Duilschlands dankfeest voor den oogst
Geen wisselcontröle
in Fianltrijli
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Ongeregeldheden te Londen
Meer dan een millioen
boeren bijeen
Gespannen toestand
te Jeruzalem
Nanking zet zich in
Noord=China schrap
Londen verzet zich tegen
Godloozen-actie
Koleoprijzen stijgen
r Radioreportage Euwe Aljechin
Margarine duur
en slecht
MAANDAG l OCTOBER 1937. 81e Jaargang. No. 10383.
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen.
«Schild en zwaard
sfaan gereed", zegt Hitier
Gisterenmiddag omstreeks twaalf uur
werd het dankfeest voor den oogst op den
Bueckeberg met don aankomst van den
Fuchrer geopend. Adolf Hitier werd o.a. be
groet door minister Goebbels. Nadat hij de
afdoelingen van leger en partij had geïn
specteerd, werd begonnen met de demonstra
ties van het leger, waaraan werd deelgeno
men door alle wapens, in liet bijzonder
door de luchtmacht, terwijl voor het eerst
een afdeeling parachutespringei's deelnam.
Tijdens de spiegelgevechten toonde de lucht
macht hoe oen brug wordt vernield en
tenslotte werd een dorp, dat met dit doel
was gemaakt., door de artillerie in brand
geschoten.
De eigenlijke viering van het dankfeest
begon mot een kort openingswoord van mi
nister Goebbels, waarin hij de Fuehrer dón
dank overbracht van het volk en waarin hij
hem mededeelde, dat aan het feest op den
Bueckenbcrg een millioen tweehonderddui
zend boeren en boerinnen uit het geheele
rijk deelnamen.
Vervolgens nam de rijksboerenleider mi
nister Darï'c het woord. Deze zeide o.a. dat
de moeilijkheden om het Duitsche volk op
zijn beperkt grondgebied voldoende voedings
stoffen te verschaffen zeer groot zijn. Voor
al wordt een gebrek aan landarbeiders ge
voeld en men poogt hierin te voorzien door
vrijwillige hulp bij het oogsten. Dit pogen
heeft succes. In 1932 moest het Duitsche
volk nog 25 procent van zijn levensmiddelen
invoeren, in 1936 nog slechts 17 procent.
In verband met hot weer in het arbeids
proces inschakelen van meer dan zes milli
oen werkloozen is het gebruik aan levens
middelen aanmerkelijk gestegen. De bevol
king, welke thans even groot is als in 1914
moet gevoed worden, terwijl de voor land
bouw gebruikte oppervlakte van het land
door het verdrag van Versailles met vijf
luilüioen hectare is verminderd,. Ook hier
door is het moeilijk liet volk te voeden met
alleen den opbrengst van Duitschen bodem.
Spreker deed in verband hiermede een
beroep op de Duitsche huisvrouwen, zoo
veel mogelijk Duitsche waren te koopen,
doch tegelijk zoo weinig mogelijk verloren
te doen gaan. Men hoopt dit jaar op ccn
goede aardappelenoogst. De aanplant van
aardappelen is sterk aangemoedigd, aange
zien ilit. meer opbrengt dan graan, 't Is noo-
dig, dat ook de verbruiker hiermede reke
ning houdt en het gebruik van brood be
perkt ten gunste van de aardappel.
Tenslotte dankte spreker den allerhoogste
en bad hij hem ook verder den oogst te
zegenen.
Adolf Hitier aan het woord.
Na de toespraak van den rijksboerenlei-
dcr Darre nam de Führer zelf het woord.
Hij begon met te verklaren, dat in tegen
stelling met vroeger thans de stelregel
geldt, ieder moet doen, wat het algemeen
ten goede komt".
Alleen met dezen stelregel is de samen
leving mogelijk. De omringende volken be
grijpen Duitschland niet. Wanneer men in
Duitschland zegt, dat het land te klein is
en dat men koloniën noodig heeft, dan zegt
ergens in de wereld ccn verstandig man,
waarvoor hebben zij koloniën noodig, die
zouden hun niet helpen, zij kunnen toch
koopen. Doch, zoo vervolgde Hitier, dan
had men ons vijftien jaar geleden niet moe
ten plunderen.
Rijke lieden ondervinden soms
hun rijkdom als een last, doch zij
Winkels gedwongen te sluiten.
In d<e oude stad van Jeruzalem is de
foestand gespannen. Gisterenochtend hebben
groepen jeugdige Arabieren de bazars ge
dwongen te sluiten. De politie verjaagt de
posters en beschermt de kooplieden. De nieu
we stad is rustig.
Ook te Jaffa houdt de spanning aan ten
gevolge van de beweging te gunste van de
staking. Een groot aantal Arabische win
kels, die 's ochtends geopend waren, werden
later uit vrees weder gesloten.
Ook de haven van Jaffa is gesloten. De
gearresteerde voorzitter van het Mohamme-
daansche godsdienstige gerechtshof, is naar
Akkra overgebracht. Het gebouw van den
Mohannmedaanschen jeugdbond is gerech
telijk doorzocht.
Alle Arabische winkels te Safad bleven
gesloten.- Van drie kanten werd aldaar
zwaar geweervuur gericht op de Joodsc.he
wijk, doch er vielen geen slachtoffers. Te
Ilaifa is de toestand normaal.
Groot Moefti spoort aan tot her
vatting van den arbeid.
De Groot Moefti, die zich nog steeds in
de Omar-Moskee bevindt, heeft een procla
matie gepubliceerd, waarin hij de Arabieren
verzoekt onmiddellijk den arbeid, te hervat
ten.
willen toch hiervan niets afgeven.
Zoo gaat het ook met volken, die
koloniën hebben. Zij willen de ko
loniën, welke zij Duitschland heb
ben aifgenomen, niet, teruggeven,
niettegenstaand e de eerlijkheids-,
idealen van den Volkenbond.
Vervolgens herinnerde de führej>er aan,
dat men hem bij het aanvaarden van de
macht slechts een korte regeering heeft
voorspeld. Niet zonder reden laat hij daar
om bij het dankfeest voor den oogst het le
ger demonstreeren, men moet er aan den
ken, dat schild en zwaard gereed staan.
In vier punten vatte spreker hierna de
oorzaken van de nieuwe ontwikkeling sa
men.
Ie. Aan den onderlingen strijd is een
einde gemaakt.
2e. Er is een autoriteit geschapen, die
aan niemand anders dan aan liet Duitsche
volk ondergeschikt is.
3e. In Duitschland is een enkele wil in
het leven geroepen.
4e. In Duitschland is arbeid alles, niet
het geld geeft doorslag, doch de arbeids
kracht van het geheele volk.
Dit is het geheim en de oplossing van alle
problemen in Duitschland. Het land is
weer een bloeiende tuin geworden. Men zal
zorgen, dat het. zoo zal blijven. Niemand
moet zich inbeelden nog in dezen tuin te
kunnen inbreken. Duitschland zal zijn vrij
beid en zijn onafhankelijkheid, zijn veilig
heid en hiermede zijn cultuur en leven be
waren.
CHINA
Binnenkort een beslissende slag te
verwachten.
Naar het schijnt staan de Chineezen
op het punt een uiterste poging te
wagen tot herstel van-de militaire
positie in Noord-China. Negen-en-
twintig Chineesche divisies zouden
zich hebben verschanst in de nabij
heid van Sji-Tsja. Tsjoeang, een be
langrijke stad op tachtig mijlen ten
zuiden van Pauting-Foe gelegen, ten
einde tot eiken prijs de Japanneez%n
tot staan te brengen. De voorhoede
van de Japacsche troepen bevindt
zich op het oogenblik te Hsinlo, op
slechts dertig mijlen ten Noorden
van Tsji-Tsjatsjoeang. Binnenkort
is dus een beslissende strijd moge
lijk.
Men is te Nanking thans optimistischer
gestemd tengevolge van de betere berichten,
welke van de verschillende fronten in het
Noorden binnenkomen. Naar vernomen
wordt zijn de Chineesche verdedigingswer
ken langs den spoorweg TientsinPoekow
thans geheel gereed. In het gebied van
Noord-Sjansi is de Japansche opmarsch tot
staan gekomen en de Chineezen houden
thans een rechte lijn bezet, van Noord naar
Zuid van Taitsjau naar Yoeaspin langs de
bergketen.
T)e vroegere Chineesche communistische
troepen matten de Japansche verbindingen
af. Taijanfoe de hoofdstad van Sjansi is
door Japansche vliegtuigen gebombardeerd,
doch er werd geen ernstige schade aange
richt, daar de toestellen snel door het lucht
afweergeschut werden verdreven.
Geringe Japansche successen bij
Sjanghai.
Tegen den avond opende de Japansche
artillerie gisteren een hevig vuur op de
Chineesche stellingen bij Poetoeng. Een
woordvoerder van bet Japansche leger deelde
mede, dat de troepen bij Lioehang over een
frontbreedte van acht kilometer vijfhonderd
tot vijftienhonderd meter zijn opgerukt. De
strijd was hier zeer hevig. Ook hij Loiien
zijn de Japansche troepen iets opgerukt.
Het Chineesche agpntschap Central News
heeft medegedeeld dat zeven Japansche
vliegtuigen een aanval hebben gedaan op
kanton, doch zij werden door de Chineesche
v erd e d i gi ng verdreven.
Ambtenaarspensioenen
niet bekort
INTREKKING WETSONTWERP
VERWACHT.
In de Millioenennota werd er, aldus de
Msb.. op gewezen, dat inzake het wetsont
werp betreffende herberekening van de pen
sioenen van burgerlijke en militaire amb
tenaren het overleg tusschen Staten-Gene-
raal en Regeering nog niet beëindigd was.
Intusschen kan worden aangenomen, dat
deze korting van de baan is. De Regeering
zal het desbetreffend wetsontwerp (no. 47)
intrekken. Het bericht van de koninklijke
machtiging hieromtrent aan de Kamer kan
binnen enkele dagen worden verwacht.
Menigte verzet zich tegen een
fascistische optocht.
Gisterenmiddag half vier vertrok
een fascistische optocht van Mill-
bank om zich naar Bermonsey in
Zuidoost Londen te begeven Tusschen
Lambeth brug en Westminster had
den zich vele nieuwsgierigen verza
meld.
Bij Longlane hadden politieke te
genstanders een barricade opgericht,
bestaande uit oude auto's, karren en
palen met prikkeldraad, terwijl op
de barricade een roode vlag was ge
plant. De politie tiet de barricade
afbreken, doch enkele honderden me
ters verder werd de barricade weer
opgeworpen.
In Borrostreet verbrak een opge
wonden menigte enkele malen de po-
litie-afzetting.
Nadat Sir Oswald Mosley onder het ge
joel der menigte, die met moeite door de
politie in bedwang werd gehouden, zijn
aanhangers aan zich had doen voorbij trek
ken, werd een stoet, van ongeveer tweedui
zend zwartheniden gevormd, die zich in de
richting van Bermondsey aan den Theems-
oever begaf.
De door tegenstanders van het fascisme
langs den te volgen weg georganiseerde de
monstraties, namen echter een zoodanigen
omvang aan, dat de politie zich genoodzaakt
zag een wijziging in de route te bevelen. Bij
het passeeren van den stoet werden zoowel
„internationale" als „Rule Britania" gehoord.
Er werd een groot aantal arrestaties verricht
en tijdens een charge in Jamaicastreet wer
den twee agenten gewond. Aldaar had zich
een stoet van anti-fascisten gevormd, die zich
in rijen van zes voortbewoog, naast den stoet
der aanhangers van Mosley, daarvan ge
scheiden döor een, dikke haag van politie
agenten, den wapenstok in de hand.
Bij Southwardpark Roarl verbrak een stoet
anti-fascisten de afzetting en trachtte uit
een zijstraat komend, met de roode vlag aan
het hoofd, door te dringen tot den stoet. Be
reden politie joeg hen echter uiteen. Dank
zij het dikke politie-cordon, dat hen van
elkander scheidde, konden de politieke te-
'gëhsïanders "echtei niet met elkander slaags
raken.
Tot nu toe zijn zestig personen gear
resteerd in verband met de ongeregeldheden,
die zich bij de demonstratie der zwartheni
den hebben afgespeeld. Achttien personen
werden gewond. Vijfduizend aanhangere van
Mosley hebben gedemonstreerd, die door
2500 politieagenten werden beschermd.
Moskou ziet reeds naar een an
der operatieterrein uit.
Naar aanleiding van het bericht,
dat de Moskousche Centrale God-
loozenraad verleden week besloot
om de groote conferentie van God-
loozen, welke zij in West-Europa
wil houden, op 6 April 1938 te Lon
den te houden, is een geweldige ac
tie in Engeland ontketend teneinde
dit congres te beletten.
Het verzet komt zoowel van Protestant-
sche als van Roomsch-Katholieke zijde. Het
verzet der laatsten is" op het oogenblik het
felste. „The Catholic Times" vermeldde Za
terdag met vette letters op de voorpagina:
„Belet liet Godloozencongres".
Te Moskou heeft men reeds gerekend op
Engelsch verzet, en noemde men subsidiair
Holland of Praag.
Met 7,5 tot 25 procent. - Onre
delijk duur?
Wie de wintel-prijzen van ver
schillende soorten huisbrandkolen
vergelijkt met die van het vorige
jaar, zal terstond een vrij belang
rijk verschil constateeren. De prij
zen, welke de detailhandel voor het
aanstaande winterseizoen in reke
ning brengt berustende op een
prijsovereenkomst zijn over het
algemeen verscheidene procenten
liooger, dan die, welke voor den
winter 19361937 golden.
Kostte, aldus het Hsbl., een hl. brechcokes
in den winter van 1936 f0.85, thans wordt
f 1 in rekening gebracht, nadat in Mei en
Juni van dit jaar de prijs van deze cokes
reeds met tien cents per lil. was verhoogd.
Voor de zgn Belgische qualiteit van de
domaniale mijnen en de Willem Sophie
wordt dezen winter f2.35 per hl. (middel
soort) berekend, tegen f2.20 het vorige sei
zoen. Voor de kleine soort zijn deze prijzen
resp. f2.65 ene f2.45 per hl.
Voor de Limburgsche qualiteit van deze
mijnen zijn de prijzen van beide soorten
Trouw aan het drie-
voudig monetair verbond
Bezetting van
fabrieken verboden
De Fransche ministerraad heeft bij monde
van zijn Minister van financiën een over
zicht gegeven van den finantieclen toestand
van de wisselmarkt, waarbij Minister Bon
net ontkende, dat er eenige reden tot on
gerustheid was.
De begrooting, zeide hij, is in evenwicht
en de 1'inantieeie positie van Frankrijk is
gezond.
Teneinde echter een krachtige steun aan
de wisselmarkt te geven en een terug
vloeiing van gevlucht kapitaal te bevorde
ren, heeft de ministerraad besloten:
Geen controle op de wissel
markt.
1. De regeering bevestigt dat zij volko
men gekant is tegen iedere controle op de
wisselkoersen, de dwang of autarkie, en
haar wensch, trouw te blijven aan de mone
taire vrijheid en aan de politiek, die tot
uiting is gebracht in het driezijdige accoord
tusschen Frankrijk, Engeland en de Ver-
eenigde Staten van September 1936.
Eerbiediging der non-interventie.
2. De regeering zal de buitenlandsche
politiek, zooals deze tot dusver gevoerd jsv
handhaven. In overleg met Engeland wil
zij van de andere landen de eerbiediging
der non-interventie in Spanje verkrijgen.
Verhooging van de productie.
3. De ministerraad stemt in met de ver
klaringen, die de ministerpresident heeft
afgelegd voor de commissie van onderzoek
inzake de productie, en machtigt hem, zoo
wel als den minister van arbeid, den raad
de noodige decreten voor te leggen voor de
toepassing van de conclusies dezer commis
sie tot verhooging van de productie, hetzij
door nationalisatie der ondernemingen, het
zij door aanpassing van de arbejdsbe-
palinfen onder de voorwaarden voorzien in
de wet op de 40-urige werkweek.
Begeering zal geen bezetting van
fabrieken meer dulden.
4. De regeering herinnert alle burgers
aan de noodzakelijkheid van openbare orde
en sociale orde. Zij doet o.a. een beroep op
de werkgevers en de arbeiders, opdat deze
zich niet meer schuldig maken aan onwettig-
De Avro zal vandaag in aanslui
ting op de tweede serie nieuwsbe
richten, dus te ongeveer 11.05 uur
n.m., een verkorte reportage uit
zenden van de plechtige opening
van de schaakmatch tusschen Euwe
en Aljechin, die vanavond in hotel
De Wittebrug te 's-Gravenhage
plaats vindt.
thans f2.15 en f2.45 per hl. en ze waren
het vorige seizoen resp. f2 en f2.25.
De prijs van eierkolen steeg van fl.40 in
1936 tot f 1.50 per lil. in 1937.
Het verschil voor de zgn. industrienootjes
vier, welke veelal voor centrale verwarming
worden gebezigd, bedraagt f3.75 per ton en
kwam van f 15 op f 18.75.
Bij de brechkokes zien we dus in vergelij
king met den prijs van het vorige jaar een
stijging van bijna twintig procent.
De prijsstijging voor de hier ge
noemde antliracietsoorten bedraagt
ongeveer 7.5 pet. De prijs van de in
dustrienootjes vier steeg daarente
gen met 25 procent.
Bij vergelijking van deze prijzen komt m-
willekeurig de vraag op of de vrij aanzien
lijke stijging niet in strijd is met 'de wet te
gen onredelijke prijsopdrijving. Deze wet is
echter eenigen tijd geleden geëxpireerd.
Maar dan is er nog de verklaring van de
regeering, gedaan, nadat het besluit tot
muntdcpreciatie was genomen (September
1936), dat er voor gewaakt diende te wor
den, dat niet de eerste levensbehoeften en
noodzakelijke gebruiksartikelen aan een on
evenredige prijsstijging zuiden worden bloot
gesteld.
Moet nu de prijsstijging der huis
brandkolen, zooals deze zich thans
voordoet, „onevenredig" worden ge
noemd?
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICH1
DE BILT SEINT
Verwachting: Zwakke tot mati
ge. Noordelijke tot Weste
lijke wind, gedeeltelijk be
wolkt, weinig of geen regen
weinig verandering in tem
peratuur.
Verdere vooruitzichten: Waar
schijnlijk droog en zachter
overdag.
Barometerstand hedenmorgen 8 aar 776
heden, zooals schending van collectieve con
tracten of bezetting van fabrieken, die niet
meer geduld zullen worden.
Strenger toezicht op buitenlan
ders.
5. Zij is vastbesloten aan het ageeren van
vreemdelingen op Fransch grondgebied een
einde te maken, en zal strenger toezicht uit
oefenen.
Huismoeders klagen haar nood
bij den minister.
De „Nederlandsche vereeniging van
Huisvrouwen" heeft een adres aan
den minister van Economische Za
ken gericht, waarin naast erkente
lijkheid over de verlaging van de
crisisheffing op boter met 10 cent
per Kg. wordt betreurd, dat door de
gelijktijdige verlaging van de heffing
op margarine met slechts 5 cents
per Kg. welke verlaging inmid
dels tot 4 cent per Kg. is terugge
bracht de margarineverbruikster,
vergeleken bij de boterverbruikster,
in een nadeelig positie is geplaatst.
Terwijl immers op 25 April 1.1. de heffing
op boter reeds met 6 ct. per Kg. was ver
laagd. werd op dien datum de heffing op
margarine met 4 cent per Kg. verhoogd,
zoodat thans door de verlaging der marea-
rineheffing met 4 cent per Kg. de mar-a-
rinegebruikstei denzelfden prijs betr -It
als vóór 25 April, terwijl voor de botc~e-
bruiksters de prijs sinsdien met 16 cr.it
per Kg. is gedaald.
Bovendien is het product, dat de
margarineverbruikster thans ont
vangt, niet meer gelijk te stellen
met de margarine, dié zij vóór 25
April voor denzelfden prijs verkreeg
omdat thans door opheffing van het
menggebod het vereischte, dat de
margarine 10 pet. boter moet bevat
ten, is komen te vervallen.
Er zullen altijd margarine or-
bruiksters blijven.
De vereeniging acht den genomen maat
regel niet gerechtvaardigd, omdat immei-s
vaststaat, dat er in elk geval zekere lagen
der bevolking over blijven, die in verhand
met hunne inkomsten geen boter kum' n
bekostigen, dus tot margarinegebnrV a-
noodzaakt zijn en het toch niet redelijl: s,
de minst draagkrachtigen ten behoeve v n
de zuivelindustrie het zwaarst te bees
ten, door hen een relatief te hoogen rv s
voor een in kwaliteit verminderd product
te laten betalen.
Op grond van het bovenstaande dringt
de vereeniging dan ook aan op herzienmg
van de voor de margarineverbruiksters on
billijke maatregelen.
De hoogere loonen in de mijn
industrie één der oorzaken.
We hebben, aldus het blad, naar het rogee-
ringsstandpunt ten deze gevraagd en daarbij
bleek ons, dat de regeering vooralsnig dr; e
meening niet is toegedaan. Bij de vasls'cl-
ling der prijzen hier te lande dient o.a. ook
rekening te worden gehouden met de prij
zen, die op de internationale markt gelden.
Niet ontkend kan worden, dat de prijzen zijn
gestegen. Verschillende oorzaken zijn daar
van het gevilg.
De betere loonvoorwaarden in het
Nederlandsche mijnbedrijf vormen
één der factoren. De internationale
marktpositie een andere, waarbij o.a.
het tekort, dat blijkbaar in Frankrijk
aan den dag treedt, van beteekenis
moet worden geacht.
Al met al acht de Nederlandsche regeering
op het oogenblik geen termen aanwezig tot
ingrijpen, mocht de prijsstijging ongewensch-
te vormen aannemen door thans nog onbe
kende factoren, dan heeft de regeering in de
contingenteering nog een wapen in de hand
om zoo noodig een verdere verhooging te be
perken.
Men wees ons er intusschen nog op, dat
de winstmarges voor den detailhandel in ver
gelijking met het vorige jaar kleiner zijn
geworden. De verhooging van de prijzen voor
de huisbrandkolen vindt dan ook haar oor
sprong bij de mijnindustrie,
