BERTILS
Japansclie successen
bij Nankau
Britsch koopvaardijschip
gebombardeerd
Het koude voorjaar
benadeelde groententeelt
KIJKEN is KOOPEN ki CLOEEK
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Hitier trekt zijn gezant bij
Franco terug
Hr.Ms. „Van Galen"
aangevaren
Mandatencommissie
aanvaardt het plan
UJeerbericht
Vlamingen betoogen
voor Amnestie
Japan komt op zware
lasten
hiiMikI
DINSDAG 24 AUGUSTUS 1937. 80e Jaargang. No. 10348.
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schogen.
Vliegtuig met een doodskop als
kenteeken.
Het bericht van het bombardement van
het Britsche s.s. „Noemijulia" heeft te Lon
den groote beroering gewekt. Een bevesti
ging ervan is bij de admiraliteit zelf ech
ter nog niet binnengekomen.
Op het kantoor van de reederij wist men
slechts van het radiobericht, dat te Mar-
seillc is opgevangen. Daar in het radio
bericht geen melding gemaakt wordt van
ernstige schade, neemt men ten kantore
der reederij aan, dat de „Noemijulia", die
met ijzererts en fosfaat geladen is, de reis
yoorlzet.
Kapitein Glinslcy, gezagvoerder van het
Britsche vrachtschip „Noemijulia", dat
gistermorgen door bombardementsvliegtui
gen is aangevallen, verklaarde volgens
Un. Press, gisternamiddag bij aankomst te
Port Vendres het volgende:
Ik verliet gisteren Marseille met een
iading phosphaten. Wij voeren den gan-
schen nacht door, zonder ecnig incident.
Vanmorgen om 8 uur 20 verscheen er ech
ter een verkenningsvliegtuig, dat als ken
teeken een doodskop droeg, en cirkelde
jrondom ons schip.
Spoedig verscheen er een tweede vlieg
tuig. dat eenzelfde kenteeken droeg. Beide
machines kwamen zoo dichtbij, dat wij de
inzittenden haast konden zien. Zij bestreken
het schip met machinegeweren en zwenk
ten na 17 minuten af.
Om 0 uur 15 verscheen een bombarde
mentsvliegtuig op 500 meter hoogte, kruiste
boven het schip en wierp twee bommen
naar beneden welke tien meter van het
schip neerkwamen.
Ik protesteer bij dezen tegen den aanval,
die in strijd is met alle recht, daar ik onder
Britsche vlag voer en twee beambten van
de niet-inmengingscontröle een Neder
lander en een Engelschman aan boord
-had en geen wapenlading vervoerde.
De kapitein gaf de positie, waar de aan
val plaats had, aan als: 42 gr. 22 min. N.B.
en 3 gr. 5 min O.L.
Führer wil beroepsdiplomaat
aanstellen. Leiders van
Duitschland overtuigd, dat Va-
lencia al verloren heeft.
Havas verneemt, dat Generaal
Faupel, de ambassadeur van het
Duitsche Rijk bij generaal Franco,
is teruggeroepen.
Officieele kringen verklaren, dat
de generaal is afgetreden om „ge
zondheidsredenen".
Het aftreden van generaal Faupel als
Duitsch ambassaleur bij generaal Franco
heeft te Berlijn levendige verwondering ge
wekt.
Volgens geloofwaardig lijkende inlichtin
gen echter schijnen zekere leidende Duit
sche persoonlijkheden reeds thans van oor
deel te zijn, dat de regeering van Valen-
cia verloren heeft Daarom zou Hitier het
oogenblik gekomen achten om een be
roepsdiplomaat te laten treden in de
plaats van generaal Faupel, die beter thuis
is in de krijgskunde dan in de buitcnland-
gche politiek.
Even voor de aankomst te
Sjanghai
Onbeteekenende averij.
Hr. Ms. „van Galen" is gistermid
dag om 15 uur in Shanghai aange
komen.
Wij vernemen uit marinekringen
dat de „van Galen" vlak vóór zij de
haven van Shanghai binnenliep in
botsing is gekomen met een Engel-
sche sleepboot. De Nederlandsche
oorlogsbodem liep hierbij een deuk
in de voorsteven op, doch men ver
zekert ons, dat de averij van zeer
geringen aard is.
Deze aanvaring moet worden toe
geschreven aan het zeer drukke en
wel eenigszins ongeregelde scheeps
verkeer, dat momenteel op de Wang-
poe heerscht.
Verdere evacuatie.
Aneta verneemt nog, dat driehonderd Chi
neezen, van Java afkomstig, alsmede eenige
Nederlanders uit Sjanghai wenschen te
vertrekken, waartoe de assistentie van de
„Van Galen" zeer gewenscht zal zijn.
Nadat de passagiers met assistentie van
de „van Galen" zijn opgehaald, zullen zij
door de Java—China—Japan-lijn vérder
naar Java worden overgebracht. Hierom
trent vinden nog besprekingen en ook te
legrafische onderhandelingen plaats.
Ten aanzien van het vervoer van een groot
aantal Chineezen met de „Tjisaroea" uit
Japan, waaromtrent eerder melding is ge
maakt, kan worden medegedeeld dat uit
Kobe bericht is ontvangen, dat dit trans
port niet doorgaat.
Ontploffingsramp in Duitschland
12 Brandweerlieden gedood.
Gisterenmiddag om kwart voor twee is
in de nabijheid van Unterluess bij Celle een
ontploffing ontstaan, waarbij eenige dooden
en een aantal gewonden gevallen zijn. Naar
het schijnt werd de ontploffing door een
brand veroorzaakt.
Nader meldt men ons, dat het ongeluk
zich heeft voorgedaan in een kruitopslag-
plaats in de nabijheid van het groote
manoeuvrekamp bij Munster.
De aangrenzende werkplaatsen werden
onmiddellijk na de ontploffing ontruimd.
Tijdens het blusschingswerk van de ter
stond aan het werk gezette brandweeraf-
deeling der fabriek deed zich een tweede
ontploffing voor, die onder de brandweer
mannen twaalf dooden maakte. Bovendien
werden 67 arbeiders gewond ,de meesten
slechts licht. De aangerichte schade blijkt
niet belangrijk. Er is reeds een aanvang
gemaakt met het opruimingswerk.
WORTELSTELSEL DER GEWASSEN
SLECHT ONTWIKKELD.
Westfriesland maakt een slecht
figuur. Draaihartigheid in de
kool.
Volgens mededeelingcn van de direc
tie van den landbouw is, in ver
band met de koude en vochtige
weersgesteldheid in het voorjaar
het wortelstelsel van verschillende
groenten- en fruitteeltgewassen
slecht ontwikkeld, waardoor zij
tegen de droogte in de bovengenoem
de periode minder goed bestand
waren.
Intusschen heeft de toegenomen regenval
na 13 Augustus tot verbetering van den
stand der gewassen bijgedragen.
Koolsoorten lijden veel aan draaihartig
heid, terwijl bij verschillende gewassen in
ernstige mate aantasting door luis voor
komt.
Andijvie staat er over het algemeen goed
voor.
Sla ontwikkelt dooreen genomen een goed
gewas; plaatselijk is de stand goed tot
matig.
Peen geeft goede oogstvooruitzichten, be
houdens in het Z.W. des lands, waar het
gewas zich matig ontwikkelt.
Bloemkool. De verwachtingen t.a.v.
deze groente zijn over het algemeen
matig tot slecht, met uitzondering
voor Friesland, waar het gewas er
goed voor staat.
Roode, witte en savoyekool ont
wikkelde zich aan den I.angendijk
e.o., alsmede in West-Friesland en el
ders matig tot slecht. In het noor
den des lands is de stand beter en
zijn de verwachtingefa goed.
Spruitkool belooft met uitzondering voor
Limburg, waar de vooruitzichten matig zijn,
een goeden oogst te zullen geven.
Pronkboonen vertoonen een goeden stand.
Stok- en st^imprincesseboonen ontwikkel
den zich ongelijk. In het gebied van Maas
en Waal zijn de vooruitzichten slecht, in
Groningen, Friesland, de Venen cn Zeeland
matig, op de Zuid-Hollandsche eilanden zeer
goed, elders goed.
Snijboonen. Het onder glas geteelde pro
duct belooft een goede opbrengst te zullen ge
ven, behoudens in de Venen, waar de stand
matig is. Van het vollegrondsproduct ver
loopt de oogst matig.
Spekboonen staan er dooreengenomen
goed voor.
Augurken geven een matig tot goeden
oogst.
Tomaten vertoonen over het algemeen een
goeden stand, welke in de Venen matig is.
Prei ontwikkelt zich in Utrecht en Lim
burg matig, elders goed.
Schorseneeren geven een goed gewas.
Uien. Met uitzondering voor West-
Friesland, waar de oogstverwachtin-
gen matig tot goed zijn, wordt een
goede opbrengst verwacht.
Witlof vertoont een goeden stand.
De verdeeling van Palestina
TEGEN ONMIDDELLIJKE VOR
MING VAN TWEE ONAFHAN
KELIJKE STATEN.
De Mandaten Commissie van den
Volkenbond heeft een rapport uit
gebracht over de verdeeling van Pa
lestina, waarin wordt verklaard, dat
men in principe het verdeelings-
plan aanvaardt maar tegen de on
middellijke vorming van twee on
afhankelijke staten is. De commis
sie beveelt daarvoor een overgangs
periode aan tot het aanleeren van
politieke vrijheden voor Joden en
Arabieren.
Dit nummer bevat 8 pagina's
Duitschland wil wel terug naar
normaal betalingsverkeer
Echter niet ten koste van bewa
peningsbeperking.
Rijksbankdirecteur, Karl Blessing, een der
intiemste medewerkers van Dr. Schacht,
schrijft in een voorwoord voor het zoo juist
verschenen werk van Dr. Werner Fischer
over „Deviezenclearing" o.m. het volgende:
„Er kan geen sprake van zijn, dat wij eeni-
gerlei belang hebben bij het thans bestaande
systeem van de clearing cn het bilatera-
lisme. Wij streven er dan ook volstrekt naar
aan de opheffing van dit systeem naar ver
mogen mede te werken. Slechts één ding wij
zen wij af en wel zoo beslist mogelijk: wij
zullen voor de opheffing van het clearing-
systeem nooit een prijs betalen, die nadeel
zou opleveren voor ons werk ten behoeve
van de beveiliging van de bestaansgrondsla
gen van ons volk."
DE BILT SEINTi
Verwachting: Matige tot zwakke
Noordelijke tot Noordweste
lijke wind, gedeeltelijk be
wolkt. weinig of geen regen,
weinig verandering in tem
peratuur.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
Siromtterstiod hedeamorgei 8 «tr i 772
Doet Uw jonge hennen
uitgroeien tot krachtige
en goede legsters door
Bertels' Kunstkorrel
Volledig dagrantsoen.
Indien niet ter plaatse verkrijgbaar
geschiedt levering door de fabriek
ongefrankeerd onder rembours
of na bestelling per postwissel.
5 KG 10 KG 50 KG
Bertels' Kunstkorrel B (vastzittende
kippen) f. 0.90 1.50 5.75
Ratio Superstandaard Kunstkorrel
(losloopende kippen) f. 5.20
Oliefabrieken Afd. Kunslkorrel, Amsterdam
Zondag zijn honderdduizenden uit Vlaan-
dercnland naar Diximuiden ter jaarlijksche
IJser-bedevaart getoogen, om hun dooden te
te herdenken en getuigenis af te leggen van
hun vertrouwen in de kracht der Vlaam-
sche volksgemeenschap.
Meer en meer komt deze jaarlijksche
bedevaartsdag te staan in het teeken der
politiek en uiten zich hier de nationaal
Vlaamsche verlangens.
Zoo stond ditmaal de amnestie-kwestie
op den voorgrond en herhaaldelijk klonk de
donderende kreet „Amnestie" over het vroe
gere slagveld, als een wensch, ja een eisch
der Vlamingen.
De campagne in China kost
milliarden.
De „Asahi" meldt, dat de Japansche le
ger- en vloot-autoriteiten voor de campagne
in China een nieuw begrootingsontwerp ten
bedrage van 2.000.000.000 jen, hebben uitge
werkt, dat begin September, op de buiten
gewone zitting van den Landdag zal wor
den ingediend.
Men wil n.I. voorkomen, dat het parle
ment nog eens om een crediet gevraagd
moet worden, voordat de gewone zitting
begint. Het leger cn de vloot willen over
voldoende middelen beschikken om tot
eind Januari 193S voort te kunnen.
Het zou, naar het Hsbl. meldt, in de be
doeling liggen het geheele bedrag door
een binnenlandsche leening te doen op
brengen.
Indien bovengenoemde cijfers juist zijn,
zulen de uitgaven van Japan voor het
loopende begrootingsjaar 5.500.000.000 jen
bedragen.
Engeland krijgt weer
Spaansch ijzererts
Gisteravond werd vernomen, dat binnen
kort de invoer van ijzererts in Wales uit
Spanje, die sinds den val Bilbao tot staan
was gekomen, hei-vat zal worden. In Wales
wordt jaarlijks een millioen ton erts, voor
een groot deel uit. Spanje, ingevoerd. Tot
aan den val van Bilbao was dit jaar een
hoeveelheid van een half millioen ton ge-
importeerd.
Nog geen doorbraak
Landing van Japansche troepen
slechts gedeeltelijk gelukt.
De Japansche autoriteiten te Pei-
ping hebben medegedeeld, dat het
Kwantoenglegcr Kalgan en de linie
van de Groote Muur bezet heeft. Te
voren had dit leger den Chineeschen
divisies, die uit Sjansi kwamen en
naar Mandsjoerije oprukten, zware
verliezen toegebracht en genoodzaakt
tot een terugtocht in groote wanorde.
De Japansche troepen vergrooten hun druk
in het gebied van Nankau. De stellingen
waarin zich de Chineesche troepen hebben
samengetrokken in het gebied van Nankau,
worden door 't offensief van het Kwantoeng
leger bedreigd. Nabij Mentoekioe op 25 kilo
meter ten westen van Peiping worden ge
vechten geleverd tusschen Japansche strijd
krachten cn Chineesche ongeregelde troepen.
-De Japanneezen hebben liet bestuur geheel
in handen.
Groot gevecht gaande bij Llangh
Siang tusschen Japansche divisie
en 30.000 Chineezen.
Bij Liangh Siang wordt thans slag gele
verd tusschen een eeheele Japansche divisie
en minstens 30.000 man Chineesche troepen.
De Japansche militaire autoriteiten verkla
ren, dat alle Chineesche aanvallen tot nu toe
onder zware verliezen voor de Chineezen zijn
afgeslagen.
De Chineesche troepen, die een flankbewe
ging uitvoeren, hebben nu de buurt van
Tsangh Sin Tin bereikt, op zeven mijlen ten
noorden van Liangh Siang, maar zij wer
den, naar men meldt, teruggeslagen.
Kalgan bezet.
Het Kwantoeng-leger meldt, dat Kalgan
Chineezen met afsnijding bedreigd.
De Chineesche troepen te Pataling, een
krachtig versterkte plaats op dertien mijl
afstand van Nankau, zijn thans van hun mo
gelijkheid tot terugtrekken afgesneden door
de Japanneezen, die reeds Wantsjoean op 15
kilometer ten noordwesten van Kalgan bezet
hebben, evenals Nankau, naar gemeld wordt
in een telegram uit laatstgenoemde plaats.
De Japansche troepen worden thans sa
mengetrokken voor een gezamcnlijken op-
marsch in de richting van Pataling, met
steun van de luchtstrijdkrachten, die reeds
met succes Tsjoejoeng Kwan, of den Nan-
kaupas, op vijf mijl van Nankau, cn acht
mijl van Pataling hebben bestookt.
De Japansche troepenontsche
pingen.
Uit Chineesche bron wordt verklaard, dat
Japansche versterkingen in den afgeloopen
nacht gepoogd hebben aan land te gaan te
Tsjanghoeapang en Wentsjaupang aan de
Wangpoe nabij Woesoeng en bij het fort
Szethcling aan de Jangtse op 10 K.M. ten
Noordoosten van Woesoeng. Zij werden te
ruggeslagen te Wentsjaupang en Szetheling
Bij Tsjanhoeapang slaagden de Japannee
zen er in een afdeeling aan land te zetten,
die de Chineezen hopen terug te kunnen
werpen. Tijdens den strijd zou de Chinee
sche artillerie er in geslaagd zijn een Ja-
pansch schip tot zinken te brengen.
Onder dekking van het scheepsgeschut
zijn de Japanners er later in geslaagd het
gros hunner troepen ten oosten van Sjang
hai te ontschepen, niettegenstaande de he
vige aanvallen der Chineesche troepen. Aan
de zijde der Japanneezen vielen tachtig
dooden, terwijl naar Tokio meldt de Chinee
zen grootere verliezen leden.
Het staat echter wel vast, dat de verlie
zen der Japanneezen grooter zijn, dan To
kio wel wil erkennen.
Van verschillende zijden komen berich
ten binnen, die gewagen van het zinken
van een Japansche torpedojager en van
zware beschadiging welke zou zijn aange
bracht aan een Japansche kanonneerboot.
Landingsactie tegen Nanking ge
richt?
In Japansche kringen te Sjanghai wordt
verklaard, dat het uiteindelijk doel van de
geheele landingsactie gericht is tegen Nan
king. Men moet ook «verwachten, dat de
krijgsverrichtingen in het gebied van de
Jangtse verscheidene maanden zulten du
ren. Op grond van deze venklaringen ver
wacht men, dat de Japansche luchtstrijd
krachten zullen overgaan tot een verscherpt
optreden tegen Nanking in den eerstvolgen-
den tijd.
Bomontploffing te Sjanghai.
Ongeveer 150 dooden.
Het projectiel, dat gistermorgen het wa
renhuis van de Sincere Company aan den
Nankingroad heeft getroffen, heeft onge
veer 150 personen gedood en een honderd
tal gewond. Door granaatscherven werden
voorts verscheidene personen in het aan
de overzijde van de straat gelogen waren,
huis gedood.
Naar het D.N.B. meldt, zijn bij de ont
ploffing ook verscheidene leden der Duit
sche kolonie iredood. In het Duitscho Pau-
lus-ziekenhuis zijn ruim honderdvijftig
slachtoffers van verschillende nationaliteit
opgenomen.