Finsche handwerk- en kookkunst Het „korenwijf" en de joggehond" Merkwaardige oude vondsten Zweedsche Prins neemt deel aan wereldjamboree Modern uitgeruste Chineesche troepen op marsch in Nanking. Twee en een half uur dineeren voor een gulden ABO, Juli 1937. We waren dan. mijn twee reisgenooten en ik, na een voorspoedige reis met den mo torschoener „Welf" in Aho, de haven van Zuid-West Finland, aangekomen. Aba (Finsch: Turku) heeft ruim 59000 in woners en is na Helsingfors de grootste stad van Finland. Als zoodanig en ook als haven heeft het nog steeds beteekcnis, maar grootendeels teeit Alba toch op den roem uit zijn glorierijk verleden, toen het niet alleen hoofdstad was, maar ook sinds 1209 eerste Bisschopsstad, terwijl in 1640 de eerste universiteit er werd gesticht. Men kan wel zeggen, dat Abo in de historie pech heeft gehad; want toen in 1809 de Zweden 't land moesten afstaan aan de Rus sen, vonden de nieuwe heerschers, dat de hoofdstad wel wat gevaarlijk dicht hij het oude moederland lag en verplaatsten den zetel der regeering in 1817 naar Helsing fors. En 10 jaar later brandde nagenoeg de geheel stad af, waarbij ook de universiteit werd verwoest en eveneens naar Helsing fors werd overgebracht. De stad herrees „ontnuchterd". Hoe zeer dit alles de stadsbevolking ter harte ging kan men wel afleiden uit het feit, dat in 1917 door particulieren een nieuwe universiteit werd gesticht, terwijl men tot voor eenige jaren bezig is geweest om den Dom geheel volgens het oude mo del te herbouwen. De stad zelf verrees op nieuw met nuchtere rechthoekige straten, waaraan alle oude romantiek ontbreekt. Herinnering aan de middel eeuwen. Maar iets bezit de stad nog van zijn oude glorie, nl. het Abo-slot en daarheen wordt je als vreemdeling dan ook het eerst verwezen. Het is een hecht oud bouwwerk, waar schijnlijk in 1280 gebouwd, mooi door zijn irnponeerende stoerheid. Er zijn zeer veel vertrekken in, met (meest leelijke) antieke meubelen lange rijen Houtcn-Klaas-portretten aan den wand, die je geen hoogen dunk geven van het kunnen der ouwe Finsche portretschil ders, en bij iedere deur een wachteres, die je al vanaf 2 uur er op attent begint te maken, dat de bezichtiging om 3 uur is af- geloopcn, zoodat. je van de eene kamer in de andere begint te rennen in je haast het werkelijk belangrijke bijna over 't hoofd ziet, in de kerk bij de gesneden houten beeldjes toch nog te lang blijft kijken, tot je ook daar weer wordt opgejaagd en in allerijl een zeshoekigen toren bestormt, om het vertrek te zien waar in 1569 Eric XIV door zijn broer Hetrog Johan gevangen werd gezet. Wat nijvere vrouwenhanden maakten. Wanneer je dan buiten adem weer op het plein belandt, blijkt er nog ruim tijd te zijn om de oude „ryor" (Finsch: ryijytj te gaan bekijken. Dit zijn geweven en geknoopte kleedjes, waarvan de techniek heel veel lijkt op het srnyrna-knoopen, alleen zijn ze veel minder dicht bewerkt. Ze worden sedert eeuwen door de Finsohe vrouwen gemaakt, die het werk waar schijnlijk leerden van de predikantvrouwen en -dochters, die vanuit Zweden zich in het land vestigden. IN FINSCHE LUILEKKERLAND. De schotels worden zóó geraffineerd bereid, dat de eetlust na diverse gangen nog niet ver minderd isl Hier volgt de derde reisimpres sie van onze Delfzijlsche medewerk ster. Thans heeft zij, na een avon tuurlijke tocht aan boord van een motorschoener, Finland bereikt en bewondert het prachtige land, waarvan zij haar indrukken op le vendige wijze weergeeft. Typische bruiloftsgewoonten. De „ryor" was oorspronkelijk een bed- bedekking en hoorde tot de uitzet van ieder jong meisje, die er tevens met haar brui degom op stond tijdens de trouwplechtig heden. Kleinere exemplaren werden ook wel gebruikt voor wandversiering, terwijl de minst kostbare dienst deden als paarde- dekken en sIcdekleedjes. Aanvankelijk kwamen als kleuren slechts wit, zwart en grijs voor, tot men leerde uit planten een soort gele verf Ie maken en ook een roode kleur. Later, toen men echter de kunst verstond, alle mogelijke tinten te verven, werd juist de kleurscha- keering de grootste schoonheid van deze kleeden. Ook de verwerkte patronen maakten een ontwikke lingsgang door; komen in de oud ste dekens alleen eenvoudige meet kundige figuren voor, later werden ook bloemen, herten, kronen exl. geknoopt: en in de laatste eeuwen zijn zelfs de heerschende stijlen op de ryor terug te vinden. Hierdoor hebben de kleedjes wel iets van hun oorspronkelijk karakter verlo ren, maar daar, zooals gezegd, de kleuren de grootste aantrekkelijkheid vormen, doet dit toch nog niet al te veel afbreuk. Van deze Finsche volkskunst waren er in het Abo-slot diverse uitingen, die zoo'n dolle renpartij ten volle waard bleken te zijn. Iets typisch Finsch. Om meteen tot de kern van Suomi's (Fin- land's) eigenaardigheden door te dringen, informeerden we bij den makelaar, wat we het best konden ondernemen en hoorden van hom, dat het meest „typisch Finsch" zou zijn om een &weedschen schotel te eten. Dit had na 10 dagen Welf-kost onmiddellijk onze volle sympathie en den zelfden avond nog zetten wij ons in een aardig restaurant waar meeslepende Ween- sche walsen werden gespeeld. Het bleek ons, dat de gewenschte Zweedsche schotel maar een voorgerecht was en dat volledig heidshalve nog iets er na gegeten moest worden. Om de moeilijkheid van de ietwat onleesbare spijskaart te omzeilen, besloten we tot het dagmenu. "Weliswaar moesten we een uur lang wachten voor het bestelde werd geserveerd, maar toen het eenmaal werd gebracht, begon de oorzaak van het lange wachten ons dui delijk te worden, want niet minder dan 10 kostelijk opgemaakte scha len werden voor ons uitgesteld: zalm. gebakken visch, slaatjes, ra dijsjes, 3 soorten kaas, tong en van die heerlijkheden, waarbij dan nog 4 soorten brood, boter en een koude aardappel kwamen. Het kostte ons ruim een uur voor we met het voorgerecht klaar waren, meer nieuwsgierig dan verlangend naar den volgenden dagschotel. Nog meer heerlijkheden. Deze bleek te bestaan uit gebakken zalm met dikke saus en aardappelen. Deze ge rechten waren zóó geraffineerd fijn klaar gemaakt. dat we daaruit nieuwe courage putten tot verder eten. Maar van de za lige vruchtensla, die het dessert vormde, konden we alleen nog maar even proeven. En deze heele koninklijke maaltijd, die ons 2H uur aangenaam had beziggehou den, kostte ons, inclusief het bier en spuit water, dat we daarbij genoten hadden, 28 Finsche marken per persoon, wat in Hol- landsch geld omgerekend f 1.08 beteekentl Door den schemerlichten nacht strompel den we over de kinderhoofdjes naar de „Welf" terug en zuchtten eenparig, dat het buitengewoon was geweest, maar, werke lijk, „dem Guten zuviel". TYPISCHE OOGSTGEBRUIKEN IN NEDERLAND. Als Sint Jacob nadert (25 Juli), vangt de boer met den graanoogst aan. Dit was, schrijft de N. R. Crt., in ouden tijd het geval en het geschiedt in vele streken thans nog zoo. Het is een tijd van hoogspanning in het boerenleven en aan dien tijd zijn van ouds een aantal gebruiken verbonden, waarvan wij er hier eenige releveeren. Als de kwartel slaat. Reeds heeft de kwartel den oogst aange kondigd en de landman weet het, als de kwartel slaat, korrelt het zaad goed: „zoo veel maal als hij slaat, zooveel vat uit de riem", zegt een Limburgsch spreekwoord. In Drente was het eertijds gebruik, dat de boerhoorn de boeren bijeenriep ter Ver gadering tot het gemeenschappelijk vast stellen van zaai- en oogsttijd. Zie den wind door de aren spelen en het graanveld golven. „De roggehonde loopt er deur", zegt men in de Graafschap. Gingen kinderen het graan ver trappen, dan werden zij gewaar schuwd door het „Korenwijf" of „de roggemoeder". De „roggehond" komt er bij de laatste schoof uit., waarom dan ook een der bind- sters met open schort voor de hal men gaat zitten om hem op te vangen. Zoo zag men op vele plaatsen, dat de laatste schoof gebonden werd in den vorm van een hond. Al was evenwel de graanoogst de druk ste tijd van het geheele jaar, toch werd hij als een soort feest opgevat. 't Graan, dat daar zoo welig groeit, „Is met moeizaam zweet besproeid, „Kostte vlijt bij dag en nachten!" Het nijvere landvolk zweet en zwoegt; achter den maaier, die het goudgele graan doet vallen gaat de bindster, die met vlug ge hand de halmen samenbindt tot schoo- ven, welke straks bij achten worden op gezet en saamgebonden: men komt haast handen te kort. Veel werk maakte men van het binden der laatste schoof; zij werd versierd met bonte linten en bloemen en droeg velerlei benamingen, zooals: ..Korenmoedor", „rog gewolf" of „roggebaan", immers het dier dat sprong door het golvende graan, zit ge vangen in de laatste garve. Vaak ook werd deze met eieren, appelen of het een of an der gebak gesierd en danste men er vroo- lijk omheen als om den Meiboom. Ook wordt de laatste schoof wel de „ge- luksgarve" genoemd, omdat men van haar geluk en rijkdom verwachtte voor het vol gende jaar, want deze werd beschouwd als de onafgebroken voortlevende groeikracht der veldgewassen. „'t Olde Wief". In verschillende dorpen van de Graafschap maken de binders, als de laatste halmen zijn gemaaid, een bijzonder groote garf die uit vijftien gewone garven bestaat. Deze wordt dan met groene takken en bloemen gesierd en den naam gegeven van ,,'t olde wief". Met een lange staak of boonenstok komen daarna de knechten, steken haar daar aan en dragen haar in optocht naar de woning van den boer, waar ze voor de deur wordt neergezet. Steeds maar door gaat de blinkende sik kel door het ruischende graanveld, oogst wagens rijden dag aan dag. „Hoe zal mijt en schuur ze laden, al die garven vol en zwaar, 't Is een zee, om door te waden! Welk een oogst van luttel zaden! Rijker is geen maand van het jaar!" In Friesland was het eertijds de ge woonte, dat op den laatsten wagen sehoo- vcn, die werd binnengehaald, twee jongens met een stroopop zaten. Zij zongen daarbij: „Moer, moer, de pan over 't vuur, Hier hé we de leste gerven, Boven in de bergen, Boven in de toppe, Wanneer selle wij soppe? Soppe wij van avond niet. Dan soppe wij 't geheele jaar niet!" In Eibergen gingen de arme kinderen, wanneer de rogge aan sehooven stond, aren lezen op het stoppelveld. Zij noemden dat „pungelen". Huiswaarts keerende zongen zij: „Moeder, moeder, ik hem maar éénen pungelepungeld, Der was niet meer te kriegen, want as der nog meer te kriegen was, Dan ha 'k oew meer nao t1 hoes ebracht!" Terstond na het ten einde brengen van den veldarbeid wordt een aanvang met het dorschen gemaakt. De boer en zijn volk zijn dan bijna eiken morgen reeds tegen een uur of drie op de deel te vinden om den dorschvlegel te zwaaien. In lustigen maatslag wordt er over de garven geklopt, evenwel een zwaar en vermoeiend werk. Het gewichtigste oogenblik bij' het uit- dorschen is dat van den „drobbelslag", in plaats van het gewone „klop-klop" slaan van alle dorschers tegelijk met den vlegel op de vloer. Daarbij wordt er ook tegen de deur geslagen, een teeken voor de boe rin, dat ze trakteeren moet. Kloostersteenpuin en scherven van oud offervaatwerk gevon den. Dezer dagen werd door arbeiders bij grondwerk ten behoeve van tuinaanleg in perceel Kanaal nr. 71 te Assen, op een diep te van ongeveer 50 cM. onder het maai veld een groote hoeveelheid steenpuin aan getroffen. De westelijke grens van deze puinmassa bevindt zich ongeveer 25 M. uit de as van den Kanaaldijk. De puinmassa zet zich in de aangrenzende perceelen voort, blijkens de opgedane ervaringen van de om wonenden. Om technische redenen is het nasporen van dit puin naar het kanaal toe, met de beschikbare middelen ondoenlijk. Het puin blijkt grootendeels te be staan uit brokken vrij zachte hel- roode metselsteen, de talrijke ge heel ongeschonden exemplaren de zer steenen zijn alle z.g. klooster moppen, van het grootst bekende formaat, 30 b. 16 b. 10 c.m., het puin is blijkens de resten, van vastge- stampte leemen vloeren, van ver schillende tot enkele c.m. dikke koollagen en van als specie gebezig de leem, afkomstig van een ter plaatse gestaan hebbend gebouw, dat blijkens de vondsten in de ne venterreinen, deel uitgemaakt heeft van een min of meer uitgebreid complex. Hierop duiden ook talrijke fragmenten van vnj zware tegels, waarvan verschillen de ongeschonden, alsmede stukken dakpan, enz., enkele fraai geprofileerde kloostermop pen getuigen er van dat dit. gebouw een niet alledaagsche bestemming heeft gehad. Dat dit het geval is, blijkt uit de vele zeer groote scherven van voor christelijk offervaatwerk, samen met het kloostersteenpuin in den tuin gevonden. Deze tuin helt naar de vrij diepe waterlossing die het per ceel aan de Westzijde begrenst. Ook wijst hierop nog een kuil, van pl.m. 1.5 M. doorsnede, geheel gevuld met een soort beton, samengesteld uit leem met eenige honderden yuist- groote granieten, diorieten, diaba zen, kwartsieten enz. Het metselwerk komt geheel overeen met dat van het kloosterbouwsel, eenigen tijd geleden ontdekt in land van Dijkema achter Boschkamp, en met de kloosterruïnen van Kamps. Lord Baden Powell 29 Juni in ons land. Xaar wij vernemen, zal lord Baden Po well, de chief-scout. op 29 Juli omstreeks 7.15 uur te Hoek van Holland aankomen. Xaar alle waarschijnlijkheid zal hij zich per auto via den Haag naar Vogelenzang be geven. In Den Haag zullen de op het Nassau- plein opgestelde welpen en leden van het Nederlandsche Padvindstersgilde door den chief-scout geïnspecteerd worden. De staf van het internationaal bureau te Londen komt te zelfder tijd in Hoek van Holland aan en vertrekt met den trein van 7.36 v.m. van Hoek van Holland naar Vo gelezang, waar hij te S.52 v.m. aankomt. Op 30 Juli zal prins Gustaaf Adolf van Zweden, de hoofdverken ner van de Zweedsche padvinders, met een vliegtuig op Schiphol aan komen. Graaf Bernadot, de leider van het Zweed sche contingent, komt dien dag eveneens per vliegtuig op Schiphol aan. Het Zweedsche contingent, dat eerst e-en bezoek aan Parijs brengt, wordt op 30 Juli te 5 uur n.m. op het station Vogelenzang verwacht. 475e STAATSLOTERIJ (Niet officieel) le klasse, 1ste lijst Trekking; van Maandag 26 Juli 1937 Hooge Prijzen 20.000.— 729 2.000.— 18843 1.500.— 8404 1.000.— 5703 17707 400.— 4413 8661 20591 200.— 8963 10837 13711 19660 100.— 3161 9592 14650 14862 16580 21328 21632 21795 Prijzen van f ZO. 4 29 42 45 90 110 141 161 166 184 196 197 198 202 212 213 301 317 436 567 692 1051 1055 1110 1117 1120 1209 1226 1448 1457 1461 1482 1483 1542 1546 1554 1693 1705 1743 1749 1819 1835 1873 1876 1886 1888 1951 2007 2011 2013 2034 2125 2134 2135 2155 2245 2246 2265 2284 2305 2440 2444 2479 2488 2589 2661 2676 2787 2830 2835 2852 2891 2925 2929 2936 3008 3038 3041 3057 3176 3213 3221 3291 3302 3330 3380 3411 3452 3485 3610 3636 3678 3706 3796 3808 3868 3873 3885 3890 3906 3919 3927 3965 3990 4047 4074 4159 4171 4228 4242 4256 4268 4286 4343 4350 4353 4364 4372 4386 4396 4399 4490 4497 4508 4534 4622 4688 4740 4747 4777 4853 4859 4866 4879 4899 4979 4989 5024 5036 5041 5115 5124 5150 5195 5222 5246 5253 5310 5322 5332 5401 5413 5442 5490 5534 5582 5609 5715 5763 5780 5784 5810 5822 5846 5852 5865 5887 6004 6012 6028 6118 6160 6162 6169 6227 6255 6300 6306 6312 6333 6345 6366 6369 6391 6397 6403 6419 6451 6458 6535 6554 6565 6570 6593 6634 6642 6683 6712 6720 6730 6737 6826 6842 6851 6867 6904 6923 6946 6989 7072 7074 7140 7161 7168 7178 7256 7373 7380 7452 7458 7459 7468 7520 7543 7605 7660 7673 7678 7694 7710 7771 7823 7843 7862 7942 7943 7982 7991 8002 8030 8051 8130 8169 8178 8187 8191 8239 8293 8294 8330 8369 8405 8406 8419 8432 8570 8704 8730 8760 8803 8812 8828 8861 8880 8892 8899 8922 8924 8967 8974 9039 9110 9186 9239 9282 9332 9352 9367 9383 9401 9405 9495 9507 9587 9625 9626 9683 9724 9794 9800 9838 9850 9852 9867 9870 9884 9911 9927 9967 9986 10002 10045 10113 10138 10140 10149 10177 10218 10226 10283 10284 10357 10419 10467 10609 10614 10622 10643 10646 10663 10698 10711 10793 10802 10833 10840 10844 10874 10885 10953 10981 11002 11015 11072 11149 11174 11229 11235 11237 11333 11350 11423 11432 11523 11542 11544 11546 11552 11588 11632 11651 11715 11778 11934 12014 12020 12043 12045 12090 12092 12125 12170 12191 12201 12208 12217 12270 12433 12437 12542 12620 12673 12684 12719 12728 12738 12814 12873 12901 12922 12938 13009 13062 13109 13171 13214 13296 13298 13303 13305 13365 13434 13436 13498 13499 13505 13545 13558 13564 13574 13617 13627 13644 13661 13722 13723 13724 13743 13751 13780 13894 13908 13916 13925 13935 13933 13951 13952 14002 14039 14042 14055 14065 14088 14102 14118 14141 14144 14207 14225 14250 14271 14287 14327 14433 14438 14441 14553 14577 14581 14610 14619 14624 14665 14680 14801 14820 14845 14869 14933 14945 14946 14973 15001 15038 15054 15094 15095 15103 15112 15161 15165 15215 15283 15311 15345 15427 15464 15499 15538 15596 15645 15650 15673 15686 15708 15785 15796 15801 15828 15850 15920 15953 15964 15971 16081 16094 16093 16102 16113 16169 16194 16198 16214 16273 16389 16400 16404 16413 16424 16430 16438 16474 16480 16518 16540 16604 16619 16665 16691 16727 16746 16758 16794 16860 16898 16924 16925 16948 17049 17058 17159 17192 17199 17229 17297 17411 17506 17550 17553 17585 17671 17829 17897 18002 18010 18013 18020 18027 18038 18087 18092 18144 18274 18278 18302 18320 18373 18374 18418 18444 18495 18530 18560 18581 18671 18674 18687 18697 18735 18765 18771 18800 18875 18880 18906 19810 19004 19016 19024 19029 19054 19063 19087 19097 19124 19164 19193 19226 19284 19285 19333 19345 19405 19431 19435 19459 19495 19506 19508 19522 19566 19605 19649 19667 19707 19717 19742 19814 19838 19914 20005 20011 20067 20074 20112 20185 20186 20189 20203 20244 20274 20297. 20386 20452 20479 20481 20482 20503 20527 20569 20584 20586 20669 20679 20704 20771 20784 20787 20833 20838 20881 20895 20986 21026 21049 21102 21104 21171 21175 21176 21220 21301 21352 21373 21377 21386 21417 21466 21486 21500 21512 21521 21603 21629 21630 21673 21681 21700 21733 21775 21779 21787 21798 21809 21812 21922 21978 22065 22083 22092 22094 22151 22198 22201 22205 22285 22287 22291 22348 22384 22418 22454 22483 22527 22539 22640 22702 22731 22733 22754 22767 22801 22832 22903 22904 22923 22962 22964 23003 23060 23089 23139 23162 23292 23215 23223 23257 23270 23282 23303 23305 23360 23365 23414 23470 23515 23533 23584 23618 23715 23762 23773 23800 23807 23827 23839 23866 23899 23912

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1937 | | pagina 8