Razernij
achter tralies
Sherlock Holmes herleefd
- Sport -
Chineesche Philosophie van Charlie Chan
Filmsterren
Als de eeuwige
vrijheidsdrang
zich baan
breekt
Wijsheid
Ernst
Lubitsch
De menschelijke samenleving heeft het
nu eenmaal noodig, sommigen onder ons
van hun vrijheid te berooven, op te sluiten
in kerkers, waar zij hun straf uitzitten, die
menigmaal jaren duren kan. De bouw van
zulk een gevangenis brengt veel hoofdbre
ken aan den architect. Hij moet. dat alle
maal zoo construceren, dat de celbewoners
niet kunnen ontsnappen. Natuurlijk: zij zijn
ongewapend, zij beschikken niet over hulp
middelen en de bouwmeester kan te werk
gaan met de dikste en de hoogste muren,
de diepste grachten, de
zwaarste tralies en al,
wat hem verder maar
dienstig lijkt. Het vernuft
van de moderne techniek
staat hem verder nog ten
dienste, evenals de lange
en lezenswaardige geschie
denis van het gevangenis
wezen, sinds den eersten
tijd, dat men reeds voor de
noodzaak heeft gestaan,
iemand op te sluiten... er
go: ól wat maar menschen-
mogelijk is, geschiedt, om
ontsnapping te verijdelen
Toch is ontsnapping
mogelijk.
Wét is het resultaat?
Ten eerste: dat nog niet
1 pet. van het aantal ge
vangenen ontkomt. Ten
tweede: dat nog nergens ter wereld een ge
vangenis gebouwd is, waaruit niet minstens
éénmaal iemand heeft weten te ontvluch
ten. Met andere woorden: het vernuft van
de bouwers van gevangenissen moge nóg
zoo groot zijn, de
hulpmiddelen ein
deloos, het over
wicht op de hul-
pelooze gekerder-
den ^rpletterend,
er zijn er steeds,
die weten te ont
snappen
Onze algemeen-menschelijk ingeschapen
vrijheidsdrang is zóó machtig dat er letter
lijk geen houden aan is. „Beroemde" gevan
genissen (als men het zoo noemen mag)
heeft de geschiedenis gekend. Ham, de En
gelenburg, Dry Tortugas, de Baslille, Loeve-
steyn, Bellaggio, Dartmoor en zoo maar
voort en verderGéén dezer kerkers is
aan den smaad ontkomen, dat zijn muren,
wallen, tralies en verdere bolwerken on
weerstaanbaar bleken.
Hulp van buiten.
Een der treffendste gevallen is de kerker
van het slot Sönderborg op de Duitsch-Deen-
sche grens. Daar zat in den aanvang der
zeventiende eeuw een Deensch vorst ge
vangen in een cel, die uit vier massieve
muren bestond. Geen deur, geen vensters.
Dit verblijf was vijf meter hoog. In de zol
dering was een rond gat aangebracht, waar
door de gevangene zijn lucht en voedsel
kreeg. Eenvoudiger cel is niet denkbaar.
Eveneens is geen verblijf hopeloozer, met bet
oog op ontsnapping. Veertig lange jaren
heeft de prinselijke gevangene daarin ge
huisd. Tóén is hij ontkomen.
Want en dit is de tweede factor, waar
mee het gevangeniswezen altijd rekening
heeft te houden er bestaat eeuwig een
mogelijkheid op hulp van buiten. Prins Kro-
potkin ontsnapte, Dr. Mudd, de latere Na
poleon III en hoevelen vóór en na hen!
Steeds weer zijn medeplichtigen bereid,
-den gekooiden mensch behulpzaam te zijn,
zijn vrijheid te herwinnen.
List of oproer.
In de geschiedenis dezer ontvluchtingen
moeten .wij steeds onderscheid maken tus-
schen twee totaal verschillende soorten. Ten
eerste: de individueele ontvluchting (al dan
niet met hulp van anderen) door middel
van list, ten tweede: de massale ontsnap
ping door middel van geweld, dus in den
vorm van oproer. De historie leert, dat de
eerstgenoemde categorie belangrijk meer
kansen biedt, dan de tweede.
Iets over
gevangenis
oproer - -
Victor Mc Laglen en June Lang in de
20th. Century Fox-film „Nancy Steele
wordt vermist.
Toch is het gevangenis-oproer een ver
schijnsel, dat meer in het bijzonder karak
teristiek is voor den tegenwoordigen tijd.
In tal van landen en vooral in de Vereenig-
de Staten van Noord-Amerika komen ge
vangenis-oproeren voor en het is tragisch,
daaruit te vernemen, dat zij steeds ontzag
lijk veel bloed kosten, terwijl liet resultaat
daarbij in niet de minste redelijke verhou
ding staat. Soms ontsnappen daarbij enke
len, veelal ook weet géén der oproerlingen
te ontkomen.
Verschrikkelijk treurspel.
Razernij achter traliesHet is een gru
welijke hel en er zijn tal van klemmende
oorzaken, waardoor zulk een oproer zoo'n
verschrikkelijk treurspel wordt. Daar is al
aanstonds de ongelijkheid van den strijd
der ongewapende, weerlooze gevangenen te
gen muren, versterkingen, traliehekken en
tegen welbewapende bewakers, die alle
middelen tot zelfs het sluipende gaS
te baat nemen om het oproer te dempen.
Daar is voorts de geweldige ontlading der
opgezatnelde energie en het besef, niets te
verliezen te hebben. Men vergete niet, dat
zulk een abnormaal lange voorbereidings
tijd gevergd wordt, dat alle deelnemers als
natuurlijke reactie, tot het uiterste gespan
nen zenuwen hebben. Zij moeten met ein
deloos geduld phase na phasc voorbereiden,
vaak genoeg kost hen dat lange jaren, bijna
steeds zien zij allerlei omstandigheden zich
wijzigen, waardoor plotseling allerlei mot
engelengeduld voorbereide feiten weer wor
den te niet gedaanen eindelijk en ten
laatste is dan alles in gereedheid.
„Vanavond zeven uur."
Het „vanavond zeven uur!" wordt van
cel tot cel gefluisterd, het koortsachtig ver
beide tijdstip staat aan te breken
En nu treedt de karakteristieke moeilijk
opging in zijn onderwerp, die de moeite
nam, Chineesch te leeren, de zeden en gebrui
ken der Zonen van het Hemelsche Rijk te
bestudeeren en Alles te doen, wat in zijn
vermogen lag, om Charlie Chan leven in te
blazen.
In al deze films, ook in de nieuwste
„Charlie Chan op de Olympische Spelen",
blijft de hoofdfiguur zichzelf gelijk: het
eeuwig hoffelijk Chineesje met zijn bloem
rijke taal en zijn ontelbare spreekwoorden,
die zooveel goeden raad inhouden, terwijl
het in het stunteligste Engelsch wordt ge
zegd. Hieronder laten wij eenige van zijn
gezegden volgen, die Charlie Chan leiden bij
het opsporen van de misdaad.
Nooit doen: vaste regels, want die zijn
als-dronken man, driemaal dwalend om
lantarenpaal en verdrinken in emmer half
vol zuur bier.
Niet gelooven alibi! Oud excuus als
sik van geit: alleen goed om beest bij aan
te pakken!
Nooit praten: hoe zou kunnen! Droo-
men is liegen of vergissen.
Altijd op tijd zijn! Koude omelette voor
iedereen verdrietig.
Niet vlug denken. Snel denken is ach
terpoot van muilezel} schopt altijd achter
uit!
Eén man kan niet zware olifant dra
gen. Vragen maar rustig hulp en geef ook
eer weg, blijft altijd wei over voor jou!
Kleinigheid óók belangrijk. Man bre
ken wèl nek over molshoop, nooit over
bergketen.
Wie boos mensch vangen wil, moet
zélf goed zijn. Talent zonder deugd: als ka
pitaal zonder eigenaar.
Stevig staan altijd. Goeie eik ook niet
vallen bij eerste bijlslag!
Kalm beginnen. Véél voorspoed nooit
komen, als kleine succes niet komen kan.
Niet praat! Woorden is net zonne
schijn: branden mensch bruin, maar maken
hem niet wijzer.
Nooit eerste denken: wie gedaan? maar
hoe? Succes is schildpad: gauw kop intrek
en langzaam loop. Toch lang leven als hij
niet haast.
Misdaad is fabrieksgeheim. Goed op
gelet hoe ding gemaakt, dan vinden fa
brieksmerk achterna.
Aldus de wijsheid van Charlie Chan en
wij gelooven, dat menigeen er zijn voordeel
mee zal kunnen doen, zelfs al speurt hij
niet naar misdaden.
heid op, die altijd weer een der allervoor
naamste struikelblokken is voor zulk een
oproer: de groote moeilijkheid van de eer
ste aanvalsdaad. Het oogenblik is gekomen,
waarnaar zoo reikhalzend is uitgezien. Elk
der trieste kooivogels in het grauwe tenue,
dat zijn lot verduidelijkt, weet zijn taak.
Maarde orde, de regelmaat, de discipli
ne van het régime blikkeren elkeen tegen.
Deze perfecte orde móet verstoord worden,
het oogenblik moet komen, waarop één
weerloos man het sein geeft. Dat verlangt
van dezen écnen man een ontzagwekkende
moed. Het is als een zelfmoord. Het is ont
zettend. En het draagt in tal van gevallen
de kiem van oogenblikkelijke mislukking
in zich.
Historie.
Zien wij eens even naar den even be-
nichten als gruwelijken gevangenisopstand,
die in het jaar 1927 losbarstte op Thanksgi-
ving Day in de Folsom-gevangenis in de
U.S.A. Wij leven snel en de meesten onzer
zijn heden alweer hoog en breed vergeten
welk een ontsteltenis zich van ieder mees
ter maakte, toen de bijzonderheden van dit
oproer bekend werden.
Uit de getuigenverhooren naderhand bleek
dat deze opstand een voorbereiding van
vier jaren en twee maanden had gevergd.
En het resultaat? Zeven en dertig muiten
de gevangenen werden gedood, drie en
tachtig hunner werden gewond, tien cipiers
lieten het leven, een dokter, twee bedien
den en twee buitenstaanders. Acht cipiers
werden gewond, evenals zes bedienden en
twee buitenstaanders.
En het resultaat? Eén gevangene herwon
zijn vrijheid en kon niet worden achter
haald. Hij verdween spoorloos en niemand
weet, of hij gewond was, of hij tijdens zijn
vlucht misschien omkwam, of dat hij in
derdaad de vreugde van de vrijheid smaak
te. Welk een wanverhouding ten aanzien
van het onnoemelijke leed, dat dit oproer
had veroorzaakt!
Deze tragedie van Folson is in alle on-
derdeelen nauwkeurig gereconstrueerd
als een zeer voornaam onderdeel van de
20th Ccntury-Foxfilm „Nancy Steele wordt
vermist", waardoor de velen, die zich geen
denkbeeld kunnen vormen van wat de vrij
heidsdrang der gevangenen vermag en welk
een trieste strijd zulk een razernij achter
de tralies beteckent, het gchccle verloop
van het oproer kunnen volgen en zich een
voorstelling kunnen maken van de psycho
logie van de cel. De twee centrale figuren
in dit drama zijn Victor McLaglen en Pe
ter Lorre, terwijl ook die merkwaardige
verschijning in filmland, John Carradine
er een belangrijke rol in heeft.
De Amerikanen nemen tegenwoordig vaak
een historische gebeurtenis als achtergrond
van een filmdrama, terwijl een felle sociale
tendenz meestal tevens aanwezig is.
Het is een gevolg van de nieuwe koers,
die de Amerikaansche filmindustrie reeds
eenige jaren gaat en wij kunnen slechts
blij zijn om deze verhooging van%het peil
der film, waarvan een ieder mettertijd de
geestelijke vruchten zal plukken.
Scène uit Warner
Oland's nieuwste
film: „Charlie Chan
op de Olympische
Spelen."
Charlie Chan is ieder weet het de
Chineesche Sherlock Holmes, die wijlen
F.arl Derr Biggers voor ons heeft uitge
dacht en opgeschreven in een reeks van
bijzonder amusante detective-romans.
Tallooze malen heeft de 20th Century Fox
film dezen sympathieken detective in de
figuur van Warner Oland op het witte doek
laten leven en zijn spannende avonturen
aanschouwelijk voorgesteld.
Warner Oland maakt van zijn „Ander Ik"
méér studie dan in den regel een filmac
teur doet. Er is maar één voorbeeld bekend
van een filmspeler, die enorm vee! studie
heeft gemaakt van zijn rol: Otto Gebühr,
die tal van malen de figuur van Frederik
den Groote heeft voorgesteld en die zich
haast met die historische figuur heeft ver
eenzelvigd, Warner Oland, die van Zwcod-
sche afkomst is, is de tweede acteur, die
doen aan
Zelden zal er in de wereld een figuur
zoo populair geworden zijn als Sherlock
Holmes. Ontelbaar zijn de anecdoten, die
over hem in omloop zijn.
Zoo was er in Amerika eens een too-
neelspeler, wiens voorkomen en houding
zooveel op de door Conan Dogle beschre
ven Sherlock Holmes geleek, dat hij
vanaf zijn dertigste jaar geen rollen
meer dan die van den Enqelschen de-
tectieve te spelen heeft gehad. In meer
dan honderd stukken heeft hij voor dien
beroemden man gespeeld. Hij had zich
zóó met deze rollen vereenzelvigd, dat
hij overstroomd werd met brieven, met
Hans Albers als Sherlock Holmes
en Heinz Rühmann al$ diens on
afscheidelijke assistent.
verzoeken om hulp en om raadselachti
ge voorvallen tot een oplossing te bren
gen. In het eerste jaar van zijn Sher
lock Holmes-werkzaamheid moet hij zich
inderdaad eens hebben laten verleiden,
zich op 't glibberig pad der speurders te
begeven. Daarbij heeft hij toen gepro
beerd een waard van z'n prachtigen
baard te ontdoen, dien hij namelijk voor
onecht hield. Het resultaat tvas een al-
gemeene vechtpartij, omdat hij het aan
t verkeerde einde bleek te hebben ge
had.
Thans staat Sherlock Holmes weer in
middelpunt der belangstelling, door de
nieuwe Ufa-film van dien naam. Daarin
vervullen Hans Albers en Heinz Rüh
mann de hoofdrollen. In het licht van
bovenstaand incident lijkt 't voor de vei
ligheid van Hans Albers maar het beste
als hij 'f bij dien eenen Sherlock Holmes
laat
Filmsterren doen
veel en graag aan
sport. Boven: De
Ufa-sterren Marika
Rökk en Carola Höhn
wedden, wie het eerst
aan den overkant is.
Links: Heinz Riih-
mann, de bekende
Ufa-komiek, zoekt t
I hooger op en is een
enthousiast sport
vlieger.
van
De bekende Ame
rikaansche regis
seur Ernst Lu
bitsch regisseert
voor Paramount
Mariene Dietrich
in een film met
den veelzeggen-
den titel „Angel."
In iedere vrouw
zegt Lubitsch
zelf over dezen ti
tel schuilt iets
van een engel en
iets van den dui
vel. Voor den
éénen man in de
film is Mariene
een engel, voor
den anderen een
duivelin. Toch
schijnt zij voor
ieder juist het te
genovergestelde...
Het is aan den
toeschouwer, uit
te maken, of de
titel in ironisch en
of ernstigen zin
bedoeld wordti