhoog gaat, vijf pond betaald wor
den, een bedrag, dat deels door de scheep
vaartmaatschappijen, deels door de haven
autoriteiten betaald wordt.
Nauwelijks is de brug achter ons weer
naar beneden gegaan, of wij bevinden ons
aan diè oever van Londen, dio iedere gids
de vreemdelingen aanprijst als de „romanti
sche'" wijk en door iedcren politieagent
wordt geschilderd als he* district, waarheen
men zich niet alleen begeven moet.
Geen dramatische ontmoetingen
met de onderwereld.
Aan den anderen kant van de Towcr is
het Londen van de 'xlokkcn, Edgar Wallace
en Conan Doyic en al hun navolgers hebben
Lime-house, het Chineezen-kwartier, de dok
ken en de havens gemaakt tot een tooneel
van bloedige scènes, roofpartijen en gevaar
lijke smokkelaffaires. Het kan waar zijn, dat
in deze door de rook zwart geworden huizen,
waarvan de grondmuren in het water staan
en die slechts door smalle, stecnen trappen,
die in de Theems afdalen, van elkaar schij
nen afgescheiden, gevaarlijke menschen wo
nen, opiumholcn zijn, schuilplaatsen van de
lichtschuwe havendieven, die op roof en ste
len uit zijn. Wij zijn echter reeds dikwijls
langs hun huizen gegaan, steeds ongestoord,
zooals overal in Londen, en zagen onze hoop
op dramatische ontmoetingen met de onder
wereld in rook vervlogen.
Alle soorten schepen.
Pakhuizen, fabrieken, olie- en suikerraffi
naderijen, gas- en electriciteitswcrken, het
Koninklijk College van Grecnwich en dan
weer pakhuizen en fabrieken, trekken aan
beide kanten van ons schip voorbij, terwijl
wij in de richting van de dokken sturen, die
trots de grootste van de binnenhavendokken
genoemd worden.
Wij ontmoeten alle soorten sche
pen, sleepbooten, die zwaarbeladen
schepen trekken, trotsche oceaanstoo-
mers van twintig duizend ton, die uit
Nieuw-Zecland komen, Russische
vrachtbooten en Belgische stoomboo-
ten, die hooi importeeren, tanksche
pen met petroleum, visscherssche-
pen, luxe jachten, driemasters, die
juist uit Australië met graan bin
nenkomen. Er is haast geen enkel
soort schip, dat niet dagelijks de
mond van de Theems binnen vaart,
om zijn lading in de dokken op te
slaan.
Een rondgang door de reusachtige pak
huizen geeft slechts een vagen indruk van
de grootte van de haven, de binnenkomen
de schepen en van de Engclsche bevolking.
Vijfhonderd vierkante meter
tapijt.
Een lijst van importcijfers geeft een idéé
van de hoeveelheid goederen, die in de
Londensche dokken worden gelost. De ta-
pijtenvoorraad in dc pakhuizen in de Cutler
Street bedraagt een half millioen vierkante
meter tapijten, waaronder zendingen uit
België, China, Amerika en Afrika. Naast
de 7 lA millioen manden appelen, die in het
voorjaar in de Londensche haven worden
gelost, worden ook 400.000 ton andere
vruchten en groenten daar ontscheept,
waaronder meer dan de helft van de En
gclsche behoefte aan bananen, die bij hon
derdduizenden in halfrijpcn toestand wor
den getransporteerd en pas in speciaal
daarvoor gebouwde pakhuizen rijp worden.
Giftige slangen en vogelspinnen
tusschen de lading.
Men gaat als in een tropisch
oerwoud door deze pakhuizen, tus
schen dc groene hananentrossen en
de zwarte matrozen en dokwerkers,
die steeds nieuwe ladingen aan
brengen. Het gebeurt vaak, dat
ZONDAG 25 JULI 1937.
8.55 VARA. 12.00 AVRO. 5.00 AVRO. 6.30
VPRO. 8.00—12.00 AVRO.
8.55 Gramofoonmuziek.
9.00 Postduivennieuws.
9.05 Tuinbouwpraatje
9.30 Gramofoonmuziek.
9.45 Causerie „Van staat en maatschappij".
10 00 VARA-orkest.
10.45 Declamatie.
11.00 Fantasia en Orgelspel.
12.00 Orgelconcert.
12.10 Gramofoonmuziek.
12.30 Kovacs Lajos' orkest.
I. d. pauze: Jamboree-nieuws.
2 00 Boekbespreking.
2.30 Orgelspel.
3.00 Residentie-orkest en solisten.
I. d. pauze: Gramofoonmuziek.
4.30 (Eventueel 4.15) Sportreportage).
5.00 Mannenzangvereeniging „Inter Nos".
5.30 Uitzending voor de Centrale Bond van
Transportarbeiders.
6.00 Sportpraatje.
6.15 Sportnieuws ANP.
6..20 Gramofoonmuziek.
6.30 Lezing „Een conferentie in September".
6.45 Nederd. Herv. Kerkdienst.
8.00 Berichten ANP Mededeelingen.
8.10 Gramofoonmuziek
8,15 Residentie-orkest en solis'e.
9.15 Radiojournaal.
9.30 Gramofoonmuziek.
10.15 Radiohoorkrant.
11.00 Berichten ANP. Hierna tot 12 00 AVRO
Dansorkest.
Hilversum II.
8.30 NCRV. 9.3
11.30 KRO.
KRO. 5.05 NCRV. 7.45—
8.30 Morgenwijding.
9.30 Gramofoonmuziek.
10.00 Hoogmis.
11.30 Gramofoonmuziek.
12.15 KRO-orkest (Om 1.00 Boekbespreking).
2.00 Vragenhalfuur.
2.30 Jubileumviering der Kring Twente-
Tochten te Oldenzaal.
4.30 Gramofoonmuziek.
5.05 Gewijde muziek (Gr. pl.).
5.50 Nederd. Hervormde Kerkdienst.
Hierna: Gewijde muziek (Gr.pl.).
7.45 Gramofoonmuziek.
7.50 Lezing De Liturgie en het huisgezin".
8.10 Berichten ANP Mededeelingen.
8.25 Gramofoonmuziek.
8.30 De KRO-Melodisten en solist.
9.15 Radiotooneel.
9.50 KRO-orkest.
10.30 Berichten ANP.
10.40 Epiloog.
11.0011.30 Esperantolezing.
MAANDAG 26 JULI 1987.
Hilversum I.
Algemeen programma, verzorgd door de
AVRO.
8.00 Gramofoonmuziek.
10.00 Morgenwijding.
10.15 Gewijde muziek (gr.pl.).
10.30 Ensemble J. Kroon en declamatie.
giftige slangen zich tusschen de ba
nanen verstopt hebben. Dan wagon
de dragers zich langen tijd niet in
de opslagruimten en pas wanneer
een paar onverschrokken matrozen
de slang gedood hebben, kan het
werk weer verdergaan. Vergiftige
vogelspinnen, zoo groot als een
vuist, zijn ook vaak verstekelingen
op de bananenschepen. en men ziet
ze dikwijls pas, wanneer de fruit
handelaars de hananentrossen uit
stallen voor den verkoop. De mees
te vogelspinnen in de Londensche
dierentuin komen van de haven of
van de fruitmarkt in Covcnt Gar
den.
Men moet zich niet voorstellen, dat de
verschillende pakhuizen naast elkaar lig
gen, zoodat men in een half uur overal ge
weest kan zijn en een denkbeeld heeft van
de dingen, die hier gelost worden. Om de
haven van Londen te leeren kennen, heeft
men minstens een week noodig. Als men
van de zes dagen daar vijftig uur door
brengt, dan heeft men nog slechts' een
deel van de reusachtige havenwerken ge
zien.
Drie uren lang heeft een veertigjarige"
werklooze een dezer dagen tallooze Kopen-
hagenaars en een afdccling politic bezig ge
houden door in het allerbovenste topje van
de 'spits van den Raadhuistoren allerlei
acrobatische toeren uit te halen. De man,
die metaalbewerker van zijn vak is, heeft
sedert 1931 slechts tien weken werk gehad
en als er als eens een kansje was om weer
aan den gang te komen, liep het telkens
weer mis pmdat hij een stijf been en een
klompvoet heeft en daarom niet als vol
waardig beschouwd werd.
Teneinde te toonen, dat hij on
danks zijn gebrek wel tot iets bij
zonders in staat is, teneinde de
aandacht op zich te vestigen en zoo
eindelijk weer werk te krijgen, heeft
hij het plan opgevat bovenin de
kroon op den Raadhuistoren te
gaan zitten tot hij 't van den hon
ger niet langer uit zou kunnen hou
den.
En Maandagmorgen in de vroegte is hij
dan naar 't Raadhuis gefietst, is hij, zich
optrekkend aan den bliksemafleider, die
buiten langs den toren loopt, zestig nieter
omhoog geklommen tot den eersten omgang,
waarna hij binnendoor verder naar boven
is gegaan om 't laatste stuk van dc spits'
weer buitcnlangs af te leggen. Aan dc stang
boven den windwijzer heeft hij ecu roode
vlag met „Arbeid, brood, vrijheid" gebon
den, wat niet als een politieke demonstratie
bedoeld was, doch alleen maar orn dc aan
dacht te trekken. En drie uur lang heeft
hij toen daar meer dan honderd meter bo
ven Raadhuispladscn doorgebracht, soms
kunsten vertoonend, soms ook rustig genie
tend van het wijde uitzicht of van de drukte
beneden en tusschenbeide eens pratend met
de agenten, die zich vijftien meter lager uit
een dakraampje bogen en probeerden den
werklooze te overreden naar beneden te
komen. Tenslotte heeft hij dat gedaan, om
dat hij een goed hart heeft en omdat de
agenten hem verzekerden, dat ze niet moch
ten gaan koffie-drinken voor ze hem hadden.
De werklooze heeft geen proces-verbaal ge
kregen, maar wel verschillende aanbiedin
gen voor werk. De vlag is tenslotte door
den spccialen torenbcklimmer van de ge
meente Kopenhagen naar beneden gehaald.
12.30 Orgelspel, zang en vioolsoli.
In de pauze Jamboreebprichten.
2.15 Omroeporkest". In de pauze: Zang.
4.30 „Meesterwerken van de Fransche toon
kunst", causerie.
5.30 Kovacs Lajos' orkest en gramofoonmuz.
7.00 AVRO-Dansorkest.
7.30 Reportage.
8.00 Berichten ANP. Mededeelingen.
8.15 Residentie-orkest en solist.
9.15 Causerie over de Vierdaagsche.
9.30 Concert door Padvinderskoor.
10.00 Radiotooneel.
1 .30 AVRO-Dansorkest.
11.00 Berichten. Hierna tot 12.00 Gramofoon
muziek.
Hilversum n.
NCRV-Ultzending.
8.00 Schriftlezing, meditatie, gewijde muziek
(gr.pl.).
8.30 Gramofoonmuziek.
9.30 Gelukwenschen.
9.45 Gramofoonmuziek.
10.30 Morgendienst.
11.00 Chr. lectuur.
11.30 Gramofoonmuziek.
12.00 Berichten.
12.15 Gramofoonmuziek.
12.30 Amsterdamsch salonorkest.
2.00 Gramofoonmuziek.
2.30 Sopraan en piano.
3.30 Gramofoonmuziek.
3.45 Bijbellezing.
4.45 Nederlandsch strijkkwintet.
6.00 Gramofoonmuziek.
6.30 Vragenuur.
7.00 Berichten.
7.15 Vragenuur.
7.45 „Onze Christelijke taak ten opzichte van
de Wereldjamboree", dialoog.
8.00 Berichten ANP. Herhaling SOS-Berichten
8.15 NCRV-orkest.
9.00 Causerie over Reclame.
9.30 Vervolg concert.
(Om 10.00 Berichten ANP).
10.3012.00 Gramofoonmuziek.
Hierna: Schriftlezing.
