Nederlands eerste luchtkruiser gereed
Mussolini en Hitier
bewierooken elkaar
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Om den anderen dag
naar Indië
KUREN is KODPEKCLSECI
DINSDAG 28 SEPTEMBER 1937. 80e Jaargang. No. 10378.
l/itgove der N.V. v.h. Tfapmon Co. Schogew.
Fokker T 5 grondslag voor opbouw
van onze luchtvloot
Serie van zestien zware bom
menwerpers in de maak. Zoo
groot als een verkeersvliegtuig.
Een aantal hooge militaire autoriteiten
heeft gistermiddag een bezoek gebracht aan
de Fokkerloods op Schiphol, ter bezichti
ging van den eersten luchtkruiser Fokker
T. 5, onderdeel van de serie van zestien, die
in opdracht van de luchtvaartafdeeling te
Soesterberg door de Nederlandsche vlieg-
tuigenfabrick Fokker gebouwd worden.
De eerste T. 5 is aan het einde der vo
rige week van de Fokkerfabriek naar Schip
hol overgebracht, en uit het feit, dat de
militaire autoriteiten en commissies van
deskundigen terstond nadat de nieuwe ma
chine gemonteerd was, hun eerste inspectie
bezoek hebben gebracht, blijkt wel hoe
groote waarde men in deze kringen aan
den nieuwen luchtkruiser hecht.
Inderdaad beschouwt men, nu de
noodlottige internationale verhou
dingen en de bewapeningswedloop
tusschen de groote mogendheden ook
ons land dwingen tot aanzienlijke
uitbreiding van zijn bewapening,
de serie T. 5 vliegtuigen als den
grondslag voor den wederopbouw
van de zooveel ten achter geraak
te Nederlandsche luchtvloot.
Toen men besloten had, dat als basis voor
de reorganisatie van onze luchtvloot een se
rie zware, doch snelle luchtkruisers *zou
moeten dienen, werd na zorgvuldige voor
bereidingen en langdurige besprekingen
met de daartoe aangewezen commissie van
deskundigen van de luchtvaartafdeeling,
einde 1936 omtrent het ontwerp overeen
stemming verkregen. De opdracht tot den
bouw werd op 7 December door den toen-
maligen minister van defensie a.i. dr. H.
Colijn, verstrekt, doch met den eigenlijken
bouw kon doordat tevoren nog besprekin
gen met de motorenleveranciers moesten
worden gevoerd eerst op 19 Februari 1.1.
daadwerkelijk worden aangevangen.
Snelle bouw.
Met man en macht is sindsdien door de
Fokker-fabriek aan den bouw van dit vlieg-
tuig gewerkt en reeds na goed 7 maanden
kon het eerste vliegtuig op het contractueel
vastgestelde tijdstip naar Schiphol worden
overgebracht, een opmerkelijke prestatie,
aangezien deze bouwtijd voor een dergelijke
groote 2-mot.orige machine, waarin vele
nieuwigheden zijn toegepast en waarbij vele
nieuwe problemen moesten worden opge
lost, bijzonder kort is.
Machtige indruk.
De nieuwe machine maakt een machtige,
dreigende indruk en doet waf de afmetingen
betreft, eerder denken aan een groot ver
keersvliegtuig dan aan 'n militaire machine
waarvan men in Nederland bijna uitsluitend
de lichte jager- en verkennerstypen kent.
De vi'ij dragende, in de romp gebouwde
vleugels, waarin de beide luchtgekoelde
Bristol Pegasus-stermotoren zijn gebouwd,
meten van tip tot tip 21 meter.'De beide mo
toren kunnen op 3050 meter hoogte een ver
mogen ontwikkelen van 925 P.K. elk en drij
ven driebladige, automatisch verstelbare me
talen schroeven aan.
Glazen gevechtstorens.
In den neus van den bijna 16 meter
langen romp bevindt zich een koe
pel van plexiglas, helder doorzichtig
materiaal, dat in lederen vorm gebo
gen kan worden en dat ook kan wor
den gezaagd, terwijl het niet ver
splintert, niet verkleurt en helderder
is dan echt glas. In dezen koepel,
waarin een man rechtop kan staan,
is een licht kanon gemonteerd, ter
wijl zich achter aan den staart, even
als bij de G. 1, een draaibare punt
van plexiglas bevindt, waardoor men
een vrij uitzicht in alle richtingen
heeft en waarin een mitrailleur is
opgesteld, waarmede men in elke
richting kan schieten.
Bewapening.
De bommen worden horizontaal in den
romp onder den vleugel geborgen in een
met kleppen afgesloten ruimte. Deze kleppen
openen zich hydraulisch als een bom wordt
afgeworpen.
Het landingsgestel van de T. 5 is bijna
vanzelfsprekend intrekbaar.
Wat bij een kijkje in den romp het eerst
opvalt, is de enorme ruimte, waarover de be
manning beschikt. Nergens zijn dwarsspan-
ten en men kan van de neus tot aan het
puntje van de staart gaan.
Er is slechts één bestuurderspost, doch de
mitrailleurschutter wiens plaats achter de
stuurhut is, boven in den romp, beschikt
over een reserve stuurinrichting en kan in
noodgevallen de machine behouden naar
huis brengen. Ook de marconist, die in den
romp ae-hte-r de vleugel zit, -beschikt over eea
mitrailleur, waarmede hij zoowel door een
opening in den vloer naar beneden kan
schieten als door openingen in de wanden
op zij. Er is wel gezorgd voor een goede ver
dediging en de opstelling der bewapening is
zoo gekozen, dat er practisch nergens een
doode hoek voorkomt. Men verwacht met
deze bewapening zich aanvallende jacht
vliegtuigen van het lijf te kunnen houden.
Cijfers.
Bij een motorvermogen van 2 X 925 p.K.
op 3050 meter: maximum snelheid 390 K.M.,
kruissnelheid op 2/3 van het totale vermogen
328 K.M., stijgsnelheid tot. 1000 meter 2,4 mi
nuut, tot 3000 meter 7 minuten, tot. 5000
meter 12,6 minuten en tot 6000 meter 16.8 mi
nuten.
Het practisch plafond bedraagt 8050 meter,
terwijl de actieradius berekend was op 1450
K.M.
Het leeggewicht der machine bedraagt
4500 K.G., terwijl een nuttige last kan wor
den meegenomen van 2600 K.G., waarvan
o.a. een kleine 2000 kg. aan bommen.
De proefvluchten zullen moeten aantoonen
of deze berekeningen juist zijn, hoewel de
ervaring der Fokker-ingenieurs daarvoor wel
instaat, doch men houdt er rekening mee,
dat, gezien de verbeteringen, die tijdens den
bouw nog zijn aangebracht, deze prestaties
in werkelijkheid nog beter zullen zijn.
Na controle de lucht in.
Nu de eerste T. 5 eenmaal op Schiphol
staat, wordt de machine door den controle
dienst van Fokker en door het militair toe
zicht aanbouw nog eens aan een grondige in
spectie onderworpen en dan kunnen de eer
ste vluchten van dit Nederlandsche vlieg
tuigtype binnenkort tegemoet worden gezien.
Bijblijven moet je", zegt de
heer Plesman. Postvervoer
neemt toe; te veel passagiers
moeten worden afgewezen*
In een dezer dagen op Schiphol gehou
den persconferentie heeft de heer A. Ples
man, directeur der K.L.M., nog eenige bij
zonderheden medegedeeld over de uitbrei
ding van de luchtvel-binding tusschen Ne
derland en Oost—Indië, nu met ingang van
2 October a.s. drie maal per week, dus
practisch om den dag, vliegtuigen in beide
richtingen zullen vertrekken.
Aanvankelijk* zoo vertelde de heer Ples
man, lag een dergelijke uitbreiding niet in
de bedoeling. Toen men op 5 Juni begon
met het in dienst stellen op de Indië-lijn
van de nieuwe D.C. 3 toestellen, die elf
passagiers kunnen vervoeren, nam de ver
voerscapaciteit aanzienlijk toe. Door de ge
lijktijdige opheffing van het luchtrecht op
brieven naar Indië steeg echter ook de
hoeveelheid mail, die moest worden mee
genomen belangrijk. En wat het geval was
toen men nog naar Indië vloog met de
D.C. 2, deed zich weldra voor met de grootere
DC 3 machines: Ook nu moesten pas
sagiers worden afgewezen, omdat met het
toenemen der vervoerscapaciteit ook de
vraag zoodanig steeg, dat! men er zelfs
met de grootere machines niet aan kon vol
doen. Daarom ,en omdat men kan ver
wachten, dat met den driemaal wekelijk-
schen dienst de hoeveelheid te vervoeren
post niet veel, maar toch wel iets zal
toenemen, en bovendien omdat bijblijven
óp verkeersgebied vooruitzien beteekent, is
besloten, driemaal per week naar en van
Indië te vliegen en daarmede de vervoers
capaciteit met 50 procent te vergrooten.
Financieel waagstuk
Men moet daar niet terstond een finan
cieel gunstig resultaat van verwachten,
verklaarde de heer Plesman. Financieel is
het zelfs min of meer een waagstuk, maar
een vervoermaatschappij, die vooruitziet,
moet dergelijke waagstukken uithalen. Men
Inhoud en aard der besprekingen
worden streng geheim gehouden
Na hun bezoek aan Essen, de „wapen-
smederij" van Duitschland, waar Musso
lini o.a. de nieuwe scheepskanonnen van
40.5 c.M. bezichtigde, welke Krupp voor
de Italiaansche marine vervaardigt, zijn de
beide dictators naar Berlijn teruggekeerd
waar de eerewacht voor het station was
betrokken door een compagnie van de S.S.-
lijfwacht van Hitier, twee compagnieën van
het leger, een compagnie van de lucht
macht en een compagnie van de marine.
Terwijl de muziek de volksliederen van
Duitschland en Italië speelde, inspecteerden
de beide staatslieden de eerewacht. Ver
volgens reden beiden per auto naar het
paleis van den Rijkspresident. Langs den
geheelen weg werden de staatshoofden lui
de toegejuicht.
Volgens een eigen bericht van het D.N.
B. zijn alle berichten in de buitenlandsche
pers met nadere bijzonderheden over den
inhoud van de besprekingen tusschen Be-
nito Mussolini en Adolf Hitier, alsmede
over een uitnoodiging van Mussolini aan
Hitier om een bezoek te brengen aan Ita
lië of over een aanstaand beroep van bei
de staatslieden op de Westelijke mogendhe
den voortijdige voorspellingen, welke op
zuiver fantasie berusten. De besprekingen
tusschen den Führer en zijn gast worden
streng geheim gehouden. Ook staat nog
niet vast of na afloop van het bezoek van
den Duce een officieel communiqué over
den inhoud van de besprekingen zal worden
gepubliceerd,
Wederzijdsche complimenten.
Aan het diner, dat gisteren den Duce
werd aangeboden, hielden de Führer én de
Duce tafelreden.
kan nu eenmaal niet wachten tot de vraag
naar meer vervoer er is. Men moet meer
kunnen aanbieden dan er op een bepaald
oogenblik wordt gevraagd, opdat men bij
is wanneer de vraag stijgt.
Al is het uitbreiden van den dienst dan
ook een waagstuk, toch gelooft de heer
Plesman onwrikbaar in het slagen ervan,
en daarvoor beroept hij zich op het verle
den. Toen men eens per 14 dagen naar In
dië vloog, vonden velen het al welletjes, en
nadat de wekelijksche dienst een succes
bleek te zijn, vond men in 1935 het plan van
een dienst tweemaal per week overdreven
en te kostbaar, temeer waar de dienst op
den ouden voet goed rendeerde. Na eenige
maanden leverde de tweemaal wekelijksche
dienst hetzelfde overschot op als de dienst
van eenmaal per week, en door het in ge
bruik nemen van de D.C. 3 is dat overschot
aanzienlijk vergroot. Natuurlijk wordt deze
winst weer gebruikt voor de andere lijnen,
die minder rendabel zijn en voortdurend
wordt er naar gestreefd naar een evenwicht
tusschen de Indië-lijn en de lijnen van het
Europeesche net.
Moeilijkste weg.
De K.L.M. heeft den moeilijksten weg ge
kozen. De inkomsten uit het postvervoer
kunnen belangrijk toenemen. In de jaren
1931 tot en met 1933 overtroffen deze in
komsten verre de inkomsten uit andere
bronnen als passagiers-, bagage-, en goede
renvervoer, en kon men eigenlijk eerder
spreken van een postlijn, die ook passagiers
meenam. Hierin is echter de laatste jaren
verandering gekomen.
In het afgeloopen jaar bedroeg de post-
opbrengst nog 3,6 millioen gulden en de an
dere inkomsten ongeveer 3 millioen. In 1938
zullen deze inkomsten echter ongeveer ge
lijk zijn.
Vele ontwikkelingsmogelijkheden ziet de
heer Plesman nog voor de Indië-lijn. Het
comfort op de route overtreft alles, wat
men op dit gebied kan droomen en van
vermoeidheid is bij deze wijze van reizen
geen sprake. Dat wordt bevestigd zoowel
door verklaringen van passagiers die den
leeftijd van 70 jaar reeds gepasseerd zijn,
als door moeders met zuigelingen en school
kinderen, die de luchtreis tusschen Amster
dam en Batavia hebben gemaakt. Niet te
sterk kan de nadruk gelegd worden op de
ideëéle beteekenis van deze verbinding tus
schen het moederland en de overzeesche ge
westen, en wat de directe voordeelen zijn,
die handel en nijverheid ervan genieten,
zal men eigenlijk nooit te weten komen, om
dat handel en nijverheid elke verbetering
op dit gebied vanzelfsprekend en zonder
woorden van dank of lof aanvaarden.
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT:
Verwachting: Meest zwakke
Zuidoostelijke tot Zuidelijke
wind, gedeeltelijk bewolkt,
weinig of geen regen, iets
warmer.
Verdere vooruitzichten: Waar-
schlijnk droog; vrij zacht.
BarometerstandhedenmorgeB 8 air 768
Geen bruikbare kalveren meer
naar de slachtbank
Mond- en klauwzeer eiseht reeds
genoeg slachtoffers.
De besturen van den Bond van Kaaspixv-
ducenten (zelfkazende boeren), de Bond vam
Coöp. Zuivelfabrieken en de Coöp. Ver.
„De Producent" hebben volgens het Heb*,
aan den Minister van Ec. Zaken het volgen
de telegram gezonden:
„Het. mond- en klauwzeer efecht
vele slachtoffers onder het vee van
diversen leeftijd. Teeltbeperking
maakte voorheen reeds het kwali
tatief op peil houden van den vee
stapel voor deze streken zeer moei
lijk. Bovengenoemde sterfte brengt
de betrokkenen in een zeer moeilij
ke positie. Direct belang voor de
■weidestreek van Zuid-Holland en
van den Ned. veestapel in het alge
meen eischt thans verruiming van
kal veren toewij zing.
Bruikbare kalveren naar de slachtbank
verwijzen, nu in den veestapel groote tekor
ten ontstaan, is niet te verantwoorden."
„Als' leider en kanselier van het Duilsche
volk, heb ik de groote eer en vreugde Uwe
Excellentie in de hoofdstad van bet Rijk
van harte welkom te heeten, aldus begon
Hitier. „Met mij begroet de Duitsche natie
op dit feestelijk uur in U den genialen
schepper van het fascistische Italië, den
vormer van het nieuwe Imperium. De
Führer verklaarde verder, dat Mussolini
uit de begeestering van het volk langs den
weg heeft kunnen opmaken, dat dit be
zoek voor het Duitsche volk meer is dan
een gewoon diplomatiek gebeuren. Duitsch
land en Italië hebben elkaar in dezen tijd
vol verwarring gevonden, omdat zij van
gelijke politieke opvatting zijn en gelijke
belangen hebben. Dit hebben de besprekin
gen, welke beide staatslieden de laatste da
gen hebben gevoerd wederom bewezen. De
ze samenwerking moet niet worden opge
vat als een blok dat gevormd wordt tegen
andere Europeesche staten.
Men is overtuigd hiermede het best een
algemeen internationaal begrijpen te dienen.
Italië en Duitschland zullen in dezen geest
de politieke vraagstukken bestudeeren en
behandelen, om zoodoende iedere poging
beide landen te scheiden te verijdelen.
„Ik hef derhalve mijn glas op", zoo be
sloot Adolf Hitier zijn rede," op het welzijn
van den koning van Italië, keizer van Ethi
opië, Uw hoogc souverein, alsmede op bet
persoonlijk welzijn van Uwe Excellentie zelf
en op het groeien en bloeien van de fascis
tische Italiaansche natie.
Mussolini antwoordde: „Sedert ik Duit-
schen bodem betrad, heb ik overal de geeste-
Tankoefeningen hi Meckkataxg onder de oogen van Muesohni en Hitier.
lijke atmosfeer van een groot bevriend volk',
van Duitschland in het. bruine hemd, van
Duitschland van Adolf Hitier om mij ge
voeld. In den leider en kanselier van het
Duitsche volk begroet ik den strijder, die
het Duitsche volk het bewustzijn van zijn
grootte heeft teruggegeven. Ik begroet in
hem den man, die het land, waarmede Italië
door zoovele banden van geest en arbeid is
verbonden, opnieuw heeft geschapen. De
fascistische en de nationaal-socialistische
revolutie waren en zijn scheppende revolu
ties. Duitscheland en Italië hebben op hun
grond groote werken van cultuur en voor
uitgang geschapen, nieuwe en niet minder
groote werken zullen in de toekomst ont
staan".
De Duce verklaarde de kracht en het ge
loof van het Duitsche volk te bewonderen.
De Duitsch-Italiaansche solidariteit is leven
en werkdadig, het is geen gevolg van bere
kening of diplomatieke spitsvondigheid,
doch van gemeenschappelijke belangen en
richt zich niet tegen de overige wereld. Italië
en Duitschland willen met alle overige vol
ken samenwerken, wanneer zij van goeden
wil zijn.
Zij verlangen alleen begrijpen voor hun
behoeften en gerechtvaardigde verlangens.
De besprekingen van de laatste dagen heb
ben de vx-iendschap versterkt. Mussolini
neemt de herinneringen aan de krachtige
Duitsche troepen met zich mee en hij dankte
voor de goede ontvangst, welke hem was
bereid. De Duce hief vervolgens zijn glas op
en dronk op het groeien en bloeien van het
nationaal-socialistische Duitschland en het
welzijn van Adolf Hitier.
Berlijn in feesttooi. Alle arbeid
zal vandaag rusten.
Ter gelegenheid van het bezoek van den
Duce zal vandaag in Berlijn alle arbeid
rusten. In den ochtend zal de Duce een be
zoek brengen aan de Italiaansche ambas
sade en aan het huis der Fascio. In den
middag zaj hij de gast zijn van generaal
Goering in diens buitenverblijf Karinhall.
Des avonds zal de groote betooging op het
Maifeld worden gehouden, welke zal wor
den bijgewoond door den Fuehrer en den
Duce, die beide het woord zullen voeren.
Deze betooging zal het hoogtepunt zijn van
het bezoek, van Mussolini aan Duitschland.
Te 18.30 uur zal minister dr. Goebbels
de vergadering openen, waarna de Duce en
de Fuehrer zullen spreken. Hierna zullen
zij zich naar de regeeringsloges begeven en
te 19.40 zal het concert beginnen, waaraan
4000 mililtaire muzikanten zullen medewer
ken.
Omstreeks 20 uur zal de Fuehrer met den
Duce en de overige Italiaansche gasten naar
de Wilhelmstrasse tex-ugkeeren.