Voor den Zaterdagavond OUDERS De lof van Schellingerland De beweging van „Nieuw Leven in China 't HOEKJE Als je van het dorp West-Terschelling den grooten weg affietst, kom je eerst langs de Zeevaartschool, 'n waardig monument voor Willem Barentsz. De school ligt op een hoog duin, vanwaar je een prachtig uitzicht hebt naar de Wadden- en de Noordzee. Dan vlieg je in volle vaart het duin af. Je pas seert de mooie, nieuwe Jeugdherberg „Hanske Düne" en rolt langs rijpende rogge-akkerö, hooilanden en reepen hak hout de dorpen Hee, Horp en Kaart tege moet. In het in de verte liggende dbrp Ki- num stond vroeger het noordelijkst gelegen kasteel van den graaf van Holland. Na Ki- num zie je in de verte ook Suryp liggen. Je komt even later wel langs het Surijper kerkhof. Dat ligt boven op een hoogen rug. Daarboven op staan de soms heel oude graf- palen. Schrikaanjagende grafzerken. Toen de plunderende Engelschen in 1666 dit kerkhof naderden zagen ze die palen in den vallenden avond aan voor krijgsvolk. Op hun vraag tot 'n oud vrouwtje, of daar nog veel meer volk was, luidde het ant woord van het simpele menschje: „Er staan er veel; er komen er nog veel meer." Waar op de Engelschen verschrikt en overhaast de beenen genomen hebben. Volgens 'n andere lezing zou het vrouw tje gezegd hebben: „Er staan er honderden, maar er liggen er duizenden", 't Resultaat blijft echter hetzelfde. En zoo peddel je verder, terwijl de bolle wind de wolken voortblaast boven je hoofd. Kieften en tureluurs joelen boven de wel den en boven de wilgenreepjes wankelt een groote roofvogel met 'n breede vlucht: een aschgrauwe kiekendief. Midsland. Midsland is een oud, intiem dorp. Hier en daar zie je in de door iepen beschaduwde dorpsstraat nog 'n oud trapgeveltje. Maar veelal hebben die plaats gemaakt voor mo derner bouwsels, waarbij ook de merk waardige stoepebanken voor de huizen ver dwenen. Wat dubbel jammer is, want heel vaak zijn die moderne bouwsels foei-leelijk. In Midsland zetelde vroeger de regeering van het eiland. Hier woonden Drossaard en secretaris, Burgemeester en 24 raden en re genten. Tegenwoordig staat het Raadhuis van de gemeente Terschelling in West. Niet langer worden hier de zondaren op de stoep van het Rechtshuis „aan de kaak (schand paal) gesteld" en wordt niet langer afge kondigd wanneer de slooten gediept, de paden geslecht, de mieden gemaaid en de helmen gezet moesten worden. Ook dé,t is geweest. In het midden van het dorp staat het kerkje met het spitse torentje, waarom heen het kerkhof met de vele zerken, waar op je al die typische Schellingernamen kunt lezen: Swart en Rijf, Bos en Pais, Haan en Roos. En verder gaand kom je door Landerum, waarachter in de duinen het natuurmonu ment „Landrummer-hei" ligt en dan nader je den lustig draaienden molen van Forme- rum, dat de geboorteplaats zou zijn van Willem Barentsz. Die molen is van 1836 en grootendeels gebouwd van ra's en spanten van gestrande schepen. In Lies, met z'n mo derne zuivelfabriek, kon 't vroeger geweldig spoken. Even verderop, in Hoorn, moet je beslist het krakende, steile laddertje van het oude kerkje opklauteren, om de klok uit 3723 te zien en van het mooie uitzicht te genieten, 't Is alleen jammer, dat er met het kerkje zoo raar is omgesprongen. Als je alleen maar naar den onooglijken trechter kijkt, die nu voor toren moet spelenEn aan het eind van de wereld ligt tenslotte nog Oosterend, met z'n stel oeroude eenden kooien. Tsjiang Kaï Sjek als Christen Moeraswespenorchies. De molen van Formerum. Einde der bewoonde wereld. Daar eindigt de weg opeens, en eindigt ook de bewoonde wereld. Het best doe je dan maar terug te keeren en in Hoorn het smalle fietspad te nemen, dat kilometers lang precies elke golving van het duinterrein volgt. Zoo kom je een heel stuk in het natuurmomument de Bosch plaat. Maar als je goed uit je doppen hebt gekeken, zul je wel bemerkt hebben, dat het landschap intusschen sterk veranderde. Nu zie je, zoover je kijkt, één zandvlakte tot den horizont toe. Eerst had je breede duinpannen, met 'n heerlijke rimboe van kruipwilg en duin doorn, waartusschen allerlei planten staan, die elders in de duinen voor het meeren- deel zeldzaam zijn. Dat komt dan vooral door de stelselmatige ontwatering door de waterleiding. Breeduit wuiven hier de wol lige pluimen van het duinriet in de dichte kruipwilg-rimboe. Zware muntgeuren in de duinpannen. Tusschen forsche, ongenaakbare speerdis- stels en gele trossen wondklaver geuren de hooge gele pyramiden van het echte wal- stroo. De wind rammelt, met de rijpe zaden van de ratelaar in hun bruinverdroogde doosjes en buigt de lange stengels van de roomblanke pirola's. Zware muntgeuren hangen in de meeste duinpannen, om de dieproode sterretjes van het duizendgulden- kruid en de blanke bekertjes van het par- nassia, waaronder 'n rugstreeppaddeke rond- wriemelt. En je hoeft maar een helling over te gaan tusschen de kwijnende duindoorns doorgaand, of je staat weer voor 'n andere vallei. Valleien, die deinen van roode koe koeksbloemen en witte vaantjes van het wollegras. Die een weelde van orchideetjes herbergen tusschen geurige, donkergroene gagelstruiken. Tusschen de pollen pijpestroo- tje-gras en de donkerpaarse kattestaarten ritselen de zich zonnende, kleine hagedisjes weg. Zwaar-geurende muggenorchissen staan er, naast uitgebloeide Sturmia-orchissen, hier en daar is de grond bedekt met de glin sterende blaadjes van het vleeschetende plantje zonnedauw. En zoo kun je uren rondsjouwen. En elke duinpan is 'n nieuwe verrassing, 'n schatkamer vol zeldzaam heden. Het land v. d. hos-bessen jam. Ouichelhei en welriekende nachtorchie, rose plassen van de bloeiende dophei, moe ras wespenorchis en lepeltjeshei, het is te veel om op te noemen. Die kleine, wit bloeiende lepeltjeshei bedekt werkelijk vele H.A. Omstreeks 1840 spoelde een vat bes sen van deze plant aan. Pieter Sipkes Cu pido van Kinum, een guusjer (strandjutter), die dacht, dat hij een vat met flesschen geestrijk vocht had gevonden, nam het mee de duinen in. Maar omdat hg het nogal zwaar vond, maakte hij het toch eerst maar eens open en ontdekte toen, o, desillusie, dat er maar waardelooze bessen in zaten. Het gevolg is, dat nu de lepeltjehei vele H.A. bedekt en vele duinpannetjes zelfs verpacht z(jn met het oog op den oogst van de bes sen in het najaar, de „beërenpluk".' Bij scheepsladingen worden de bessen dan uitgevoerd naar Engeland en de Terschellin- gers weten er bovendien lekkere jam en li monade van te maken. Heb je geen zin om naar plantjes te kij ken? Wel, dan kun je op het breede strand schelpen zoeken. Gedoomde- en noorsche hartschelpen, die op de Hollandsche kust tamelijk zeldzaam zijn, evenals de groote en kleine zwaarscheedcn en mesheften, die hier allemaal heel algemeen zijn. Minder veel zul je vinden het penhorentje en de noordkromp, maar als je goed zoekt sleep je er zeker een behoorlijk aantal mee naar huis. Hetzelfde geldt voor de tapijtschelp en het schèpje, fuikhoren en wenteltrapje. Hoe het komt, dat er op Terschelling zoo veel andere soorten aanspoelen dan elders? Terschelling ligt al in het Noordelijke ge bied, dat is het gebied van de Noordelijke Noordzee. Daar kunnen we meer de schel pen van den Atlantischen Oceaan verwach ten. Dat gebied begint al in de buurt van Vlieland. (Nadruk verboden). J. K. S. China reageert op den laatsten aan val van Japan geheel anders dan dit land blijkbaar op grond van vroegere ervaringen verwacht had, schrijft de zendingsmedewerker van het Hbl. China is ontwaakt tot een nieuw zelfbewust zijn en hervindt de verbroken eenhied. Dit zal voor een groot deel te danken zijn aan de werkzaamheid van Tsjiang- Kai-sjek en zijn voortreffelijke echtge- noote, die vorm hebben weten te geven aan wat er leeft in de harten der Chi- neezen. Bijzondere belangstelling ver dient de „Nieuw jueven"-beweging, waarvan zij de ziel zijn. Tsjiang Kai-sjak en zijn vrouw zijn over tuigde christenen. Hij was van huis uit boed dhist, en is op rijperen leeftijd tot het chris tendom overgegaan. Zij is de jongste dochter uit het gezin van den Chineezen Methodisten-predikant J. Soeng. De oudste dochter uit dit gezin werd de vrouw van Soen Yat-sen, die eveneens chris ten was; bij haar is het christendom over woekerd door het Russische communisme; zij is een hartstocntelrjke aanhangster van „de drie beginselen" van Soen-Yan-sen en wordt ,de moeder der revolutie" genoemd. Hun broer, een T. Soen, heeft in Amerika gstudeerd en is een van de financieele spe cialisten van China; hy is minister van han del in de regeering van Kanton geweest, en later minister van financiën in die van Nan king geworden. Een tweede zuster is ge- gehuwd met Koeng, den minster van land bouw en handel, een afstammeling van Con- fucius, maar thans evenals de andere ge noemden christen. De jongste zuster, May- ling Soeng, is de echtgenoote van Tsjiang- Kai-sjek, die grooten invloed heeft geoefend in he leven van haar man, zooals nog on langs gebleken is by diens bevrijding uit de handen van Tsjang-Sjoe-liang tee Siangfoe. Tsjiang Kai-sjek is in 1888 geboren; hy bezocht de militaire academie te Paotingfoe en in 1907 de militaire academie te Tokio. Bij het uitbreken der revolutie tegen de Mandsjoe-dynastie in 1911-'2 kcos hij de partij van Soeng-Yat-sen. Daar klom hij op tot de hoogste ambten, werd tenslotte pre sident der regeering van Nanking en gene- Karroo De bedding van Amerika Afrikaansche plant doorstaat den proef. Eon aantal vertegenwoordigers van den U. S. Soil Conservation Service (Ameri- kaansch instituut tot bescherming van den bodem) zijn dezer dagen in Zuid-Afrika aangekomen om daar groote hoeveelheden zaden aan te koopen, nadat de experimen ten met de zoogenaamde Karrooplant zoo genoemd naar de bekende Zuid-Afri- kaansche hoogvlakte ten volle waren geslaagd. Men zoekt zooals bekend ter red ding van zekere Amerikaansche gebieden naar een plant, welke in staat is, ook in de droge maanden te blijven leven, den bodem vastheid te verleenen en bovendien een bruikbaar veevoeder te leveren. Nu zijn de Zuid-Afrikaansche hoogvlak ten sinds eeuwen met de z.g. schaaps- boschjes begroeid. Reeds 35 jaar geleden kocht Amerika een aantal van deze plan ten voor wetenschappelijke doeleinden aan. Later schonk men echter weinig aandacht meer aan de plant. Toen echter twee jaren geleden de zand stormen groote deelen van Amerika begon nen te verwoesten, zag men de noodzake lijkheid in van het feit, dat deze streken met bepaalde gewassen, welke aan den bo dem zijn vastheid zouden kunnen herge ven, beplant zouden moeten worden. Men nam daarop proeven met 40 verschillende planten. De proef werd genomen in de Arizona- woestijn. Alle planten kwamen tot bloei, maar toen er een lange periode van droog te intrad, bleek, dat 39 planten eenvoudig stierven en zelfs, nadat men hun water ge geven had, niet meer tot leven ontwaakten. De plant van de Zuid-Afrikaansche Kar- roo-hoogvlakte bloeide echter door en na dat er weer wat regen gevallen was, stuur de zij zelfs nieuwe wortels nog dieper den bodem in. De Karroo-plant behaalde dus de over winning en met dit gewas wil men thans den strijd tegen de Amerikaansche woestij nen beginnen. ralissimus van het Chineesche leger. Met zijn vrouw heeft hy de „Nieuw Levensbe weging in het leven geroepen. Haar beginselen zyn neergelegd in de volgende tien geboden: 1. Gij zult niet naar rijkdom streven. 2. Gij zult niet voor den dood vreezen; 3. Gij zult niet naar jjdelen roem jagen; 3. Gij zult niet trotsch zijn; 5. Gij zult niet lui zijn; 6. Gij zult niet echtbreken en spelen; 7. Gij zult niet rooken; 8. Gij zult geen wijn drinken; 9. Gij zult geen geld leenen; 10. Gij zult niet liegen. Deze beweging is blijkbaar naar het hart der Chineezen, wat blijkt uit haar snellen groei. Voor velen ligt hierin blijkbaar een synthese tusschen de iedalen van het oude confucianisme en het christendom. De zen ding heeft eenigen tijd noodig gehad om haar houding te bepalen. De vraag was: is deze beweging een christelijke? De Chineesche Christenraad heeft dit jaar de beweging als een zuiver-christelijke aanvaard. De kringen, die zich niet bij den Christenraad hebben aan gesloten, blijven dit bedenkelijk vinden. Het is een soortgelijke kwestie als met de voorvaderen-vereering. Is deze een uiting van animisme of een uiting van de chr. deugd der ouder-liefde De Franciscanen en Domini canen der dertiende eeuw vroordeelden haar als „heidendom"; de Jezuïeten der zestiende eeuw begroetten haar als „christelijke deugd". De stryd hierover is blyven voort bestaan tot in den tegenwoordigen tyd, dat wil zeggen als een strijd van meeningen onder de Europeeschen en Amerikaansche christe nen. Blijkbaar interesseert het de Chineesche christenen minder, die trouwens weinig dog matisch zyn en meer op de practijk des le vens gericht. Alle pogingen om hen tot een uitspraak te dwingen zijn tot nu toe mis lukt. Zoo gaat het ook met de „Nieuw Leven"- beweging. Als deze beantwoordt aan wat er leeft in de harten van christenen en confu- cianen, wat voor bezwaar zou men daartegen kunnen maken Het komt aan op de practijk, op het beoefenen van naastenliefde en het bevorderen van de belangen van het Chinee sche rijk. Heeft het christendom niet op soort gelijke wijze indertijd zijn intree in Europa gemaakt De duurste plicht is die welke wij zelf op ons nemen Menigmaal drukken die plichten ons, wij hebben geen lust om ze te vervullen, wij zouden er van af willen z(jn. Toch is niemand zoo ongelukkig als de mensch, die geen of weinig plichten heeft. Verondersteld, iemand staat alleen in de we- reldK hij heeft geld genoeg om van te leven en geen banden, die hem aan anderen bin den, dus geen verplichting om voor anderen te zorgen, Hy kan precies zooveel of zoo weinig uitvoeren als hij zelf wil. Dit mag benijdenswaardig Hjken, maar het lijkt dit slechts voor degenen, die er niet lang by stilstaan. Want hoe eenzaam en nutteloos is zoo'n mensch indien hij ook in derdaad niets uitvoert en zichzelf geen plich ten kiest. Niemand heeft hem noodig. niemand ver wacht iets van hem en niemand zou hem missen als hy morgen aan den dag er niet meer zou zijn. Niets bindt hem. En zelfs de meest onafhankelijke, vrijheidslievende mensch heeft banden noodig, heeft, om ge lukkig te kunnen zijn, het besef noodig dat iemand om hem geeft, dat iemand op hem bouwt en hem noodig heeft. Wie een betrekking aanneemt, dient niet alleen te denken: „ziezoo, nu verdien ik weer zóóveel per maand," want dan denkt hij eenzijdig. Dan denkt hij n.1. alleen aan zijn recht op de verdienste, een recht waar tegenover staat de plicht om de a~.i zijn werkkring verbonden plichten zoo goed en zoo nauwkeurig mogelijk te vervullen. En de menshen die de lyn trekken, die trachten om voor het hen toegekende sala ris zoo weinig mogelijk arbeid te verrich ten, die zooveel mogelijk van hun plichten op anderen trachten af te schuiven, z(j mo gen het in schijn al gemakkelijk hebben, op den duur moet een groote onvoldaanheid hen bekruipen. Wy moeten ons losmaken van de verkeerde gedachten dat plichten een last zijn, wij moeten tot het inzicht komen, dat in een gezond, evenwichtig leven plich ten onmisbaar zijn, en dat het nauwgezet vervullen daarvan vreugde geeft. Plicht is in de allereerste plaats dat gene, wat wij vrijwillig op ons nemen. Velen denken slechts aan den praktischen kant van plichtsvervulling. Zy redeneeren: „Als ik dit of dat niet doe, verlies ik mijn be trekking of krijg ik een terechtwijzing van mijn superieuren, en daarom moet ik het doen". En plicht is in de eerste plaats datgene, waarvan wyzelf voelen en oordeelen, dat wij het moeten doen, ook al zou zelfs niemand er ooit iets van merken, wanneer wij het ongedaan lieten. *)Een jonge vrouw nam onlangs een zwer vende poes op. Kort daarna bleek, dat de poes kleintjes zou krijgen. Een van de ken nissen van die dame merkte op: „Wat een last, een nest jonge poesjes. Nu doe je de poes zeker weg, vóór het zoover is?" De andere keek verbaasd. „Neen, natuurlijk niet. Ik heb de zorg voor dat dier nu eenmaal vrijwillig op mij genomen, nu ik begonnen ben moet ik ook doorzetten en zal haar zekere niet in den steek laten, omdat er kleintjes komen." De groote lijn geldt voor belangrijke zoo wel als voor kleine dingen. Overweegt vóór U begint, maar maakt af wat u eenmaal begonnen zyn. DR. JOS. DE COCK. VOOR DE Te hoog gekoesterde verwachtingen? Onder de vele dingen, welke in deze eeuw een enorme vlucht genomen hebben, mogen we gerust de ontwikkeling van het school wezen noemen. Wie de school van thans vergelijkt met die van veertig en meer jaren terug, bemerkt den grooten vooruitgang. De gebouwen zyn belangrijk verbeterd. Wan neer men hier en daar op de dorpen nog eens in zoo'n oud schooltje binnenkomt en men ziet daarnaast de nieuwe school in de zelfde dorpen, dan valt oogenblikkelijk de verfraaiing der schoolgebouwen op. De don kere. duffe schoollokalen van vroeger, met hun kleine ramen, hun W.C.'s in het lokaal vaak! zijn vervangen door frissche loka len. waar veel licht en lucht kunnen binnen treden, waar op allerlei wijze aan de schoon- heidseischen is tegemoet gekomen en waar in het verblijf tot een genot wordt! Ook het onderwys zelf is heel wat verbeterd. Betere methodes voor de leervakken, betere leer middelen de voortgang op dit terrein alleen is al verbazingwekkend! ontwik kelder personeel, kortom over alle linies een vooruitgang van groote beteekenis. Maar... zijn de resultaten nu ook even redig met dezen vooruitgang? In het begin dezer eeuw heeft men ge zegd: „Sticht meer scholen en ge kunt de gevangenissen afbreken!" Is dit wel be waarheid? Neen toch. De criminaliteit is eerder toegenomen. De ontwikkeling der leerlingen, die de school verlaten, is nog allesbehalve goed te noemen. Wie daarvan de bewijzen wil hebben leze slechts de on- derwijsveislagen! Onlangs heeft men een onderzoek ingesteld naar de kennis, welke leerlingen nog bezaten een jaar nadat zij de school verlaten hadden. De resultaten wa ren al zeer slecht. De Nederlandsche jeugd kan geen briefje schryven zonder grove fou ten. zij verwart de feiten uit de nationale geschiedenis hopeloos en beweert met een kalm geweten, dat Ticl in Groningen ligt... Heeft de jeugd van thans dan meer ge meenschapszin? Indien dit zoo ware, zou er tenminste iets goeds gewonnen zijn! Op dit terrein vallen slechts teleurstellingen op te merken. Neen, hoe men het keert of wendt, de resultaten van duur onderwijs ,en dure gebouwen zijn niet evenredig. Dit moge voor ons. voorstanders van goed onderwijs, hard klinken, het moge voor ons. onderwijs krachten teleurstellend zyn, het zou dwaas heid wezen, de feiten te gaan verdraaien. We hebben één troost, zij het dat het een schrale is: ook in het buitenland heeft men. althans in de omringende landen, ontzettend veel gedaan voor dc verbetering van het on derwijs zonder er evenredige resultaten van verkregen te hebben. Ook daar klacht op klacht. Dit alles neemt evenwel niet weg. dat juist door het feit, dat we zooveel van de school verwachten, de teleurstellingen moe ten komen. We hebben onze verwachtingen te hoog gesteld. We hebben gedacht, dat de school alles kon. We hebben vergeten, dat de school altyd slechts een hulpmiddel mede was bij de op- vouding van het kind. We hebben onze eischcn opgeschroefd en zyn steeds meer gaan vragen van de school. Over alles en nog wat moest de school onderwijs gaan ge ven: verkeersonderwijs, dierenbescherming, schaken, enz. enz. hebben hun intrede ge daan op de scholen en nog houdt het niet op met allerlei nieuwigheden en experimen ten. In plaats van het al maar uitgebreider wordende programma te ontlasten van over tollige ballast, hebben we de school gemaakt tot een Manusje-van-alles. Waar de toe stand zoo is en eigen ervaring recht vaart mij tot bet vellen van dit oordeel moeten teleurstellingen komen. Hoe meer van de school verwacht werd, zooveel te minder werd er in het gezin gedaan. Ook dit feit is van belang. Men vergeet, dat de school het kind slechts gedurende hoogstens vijf uren per dag heeft. En toch geeft men de school de schuld, wanneer een knaap mislukt De huiselijke opvoeding heeft danig ge leden in de laatste tien jaren. Hierover evenwel een volgende maal iets meer. Oveéka.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1937 | | pagina 14