RADIO
[ie de stormduivel de
„"au Heutsz" op drift joeg
Metaalsnijden door middel
van lichtgas
Het verboden
grondgebied
Drukkerijbrand te
Amsterdam
opeu>ettfe"(?inso SPECIAAL VOOR.DE
TIC. sterfgevallen tot een
derde verminderd
i
GEÏLLUSTREERD
VERVOLGVERHAAL j
DOOR;
EDGAR RICEÏ
SURROUGHSi
No. 7.
Spoedig begrepen zij. dat hun leven
niet veilig was, als niet stevige wan
den hen van de dieren der wildernis
gescheiden hielden.
De volgende morgen, onmiddellijk
na hun schraal ontbijt begon Lord
Greystoke aan het bouwen van hun
huis. Dit was moeilijk, ofschoon hg
slechts één kleine kamer maakte,
doch na twee maanden hadden zg
een behoorlijke woning en afgezien
van de steeds dreigende aanvallen
der wilde dieren, waren zij niet on
gelukkig. 's Nachts snuffelden de
grote, wilde dieren om hun hut, doch
ze raakte spoedig gewend aan deze
onheilspellende geluiden. Soms had
den zij een glimp opgevangen van
grote, op mensen gelijkende figuren,
maar nooit voldoende dichtbij om te
kunnen constateeren of dit mensen
waren of dieren. Op zekere middag,
terwijl Greystoke bezig was aan de
uitbreiding van hun huis, kwamen er
een aantal kleine, verschrikte aapjes,
gillend en kijvend door de bomen. Zij
wierpen angstige blikken achter zich
en bleven tenslotte bij Greystoke
staan, terwijl ze vreeselijk te keer
gingen, alsof zij hem wilden waar
schuwen voor een groot gevaar.
Tenslotte zag hg het het ding,
waar de kleine apen zoo bang voor
waren de vreselijke, op een mens
gelijkende aap, waarvan de Greysto-
kes zo nu en dan iets hadden opge
vangen. Hij kwam uit de jungle te
voorschijn en terwijl hij naar voren
kwam, liet hij een diep, brommend
geluid horen. Greystoke, die een
eindje van de hut verwijderd was,
had alleen een bijl bij zich en het
verscheurende monster wilde hem de
terugweg afsnjjden.
(Nieuwe spelling.)
Twee maal door andere schepen
geramd.
De gezagvoerder van de „Van Heutsz", de
heer D. J. Huver, die hiermee tevens zijn
laatste reis maakte, heeft bij de directie
van de K.P.M. te Batavia een uitvoerig rap
port ingediend over de stranding tijdens
den typhoon.
In den nacht van 1 op 2 September had
de typhoon een phenomenale windkracht,
welke door het observatorium te Hongkong
werd geschat op 164 mijl. Het vrij zwaar
beladen schip arriveerde 1 September des
ochtends te Hongkong, van Swatow komen
de. Men meerde op den typhoonboei en trof
de noodige maatregelenv. Op 2 September
te 1.40 uur nam de windkracht toe bij
vallenden barometer. De machines stonden
stil. De beide ankerkettingen hielden zich
goed. Te 3.25 uur kreeg de wind de kracht
van een orkaan. De machines draaiden lang
zaam vooruit, om den trek op de kettingen
te venninderen, doch te 3.40 uur brak de
ketting, zoodat het schip op drift kwam. Te
3.52 uur volgde een aanvaring mot een
ander schip (dat later bleek te zijn de
„Gertrude Maersk" waaivan de boeg dwars
aan stuurboordzijde van de „Van Heutsz"
indrong. Er werd echter geen schade aan
gericht onder het hoofddek.
In den vreeselijken storm werden de red
dingsbooten in gereedheid gebracht. Alle
passagiers werden nogmaals gewekt en ont
vingen order de zwemvesten aan te gorren.
Het was toen onmogelijk geworden
om in den wind te staan. Boven
dien was er absoluut geen licht,
zoodat men niets kon zien. Te 3.57
uur dook midscheeps aan stuur
boordzijde de steven op van de „Hai
Li". Door volle kracht achteruit te
stoomen werd een aanvaring ter
plaatse van de machinekamer voor
komen, dooh de botsing greep plaats
ter hoogte van ruim II, waar het
water met groote massa's binnen
stroomde. Toen verdween de „Hai
Li" al^ een schim.
In den hevigen regen had daarna weder
een aanvaring plaats mot de „Gertrude
Maersk" en wel zoodanig, dat er gevaar
voor de passagio j-s begon te dreigen, daar
de slagzij van de „Van Heutsz" steeds groo-
ter werd. De „Gertrude Maersk" schoof weg
en even later strandde de „Van Heutsz" bij
wilde zee en ontzettende windkracht.
Bij het aanbreken van den dag bleek, dat
het sohip, waar zich nog vele passagiers op
bevonden, gestrand was op Green Island.
Langzaam nam de storm in hevigheid af.
Het schip bleek in zeer ongunstige positie ,te
verkeeren. Alhoewel de radio beschadigd
was, slaagde de marconist er toch in, een
htilpsein uit te zenden. Twee veerbooten
snelden ter hulp en een daarvan slaagde er
op schitterende wijze in, langszij te komen
en de overgebleven passagiers over te ne
men. Des middags arriveerde de Neder-
landsche consul-generaal, de vice-consul en
de agent van de K.P.M.
De heer Huyer beëindigt zijn rapport met
de woorden: „Dit is de beschrijving van de
ramp, waartegen wij ons naar beste weten
hebben verzet, doch waartegen, gezien de
geweldige natuurkrachten, weinig te doen
viel."
Gisterenmorgen tegen elf uur werd de
Amsterdamsche brandweer gealarmeerd voor
een brand in het perceel Raamgracht no. 20,
hoek Ververstraat, in welk huis gevestigd is
de drukkerij v. d. comm. venn. drukk. voor
heen Ridderinkhof, Ruijs en Co. Daar de
brand gepaard ging met een sterke rook
ontwikkeling, zoodat. uit de ramen der bo
venverdiepingen dikke rookwolken ontsnap
ten, liet de brandmeester van de eerste aan
wezige motorspuit het alarm middelbrand
geven, waarop versterking aanrukte. Het
bleek, dat de brand woedde in de getijk-
straatsche verdieping, waar de drukkerij ge
vestigd is geweest. De machines waren echter
reeds in verband met de verhuizing van het
bedrijf gedemonteerd en vrijwel geheel over
gebracht., zoodat de inventaris niet groot
was. Met een straal via een zijdeur wist de
brandweer het vuur te blusschen, waardoor
de brandschade tot. de gelijkstraatsche ver
dieping beperkt bleef. Het houten plafond
was echter al even doorgebrand, doch tijdig
ingrijpen heeft verdere uitbreiding verhin
derd. De bovenverdiepingen, waar het kan
toor en opslagplaatsen zijn gcvesligd, hebben
nogal door de rook te lijden gehad.
De oorzaak van den brand is nog onbe
kend; de politie stelt een onderzoek in.
De brand trok op dit uur veel publiek,
doch de politie zorgde voor een ruime afzet
ting. De merkwaardigheid bij dezen brand is
dat het perceel is verkocht aan de naast-
wonende firma Leeuwenberg, die de inven
taris nog niet had overgebracht.
Nieuw model snijbrander
In een der werkplaatsen der ge
meente-gasfabrieken te Amsterdam
hebben wij gister een demonstratie
bijgewoond, met een snijbrander,
die nu eens niet-, zooals gebruikelijk
is met acetylcengas werkte, doch
doodgewoon met lichtgas, zooals dat
door de gewone gasleidingen, die
in elk perceel zijn aangelegd, door
de gemeente-gasfabrieken geleverd
wordt.
De resultaten moeten nog gunstiger zijn
dan die van de acetyleenbranders. Op de
gebruikelijke wijze wordt de vlam gevoed
met zuurstof, doch de tweede vocdingsslang
die anders met den acetyleenontwikkelaar
of met den acetyleen-cylinder verbonden is,
wordt thans eenvoudig aangesloten op de
gasleiding. Bij een gasdruk van 60100
mm. waterkolom kan materiaal tot 150 mm.
dikte gesneden worden. 100 mm. is de nor
male druk, waaronder de gemeente-gasfa
brieken te Amsterdam lichtgas leveren.
Door het lichtgas te comprimeeren tot een
druk van 500 m.m. kan materiaal tot een
dikte van 300 m.m. gesneden worden.
De voorverhittingstijd is bij het snijden
met lichtgas iets langer dan bij acetyleen,
doch dat is een kwestie van enkele secon
den, en zoodra de vlam begint te snijden,
is de snelheid minstens even groot als bij
een acetyleenvlam. Daarbij komt, dat. liet
snijvlak aanzienlijk beter is, geen braam
heeft en vrijwel niet meer bewerkt behoeft
te worden.
De beide grootste voordeelen zijn echter
de grootere veiligheid en de kostenbespa
ring. Herhaaldelijk immers komen in ver
schillende bedrijven nog ongelukken voor
door hot ontploffen van acetyleen ontwik
kelaars, die spoedig verslijten, waarop,
streng toezicht noodig is en waaraan de ar
beidsinspectie dan ook zeer hooge eischon
stelt. Bovendien kost de aldus ontwikkelde
acetyleen circa 70 cent per kubieke meter.
De prijs van lichtgas is zeer veel geringer
in Amsterdam zelfs voor industrie-doelein
den circa 4 cent per kubieke meter, waar
door het snijden met lichtgas een bespa
ring zal opleveren van 80 procent. De gas
bedrijven in Nederland die voortdurend de
leuze „Doe het met gas" propagoeren, too-
nen dan ook zeer veel belangstelling voor
deze vinding, die zelfs in de kleinste werk
plaats toegepast kan worden.
NEEM VOOR DE WASMACHINE
ALLÉÉN „OVERVETTE RINSO"l
Eindelijk een speciaal wasmiddel, waarbij nu eens
terdege rekening Is gehouden met de mogelijkheden,
die de wasmachine biedt De nieuwe Rinso lost on
middellijk in lauw water op en geeft een overvloedig
schuim, omdat zij „overvet" is. Bovendien bevat
Rinso bijzonder werkzame bestanddelen, die het tijd
rovende voorweken van de was overbodig maken.
En het Rinso-sop, waarin U heeft gewassen, behoeft U niet
weg te doenl Na het witte goed kunt U achtereenvolgens nog
het gekleurde goed, het flanel en het tricotgoed in hetzelfde Rinso-
sop wassen voor slechts 12^ ets. Lees slechts de eenvoudige
gebruiksaanwijzing. Als U een wasmachine bezit, neem dan
voortaan geen ongeschikte wasmiddelen meer, maar uitsluitend:
WASMACHINE
Jaarlijks beswijken in ons
land 4000 personen aan de ge
vreesde kwaal.
Op een één dezer dagen te Hoorn
gehouden vergadering van „San
tos," de vereen, voor tuberculose
bestrijding, instelling van den
Ned. R.K. Middenstandsbond, hield
de directeur-geneesheer, Dr. IJ.
Oosterbaan, 'n voordracht over ont
staan, verspreiding en bestrijding
van de tuberculose. De intensieve
bestrijding in de laatste 20 jaren,
heeft de gevreesde ziekte zoodanig
teruggedrongen, dat de sterfte in
die periode tot 1/3 is teruggebracht.
Niettemin vallen in ons land nog
jaarlijks ca. 4000 personen aan tu
berculose, een getal grooter dan
dat voor alle andere besmettelijke
ziekten tezamen.
PROGRAMMA
VRIJDAG 17 SEPTEMBER 1937.
Hilversum I.
8.00 VARA. 10.00 VPRO. 10.20 VARA,
2.00 AVRO. 4.00 VARA. 7.30 VPRO. 9.00
VARA. 10.40 VPRO. 11.00 VARA.
.00 Gramofoonplaten.
10.00 Morgenwijding.
10.20 Declamatie.
10.40 Orgelspel.
11.10 Vervolg declamatie.
11.30 Gramofoonmuziek.
12.00 Kovacs Lajos' orkest en gramofoon
muziek.
2.00 Causerie „Groote zangers uit het ver
leden" (Met gr.lp.).
2.45 Orgelspel.
3.15 AVRO-Dansorkest.
4.00 Gramofoonplaten.
5.05 Voor de kinderen.
5.30 Gramofoonmuziek.
6.00 De Lucky Birds en solist.
6.30 Politiek radiojournaal.
6.50 Gramofoonmuziek.
7.00 „De opbouw van Drente", causerie.
7.20 GrEimofoonmuziek.
7.25 Berichten ANP.
7.30 Berichten VGP.
7.35 „Laat Uw kinderen niet zonder gods
dienst opgroeien", causerie.
8.00 Pianovoordracht.
8.30 „De Statenbijbel", causerie.
9.00 The Kilima Hawaians, en planc
9.30 Gramofoonmuziek.
10.00 „Fantasia".
10.30 Berichten ANP.
10.40 Avondwijidng.
11.00 Jazzmuziek (Gr.pl.)
11.3012.00 Gramofoonmuziek.
Hilversum H.
Algemeen programma, verzorgd door deq
KRO.
8.00—9.15 en 10.00 Gramofoonplaten.
11.30 Bijbelsche causerie.
12.00 Berichten.
12.15 Gram of boonplaten.
I.15 KRO-Melodisten, solist en gramofoon
muziek.
3.00 Orgelconcert.
4.00 Gramofoonplaten.
5.00 KRO-Orkest.
6.00 Land- en tuinbouwcauserie.
6.20 Vervolg KRO-Orkest.
7.00 Berichten.
7.15 Causerie „De KRO-Luchtlijn".
7.35 Musica Catholica.
8.00 Berichten ANP.
8.15 De Lecuana Cuban Boys.
9.00 KRO-Kamerorkest.
9.45 Gramofoonmuziek.
10.00 De KRO-Melodisten en solist.
10.30 Berichten ANP.
10.40 De KRO-Boys en solist.
II.1512.00 Gramofoonmuziek.
Feuilleton
door Dennis Wheatley
Vertaling Eva Raedt de Canter
11.
De meeste leden van dit dubieuze gezelschap
schenen vermoeid en lusteloos te zijn, en luis
terden lui zittend naar de slechte vertolking
van de zigeunermuziek, gespeeld door een
imitatie zigeuner-band. Verveeld namen de
hertog en Simon eenigen tg'd lang hun omge
ving op, hoewel zij het gesprek woord voor
woord volgden, daar zg de mogelijkheid om
met de bezoekers der herberg in contact te
karnen niet wilden laten voorbijgEian. Doch er
gebeurde niets. Niemand viel hen zelfs lastig.
Niettemin was Simon toch blij, dat hg zgn
zware revolver in zijn binnenzak had. Hg
voelde dat zjj voortdurend werden opgenomen
en hoewel de meesten erg vermoeid keken, be
hielden sommigen een loerenden blik. Nu en
dan traden er nieuwe bezoekers binnen, voor-
a.-gaan door een vlaag van ijskoude wind en
juw. Af en toe trok iemand zijn dik be
vroren pelsjas aan en verdween in den nacht.
Onder de lage zoldering verzamelden zich
dichte rookwolken van goedkoope tabak, en
de sleehte band speelde het eene stuk na het
andere. Eindelijk traden drie arbeiders binnen,
geheel en al met sneeuw bedekt. Zij waren
een beetje dronken, twee van hen klapten en
riepen om „Jakko". Het gezicht van de derde
scheen Simon vaag te herkennen, het viel hem
op toen hij toevallig in de richting van hun
tafeltje keek. Met afschuw bemerkte hjj den
loenschen blik van den man en zag, hoe hg
onder de tafel onophoudelijk zgn vingers in
elkaar strengelde.
Ook de anderen riepen nu om „Jakko" en
hierop speelde de band een vroolijk wgsje, ter
wijl door de achterdeur een danser binnen
kwam. Hij was uitgedost in een fantastisch
costuum van linten en gedroogd gras, dat veel
overeenkomst vertoonde met de traditioneele
Hawaïan-dracht. Als hij draaide, fladderden
de linten om hem heen. Verder had hij een
enormen trommel bij zich en op zgn hoofd
droeg hij een ketelvormigen ''troohoed, die
sterk aan het hoofddeksel van Robinson
Crusoë deed denken. Hij liep naar het verlicht
middengedeelte der zaal en" begon daar een
wilde dans on de maat van het eentonig ge-
klen der anwezigen.
Nadat de Reichleau eenigen tijd naar hem
gekeken had, wendde hg zich ongeduldig af.
„Die kerel za' dat uren lang kunnen vol
houden," zei hij ongeduldig. „Hg is, of hij doet
zich voor. -is een ..wonderdokter" van de Alti
dat is een soort dokter uit de eenzame
Russische hoogvlakten van Noord Mongolië,
waar de Tartaarsche stammen nog steeds de
geestesbezwering hunner voorvaderen bedrij
ven. Ik denk dat we beter gaan kunnen, hier
is niets meer voor ons te doen."
Doch Simon luisterde niet Zijn schrandere
oogen waren als gehypnotiseerd gericht op
den ronddraaienden danser. Hij was zoo voor
zichtig om niet naar den hertog te kijken,
zelfs vermeed hij hem te naderen of met hem
te spreken, doch eensklaps gaf hij hem een
duwtje en zijn hand vol verbazing aan zijn
mond brengende, fluisterde hij:
„Zie je niets? Dat is Jack Straw."
HOOFDSTUK VI.
Het geheim van de mijn.
„Je hebt gelijk, kerel, je hebt gelijk!" riep
de hertog buiten adem uit. „Ik ben blij, dat
je bij me bent. Dat zou mg nu absoluut ont
gaan zijn."
Langen tijd bleven ze zwijgend zitten, ter
wijl de danser hen en weer sprong, op zgn
tamboerijn sloeg en zgn linten en gedroogd
gras om zich heen liet fladderen. Zijn gelaats
trekken konden zij niet zien, daar hg een af
schuwelijk masker droeg. Hij was een groot,
krachtig man, doch deze verschrikkelijke in
spanning bracht kleine beekjes zweet op zijn
voorhoofd, dat ook langs zijn nek en zijn ar
men stroomde en de overige naakte gedeelten
van zijn lichaam waren spoedig eveneens be
dekt met zweet.
De rook werd dikker en hing in dichte wol
ken onder de lage balkenzoldering. Het was
uitgesloten dat er een beetje frissche lucht
van buiten kon binnen komen en langzamer
hand werd de atmosfeer in deze oververhitte
zaal bijna ondragelijk. Met een laatsten sprong
en een slag op de tamboerijn was de dans
eindelijk afgeloopen; de Reichleau wierp
eenige kopeken op den grond, keek den man
aan en knipoogde. De danser raapte het geld
op en boog zich over de tafel. De hertog zei
slechts vijf woorden in het Russisch tegen
hem: „Je drinkt toch wat? Ga zitten."
Het was niet alleen zijn woordenkeus, doch
vooral den nadruk die hij erop legde, die
maakte dat de man hem met opmerkzaamheid
aankeek, doch de Reichleau wist waar hij aan
toe was. Opzettelijk was zijn woordkeus en
de toon, die hij had aangeslagen, dezelfde die
een Russisch aristocraat gebruikt zou hebben
tegen een kunstenaar. Niet een vriendschap
pelijke invitatie van den eenen arbeider te
genover den anderen in een* staat waar alle
menschen gelijk zijn. De zware gestalte, die
nog steeds het masker van den wonderdokter
droeg, nam een stoel en plofte erop neer. Zwg-
gend kruiste hij zijn gespierde beenen en haal
de een tabaksdoos en papier voor den dag om
voor zichzzelf een cigaret te rollen.
De Reichleau riep .de slordig uitziende
vrouw en een nieuw rondje van den brande
wijn, die veel op Sleigowitz leek, werd voor
hen neergezet.
Met zgn prachtige grijze oogen keek de
hertog aandachtig naar den danser. Hij was
ervan overtuigd, dat ze nu op het goede spoor
waren; had de man bruutweg geweigerd of
opgemerkt, dat deze invitatie veel op een
commando geleek, dan had hij de zekerheid
gekregen, dat zg zich vergist hadden en dat
de man niet meer was, dan een doodgewone
moujik. Het scheen dat de danser begreep,
dat hun bezoek geen alledaagsche gebeurtenis
was, want hij nam de uitnoodiging volkomen
kalm aan en hieruit bleek, dat hij geen ge
wone volksdanser was.
».Wij zgn eenige dagen In Moskou op be
zoek", begon de hertog met zachte stem.
„Komen er hier veel Amerikanen?"
„Können Sie Deutsch sprechen?" vroeg de
danser zacht.
„Jawohl", antwoordde de Reichleau bijna
toonloos.
Daar Simon maar weinig van Duitsch ken
de, luisterde hij zeer aandachtig toe.
„Uitstekend", vervolgde de danser in de
zelfde taal, steeds een anderen kant uitkij
kend. Het leelijke masker verborg de bewe
gingen van zijn lippen.
„Ik ben ook een Amerikaan, evenals alle
andere aanwezigen in deze zaal. Net zooveel
Amerikaan als u zelf bent, ouwe jongen..!
Vooruit, vertel me nu de waarheid."
Een glans van humor straalde uit de Reich-
leau's doordringende oogen. „Neemt u mij
niet kwalijk", zei hij beleefd, „doch ik zoek
een Amerikaan en ik dacht dat Jack Straw
mij wel iets over hem vertellen kon."
„Zóó." De danser scheen na te denken. „Hoe
kan ik weten, dat u niet van de politie bent?"
„Dat moet je voor jezelf uitmaken", ver
volgde de hertog luchtig. „Als ik je mijn pas
zou laten zien, zou je misschien zeggen dat
die valsch was".
„U bent niet van de politie", zei de ander
beslist. „Geen enkele spion van de Ogpoe zou
een artist aan de tafel geroepen hebben, zooals
u dat gedaan heeft. Toch liep u gevaar, want
dit is de gebruikelijke toon niet hier in
Moskou."
De Reichleau glimlachte en was verheugd
dat zijn list begrepen was.
(Wordt vervolgd.)
