Voor den Zaterdagavond
OUDERS
De lof van Schellingerland De beweging van „Nieuw Leven
in China
't HOEKJE
Als je van het dorp West-Terschelling den
grooten weg affietst, kom je eerst langs de
Zeevaartschool, 'n waardig monument voor
Willem Barentsz. De school ligt op een
hoog duin, vanwaar je een prachtig uitzicht
hebt naar de Wadden- en de Noordzee. Dan
vlieg je in volle vaart het duin af. Je pas
seert de mooie, nieuwe Jeugdherberg
„Hanske Düne" en rolt langs rijpende
rogge-akkerö, hooilanden en reepen hak
hout de dorpen Hee, Horp en Kaart tege
moet. In het in de verte liggende dbrp Ki-
num stond vroeger het noordelijkst gelegen
kasteel van den graaf van Holland. Na Ki-
num zie je in de verte ook Suryp liggen. Je
komt even later wel langs het Surijper
kerkhof. Dat ligt boven op een hoogen rug.
Daarboven op staan de soms heel oude graf-
palen.
Schrikaanjagende grafzerken.
Toen de plunderende Engelschen in 1666
dit kerkhof naderden zagen ze die palen in
den vallenden avond aan voor krijgsvolk.
Op hun vraag tot 'n oud vrouwtje, of daar
nog veel meer volk was, luidde het ant
woord van het simpele menschje: „Er staan
er veel; er komen er nog veel meer." Waar
op de Engelschen verschrikt en overhaast
de beenen genomen hebben.
Volgens 'n andere lezing zou het vrouw
tje gezegd hebben: „Er staan er honderden,
maar er liggen er duizenden", 't Resultaat
blijft echter hetzelfde.
En zoo peddel je verder, terwijl de bolle
wind de wolken voortblaast boven je hoofd.
Kieften en tureluurs joelen boven de wel
den en boven de wilgenreepjes wankelt een
groote roofvogel met 'n breede vlucht: een
aschgrauwe kiekendief.
Midsland.
Midsland is een oud, intiem dorp. Hier en
daar zie je in de door iepen beschaduwde
dorpsstraat nog 'n oud trapgeveltje. Maar
veelal hebben die plaats gemaakt voor mo
derner bouwsels, waarbij ook de merk
waardige stoepebanken voor de huizen ver
dwenen. Wat dubbel jammer is, want heel
vaak zijn die moderne bouwsels foei-leelijk.
In Midsland zetelde vroeger de regeering
van het eiland. Hier woonden Drossaard en
secretaris, Burgemeester en 24 raden en re
genten. Tegenwoordig staat het Raadhuis
van de gemeente Terschelling in West. Niet
langer worden hier de zondaren op de stoep
van het Rechtshuis „aan de kaak (schand
paal) gesteld" en wordt niet langer afge
kondigd wanneer de slooten gediept, de
paden geslecht, de mieden gemaaid en de
helmen gezet moesten worden. Ook dé,t is
geweest.
In het midden van het dorp staat het
kerkje met het spitse torentje, waarom
heen het kerkhof met de vele zerken, waar
op je al die typische Schellingernamen kunt
lezen: Swart en Rijf, Bos en Pais, Haan en
Roos.
En verder gaand kom je door Landerum,
waarachter in de duinen het natuurmonu
ment „Landrummer-hei" ligt en dan nader
je den lustig draaienden molen van Forme-
rum, dat de geboorteplaats zou zijn van
Willem Barentsz. Die molen is van 1836 en
grootendeels gebouwd van ra's en spanten
van gestrande schepen. In Lies, met z'n mo
derne zuivelfabriek, kon 't vroeger geweldig
spoken. Even verderop, in Hoorn, moet je
beslist het krakende, steile laddertje van
het oude kerkje opklauteren, om de klok uit
3723 te zien en van het mooie uitzicht te
genieten, 't Is alleen jammer, dat er met
het kerkje zoo raar is omgesprongen. Als
je alleen maar naar den onooglijken trechter
kijkt, die nu voor toren moet spelenEn
aan het eind van de wereld ligt tenslotte
nog Oosterend, met z'n stel oeroude eenden
kooien.
Tsjiang Kaï Sjek als Christen
Moeraswespenorchies.
De molen van Formerum.
Einde der bewoonde wereld.
Daar eindigt de weg opeens, en eindigt
ook de bewoonde wereld.
Het best doe je dan maar terug te keeren
en in Hoorn het smalle fietspad te nemen,
dat kilometers lang precies elke golving
van het duinterrein volgt. Zoo kom je een
heel stuk in het natuurmomument de Bosch
plaat. Maar als je goed uit je doppen hebt
gekeken, zul je wel bemerkt hebben, dat
het landschap intusschen sterk veranderde.
Nu zie je, zoover je kijkt, één zandvlakte
tot den horizont toe.
Eerst had je breede duinpannen, met 'n
heerlijke rimboe van kruipwilg en duin
doorn, waartusschen allerlei planten staan,
die elders in de duinen voor het meeren-
deel zeldzaam zijn. Dat komt dan vooral
door de stelselmatige ontwatering door de
waterleiding. Breeduit wuiven hier de wol
lige pluimen van het duinriet in de dichte
kruipwilg-rimboe.
Zware muntgeuren in de duinpannen.
Tusschen forsche, ongenaakbare speerdis-
stels en gele trossen wondklaver geuren de
hooge gele pyramiden van het echte wal-
stroo. De wind rammelt, met de rijpe zaden
van de ratelaar in hun bruinverdroogde
doosjes en buigt de lange stengels van de
roomblanke pirola's. Zware muntgeuren
hangen in de meeste duinpannen, om de
dieproode sterretjes van het duizendgulden-
kruid en de blanke bekertjes van het par-
nassia, waaronder 'n rugstreeppaddeke rond-
wriemelt. En je hoeft maar een helling over
te gaan tusschen de kwijnende duindoorns
doorgaand, of je staat weer voor 'n andere
vallei. Valleien, die deinen van roode koe
koeksbloemen en witte vaantjes van het
wollegras. Die een weelde van orchideetjes
herbergen tusschen geurige, donkergroene
gagelstruiken. Tusschen de pollen pijpestroo-
tje-gras en de donkerpaarse kattestaarten
ritselen de zich zonnende, kleine hagedisjes
weg. Zwaar-geurende muggenorchissen staan
er, naast uitgebloeide Sturmia-orchissen,
hier en daar is de grond bedekt met de glin
sterende blaadjes van het vleeschetende
plantje zonnedauw. En zoo kun je uren
rondsjouwen. En elke duinpan is 'n nieuwe
verrassing, 'n schatkamer vol zeldzaam
heden.
Het land v. d. hos-bessen jam.
Ouichelhei en welriekende nachtorchie,
rose plassen van de bloeiende dophei, moe
ras wespenorchis en lepeltjeshei, het is te
veel om op te noemen. Die kleine, wit
bloeiende lepeltjeshei bedekt werkelijk vele
H.A. Omstreeks 1840 spoelde een vat bes
sen van deze plant aan. Pieter Sipkes Cu
pido van Kinum, een guusjer (strandjutter),
die dacht, dat hij een vat met flesschen
geestrijk vocht had gevonden, nam het mee
de duinen in. Maar omdat hg het nogal
zwaar vond, maakte hij het toch eerst maar
eens open en ontdekte toen, o, desillusie, dat
er maar waardelooze bessen in zaten. Het
gevolg is, dat nu de lepeltjehei vele H.A.
bedekt en vele duinpannetjes zelfs verpacht
z(jn met het oog op den oogst van de bes
sen in het najaar, de „beërenpluk".'
Bij scheepsladingen worden de bessen dan
uitgevoerd naar Engeland en de Terschellin-
gers weten er bovendien lekkere jam en li
monade van te maken.
Heb je geen zin om naar plantjes te kij
ken? Wel, dan kun je op het breede strand
schelpen zoeken. Gedoomde- en noorsche
hartschelpen, die op de Hollandsche kust
tamelijk zeldzaam zijn, evenals de groote
en kleine zwaarscheedcn en mesheften, die
hier allemaal heel algemeen zijn. Minder
veel zul je vinden het penhorentje en de
noordkromp, maar als je goed zoekt sleep
je er zeker een behoorlijk aantal mee naar
huis. Hetzelfde geldt voor de tapijtschelp en
het schèpje, fuikhoren en wenteltrapje. Hoe
het komt, dat er op Terschelling zoo veel
andere soorten aanspoelen dan elders?
Terschelling ligt al in het Noordelijke ge
bied, dat is het gebied van de Noordelijke
Noordzee. Daar kunnen we meer de schel
pen van den Atlantischen Oceaan verwach
ten. Dat gebied begint al in de buurt van
Vlieland.
(Nadruk verboden). J. K. S.
China reageert op den laatsten aan
val van Japan geheel anders dan dit
land blijkbaar op grond van vroegere
ervaringen verwacht had, schrijft de
zendingsmedewerker van het Hbl. China
is ontwaakt tot een nieuw zelfbewust
zijn en hervindt de verbroken eenhied.
Dit zal voor een groot deel te danken
zijn aan de werkzaamheid van Tsjiang-
Kai-sjek en zijn voortreffelijke echtge-
noote, die vorm hebben weten te geven
aan wat er leeft in de harten der Chi-
neezen. Bijzondere belangstelling ver
dient de „Nieuw jueven"-beweging,
waarvan zij de ziel zijn.
Tsjiang Kai-sjak en zijn vrouw zijn over
tuigde christenen. Hij was van huis uit boed
dhist, en is op rijperen leeftijd tot het chris
tendom overgegaan. Zij is de jongste
dochter uit het gezin van den Chineezen
Methodisten-predikant J. Soeng.
De oudste dochter uit dit gezin werd de
vrouw van Soen Yat-sen, die eveneens chris
ten was; bij haar is het christendom over
woekerd door het Russische communisme;
zij is een hartstocntelrjke aanhangster van
„de drie beginselen" van Soen-Yan-sen en
wordt ,de moeder der revolutie" genoemd.
Hun broer, een T. Soen, heeft in Amerika
gstudeerd en is een van de financieele spe
cialisten van China; hy is minister van han
del in de regeering van Kanton geweest, en
later minister van financiën in die van Nan
king geworden. Een tweede zuster is ge-
gehuwd met Koeng, den minster van land
bouw en handel, een afstammeling van Con-
fucius, maar thans evenals de andere ge
noemden christen. De jongste zuster, May-
ling Soeng, is de echtgenoote van Tsjiang-
Kai-sjek, die grooten invloed heeft geoefend
in he leven van haar man, zooals nog on
langs gebleken is by diens bevrijding uit de
handen van Tsjang-Sjoe-liang tee Siangfoe.
Tsjiang Kai-sjek is in 1888 geboren; hy
bezocht de militaire academie te Paotingfoe
en in 1907 de militaire academie te Tokio.
Bij het uitbreken der revolutie tegen de
Mandsjoe-dynastie in 1911-'2 kcos hij de
partij van Soeng-Yat-sen. Daar klom hij op
tot de hoogste ambten, werd tenslotte pre
sident der regeering van Nanking en gene-
Karroo De bedding
van Amerika
Afrikaansche plant doorstaat
den proef.
Eon aantal vertegenwoordigers van den
U. S. Soil Conservation Service (Ameri-
kaansch instituut tot bescherming van den
bodem) zijn dezer dagen in Zuid-Afrika
aangekomen om daar groote hoeveelheden
zaden aan te koopen, nadat de experimen
ten met de zoogenaamde Karrooplant
zoo genoemd naar de bekende Zuid-Afri-
kaansche hoogvlakte ten volle waren
geslaagd. Men zoekt zooals bekend ter red
ding van zekere Amerikaansche gebieden
naar een plant, welke in staat is, ook in
de droge maanden te blijven leven, den
bodem vastheid te verleenen en bovendien
een bruikbaar veevoeder te leveren.
Nu zijn de Zuid-Afrikaansche hoogvlak
ten sinds eeuwen met de z.g. schaaps-
boschjes begroeid. Reeds 35 jaar geleden
kocht Amerika een aantal van deze plan
ten voor wetenschappelijke doeleinden aan.
Later schonk men echter weinig aandacht
meer aan de plant.
Toen echter twee jaren geleden de zand
stormen groote deelen van Amerika begon
nen te verwoesten, zag men de noodzake
lijkheid in van het feit, dat deze streken
met bepaalde gewassen, welke aan den bo
dem zijn vastheid zouden kunnen herge
ven, beplant zouden moeten worden. Men
nam daarop proeven met 40 verschillende
planten.
De proef werd genomen in de Arizona-
woestijn. Alle planten kwamen tot bloei,
maar toen er een lange periode van droog
te intrad, bleek, dat 39 planten eenvoudig
stierven en zelfs, nadat men hun water ge
geven had, niet meer tot leven ontwaakten.
De plant van de Zuid-Afrikaansche Kar-
roo-hoogvlakte bloeide echter door en na
dat er weer wat regen gevallen was, stuur
de zij zelfs nieuwe wortels nog dieper den
bodem in.
De Karroo-plant behaalde dus de over
winning en met dit gewas wil men thans
den strijd tegen de Amerikaansche woestij
nen beginnen.
ralissimus van het Chineesche leger. Met
zijn vrouw heeft hy de „Nieuw Levensbe
weging in het leven geroepen.
Haar beginselen zyn neergelegd in
de volgende tien geboden:
1. Gij zult niet naar rijkdom streven.
2. Gij zult niet voor den dood vreezen;
3. Gij zult niet naar jjdelen roem
jagen;
3. Gij zult niet trotsch zijn;
5. Gij zult niet lui zijn;
6. Gij zult niet echtbreken en spelen;
7. Gij zult niet rooken;
8. Gij zult geen wijn drinken;
9. Gij zult geen geld leenen;
10. Gij zult niet liegen.
Deze beweging is blijkbaar naar het hart
der Chineezen, wat blijkt uit haar snellen
groei. Voor velen ligt hierin blijkbaar een
synthese tusschen de iedalen van het oude
confucianisme en het christendom. De zen
ding heeft eenigen tijd noodig gehad om haar
houding te bepalen. De vraag was: is deze
beweging een christelijke? De Chineesche
Christenraad heeft dit jaar de beweging als
een zuiver-christelijke aanvaard. De kringen,
die zich niet bij den Christenraad hebben aan
gesloten, blijven dit bedenkelijk vinden.
Het is een soortgelijke kwestie als met de
voorvaderen-vereering. Is deze een uiting van
animisme of een uiting van de chr. deugd der
ouder-liefde De Franciscanen en Domini
canen der dertiende eeuw vroordeelden haar
als „heidendom"; de Jezuïeten der zestiende
eeuw begroetten haar als „christelijke
deugd". De stryd hierover is blyven voort
bestaan tot in den tegenwoordigen tyd, dat
wil zeggen als een strijd van meeningen onder
de Europeeschen en Amerikaansche christe
nen. Blijkbaar interesseert het de Chineesche
christenen minder, die trouwens weinig dog
matisch zyn en meer op de practijk des le
vens gericht. Alle pogingen om hen tot een
uitspraak te dwingen zijn tot nu toe mis
lukt.
Zoo gaat het ook met de „Nieuw Leven"-
beweging. Als deze beantwoordt aan wat er
leeft in de harten van christenen en confu-
cianen, wat voor bezwaar zou men daartegen
kunnen maken Het komt aan op de practijk,
op het beoefenen van naastenliefde en het
bevorderen van de belangen van het Chinee
sche rijk. Heeft het christendom niet op soort
gelijke wijze indertijd zijn intree in Europa
gemaakt
De duurste plicht is die
welke wij zelf op ons
nemen
Menigmaal drukken die plichten ons, wij
hebben geen lust om ze te vervullen, wij
zouden er van af willen z(jn.
Toch is niemand zoo ongelukkig als de
mensch, die geen of weinig plichten heeft.
Verondersteld, iemand staat alleen in de we-
reldK hij heeft geld genoeg om van te leven
en geen banden, die hem aan anderen bin
den, dus geen verplichting om voor anderen
te zorgen, Hy kan precies zooveel of zoo
weinig uitvoeren als hij zelf wil.
Dit mag benijdenswaardig Hjken, maar het
lijkt dit slechts voor degenen, die er niet
lang by stilstaan. Want hoe eenzaam en
nutteloos is zoo'n mensch indien hij ook in
derdaad niets uitvoert en zichzelf geen plich
ten kiest.
Niemand heeft hem noodig. niemand ver
wacht iets van hem en niemand zou hem
missen als hy morgen aan den dag er niet
meer zou zijn. Niets bindt hem. En zelfs
de meest onafhankelijke, vrijheidslievende
mensch heeft banden noodig, heeft, om ge
lukkig te kunnen zijn, het besef noodig dat
iemand om hem geeft, dat iemand op hem
bouwt en hem noodig heeft.
Wie een betrekking aanneemt, dient niet
alleen te denken: „ziezoo, nu verdien ik
weer zóóveel per maand," want dan denkt
hij eenzijdig. Dan denkt hij n.1. alleen aan
zijn recht op de verdienste, een recht waar
tegenover staat de plicht om de a~.i zijn
werkkring verbonden plichten zoo goed en
zoo nauwkeurig mogelijk te vervullen.
En de menshen die de lyn trekken, die
trachten om voor het hen toegekende sala
ris zoo weinig mogelijk arbeid te verrich
ten, die zooveel mogelijk van hun plichten
op anderen trachten af te schuiven, z(j mo
gen het in schijn al gemakkelijk hebben, op
den duur moet een groote onvoldaanheid
hen bekruipen. Wy moeten ons losmaken
van de verkeerde gedachten dat plichten een
last zijn, wij moeten tot het inzicht komen,
dat in een gezond, evenwichtig leven plich
ten onmisbaar zijn, en dat het nauwgezet
vervullen daarvan vreugde geeft.
Plicht is in de allereerste plaats dat
gene, wat wij vrijwillig op ons nemen. Velen
denken slechts aan den praktischen kant
van plichtsvervulling. Zy redeneeren: „Als
ik dit of dat niet doe, verlies ik mijn be
trekking of krijg ik een terechtwijzing van
mijn superieuren, en daarom moet ik het
doen".
En plicht is in de eerste plaats datgene,
waarvan wyzelf voelen en oordeelen, dat wij
het moeten doen, ook al zou zelfs niemand
er ooit iets van merken, wanneer wij het
ongedaan lieten.
*)Een jonge vrouw nam onlangs een zwer
vende poes op. Kort daarna bleek, dat de
poes kleintjes zou krijgen. Een van de ken
nissen van die dame merkte op: „Wat een
last, een nest jonge poesjes. Nu doe je de
poes zeker weg, vóór het zoover is?"
De andere keek verbaasd.
„Neen, natuurlijk niet. Ik heb de zorg
voor dat dier nu eenmaal vrijwillig op mij
genomen, nu ik begonnen ben moet ik ook
doorzetten en zal haar zekere niet in den
steek laten, omdat er kleintjes komen."
De groote lijn geldt voor belangrijke zoo
wel als voor kleine dingen. Overweegt vóór
U begint, maar maakt af wat u eenmaal
begonnen zyn. DR. JOS. DE COCK.
VOOR DE
Te hoog gekoesterde
verwachtingen?
Onder de vele dingen, welke in deze eeuw
een enorme vlucht genomen hebben, mogen
we gerust de ontwikkeling van het school
wezen noemen. Wie de school van thans
vergelijkt met die van veertig en meer jaren
terug, bemerkt den grooten vooruitgang. De
gebouwen zyn belangrijk verbeterd. Wan
neer men hier en daar op de dorpen nog
eens in zoo'n oud schooltje binnenkomt en
men ziet daarnaast de nieuwe school in de
zelfde dorpen, dan valt oogenblikkelijk de
verfraaiing der schoolgebouwen op. De don
kere. duffe schoollokalen van vroeger, met
hun kleine ramen, hun W.C.'s in het lokaal
vaak! zijn vervangen door frissche loka
len. waar veel licht en lucht kunnen binnen
treden, waar op allerlei wijze aan de schoon-
heidseischen is tegemoet gekomen en waar
in het verblijf tot een genot wordt! Ook het
onderwys zelf is heel wat verbeterd. Betere
methodes voor de leervakken, betere leer
middelen de voortgang op dit terrein
alleen is al verbazingwekkend! ontwik
kelder personeel, kortom over alle linies
een vooruitgang van groote beteekenis.
Maar... zijn de resultaten nu ook even
redig met dezen vooruitgang?
In het begin dezer eeuw heeft men ge
zegd: „Sticht meer scholen en ge kunt de
gevangenissen afbreken!" Is dit wel be
waarheid? Neen toch. De criminaliteit is
eerder toegenomen. De ontwikkeling der
leerlingen, die de school verlaten, is nog
allesbehalve goed te noemen. Wie daarvan
de bewijzen wil hebben leze slechts de on-
derwijsveislagen! Onlangs heeft men een
onderzoek ingesteld naar de kennis, welke
leerlingen nog bezaten een jaar nadat zij de
school verlaten hadden. De resultaten wa
ren al zeer slecht. De Nederlandsche jeugd
kan geen briefje schryven zonder grove fou
ten. zij verwart de feiten uit de nationale
geschiedenis hopeloos en beweert met een
kalm geweten, dat Ticl in Groningen ligt...
Heeft de jeugd van thans dan meer ge
meenschapszin? Indien dit zoo ware, zou er
tenminste iets goeds gewonnen zijn! Op dit
terrein vallen slechts teleurstellingen op te
merken. Neen, hoe men het keert of wendt,
de resultaten van duur onderwijs ,en dure
gebouwen zijn niet evenredig. Dit moge voor
ons. voorstanders van goed onderwijs, hard
klinken, het moge voor ons. onderwijs
krachten teleurstellend zyn, het zou dwaas
heid wezen, de feiten te gaan verdraaien.
We hebben één troost, zij het dat het een
schrale is: ook in het buitenland heeft men.
althans in de omringende landen, ontzettend
veel gedaan voor dc verbetering van het on
derwijs zonder er evenredige resultaten van
verkregen te hebben. Ook daar klacht op
klacht.
Dit alles neemt evenwel niet weg. dat
juist door het feit, dat we zooveel van de
school verwachten, de teleurstellingen moe
ten komen. We hebben onze verwachtingen
te hoog gesteld. We hebben gedacht, dat
de school alles kon.
We hebben vergeten, dat de school altyd
slechts een hulpmiddel mede was bij de op-
vouding van het kind. We hebben onze
eischcn opgeschroefd en zyn steeds meer
gaan vragen van de school. Over alles en
nog wat moest de school onderwijs gaan ge
ven: verkeersonderwijs, dierenbescherming,
schaken, enz. enz. hebben hun intrede ge
daan op de scholen en nog houdt het niet
op met allerlei nieuwigheden en experimen
ten. In plaats van het al maar uitgebreider
wordende programma te ontlasten van over
tollige ballast, hebben we de school gemaakt
tot een Manusje-van-alles. Waar de toe
stand zoo is en eigen ervaring recht
vaart mij tot bet vellen van dit oordeel
moeten teleurstellingen komen. Hoe meer
van de school verwacht werd, zooveel te
minder werd er in het gezin gedaan. Ook
dit feit is van belang. Men vergeet, dat de
school het kind slechts gedurende hoogstens
vijf uren per dag heeft. En toch geeft men
de school de schuld, wanneer een knaap
mislukt
De huiselijke opvoeding heeft danig ge
leden in de laatste tien jaren.
Hierover evenwel een volgende maal iets
meer.
Oveéka.