c 1*1*0» ml
Os. van DiijI bedreigd
1
Chineezen dringen de
Japanners terug
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
5 Arbeiders getroffen door
gloeiend zink
Genève contra Musselini
Vliegtuig op groep
menschen gevallen
Mussoüni weer thuis
Oudste christenvolk
heeft geen onderdak
Zware slag voor
Duitsche belijdeniskerk
Uitgave der N.V. v.h. Trapman 4 Co. Schagen.
Japan's luchtmacht blijft steden bedreigen
Bij nachtelijke tegenaanval wor
den de Japanneezen uit juist
veroverde stellingen verdreven.
De Chineesche stellingen bij Sjang
hai worden sedert drie dagen door
de Japansche batterijen te land en
meer dan twintig Japansche oor
logsbodems onder vuur genomen.
Bovendien worden voortdurend aan
vallen door vliegtuigen gedaan.
Japansche marinetroepen hebben
een aanval gedaan op de Patsoe-
brug bij het Noorder station, doch
deze aanval kon door de Chineezen
worden afgeslagen. Ook tusschen
Lioenhang en Lotien werden hevige
gevechten geleverd, waarbij de Ja
pansche legerleiding tank-afdeelin-
gen in het vuur bracht. Ook hier
slaagden de aanvallers er niet in
de verdedigers te verdrijven. Naar
verluidt werden twee tanks buiten
gevecht gesteld.
Japansche vliegtuigen bestookten de ver
der achterwaarts gelegen stellingen der Chi
neezen, waarbij naar verluidt te Kasjing
een Japansch vliegtuig omlaag werd ge
schoten.
"Weliswaar wei-den hier en daar versterkte
Chineesche stellingen vernield, doch zij wer
den onmiddellijk hersteld. De „Hindenburg
linie" werd op geen enkele plaats doorbro
ken.
De Chineezen zijn er overigens
niet alleen in geslaagd alle aanval
len af te slaan, doch zij hebben de
Japanners bij de wijken Tsjapei
en Hongkioe zelfs teruggedreven.
Bij een tocht, langs de Noordelijke grens
der Internationale Nederzetting constateer
de de correspondent van Havas namelijk, dat
de Japanners in den nacht van Woensdag
op Donderdag tengevolge van een Chinee-
schen tegenaanval 150 m. in Oostelijke rich
ting hadden moeten terugtrekken.
De Britsche soldaten, die belast zijn met
de bewaking van de Internationale Neder
zetting en die ooggetuigen waren van dit
treffen, verklaarden, dat de Chineesche tirail
leurs de Japanners uit de ramen der omlig
gende huizen bestookten. De Japanners wer
den gedwongen hun aldus onhoudbaar ge
worden stellingen, die zij dien dag en den
vorigen dag ten koste van aanzienlijke ver
liezen hadden veroverd, te ontruimen en
niettegenstaande hun betere bewapening
moesten zij terugtrekken.
De ondernomen pogingen om de Chinee
zen weer te verdrijven, mislukten, ondanks
het feit, dat de Japanners werden gesteund
door artillerie. De Japansche luchtmacht
kan hier niet ingrijpen, aangezien dit te ge
vaarlijk zou zijn voor de internationale ne
derzetting.
Japan dringt steeds verder in
Noord-China door.
Door de inneming van Fantsping en Tai-
ying, ten zuiden van den binnensten ring
van den grooten muur, bedreigt, volgens een
bericht uit Japansche bron, een gedeelte der
Japansche strijdkrachten, die in Sjansi ppe-
reeren, den flank der Chineesche troepen,
die den pas van Yenmen verdedigen.
De voorhoede der Japansche troepen in
het gebied van den spoorweg Tientsin-Poe-
TIEN DOODEN IN ITALIë.
In de Italiaansche oorlogshaven
Spezzia in de provingie Genua heeft
een zeer ernstig vliegongeluk plaats
gehad, dat aan tien personen het
leven heeft gekost.
Een laag vliegend militair watervliegtuig,
dat wilde dalen, aldus Un. Press, raakte
met een punt van een zijner vleugels het
dak van een kleine loods, waardoor het
omlaag stortte, midden in een groep leer
lingen van de scheepsbouwsc'nool.
Het vliegtuig schoof na zijn val nog en
kele meters' voort over den grond, eeniige
der leerlingen meesleepend. Daarop ont
plofte de benzine-tank en oogenblikkelijk
was het toestel een zee van loeiende
vlammen. De piloot, de mecanicien en zes
der leerlingen werden op slag gedood.
Twee andere leerlingen overleden in het
ziekenhuis, waarheen zij waren overge
bracht, aan de bekomen verwondingen.
Voorts zijn nog een tiental personen naar
het ziekenhuis vervoerd, van wie eendgen
zeer zware verwondingen hebben opgeloo-
pen.
kau, heeft Toengkwan bereikt, dat 25 k.m.
ver in de provincie Sjantoeng is gelegen.
Een andere Japansche afdeeling bezette
Sinhsjen, ten westen van den spoorweg, na
twee Chineesche divisies verslagen te heb
ben. De voornaamste Japansche strijdkrach
ten in Hopei hebben geen vorderingen ge
maakt..
Bombardementen onvermijdelijk
zegt Tokio.
Het departement van buitenlandsche za
ken te Tokio heeft den tekst gepubliceerd
van het Japansche antwoord op de nota
van den Amerikaanschcn minister van
buitenlandsche zaken, gedateerd 22 Sept.
In dit antwoord wordt er op gewezen, dat
het bombardeeren van troepen en militaire
inrichtingen in en rondom Nanking dat on
gekend sterke verdedigingsposities bezit on
vermijdelijk is De bombardementen worden
niet willekeurig uitgevoerd op non-com
battanten, deze worden vooraf gewaar
schuwd.
Aan het antwoord wordt toegevoegd, dat
er geen enkele wijziging is gekomen in de
Japansche politiek van eerbiediging der
rechten van een derde mogendheid en van
de belangen, de levens, en de bezittingen
van vreemdelingen.
Tenslotte wordt de hoop uitgedrukt, dat
de Vereenigde Staten met de Japansche
regeering te dien opzichte zullen samen
werken.
De „New York Times" meldt, dat
in politie kringen te Washington
het Japansche antwoord op de Ame-
rikaansche nota ten aanzien van de
luchtaanvallen op Chineesche ste
den onbevredigend wordt geacht.
Volgens het. blad zal thans een ge-
dachtenwisseling met de andere
mogendheden, die geprotesteerd heb
ben. volgen.
De Duce stuurt zijn portret in
zilveren lijst aan Hitier.
Om half zeven kondigden kanon
schoten, sirenes en klokgelui te
Rome de komst aan van den trein,
waarmede Mussoüni te Rome terug
keerde. De bevolking had den Duce
een grootsche ontvangst bereid, en
bij het verlaten van het station werd
hij stormachtig toegejuicht door
een ontzaglijke menschenmenigte.
In een open auto begaf Mussolini, naast
wien Ciano gezeten was, zich naar het Pa-
lazzo Venezia, waar zich opnieuw een groote
menigte verdrong om den Duce toe te jui
chen. Van het balkon van het Palazzo Ve
nezia hield Mussoüni een korte toespraak,
waarin hij zeide: ik heb van Duitschland
cn van mijn gesprekken met den Fuehrer
een diepen indruk en onuitwischbarc herin
neringen meegenomen. De Italiaansch-
Duitsche vriendschap, die bezegeld is in de
politiek van de as RomeBerlijn, is in deze
dagen doorgedrongen in het hart der heide
landen en zal daarin blijven.
De doeleinden dezer vriendschap zijn de
nauwe solidairiteit tusschen de beide re
voluties, de wedergeboorte van Europa,
en een vrede tusschen de volken, die dezen
naam waardig zijn.
De Italiaansche ambassaderaad,
graaf Magistrati heeft in opdracht
van Mussoüni aan Hit Ier een in
zilver gelijst portret van den Duce
overhandigd, voorzien van de woor
den: „Aan den Führer en Kanse
lier van het Derde Rijk Adolf Hit-
Ier in hartelijke vriendschap. Mus
soüni".
Toen Mussoüni gistermorgen den Duit-
schen bodem verliet heeft hij in een tele
gram zijn uitnoodiging aan Hitier om naar
Italië te komen, herhaald.
De Führer zou de uitnoodiging inmid
dels hebben aanvaard. Een datum is nog
niet vastgesteld, maar men vermoedt, dat
het bezoek wel zeer spoedig zal plaats
vinden.
Volkenbond Iaat Assyriërs in den
steek.
De 99ste zitting van den Volkenbondsraad
te Genève heeft onder den nieuwen voorzit
ter DeKbos met België, Irak en Peru aan
de raadstafel in plaats van Spanje, Turkije
en Chili) definitief afgedaan met de quaes-
tie der huisvesting van de Assyriërs, het
oudste Christenvolk der aarde, dat. sinds
den oorlog in zoo uitermate ellendige om
standigheden verkeert en zijn hulp aan de
Entente met dakloosheid en ondergang be-
koopen moet. De volkenbondsraad consta
teerde, dat het ondanks ijverig zoeken door
een raadscommissie gedurende vier jaren
niet gelukt was om een geschikt gebied voor
de huisvesting der Assyriërs te vinden. Men
gaf het zoeken op. De reeds zeer gedecimeer
de restanten van de Assyriërs zullen kun
nen blijven waar ze zijn, omdat zij nergens
anders heen kunnen en men zal trachten
het verblijf hun daar zoo dragelijk mogelijk
te maken; ze vertoeven deels is Syrië, deels
in Irak.
Ernstig ongeluk in fabriek te
Doetinchem.
Marineboei in zinkpot
geëxplodeerd
Tegen het einde der werkzaamhe
den heeft zich gisterenmiddag in de
emaillefabriek „Beccon" te Doe
tinchem een ernstig ongeluk voor
gedaan, waarbij vijf arbeiders wer
den gewond, van wie vier ernstig.
De arbeiders waren bezig met het
verzinken van boeien, bestemd
voor de marine, toen bij het weer
inlaten van een boei in de zink
pot, bet toestel uit elkaar sprong.
De stukken werden weggeslingerd,
terwijl het gloeiende vloeibare zink
in alle richtingen stroomde en spat
te. De zinkpot was geheel gevuld en
bevatte 1500 kg. van deze gloeiende
massa, welke een temperatuur had
van meer dan 500 graden.
Vijf arbeiders wei-den door de heete me
taalmassa getroffen en liepen ernstige brand
wonden op.
De 24-ja.rige H. Eltink uit 's-Heerenberg
was er het ergst aan "toe. Hij was geheel
met brandwonden overdekt en is in bewus-
teloozen toestand naar het R. K. Ziekenhuis
te Doetinchem overgebracht, waar hem de
H. Sacrementen der stervenden zijn toege
diend.
Eveneens zijn met zware brandwonden
naar het ziekenhuis vervoerd de arbeiders
G. Eltink, een broer van eerstgenoemde,
Messing en Esman, allen uit de gemeente
Bergh. De 30-jarige Masseünk uit Terborg
kreeg wonden aan hals en linkeraim en
kon na verbonden te zijn, huiswaarts kee-
ren.
Over de oorzaak van het gebeurde tast
men nog in het duister. Vermoed wordt, dat
in de boei vocht was achtergebleven, dat
door de groote hitte in stoom is omgezet,
waardoor de boei uit elkaar is gesprongen.
De kracht der explosie was zoo groot, dat
een balk van 15 c.m. geheel is doorgeknapt.
Een begin van brand werd met snelblus-
schers bedwongen.
Hoe 't ontslag van den predikant
tot stand kwam.
Was de microfoon een
electriseermachine
„Mussert doorziet de gevolgen van
zijn gedrag niet", zegt mr. Pont.
Het oud-Eerste Kamerlid van de NSB, mr.
D. F. Pont, heeft dezer dagen enkele pers
vertegenwoordigers uitgenoodigd teneinde
hun een uiteenzetting te geven van hetgeen
de laatste dagen in de NSB is voorgevallen.
De heer Pont wcnschte er, volgens
het Hsb., den nadruk op te leggen,
dat de houding van ir. Mussert zélf,
hem er toe genoopt heeft, aan de
zaak openbaarheid te geven. Hij is
van oordeel, dat men zich in Utrecht
niet aan de afspraak gehouden heeft.
Ik was den laatsten tijd chef van het
kabinet van ir. Mussert (trad in Sept. '37 als
zoodanig in functie), hetgeen beteekent: se
cretaris der beweging; van Geelkerken is
thans 'plaatsvervangend leider.
Over de wijze waarop ds. van Duyl op
Zondagmiddag 19 September te Hilversum
door de heeren Mussert en van Geelkerken,
tot zijn ontslag zou zijn gebracht, vertelde
mr. Pont dat daar pl.m. 2XA uur de sterkste
pressie op ds. v. D. is uitgeoefend; hij moest
bedanken als lid van de NSB en al zijn
functies ter beschikking stellen.
En wel op grond van enkele voor
vallen uit zijn particuliere leven, die
onvereenigbaar zouden zijn met de
beginselen der NSB. Deed hij dit
niet, dan zou men tot publicatie van
zijn geval overgaan.
Hieraan werd toegevoegd, dat het desbe
treffende bericht reeds bij het Alg. Ned. Pers
bureau aanwezig was. Toen ds. v. D. be
dankte, werd dit bericht ongedaan gemaakt.
Resolutie inzake
Spanje aangenomen
Geen sprake van afschaffing der
niet-inmenging, doch integendeel,
van wederinvoering", zegt Delbos.
De politieke commissie van den
Volkenbond is met een ontwerp
resolutie inzake de Spaansche
kwestie gereed gekomen en heeft
deze aangenomen. De resolutie,
welke thans naar de Assemblee gaat
bevat bedekte beschuldigingen aan
het adres van Italië.
Het zegt o.a. dat ondanks de pogingen van
de meeste leden, waaraan de Volkenbonds
vergadering hulde brengt, de niet-inmen-
gingscommissie van Londen niert alleen erin
is gefaald, het terugtrekken van niet-Spaan-
sche strijders, die aan de strijd in Spanje
deelnemen, te verzekeren, doch dat men
thans het bestaan op Spaansch grondgebied
van ware buitenlandsche legercorpsen moet
vaststellen, hetgeen een bnitenlandsche In
menging in Spaansche zaken beteekent.
en doet verder:
Een beroep op de regeeringen, die
zich alle gelijkelijk moeten bekomme
ren om de handhaving van de Eu-
ropeesche vrede, teneinde een nieu
we en eerlijke poging in deze zin
te ondernemen, en stelt vast, dat,
wanneer dit resultaat niet binnen
korten tijd vez-kregen zou kunnen
worden, de Volkenbondsleden, die
tot de niet-inmengingsovereenkomst
zijn toegetreden, het einde van deze
niet-inmengingspolitiek in overwe
ging zullen nemen.
Theologische cursussen en confe
renties verboden.
De chef der Duitsche rijkspolitie
Himmler, heeft krachtens de wet
tot beschei-ming van staat en volk
alle seminaria, arbeidsgemeenschap
pen, examencommissies en studen
ten-organisaties der belijdeniskerk
ontbonden en alle door deze geor
ganiseerde theologische cursussen en
conferenties vez-boden.
In de motiveering van deze beschikking
van Himmler heet het. „dat de door de or-
Op een ter zaken gestelde vraag, antwoord
de de heer Pont, dat men ds. Van Duyl een
zesmaandeliiksche toelage heeft laten behou
den; deze toelage beliep f 350 per maand.
Mr. Pont springt voor ds. v. Duyl
in de bres.
Maandagochtend (20 Sept) vervolgde mr.
Pont, heb ik toen aan den heer v. Duyl in
Utrecht de vraag gesteld, .of er van di'e be
schuldiging ook maar iets waar was. Hij gaf
daarop zijn eez-ewooi-d, dat er niets van waar
was. Toen ik die verklaring had, ben ik
naar het hoofdkwai-tier gegaan.
Het rechtsgevoel van Mussert.
De heer Mussert verklaarde mij, dat hij
niet wist of de klacht tegen v. Duyl juist
was en dat het hem ook niets kon schelen.
Het feit alleen, dal er een klacht was inge
diend, maakte, dat ds. van Duyl geen Eerste
Kamerlid kon zijn.
Ir. Mussert wilde het plezier van
Ds. v. Duyl niet bederven.
Ik heb, aldus mr. Pont, toen getracht hem
duidelijk te maken, dat men iemand op losse
gronden niet mag beschuldigen en dat de
zaak eerst onderzocht moest worden! Ir.
Mussert antwoordde daarop, dat het. daar
voor al te laat was, want de beslissing was
Zondags al genomen. Hij deelde mij vervol
gens mede, dat de klacht reeds enkele we
ken eerder was ingekomen. Ik heb hem toen
gevraagd, hoe het dan mogelijk was dat hij
tijdens een propaganda-tournée op een boot-
docht in Friesland, (begin September waar-
bij v. Duyl, Mussert en ik aanwezig waren)
en waar dus alle gelegenheid was er met
v. D. over te spreken, dit niet gedaan heeft?
Ir. Mussert aldus mr. Pont. antwoordde
toen, volkomen sei'ieus, dat hij daarover wel
gedacht had, maar dat hij het pleizier van
ds. Van Duyl niet had willen bederven!
Ik heb hem toen nogmaals ge
vraagd waarom de beslissing 's Zon
dags was geforceerd, waarop de lei
der antwoordde, dat ds. Van Duyl
had kunnen eischen de zaak voor
den Hoogen Raad van Discipline
te brongen, maar dat een veroordee
ling van te voren reeds vast stond.
Dit was aan v. D. medegedeeld.
Dit nummer bevat 8 pagina's
-
EERBERICHT
DE BILT SEINT
Verwachting: Zwakke tot mati
ge Zuidoostelijke tot Noord
oostelijke wind, nevelig tot
licht of half bewolkt, weinig
of geen neerslag, weinig
verandering in temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Toene
mende bewolking, later kans
op regen.
Barometerstand hedenmorgen 8 nnr 771
ganen der z.g. Belijdeniskerk sinds geruimen
tijd aangenomen houding, om de door den
staat gestichte instellingen te negeeren en
zelf voor de opleiding van toekomstige pre
dikanten te zorgen en examens af te nemen,
een opzettelijke oppositie inhoudt tegen de
vei'ordening tot uitvoering van de wet tot
besohenning van de Duitsche Evangelische
Kerk.
Het decreet is wel de zwaarste slag, die de
belijdende kerk nog ooit is toegebracht, zegt
Reuter. Het decreet belemmert het geestelijk
leven dezer kerk op zeer ernstige wijze.
Naar Havas nog opmerkt, ontneemt men
aan de Belijdende Kerk door dit verbod iede
re mogelijkheid om dominees te vormen.
Het decreet van Himmler schijnt ook een
verbod in te houden van protestantsche mid
delbare scholen.
Naar in welingelichte kringen verluidt,
zijn de verwachtingen, die sommige katho
lieken blijkbaar nog koesterden, dat de ont
moeting tusschen Hitier en Mussoüni de
moeilijkheden der Kerk zouden verlichten,
niet in vervulling gegaan, schrijft Un. Press
Men meent daar te weten, dat dit probleem
slechts betrekkelijk kort ondenverp van ge
sprek is geweest en dat de duce de posi
tie der Katholieke Kerk in Duitschland te
zeer een interne kwestie vond.
Men meent echter niet, dat een verscher
ping van het conflict onvermijdelijk is. Men
zegt, dat de nuntius, Z. H. Exc. mgr. Qrse-
nigo, die de situatie thans met de leidende
kerkelijke instanties bespreekt, besloten is,
met de Duitsche regeering te overleggen
over een modus vivendi.
Ondertusschen zou de Duitsche pers, naar
vernomen wordt, instructies hebben, eenige
reserve te betrachten aangaande kerkelijke
aangelegenheden.
De microfoon-kwestie.
Vervolgens heb ik gevraagd wat er waar
was van de microfoon? Hiei-op antwoordde
ir. Mussert woordelijk: „Dat is een zaak
apart, daar hebben we het niet over en dat
gaat u niet aan."
Mr. Pont deelde voorts mede, dat de
heer Valckenier Kips Zaterdagmiddag 18
September de microfoon-draden toevallig in
een boekenkast, waarin hij een boek zocht,
ontdekte. Van een der hoogere, thans nog
in functie zijnde, functionarissen werd mij
echter dezer dagen, aldus mr. Pont, mede
gedeeld, dat dit geen microfoon was; het
zou een electriceer-machine voor den heer
Van Geelkerken zijn.
Hoogverraad van mr. Pont.
Aan den heer Mussert heb ik toen
verklaard geen Vertrouwen in zijn
leiding te kunnen stellen, en ook dat
ik wenschte te bedanken, waarop hij
antwoordde, dat hij dan de scherp
ste maatregelen zou nemen, omdat
ik mij dan schuldig maakte aan
hoogverraad.
Waarop ik repliceerde dat ik volkomen
vrijwillig was toegetreden tot de N.S.B. en
dus ook volkomen het recht had uit te tre
den. Ik heb toen ook bedankt als lid der
Eerste Kamer. Nogmaals heb ik gewezen op
de maatregelen tegen ds. v, D., waarop de
heer Mussert nog opmerkte: „Bovendien
heeft v. D. zich schuldig gemaakt aan on
trouw aan den leider en getracht de bewe
ging te ondermijnen".
Mr. Pont meent, dat de heer Van Duyl
zich ongetwijfeld zou willen neerleggen bij
de uitspraak van den eere-raad. Hij besloot
zijn mededeelingen met de opmerking, dat
hij zeer teleurgesteld was door de toepassing
der N.S.B.-beginselen in de pr act ijk en
door de hoofdartikelen gelijk deze in 't „Na
tionaal Dagblad" en in „Volk en Vaderland"
verschijnen, waardoor de beweging in geheel
andere richting is gestuurd dan in de bedoe
ling heeft gelegen van hen, die door idea
lisme tot die beweging zijn toegetreden.
Wij stelden hem ten slotte deze vraag:
„Gelooft u persoonlijk, dat Mussert weg zal
gaan?"
„AJs hij begreep wat er thans geschade,
dan zou hij zich vrijwillig terugtrekken.
Maar ik geloof niet, dat hij de consequen*
tles van zijn optreden overziet!"