Japanners rukken
verder op
De duikbootpiraat
opnieuw aan het werk
RTELS
K.L.M. neuswiel-toestel
luchtklaar
KIJKEN is KOOPEN ui CtOECX
Nieuwe deden van terreur
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Amerikaansch schip in nood
Einde der Volkenbonds
vergadering nadert
„Alle volken moeten deelen
in wereldovervloed"
Hevige strijd
in Sjantoeng
Euwc en Aljechin in
hef strijdperk geleid
UJeerbericht
DINSDAG 5 OCTOBER 1937. 81e Jaargang. No. 10381.
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen.
Britsche torpedojager aangeval
len in de Middellandsche Zee
De jager werpt dieptebommen
Naar de Britsche admiraliteit me
dedeelt, is de 1360 ton metende tor
pedojager „Basilisk", die tot het vier
de torpedojagers-flottille behoort gis
terenmorgen voor de Spaansche Oost
kust door een onbekende duikboot
aangevallen.
Het Britsche oorlogsschip, dat ^deel-
neemt aan het toezicht in de Middel
landsche Zee, stelde, naar de Un
Press meldt, op een patrouilletocht
In zijn nabijheid de aanwezigheid
van een ondergedoken onderzeeboot
vast, die kort daarop een torpedo af
vuurde, waardoor de „Basilisk" even
wel niet getroffen werd.
De torpedojager beantwoordde den
aanval met het werpen van diepte
bommen, waarvan de uitwerking
niet bekend is.
Jacht op den roover ingezet.
Volgens een bericht uit Valencia aan het
Spaansche persagentschap, werd de aanval
.van den onbekenden onderzeeër op den
Brit.schen torpedojager gedaan te acht uur
in den ochtend op 25 mijl ten oosten van
JKaap San Antonio.
f Twee Britsche torpedojagers voeren in
noordwestelijke richting en plotseling ver
snelden zij hun vaart en de kustwacht van
San Antonio hoorde drie hevige ontploffin
gen.
De beide torpedojagers voeren vervolgens
in tegengestelde richting en bleven diepte
bommen werpen. Te half drie in den middag
kwamen nog twee torpedojagers en eenige
minuten later waren in totaal zeven Britsche
torpedojagers ter plaatse. Zij verdeelden
zich in twee groepen en met medewerking
,van twee watervliegtuigen zochten zij de zee
af.
Te vijf minuten over half vier steeg een
rookkolom uit zee op in de richting waar
de tweede afdeeling opereerde.
De indruk ie Lenden.
In vlootkringen te Londen wordt verno
men, dat de torpedojager, „Basilisk" door
middel van zijn geluidsdetector erin ge
slaagd was, de aanwezigheid van een on
derzeeër in zijn omgeving te ontdekken,
toen het oorlogsschip werd aangevallen.
Nog steeds is niet bekend, of de tegen
aanval doeltreffend is geweest. Evenmin is
het mogelijk eenige aanwijzing te verkrij-
Nederlander naar
Siberië verbannen
Boor de Sovjets van spionnage
verdacht.
Wij vernemen thans iets naders
omtrent het lot van onzen landge
noot W. de Wit, die kort. geledeni
door de Russische politie gear
resteerd werd. De heer de Wit, zoon
van apotheker de Wit, te Enkhui
zen, werkte in Rusland als inge
nieur, doch werd door de autori
teiten aldaar verdacht van spion
nage.
Thans is hij als dwangarbeider
naar Siberië verbannen.
Nederlandsche sleepbooten varen
uit.
Bij Gherbourg is het Amerikaanstihe
vrachtschip „Nasohba" op een rots
geloopen en in nood geraakt. Het
sclnp was op weg naar Le Havre.
Het is ernstig gehavend, de machi
nekamer en stookruimte stonden al
spoedig onder water.
Behalve de Fransc-he sleepbooten,
die het schip te hulp zijn gesneld,
hebben zich ook de Nederlandsche
sleepbooten „Zwarte Zee" van haar
station Douarnenez nabij Brest en
„Noordzee" van Maassluis, beide
van L. Smit en Co's Internationalen
Sleepdienst derwaarts begeven?
gen omtrent de nationaliteit van den onder
zeeër, die het Britsche schip trachtte te
torpedeeren.
Het bericht van den aanval heeft te Lon
den eenige ontsteltenis en aanzienlijke ver
rassing gewekt. Men had werkelijk het ge
voel, dat, sedert het accoord van Nyon ge
sloten was, de piraten welke verder hun
nationaliteit ook zijn mocht van hun
activiteit hadden afgezien. Dit nieuwe in
cident bewijst evenwel, dat de instelling
van het patrouillesysteem niet alleen een
psychologische bcteekenis had, doch dat de
practische nuttigheid ervan nu duidelijker
is dan ooit.
Het zoeken duurt voort.
Te Londen werd gisteravond medegedeeld,
dat het zoeken naar de onbekende duik
boot, die de „Basilisk" heeft aangevallen,
nog voortduurt.
Uit Gibraltar wordt nog gemeld, dat de
onderzeeër na den aanval snel onderdook.
Het door de K.L.M. in Amerika gekochte
tweepersoonsvliegtuig met neuswielonder-
stel, de Stearman Hammond, dat verleden
week in de werkplaatsen der K.L.M. op
Schiphol is gearriveerd, om door den tech-
nischen dienst gemonteerd te worden, is
gisteren gereed gekomien.
In de hangar van den technischen
dienst, onder de vleugels van de in mon
tage of in revisie zijnde D,C. 3-machines',
staat het kleine merkwaardige toestel, dat
reeds de Nederlandsche registratieletters
P.H.A.P. draagt en dat bij den eersten
aanblik zoowel herinnert aan de „Schelde-
musch" van den constructeur Slot, als aan
de G. 1 van Fokker.
Merkwaardige motorkoeliiig.
Evenals' de „Scheldemusch" heeft de Stear
man Hammond een bestuurbaar neuswiel
en een achter den cockpit geplaatsten mo
tor met duwschroef. Het is een Men&sco-
motor met merkwaardige lucht-koeling, n.1.
door een sleuf, die over den cockpit heen
loopt cn van voren open is, zoodat door
de snelheid van het vliegtuig de lucht van
zelf naar den motor geperst wordt. Het
staartstuk met zijn twee verbindingen naar
de overige fusillage, herinnert sterk aan den
dubbelen staart van de G. 1 De verticale
vlakken zijn echter niet beweegbaar en
doen dus ook geen dienst als richtingroer,
terwijl tusscben deze beide vlakken het
stabilo van het hoogteroer bevestigd is.
De richtingbesturing geschiedt uitslui
tend met de vleugelklappen, de ailerons.
Dientengevolge ontbreekt op de bestuurders
plaats het voetenstuur,
Geheel met de hand bestuurd.
Het vliegtuig wordt geheel met de hand
bestuurd, aangezien men met den volant
zoowel hoogteroer als vleugelklappen kan
bedienen. Met de voeten behoeft men slechts
twee pedalen te bedienen, n.1. een voetrem
op de wielen van het landingsgestel en de
landingsklappen aan de vleugels, waarmede
de landingssnelheid aanzienlijk kan worden
geremd.
Met den volant, waarmede men de ailerons
bedient, bestuurt men tegelijkertijd het
neuswiel, zoodra het toestel aan den grond
rolt. In den kleinen cockpit zijn de 2 com
fortabele bestuurdersplaatsen naast elkaar
aangebracht, zoodat de leerling en instruc
teur naast elkaar zitten in een geheel geslo
ten cockpit, die van dubbele besturing is
voorzien.
Vandaag zal de stearman hammond,
waarin op het instrumentenbord nog een
boch(aanwijzer moest worden aangebracht,
proefdraaien en morgen door Ir. A. G. von
Baumhauer van den rijksluchtvaartdienst op
zijn luchtwaardigheid worden gekeurd.
Wanneer alles in orde is en zich geen
onvoorziene moeilijkheden voordoen, zal
Donderdag voor de eerste maal door de KLM
met de Stearman Hammond gevlogen wor
den, waarschijnlijk door den chef van den
vliegdienst der K.L.M., dein heer Adler.
POLITIEKE MISDAAD IN WARSCHAU.
In een der hoofdstraten van Warschau
hebben onbekenden uit een taxi geschoten
op een lid der nationale partij, genaamd
Ryck, die, door twee schoten getroffen, zwaar
gewond rneenzeeg. De misdadigers konden
ontkomen. De politie vermoedt, dat hier van
een politiek en misdaad sprake ia,
Resoluties over het raadplegen
van niet-leden.
De achttiende zitting van de Volkcnbonds-
assemblee nadert haar einde, en zal heden
avond uiteengaan na de agenda te hebben
behandeld. Het eenige onverwachte, dat zich
nog zou kunnen voordoen, zou kunnen ont
staan in de onderhandelingen in de com
missie van 23, die de Chinecsche zaak be
handelt.
De subcommissie van redactie is bij wij
ze van spreken ononderbroken bijeen.
De begrootingscommissie heeft
goedkeuring gehecht aan het inwil
ligen van een crediet ten bedrage
van twee milïioen Zwitschersche
francs, dat gevraagd is door China
ter bestrijding van epidemieën cn
om den vluchtelingen te hulp te ko
men vofgens het plan, dat de gezond
haidscoïnmissie van den Volkenbond
zal uitkerken.
Hervorming handvest.
Do assemblee is gisterenmiddag in ple
naire vergadering bijeengekomen onrier
voorzitterschap van den Aga Ivhan.
Een begin werd gemaakt met de bestu
deering van de ontwerp-resolutie, ingediend
door d<e commissie voor d'e toepassing van
de beginselen van het handvest naar aan
leiding van de Chileensche voorstellen tot
het raadplegen van niet-leden over hervor
ming van het handvest.
De vertegenwoordiger van de Sovjet Unie,
Litwinof, zeide, dat hij twijfelde aan de doel
treffendheid van de voorgestelde actie en
dat hij zich van stemming zou onthou
den.
Aangezien geen enkele redenaar zich meer
aanmeldde, verklaarde de Voorzitter, dat de
resolutie was aangenomen, waarbij de Sov
jet Unie zich van stemming onthield.
Vervolgens werd de ontwerp-resolutie,
welke door de commissie van 28 op voorstel
van Argentinië was aangenomen door de
Assemblee besproken. In deze resolutie
wordt voorgesteld dat ingeval van oorlog
of dreigenden oorlog d_ staten, welke geen
lid zijn van den bond zich verbinden door
verdragen van Parijs of Rio de Janeiro voor
het aanwenden van pogingen tot behoud
van den vrede. De vertegenwoordiger van
Chili steunde dit voorstel. Het voorstel
werd zonder debat aangenomen.
Britsche Lahour-conferenlie ge
opend.
De zeven en dertigste jaarlijkschë confe
rentie van de Engelsche Labour partij is
gistermorgen te Bournemouth geopend door
den voorzitter, Hugh Dalton. Tusschen de
zes en zeven honderd gedelegeerden zijn
bijeen gekomen ter behandeling van de om
vangrijke agenda.
In zijn openingsrede zeide Hugh Dalton,
dat de wapenen, hoe machtig en noodzake
lijk zij ook zijn, nooit eenige oplossing bren
gen en dat zij moeten samengaan met een
buitenlandsche politiek, die een nieuw le
ven in den Volkenbond zal blazen en we
derom eerbied zal wekken voor het inter
nationale recht. Spr. erkende dat in den
huldigen, ernstigen toestand Groot-Brittan-
nië machtig gewapend moet zijn, daar het
anders rechtstreeksche en onmetelijke ge
varen loopt. De wapenen echter, zoo zeide
hij, moeten samengaan met een oprecht
aan alle volken gedaan aanbod tot het op-
ma,ken van een inventaris der wereld rijk
dommen cn tot vaststelling van gelijke ge
legenheid voor alle naties om te deelen in
den wercldovervloed op voorwaarde, dat
opniew de vreedzame procedures aanvaard
worden voor de regeling van alle internatio
nale geschillen en een internationale over
eenkomst tot stand komt over een drasti
sche en progressieve vermindering der na
tionale bewapeningen.
Met algemeene stemmen nam de confe
rentie vervolgens een resolutie aan, waarin
uiting wordt gegeven aan afschuw over den
Japanschen aanval op China en waarin de
Britsche burgers worden opgewekt te wei
geren Japansche goederen te koopen.
CHINA
Langs hot geheele front in en bij Sjang
hai rukken de Japansche troepen lang
zaam op. Zij drijven de Chineezen terug
uit de stellingen tusschen de Pangpoe en
Lotien, drie kilometer ten westen van den
weg naar Sjanghai.
Van het Noordelijk front wordt gemeld,
datq bij de stad Tehtsjau, in de provincie
Sja"4oeng hevig gestreden wordt. Volgens de
Japanners is genoemde stad reeds door
hen ingenomen.
De Japansche autoriteiten te Peiping
hebben een ontwerp voor een nieuw be
stuur in Noord-China uitgewerkt. Volgens
dit ontwerp zullen de „commisies tot hand
having van den vrede", die, zooals beleend,
te Tientsin en Peiping door de Japanners
waren ingesteld, vervangen worden door
één centrale commissie voor het geheele
gebied van Tientsin tot Peiping. Deze zal
samengesteld worden uit Chineesche le
den der thans bestaande commissies.
Domei meldt uit Tokio, dat de Mikado
gisteren den Sowjet-ambassadeur Sla-
voetski een lunch heeft aangeboden.
De gevangenhouding der broeders
in arist en.
Uit Japansche bron wordt gemeld, dat
gisteren militaire operaties zijn begonnen
tegen de ongeregeld Chineesch troepen, die
nog drie maristen als gijzelaars gevangen
houden. Naar men weet, zijn deze operaties
langen tijd uitgesteld, daar men vreesde,
het leven dezer geestelijken in gevaar te
brengen. De Japansche autoriteiten verkla
ren, dat het onmogelijk is langer té wachten.
Japansche vliegtuigen hebben strooibiljetten
uitgeworpen, welke in het Fransch gesteld
zijn, en waarin wordt medegedeeld, hoe de
gijzelaars zich moeten gedragen om zich
zoo goed mogelijk te beveiligen.
„Ik zal mijn laatste druppel
schaakbloed storten", zegt Al
jechin.
EUWE BEGINT MET WIT.
In één der zalen van hotel Witte-
brug te 's Gravenhage,, vond gister
avond in tegenwoordigheid van tal
van autoriteiten de officieele ope
ning plaats van de revanche-match
om het wereldkampioenschap scha
ken tusschen Euwe en Aljechin.
De minister van Onderwijs, Kunsten cn
Wetenschappen, Prof. Slotemaker de Bru
ine, wees in zijn toespraak op de betecke-
nis van dezen kamp. Deze wedstrijd is be
langrijk, omdat voor beide spelers een zeer
groote concentratie noodig is, een geestes-
dicipline van beteekenis, welke beide spe
lers niet kunnen ontberen,
Spr. twijfelde er niet aan of in dezen
kanip zal zich een strijd ontplooien van
groote waarde, welke niet alleen voor de
beide kampioenen en voor de schakers,
doch voor het geheele Nederlandsche volk
van groote beteekenis is.
Hierna verklaarde Prof. Slotemaker de
Bruine de revanchematch tusschen Euwe
en Aljechin officieel voor geopend.
Nadat de muziek de Marscillaise en het
Wilhelmus ten gehoore had gebracht, voer
den nog tal van spreker het woord, o.a.
Euwe en Aljechin zelf.
Zich tot Aljechin wendend, con
stateerde Euwe, dat beider verwach
tingen voor deze match niet dezelf
de konden zijn. Toch hoopte Euwe,
dat ook thans de goede vriendschap
zou bestendigd blijven en vooral ook,
dat er fraaie partijen zouden worden
gespeeld. De verplichting, die op mij
rust, zoo besloot Euwe, is niet min
der zwaar dan twee jaar geleden, en
ik zal mijn uiterste krachten inspan
nen om het tot een goed einde te
brengen.
Aljechin verklaarde met genoegen voor
deze match weer noor Nederland te zijn ge
komen, ondanks het feit, dat hij in dit land
zijn titel had verloren.
Uw woorden, aldus Aljechin tot
Euwe', hebben mij diep getroffen en
ik zal deze nooit vergeten. Ik kan
slechts herhalen wat ik twee jaar ge
leden gezegd heb: als het mij niet
gelukt den titel te heroveren, wensch
ik de schaakwereld met dezen we
reldkampioen geluk. Maar het zal de
strijd van mijn leven worden en ik
zal mijn laatste druppel schaakbloed
geven om te overwinnen.
Aan het slot van deze plechtigheid werd
de loting verricht. Mr. Levenbach had een
witten en zwarten pion in de handen. Alje
chin koos als gast en bleek den zwarten pion
te hebben genomen.
Euwe speelt dus de eerste pari ij, welke
hedenavond in den Dierentuin te 's-Graven-
hage om 18.30 uur zal aanvangen, met wit.
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT!
Verwachting: Matige tot krach
tige, later afnemende
Noordelijke tot Noordwes
telijk, wind, gedeeltelijk be
wolkt, weinig of geen regens
weinig verandering in tem
peratuur.*
Verdere vooruitzichten: afne
mende wind en opklarend.
Barometerstand hedenmorgen 8 nnr 778
Doet Uw jonge hennen
jitgroeien tot krachtige
en goede legsters door
Bertels' Kunstkorrel
Volledig dagrantsoen.
Indien niet ter plaatse verkrijgbaar
geschiedt levering door de tabriek
ongefrankeerd onder rembours
pf na bestelling per postwissel.
5 KG 10 KG 50 KG
Bertels' Kunstkorrel B (vastzittende
kippen) f. 0.90 1.50 5.75
Ratio Superstandaard Kunstkorrel
(losloopende kippen) f. 5.20
Oliefabrieken Afd. Kunslkorrel, Amsterdam
Olie-pijpleiding opgeblazen
Arrestaties
Vliegtuigen
en Jaffa.
duren voort.
boven Jeruzalem
Volgens nog niet bevestigde be
richten is, naar Havas meldt, een
aanslag gepleegd op de petroleum-
pijpleiding in Transjordanië. De
leiding zou opgeblazen zijn. Naar
verluidt zijn de daders gevlucht, na
de telefoonlijnen te hebben ver
nield. Op het oogenblik is het in
Jeruzalem kalm, doch er zijn aan
duidingen, dat daden van geweld,
gelijk aan die van het vorig jaar,
weer kunnen beginnen. De telefoon
leiding langs den grooten weg van
Jeruzalem naar Jaffa is vernield en
op de werklieden, die de lijnen
herstelden, werden schoten gelost.
De Britsche autoriteiten hebben scherpe
vermaningen tot de bevolking gericht De
politie blijft op haar hoede, patrouilles cir-
culeeren door de hoofdsteden van Jeruza
lem en Jaffa en vliegtuigen vliegen op
geringe hoogte boven de steden. Vele aan
hangers van den Moefti zijn wederom gear
resteerd, terwijl de Moefti zelf nog in de
moskee van Omar blijft. De Arabische han
delslieden zetten hun partiële staking voort.
Protest van Syrië.
Het Syrische comité voor de verdediging
van Palestina, dat in Damascus zetelt, heeft
een protest gericht tot de Arabische vorsten
van Egype, Irak, Jemen en de Hediaz tegen
de buitengewone gestrengheid der maatre
gelen, die de Britsche regeering te Jeruza
lem heeft genomen. Ook de Britsche minis
ter van Koloniën de I-Iooge Commissaris te
Jeruzalem en de secretaris-generaal van de
Volkenbond zijn van dit protest in kennis
gesteld. Bij de Britsche regeering wordt erop
aangedrongen, dat zij het Palestijnsche
vraagstuk zal oplossen op een wijze, die in
overeenstemming is met de rechten van het
Arabische volk.
Enorme palingvangsfen
in het IJsselmeer
De laatste dagen zijn in het IJsselmeer
enorme palingvangsten gedaan. Duizenden
ponden paling kwamen ter vischafslag, er
was zelfs een dag, dat de aanvoer aan de
Vischafslag te Wieringen 45.000 pond be
droeg.