iMlt
Ooggetuigeverslag van
de vliegramp in Indië
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Japan's weigering
vrijwel vast
De laatste concessie
Italië
aan
Stroom van Italiaansche
troepen naar Lybië
Onrast in Egypte
KIJKEN is KOOPEN u CLOECK
Botsing in de lucht
Feest verstoord door
luchtgevechten
DONDERDAG li OCTOBER 1937. Sle Jaargang. No. 10392.
Uitgove der N.V. v.h. Trapman Co. ScHogen
T 13 verdween bij tweede daling onder water
Uit Soerabaja vernam Aneta het eerste
verslag van een ooggetuige van de ramp:
Het ongeluk vond plaats om 22.15 uur
Ja va-tijd. Het weer was zeer slecht en liet
ziciht diermate, dat er blind gevlogen moest
worden. Daarom besloot men, een noodlan
ding te maken. Deze gelukte echter niet ge
heel en de T 16 kwam in de modder terecht
De bemanning van de T 16 zag de
T 13 op honderd meter afstand op
het water dalen, kort daarna weer
opstijgen en vervolgens neerploffen.
De T 16 schoot toen liöhtkogels af om
de kust te alarmeeren. De beman
ning waadde door het water en vond
een visschers prauw, waarmede zij
zich naar het wrak begaf om hulp
te bieden. Dit bleek echter niet mo
gelijk te zijn.
De zeildoeken wanden van de verongelukte
T 13 werden vruchteloos door de ter hulp
geschoten bemanning van de T 16 met pen-
nemessen bewerkt.
Eerste officier-vlieger
M. Vethake.
Daarna werd overwogen, te trachten,
den staart van liet vliegtuig met een
bijl af te kappen, Dit moest echter
worden ontraden, aangezien het
wrak dan zeker met water zou vol-
loopen, zonder dat er mogelijkheid
van redding voor de inzittenden be
stond.
Het wrak overeind gezet.
De duisternis was een belemmering om
verder iets te doen, waarop de T 16 de
marine te Soerabaja inlichtte. Van Soera
baja uit zijn toen de „Rigel" en de mijnen
veger „Pollux" naar de plaats van het on
geluk vertrokken. De „Pollux" heeft onmid
dellijk pogingen in het werk gesteld om
het wrak overeind te zetten. Toen dit gelukt
was vond men eerst het lijk van den offi
cier van den mari nestoom vaart dienst TJur-
banus, daarna die van de inzittende korpo
raals en vervolgens de anderen. Vermoede
lijk zijn geen andere slachtoffers in het
wrak aanwezig.
De ooggetuige verklaart, dat de T 16
slechts weinig beschadigd is. De T
13 echter is reddeloos beschradigd.
De verongelukte T 13.
Van de T 16 is alleen het onderstel
zwaar verbogen. De T 13 vormt een
ravage.
De lijken waren geheel verminkt.. Zij zijn
eerst geborgen in de loodsen te Brondong,
waar de visschers hun feesten plegen te
vieren.
De plaats waar de ramp is geschied, ligt
circa 1 kilometer van de kust verwijderd
tegenover de plaats waar het monument, is
opgericht ter nagedachtenis aan de schip
breuk van „van der Wijck".
De resident van Bodjonegoro verklaarde
aan Aneta, dat hij zich om 10.30 uur onmid
dellijk naar de plaats van de ramp heeft
begeven vergezeld van den assistent-resi
dent van Lamonga-n en Toehan en verschei
dene Inheemsche bestuursambtenaren. Het
toestel, zoo verklaarde hij is recht benoorden
Brondong, eenige kilometers uit de kust,
neergestort. Visschers waren onmiddellijk
met prauwen uitgevaren om hulp te verlee-
nen.
De noodlanding welke de T-16 maakte,
had een normaal verloop en slechts even
schuurden de drijvers, over de Karang (ko
raalbank). Later arriveerden vrachtauto's
met hulpmansclïappen uit Soerabaja, bene
vens reserve-drijvers. Deze laatsten behoef
den echter niet te worden gemonteerd.
Het bergingswerk
Aneta verneemt nader: Bij het. met
kracht aangevangen bergingswerk
is het wrak van het verongelukte
marinevliegtuig T 13 langszij van dc
„Rigel" gebracht. Het wrak steekt
nog ten deele onder water, docih in
zoodanige positie dat verscheidene
slachtoffers geborgen konden wor
den, o.a. de officier van den marine
stoomvaartdienst, H. Uurbanus, de
sergeant-vlieger P. Spronk, de korpo
raal-telegrafist F. H. Plevier en één
der overige leden der bemanning,
wiens naam nog niet bekend is.
Via Brondong werden de lijken met am
bulance-auto's naar de centrale burgerlijke
ziekeninrichting te Soerabaja vervoerd.
De pogingen tot berging worden voort
gezet.
De begrafenis van de verongelukten zal
op een nader te bepalen tijdstip plaats
vinden, doch in ieder geval niet voor Vrij
dag a.s.
Een commissie tot onderzoek zal zeer
spoedig worden ingesteld.
Autoriteiten en hulp der marine zijn
aanwezig.
De conferentie der negen
Kapitein-luitenant ter zee H. 6. de Bruyne,
chef van den Marineluchtvaartdienst te
Soerabaja.
Vlaggen halfstok.
De ontsteltenis, welke te Batavia gewekt
is door het bekend worden van de ramp
met de T. 13, was allerwege zeer groot.
In velband met de ramp van de T. 13
hangt van verschillende gebouwen de vlag
halfstok.
Sergeant vlieger P. Spronk»
Korporaal-telegrafist T. H. Plevier.
Non-interventie-commissie zal
nog eenmaal een poging doen
om het vrijwilligers-probleem
tot oplossing te brengen.
Naar in goed ingelichte kringen
te Londen verlui,^ kan worden
verwacht, dat het non-interventie
comité nog deze week, waarschijn
lijk Zaterdagmorgen, bijeen zal wor
den geroepen, om zich over de vrij-
willigerskwestie uit te spreken.
De tegen Zaterdag vastgestelde bijeen
komt van de niet-inmengingscommissie,
welke zal beraadslagen om binnen den
kortst mogelijken tijd de terugtrekking van
buitenlandsche vrijwilligers uit Spanje tot
een goed einde te brengen, wordt
in welingelichte Engelsche kringen voorge
steld als het eerste resultaat der bespre
kingen, die de laatste 48 uur zijn gehouden
lusschen Parijs en Londen na de ontvangst
van de jongste Italiaansche nota.
Het is waarschijnlijk, dat lord Plymouth
reeds hij de opening der zitting de aandacht
van alle delegaties zal vestigen op de zeer
ernstige inconvenicnten, welke zouden ont
staan, wanneer de beraadslagingen het ver
tragend karakter zouden herkrijgen,, dat
eertijds verhinderd had om tot een oplossing
te komen.
De aldus genomen beslissing geeft vol
doening aan het Italiaansche standpunt ter
zake van de procedure.
Men wil dan ook hopen, dat Rome er op
gesteld zal blijken de waarde der voorge
stelde methode te rechtvaardigen door ac
tief samen te werken aan het snelle resul
taat, dat Parijs en Londen zich voorstellen.
Men hoopt ook bij de Russen denzelfden
wil om tot een oplossing te geraken aan te
treffen.
Maatregelen voor het geval van
een mislukking.
De maatregelen, welke door Engeland en
Frankrijk in gemeen overleg zouden kunnen
worden genomen, indien deze laatste verzoe
ningspoging vergeefsch zou zijn, zal onder
werp blijven uitmaken der diplomatieke be
sprekingen, welke tusschen Parijs en Londen
worden gevoerd zonder dat de onder oogen
geziene eventualiteiten worden gepreciseerd.
Men blijft van meening, dat slechts het ge
val, dat men de mislukking der niet-inmen-
ging zou moeten erkennen, wettig zou zijn
om de contractanten van hun verplichtingen
te ontslaan.
Eden heeft gisterenavond den Franschen
ambassadeur ontvangen om hem op de hoog
te te stellen van den gehouden ministerraad.
Wiel van vrachtauto
over het hoofd
Meisje in ernstigen toestand
naar ziekenhuis vervoerd.
Omstreeks 1 uur gistermiddag geraakte
het 15-jarig meisje F. C. G. uit de Obrecht-
straat te 's-Gravcnhage in de Javastraat on
der een haar passeerende vrachtauto. Een
der achterwielen van den wagen, die be
stuurd werd door den 36-jarigen chauffeur
M. J. V. te Rotterdam, ging het ongeluk
kige kind over het hoofd.
De geneeskundige dienst vervoerde haar
naar liet ziekenhuis aan den Zuidwal, waar
zij is opgenomen.
Haar toestand het meisje heeft ver
moedelijk een schedelbasisfractuur en heeft
veel bloed verloren is zeer ernstig.
„Wij loopen er niet in," is de
stemming te Tokio. Opzeg-
ging van het verdrag ingeval
van sancties.
In Japansche diplomatieke kringen
acht men het zeker, dat Japan niet
aan een mogendhedenconferentie zal
deelnemen.
Men geeft daarvoor de volgende redenen:
1. Daar Japan zich uit Genève terugge
trokken heeft met de bedoeling niet meer
aan politieke Volkenbondsbesprekingen
deel te nemen, kan het niet medewerken
aan een conferentie, die op initiatief van
den Volkenbond bijeengeroepen wordt.
2. Wegens redenen van prestige en nationale
eer kan Japan niet deelnemen aan een
conferentie, die wordt bijeengeroepen uit
kracht van een verdrag, dat het geacht
wordt te hebben geschonden.
3. Het aanvaarden van de uitnoodiging
zou beteekenen, dat men erkent, dat het
negenmogendhedenverdrag op de tegen
woordige omstandigheden van toepassing
is, waardoor de nadruk zou worden gelegd
op het onregelmatig karakter van de Ja
pansche actie in China, die immers in strijd
met het verdrag wordt geacht.
Japansche diplomaten voegen hieraan toe,
dat het inderdaad voor Japan moeilijk is
deel te nemen, vóór het heeft beslist over de
politiek, die ten opzichte van China gevoerd
moet worden ter regeling van het conflict.
Men is van meening dat het verdrag moet
verdwijnen, doch niet door onmiddellijke
opzegging. Japan zou slechts tot opzegging
overgaan, indien de conferentie zou beslui
ten tot het toepassen van sancties tegen Ja
pan of dat land tot aanvaller zou stempelen.
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBER1CHT
DE BILT SEINT.
Verwachting: Meest matige Wes
tel ij ke of Zuidwestelijke
wind, half tot zwaar be
wolkt of betrokken, toene
mende regenkans, zelfde
temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Toene
mende regenkans'.
Barometerstand hedenmorgen 8 oor 771
GROOTE CREDIETEN VOOR
BEWAPENING VERLEEND.
De stroom van Italiaansche troe
pen naar Lybië houdt aan.
Gisteren heeft het stoomschip
Roma" met twee bataljons infante
rie aan boord de haven verlaten.
De plaats van bestemming dezer
troepen is niet bekend, zegt Un.
Press.
Twee andere troepentransport
schepen zouden naar het heet,
voor Lybië bestemd zijn, nX de
„Caffaro" dat een machinegeweer-
infanterie bataljon aan boord heeft
en naar Bangazi zal vertrekken en
de „Cagliari", welk schip af deelin
gen van het 85ste infanterle-bataljon
aan boord heeft, welke voor Tripo
lls zijn bestemd.
De laatste dagen zijn in totaal
11000 man Italiaansche troepen
naar Libye getransporteerd, waar
zich thans ongeveer 50000 man
moeten bevinden.
Het bericht, dat de generale staf van de
divisie Cirene gisterenavond naar Tripolis
is vertrokken, heeft verbazing gewekt. Bo
vendien zijn nog vierduizend man naar Li
bye vertrokken, waardoor de sterkte van het
garnizoen aldaar is gestegen tot vier divi
sies.
Havas meldt uit Cairo, dat het Egyptische
kabinet een supplementair crediet, ten be
drage van 1.150.000 p. heeft toegestaan voor
de onmiddellijke vorming van drie nieuwe
bataljons infanterie, elk zeven honderd man
sterk.
Bovendien zal de minister van oorlog acht
tien nieuwe militaire vliegtuigen aanschaf
fen.
Met spoed wordt de aanleg voortgezet van
militaire wegen, zooals in het Engelsch-
Egyptisch verdrag zijn voorzien.
De pers wijdt nog steeds aandacht aan de
versterking van Italië's garnizoenen in
Libye en speciaal aan de jongste berichten,
volgens welke de Italianen in Djebel Akhdar
nabij do grens van Solloem, een militaire
luchtbasis hebben aangelegd.
boven Anna Paulowna
Vliegtuig maakt noodlanding.
Toen gistermorgen om even half 12 een
vijftal Fokker-vliegtuigen van De Kooy in
escadrille-verband boven Anna Paulowna
vloog, kwam bij het wisselen der formatie
de F. 8 in aanraking met de daarvoor vlie
gende E 10 Door don rechter vleugel van de
E 8 werd het staartstuk van de E 10 ernstig
beschadigd, zoodat de bestuurder van dit
toestel, de sergeant-vlieger Herter, zich ge
noodzaakt zag in glijvlucht te dalen. Hij
maakte op het 2 K.M. verder gelegen wei
land van den heer A. v. d. Berg aan de Mo
lenvaart een noodlanding, waarbij het vlieg
tuig over den kop sloeg en op den boven
kant der vleugels kwam te liggen. De be
stuurder bleef ongedeerd.
Behalve het staartstuk waren ook de lin
ker vleugels gebroken, terwijl van de propel
ler een der vinnen was afgeknapt.
Door personeel van De Kooy werd het
vliegtuig gedemonteerd en naar De Kooy
vervoerd.
De E 8 die het Ongeluk veroorzaakt had
en slechts aan den rechter vleugel was b&
schadigcl, kon het vliegveld nog bereiken.
SPANJE
Hevige strijd boven Saragossa.
Tal van toestellen neergehaald.
Terwijl te Saragossa het feest
„van het ras" en van O.L.V. del Pi-
lar door de nationalisten gevierd
werd, werd bij en boven de stad het
grootste luchtgevecht geleverd, dat
de burgeroorlog tot dusverre ge
bracht heeft.
Tegen 8.40 uur naderden verscheidene re-
geeringsvliegtuigen, waaronder 10 bombar
dementstoestellen, de stad. Op eenige kilo
meters afstand werden zij aangevallen door
talrijke escadrilles rechtsche jagers, boven
het dorp Pastriz.
De strijd duurde vijf kwartier.
Omstreeks den middag werd mede
gedeeld, dat dertien regeeringsvlieg-
tuigen in brand waren geschoten of
binnen de rechtsche linies hadden
moeten dalen en dat zes andere met
moeite het terrein der regeerings-
troepen hadden kunnen bereiken.
Toen zich tegen 15 uur de processie
opstelde, werden opnieuw vijande
lijke toestellen waargenomen. Dit
maal werd boven de stad gevochten.
Zeven aanvallers werden neerge
schoten, vijf andere toestellen getrof
fen.
In den sector ten Zuiden van Madrid blij
ven de regeeringstroepen hun stellingen
langs den weg naar Estremadura verbete
ren. De rechtschen moesten zich terugtrek
ken en ook een tegenaanval hunnerzijds
mislukte. Ook in den sector van Caraban-
chel hebben de rechtschen na een aanval
der regeeringstroepen eenig terrein verlo
ren. Een aanval der troepen van Franco
op het onlangs door de linkschen veroverde
Usera werd afgeslagen.
Van het front van Asturië wordt door een
verslaggever van ITavas gemeld, dat de
rechtschen belangrijke operaties hebben on
dernomen ten zuiden van den weg van Can-
gas de Onis naar Arriondas, waardoor een
groot gebied in hun bezit is gekomen. Na
vaak moorddadige gevechten hebben dc
troepen onder generaal Davila verscheidene
hoogten en tal van dorpen bezet.