Een stralende Koninginnedag
KIJKEN
KOOPE
N bij C
LIECK
Japanners veroveren
Woesoeng
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
De kinderen het leeuwenaandeel in de feestvreugde
Dc invloed der machine op
de volkshuishouding
Toebereidselen voor den
volgenden slag
Geheimzinnige
onderzeeër
valt weer aan
Uitvoer van erwten
Brand op Nederlandsch
passagierschip
WOENSDAG 1 SEPTEMBER 1937. 80e Jaargang. No. 10355.
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen.
ZANGHULDE OP HET LOO. RE
SIDENTIE EN HOOFDSTAD STE
KEN ELKAAR DE LOEF AF.
Gisterochtend om tien uur had
onze jarige Landsvrouwe op het
Loo een aubade in ontvangst te ne
men van ongeveer 6000 kinderen.
Uit het centrum van Apeldoorn kwam de
Ineer dan lH kilometer lange stoet, onder
de vroolijke begeleiding van een aantal mu
ziekcorpsen en de belangstelling van dui
zenden toeschouwers, aangemarcheerd.
Op het bordes van het paleis waren in
middels H.M. de Koningin in het blauw
gekleed Prinses Juliana in een wit
toilet Prins Bernhard en diens broer
Aschwin, beiden in civiel, verschenen.
Nu nam het défilé der schoolkinderen
een aanvang. Het was een fleurig gezicht,
die duizenden jongens en meisjes met vlag
gen en vaandels in de stralende zon, jui
chend voorbij te zien trekken. Tenslotte
zong de jeugd uit volle borst enkele Vader-
landsche liederen, waarna H. M. de Ko
ningin het bestuur der Oranjevereeniging
Apeldoorn, die de zanghulde georganiseerd
had, vriendelijk complimenteerde.
Rijtoer.
Des middags maakte de Koningin, in ge:
zeischap van Prinses von Erbach-Schönberg,
Prins Bernhard en Prins Aschwin en eenig
gevolg een rijtoer door het feestelijk ver
sierde Apeldoorn.
De koninklijke stoet werd langs de gehee-
le route hartelijk toegejuicht en een spon
tane ovatie wachtte Hare Majesteit bij de
terugkomst op het Loo.
In de Residentie
Reeds in den vroegen ochtend
werden de felicitatie-registers ten
paleize druk geteekend.
Dat was het officiëele begin van
den Haagschen Koninginnedag.
Om half 11 had op het Malieveld de
groote militaire parade plaats. Duizenden
en nog eens duizenden hadden zich rond
het grastapijt opgesteld, om van dit inpo-
sante schouwspel getuige te zijn.
De paradeerende troepen, onder comman
do van kolonel A. R. van den Bent, werden
geïnspecteerd door den luit-gen. J. J. G.
baron van Voorst tot Voorst.
Na de inspectie défileerden de troe
pen voor den Gouverneur der Re
sidentie en de genoodigden, onder
welke laatsten zich o.m. do Minis
ter van Defensie bevond. Het was
een bijzonder aardig en belang
wekkend militair schouwspel, dat
als steeds een diepen indruk maak
te. De fonkelende zonnestralen
kaatsten terug van het metaal der
wapens, van de monden der kanon
nen en van de blinkende sabels der
huzaren, die na het défilé nogmaals
in galop over het veld vlogen, ge
volgd door de artillerie.
Een ren, dwars over de vlakte in de
richting van de plaats waar de Gouverneur
der Residentie en de genoodigden stonden
was het einde der parade. Het Wilhelmus,
gespeeld door de Koninklijke Militaire Ka
pel vormde een indrukwekkend slot van
de plechtigheid.
De middag is voor de kinderen.
Des middags vierde de Haagsche jeugd
feest. Aan kinderspelen en wedstrijden op
verschillende terreinen, oranje-optochten,
een bloemencorso van versierde autopeds,
fietsen, enz. werd door ontelbare jongens
en meisjes deelgenomen en het Haagsche
Comité voor Volksfeesten kan voldaan op
dezen stralendcn feestmiddag terugzien.
Des avonds was er een gezellige drukte
in de binnenstad. Men genoot van de feest
verlichtingen, waarin vooral het Voorhout
een belangrijk aandeel had en er werd op
verschillende punten muziek van allerlei
aard gemaakt.
Tot laat in den nacht bleef een feestvie-
reii'1 menigte op de been.
Het Amsterdamsche cachet.
Een van de typische Kcninginne-
dagverschijnselen in Amsterdam is
de kermis-achtige negotie, die in
de binnenstad hoogtij viert.
De city, die op 31 Aug. door talrijke ge-
legenheidskooplicden tot handelsterrein is
verklaard, begon zich des morgens met een
vrij talrij publiek, waarvan de jeugd het
hoofdelement vormdt te vullen. Rembrandt
plein, Kalverstraat, Nieuwendijk, Dam en
het Damrak waren als gewoonlijk weer uit
verkoren voor de wandel parade. De bezoe
kers der café-terrassen werden voortdurend
vergast op het optreden van in de bontste
kleedij gestoken eendagsartisten en artist-
jes, met verf en krijt besmeurde vertegen
woordigers van het centenbakje.
Zij vulden ook gisteren op eigen initia
tief aan, wat de Vereen, tot Veredeling van
het Volksvermaak de hoofdstedelingen aan
genoegen bood.
Van plechtig tot uitbundig.
In iku vroegen ochtend was er op den
Dam de wijding der koraalmuziek, van 10
uur af vormde het geschetter van het ko
per de hoofdtoon in de muzikale prestaties.
Het concert in de muziektent op den
Dam gaf aan dit historisch plekje grond
net aanzien van de hoogtijdagen van het
Koninklijk bezoek, muzikale marschcn en
een door de grachten trekkende motorboot
met een druk in de weer zijnd muziekcorps
droegen bij tot verhooging der algemeenc
feestelijke stemming en zoo bood, toen na
den middag de feestgangers „versterking'
kregen van het personeel van warenhuizen
en groote magazijnen, welke hun deuren
gesloten hadden, de binnenstad het tooneel
van geestdrift en gezonde jolijt.
Duizenden kinderen werden in de vreugde
van dezen dag betrokken door deelneming
aan diverse kinderfeesten en vele Amster
damsche jongeren zoowel als ouderen, bega
ven zich naar de groote fcestvoorstelling in
het Stadion en de demonstraties van de Am
sterdamsche Reddings brigade, welke thans
voor de eerste maal in het water van de
Boschbaan aan den Amstelveenscheweg ge
houden werden.
Als waardig slot van den dag werd op den
Ringspoordijk bij den Haarlemmerweg, een
groot vuurwerk ontstoken.
Eerst in den prillen ochtend van den len
September eindigde voor talrijke plczierma-
kers het Koninginnefeest.
Steden en dorpen wedijverden.
Uit tal van andere plaatsen bereiken ons
de meest opgewekte berichten over een ge
slaagde Oranje viering.
Het lijkt er op, alsof de steden en
dorpen met elkaar gewedijverd heb
ben om den naamdag van onze
Landsvrouwe zoo'mooi mogelijk te
doen zijn.
Jong en oud nam deel aan de oranje-pa-,
rade; vlaggen en vaandels wapperden, het
gejuich en gezang was niet van de lucht en
de stralende zon aan den strak'blauwcn
hemel droeg niet weinig bij tot de vroolij
ke stemming allerwegen.
Gemeenschap is eigenares der
natuurlijke hulpbronnen.
Dezer dagen besprak een afgevaardigde
op het Congres van het internationaal in
stituut voor industrieele betrekkingen over
het onderwerp: „De ontwikkeling van de
machinale kracht en haar invloed op de
economische orga.nisatie".
De ontwikkeling van de machinale
kracht is in deze eeuw niets nieuws, want
reeds van den oertijd af, is de mensch er
op uit geweest zich van gereedschappen te
bedienen. Maar het zoo intensief gebruik
maken van de natuurkrachten is pas iets
van den laatsten tijd en heeft een geheelc
andere economische structuur noodig ge
maakt.
Vroeger ging de economie eerder
van goederen-schaarste dan van
overvloed uit, doch dit is thans
geheel in het tegendeel veranderd.
Men moet daarom de bakens ver
zetten en van een geheel ander
standpunt innemen, wil men de ze
gening van den overvloed niet in
een ramp van economische crisis
zien veranderen.
Drie punten moeten daarbij worden vast
gehouden:
1. de nieuwe economie moet voorzien in
de verdeeling van den werk-, rust- en stu
dietijd van iedereen;
2. de consument is de centrale figuur,
naar wiens behoeften moet worden gepro
duceerd;
3. een goede verwezenlijking van de
eerste twee punten eischt eigendom van
de natuurlijke hulpbronnen.
Na deze voordracht werd het studieonder
werp door de conferentie besproken en
prof. G. Mannoury, hoogleeraar te Amster
dam opende de discussie.
„Men moet twee punten in het oog hou
den", aldus prof. Mannaury, „allereerst de
verdeeling van het werk. en verder de
verdeeling van de goederen. Door de mo
derne techniek zal aan deze verdeelingen
veel hoogcr eischen gesteld worden dan
vroeger en dit moet gepaard gaan met een
geheel andere opvatting van de samenleving
De sociale gevoelens van de menschon
zullen in deze tijden de individueele in
veel grooter mate dan eertijds moeten
onderdrukken, Dan eerst zal iwen de ze
gening der techniek ten volle kunnen aan
vaarden."
Hitier heeft de
radio noodig
Onmisbaar contact tusschen
nazi-beweging en het Duit-
sche volk.
Naar de „Juristisce Wochonschrift"
volgens Reuter meedeelt, mag in
het. vervolg de radio voor schulden
niet meer in beslag genomen wor
den. Vroeger, aldus het tijdschrift,
diende de radio slechts voor amu
sement, maar nu is het een levens-
noodzakelijkheid geworden, daar de
radio het belangrijkste middel is
om het contact, te onderhouden
tusschen de nat.-soc. beweging en
het Duitsche volk.
SPANJE
Alleen in het Noorden eenige actie.
De offensieven in vrijwel geheel Spanje
zijn tot staan gekomen. Na den val van
Santander beloeren de regeeringstroepen
voortdurend den tegenstander om te zien,
waar de volgende slagen zullen vallen.
Intusschen houdt men den vijand bezig
met offensieven hier en daar, welke tot nu
toe alleen groot verlies aan manschappen
opleverden.
De rechtsche afdeelingen, 'welke in de
richting van Asturië oprukken en
die sedert den val van Santander
voorzichtig voorttrokken, hebben
plotseling een krachtige actie ont
ketend. Het front volgt thans vrijwel
het riviertje Nansa, de rechtsche
troepen zijn San Vincente de la
Barquera voorbijgetrokken.
De regeeringstroepen trokken zonder te
strijden terug, alleen leggen zij veel mijnen.
Dynamiet is het voornaamste wapen van
de bataljons uit Asturië. De groote weg langs
de kust was over ccn afstand van 20 kilo
meter op elf plaatsen opgeblazen. Ook
trachtten de regeeringstroepen de rotsen bij
Serra del Escudo te doen springen, doch de
steenlawine bleef halverwege steken.
Ook de aanvallen van de regeeringstroepen
aan het front van Aragon zijn tot staan
gekomen. Zij slaagden er niet in een afdcc-
ling welke hij Fuentes de Ebro en Belchite
door de rechtschen dreigt omsingeld te wor
den, te bevrijden.
Russisch schip getorpedeerd
Maandagavond acht uur is op vijf
mijl uit de kust tusschen Dellys en
Tigzhart het Russische schip „Timi-
ryaysef" getorpedeerd. Het 1078 ton
metende schip werd door twee tor
pedo's getroffen en is gezonken; de
uit 29 personen bestaande beman
ning, waaronder drie vrouwen, werd
gered.
De aanvaller is niet bekend.
De „Timfryaysef" was van Havre
en Liverpool op weg naar Port Said",
geladen met steenkool.
De Volkenbond onder een
nota-buitje
Spaansclie en Chineesche kwes
tie in Genève.
De leden van den Volkenbond zijn er van
in kennis gesteld, dat de voorzitter van
den Raad heeft besloten, dat de nota der
Spaansche regeering van 21 Augustus op
de voorloopigc agenda zal worden go-
plaatst van de zitting, die op 10 September
aanvangt.
De nota der Chineesche regeering, waar
mede de leden van den raad op de hoogte
worden gebracht, van den toestand in het
verre Oosten, beschouwt men in Geneefsche
kringen als een eerste stap om het Chi-
neesch—Japansche conflict bij de Volken
bondsorganen aanhangig te maken. Daar
China lid van den Raad is, zal het zich zoo
wel tot den raad als tot de assemblée kun
nen wenden tijdens de komende zittingen,
die onderscheidenlijk op 10 en 13 September
aanvangen.
Prijsverschillen bij export inge
trokken.
Van verschillende zijden werd
reeds gewezen op den eigenaardi-
gen toestand, dat hoewel de erw-
tenprijzen in Nederland op een
hooger niveau staan dan de mi-
nisterieele richtprijs en gelijk is
aan die in België, er niettemin
uit het Landbouwcrisisfonds aan
de exporteurs een prijsverschil
wordt bctaaJd van 75 cents per
100 kilo. terwijl de Akkcrbouwcen-
trale tevens minimumprijzen vast
stelt voor den uitvoer naar Bel
gië.
Thans kan volgens het Hlsbld.
worden meegedeeld, dat met in
gang van Dinsdag j.1. deze prijs
verschillen zijn ingetrokken. De
minimumprijzen voor België zijn
evenwel ongewijzigd gebleven.
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT:
Verwachting: Zwakke tot mati
ge Oostelijke tot Zuidelijke,
wind, toenemende bewol
king, waarschijnlijk nog
droog, behoudens kans op
onweer, warmer.
Verdere vooruitzichten: Toe
nemende kans op regen of
onweer.
barometerstand hedenmorgen 8 unr 771
Stalen torpedo-motorboot voor
de Indische Marine
Op het Marine Etablissement te Soera-
baja is een stalen torpedomotorboot ge
bouwd, meldt de N.R.C. welke reeds ge-
ruimen tijd' wordt beproefd. Tijdens het be
zoek van den commandant der zeemacht
heeft deze, naar het Soer. Hbl. vernam,
met belangstelling cn voldoening kennis
genomen van de resultaten.
Er is een commissie* benoemd, waarvoor
binnenkort een proef zal worden gehou
den. De resultaten tot nu toe zijn zeer be
vredigend, ook wat betreft de topsnelheid.
Het rapport der commissie zal mede van
invloed zijn op dc beslissing, of de aan
bouw van nieuwe torpedomotorbooten in
Indië dan wel in Nederland zal geschie
den.
De door het marine-etablissement ge
bouwde boot heeft als bijzonderheid, dat
zij van staal is. In het algemeen wordt
ook in het buitenland gewerkt met hou
ten booten.
Lading dynamiet overboord go-
worpen.
Het Ncderlandsche motorvracht- en
passagiersschip „Kota Agoeng" van
de Rotterdamsche Lloyd heeft draad
loos geseind, dat er brand is uitge
broken in ruim vier. Het schip, dat
op weg is van Rotterdam naar Ba
tavia en daarbij ook Makassar zal
aandoen, bevond zich bij Minecov,
een klein eiland tusschen Aden en
Colombo, op 600 mijl van laatstge
noemde stad verwijderd.
Het brandende ruim is onder stoom gezet.
Het schip spoedt zich naar Colombo, waar
het heden wordt verwacht. Een lading van
acht ton dynamiet, welke zich in de kruit
kamer van ruim vijf bevond, is veiligheids
halve over boord geworpen.
De „Kota^ Agoeng" die een bruto-inhoud
heeft van <353 ton, is een van de nieuwe
schepen van de Rotterdamsche Lloyd. Het
is in 1030 gebouwd op de scheepswerf van
Wilton-Feyenoord. Kapitein is de heer
Hamersma.
CHINA
Zuid-China steunt
Nanking met troepen
Reactie in Duitschland op het
Russisch-Chineesche verdrag.
Volgens de Japanneezen is Woe
soeng met zijn forten veroverd na
zware gevechten van man tegen
man, terwijl de Japansche bombar
dementstoestellen alle een feilen
aanval richtten op de Chineesche
stellingen van Kiangwan Tasjang
en Tsjapei.
De Chineesche militaire autoriteiten
gelooven, dat een ontscheping van
Japansche troepen in de Oostelijke
wijk van de internationale concessie
ieder oogenblik verwacht kan wor
den.
Gisteravond is nader medegedeeld, dat de
Japansche vloot en de Japansche luchtstrijd
krachten den aanval der troepen op Woe
soeng hebben gesteund. eHt Japansche com
muniqué meldt verder, dat de kern der
troepen zijn opmarsch voortzet naar Lotion
en eenige troependeelen achterlaat om de
genomen stellingen te zuiveren. Tot de horst
door het water wadende, met geweren, mi
trailleurs en munitie boven het hoofd ge
dragen, hebben de Japansche soldalen achter
een rookgordijn optrekkende, den Woesoeng-
kreek overgestoken en het dorp genomen
na een gevecht van man tegen man, dat
ruim een uur duurde. Zonder eenige rust
trokken de troepen toen op naar de forten.
Intusschen had een andere afdeeling zich
meester gemaakt van het station van Woe
soeng, ondanks den verwoeden Chineeschen
tegenstand. Dc Japansche vliegtuigen wier
pen tijdens den strijd groote hoeveelheden
bommen op de Chineesche stellingen van
Kiangwan, Tasjang en Tsjapei.
Kantoneesche troepen nemen
deel aan den strijd.
De Japansche autoriteiten hebiben mede
gedeeld, dat de troepen van de Kanton-
regeering deelnemen aan den strijd voor
Sjanghai. Een Chineesch onderofficier, die
gevangen werd genomen bij Lotiensjen
behoorde tot de 153ste divisie van het Kan-
tonleger.
Dc opperbevelhebber van het Kantonle-
ger, generaal Joehamoe heeft gelast, dat
zijn leger op voet van oorlog moet worden
gesteld.
Kanton gebombardeerd.
Gisterochtend hebben Japansche vliegtui
gen Kanton bestookt. Teneinde de groote
stroom vluchtelingen tegen te houden, zijn
de poorten van de internationale nederzet
ting gesloten.
Het feit, dat troepen uit Kanton (Zuid-
China), dat enkele maanden geleden nog
zeer vijandig stond tegenover Tsjang Kai-
sjek, thans in den strijd zijn geworpen, be
wijst wel, dat de Japansche aanval het na
tionaliteitsbesef der Chineezen heeft ver
sterkt.
De medewerking van Kanton beteekent
voor de Centrale Chineesche regeering niet
alleen een versterking van haar legers, maar
daarnaast een verhooging van haar finan-
tieele weerstand, omdat juist in Zuid-China
groote kapitaal-reserves worden gevonden.
De tegenslag hij Woesoeng, welk dorp na
een zeer hardnekkige verdediging in han
den der Japanneezen viel, beteekent nog al
lerminst een échec voor de verdedigers. De
afstanden in dit gebied zijn zoo geweldig,
dat. een deuk in liet front een zeer geringe
rbl speelt.
De vraag is natuurlijk of dc Japansche
landingstroepen door de verovering van
Woesoeng er in geslaagd zijn de ontscheping
van nieuwe hulptroepen uit het moederland
te verzekeren.
Dan is de plaatselijke, overwinning der
Japanners wel van belang. Zes transport
schepen met troepen schijnen vanuit Japan
onderweg te zijn en wij zullen dienen af te
wachten of de Chineezen er in de komen
de dagen in zullen slagen hun posities te be
houden, teneinde de landing te bemoeilijken
en zoo mogelijk te beletten.
De terugslag op de Duitsch-
Chineesohe betrekkingen.
De Chineesche ambassadeur in Berlijn, Dr.
Tien Fong Tsjen, heeft gistermorgen een
bezoek gebracht aan von Mackensen, den
staatssecretaris aan het departement van
buitenlandsche zaken, teneinde de Duit
sche regeei ing officieel in kenpis te stellen
van het sluiten van het niet-aanvalspact
tusschen China en dc Sovjetunie. De ambas
sadeur zette daarbij de redenen uiteen
welke China tot dezen stnp hebben ge
bracht. Hij zou bovendien de aandacht van
von Mackensen gevestigd hebben op de z.i.
onbegrijpelijke houding van een deel der
Duitsche pers ten aanzien van China.
In Chineesche kringen te Berlijn vestigt
men er de aandacht op, dat indien de Duit
sche persaanvallen op China voortduren,
de spanning tusschen China en Duitschland
zou toenemen, en de handen tusschen Chi
na en Rusland noodzakelijkerwijze nog
hechter zouden worden. In Chineesche krin
gen wijst men er voorts op. dat deze nieu
we onenteering van Chinas politiek niet
zou toelaten een noodlottigcn terugslag te
hebben op de handelsbetrekkingen met
Duitschland.
Volgens inlichtingen uit gewoonlijk goed
ingelichte bron, zou von Mackensen, met
bet oog op het belang der Duitsch-Chinee-
sche betrekkingen, zich weldra naar Ilitler
begeven om hem verslag uit te brongen
over het. onderhoud met den Chineeschen
ambassadeur.
Hitier zal tenslotte Duitschland's toe
komstige houding ten opzichte van China
vaststellen.