A
AJógaAe
Tusken mal en vroed
Concentratie van Gasfabrieken
AKKERTJES
Ingezonden
Z.WA&T o*
D.E./n DE pijp.
Tweede blad
"AKKERTJES
verdrijven die HOOFDPIJN.
LANGEN DIJK
Vrijdag 19 November 1937
Leeft Vondel nog, na drie eeuwen dood
te zijn? Dat vroege ze venochend in de Til-
legraaf. Je kenne Vondel toch wel, die
man van die kousewinkel, die in zen vraie
taid versies maakte, en later die heele kou
setroep oproódde, en allien van zen ver-
siesmakerai leve wou, en oplesten van arre-
moed en op en stik en dood in de bank
van liening terechtkwam as kentoorskrai-
ver of zok of zain? Die gane ze nou eere,
omdat ie driehonderd en vaiftig jaar le
den 'op deuze dag op de wirreld kommen
is. Ze hewwe der dat ie leefde twei en ne
gentig jaar de taid voor had, maar toe
hadde ze meer tuur op de oóstindische kom-
penie en hadde ze der gien taid voor. Von
del dat was ok die man, die zaid heb van
waar wordt oprechter trouw den tusken
man een vrouw ter wereld ooit gevonden.
Dat was vanzelf in zain taid wel goed,
toen wazze der nag vrouwe en moeders, die
der béébaai of en toe ers op er skoöt nam-
me. Nou ok wel, maar der benne nou ok
een barre brad, die doene et gien meer,
want aars mocht de sigaretteask op et hou-
fie van Jantje valle. Ja, maar afain, die
Vondel den. Is ie dood of leeft ie nag? Nou,
zaide Vondel gustereivend en hai kwam
klokslag twalef uur bai main et klompe-
hossie instoetelen, je breggie is wel glad,
maar deer wou ik toch wel ders een taidje
over lollepotte. En hai keek metien nei et
panjje tuutmellek, dat nag op de kachel
sting te pruttelen. Overskot van et los
bandig leven ei. Et wier main te koud, in
et Vondelparrek, ik docht komtan, ik neem
de tred ers an en ik gaan op Skagen of. Jai
benne alle dage langs de weg, je hoore wel
ders wat. Hoe is et opheden in de wirreld?
Is ie nag altaid een speeltoneel en kraige
ze allegaar nag er deel? Nou, ik gaf em een
kompie tuutmellek en ik zaide, ja, wat zei
ik zegge ei? Een speultcneêl is et nag wel,
maar allegaar ons deêl kraige we gien meer
Der ben opheden een paar houfdrolspeul-
ders en de rest is figerasie, die doene miee
voor spek en boone. Zoo, zaide Joost, en hai
skoof zen klotje ders recht, maar in die
driehonderd jaar ben ze toch wel anleerd?
Ik heb ers skreven van Palennedes of de
vermoorde onnozelheid, dat ,was op Jan van
Oldebarneveld, die zen rechters wazze om
kocht en die hewwe em een koppie klainer
make lei ten. Och, zaid ik, en toe wou ik zien
leite dak men Frans ok nag ken, lm Osten
nichts neues, hé? En de Leeuwendalers den,
zaide Joost, dat ik skreven heb, an et end
van de tachtigjare oorlog bai de vrede van
Munster, dat mooie vredesgedicht? Nei
zaid ik, dat zou niet best meer gaan. Op
heden ben der gien oorlogsverklaringe
meer, maar in et zelfde uur dat de gezante
van twei lande samen zitte te smikkelen op
een galadenéé en zeggen dat ze zoo groot
van mekaar houwe, worre ze in de lande
bai bossies opruimd.
Gien oorlogsverklaring en gien vredes
traktaat, dus vredeszange is ok niet noodig.
Dan hew ik ok nag maakt, zaide Joost, van:
als 't gemeen U roept, bezorg het als Uw
eigen, hoe staat et deer mee. Nou, zaid'ik,
dat skikt nag al. Oftig lees je in de krant
van een burregemeister of een aar houg beist
die zen aigen over de gemeenskipsgelde ont-
fürmt of et zen aigens benne. Vondel glaimde
in zen beerd. Zoo zaidie, nou den zei ik weer
ders een hekeldicht skraive, maar van de
roskam. Ken je doen zaid'ik, maar in deuze
hoek heb de Ska'erkrant aars et allienrecht
van de roskam oor. Keiante vlugge en nette
painlooze behandeling. Deer is jouw rommel
pot in et hanekot niks bai. Der blaif niet
veul over, zaide Vondel. Een Sinterklaas
versie as propaganda voor et oorlogsspeul-
goed dat ze nou weer in de winkel verkoupe,
of net as Klungel Dooretbosch en meheer
Wanneer Gij aan hoofdpijn lijdt, probeer
dan eens een "AKKERTJE". In minder dan
10 minuien is Uw arm hoofd dat Ge dacht
dat barsten zou, volkomen vrij en Ge kunt
weer met lust Uw bezigheden hervatten.
"AKKERTJES" bevatten een bijzonder
poeder, zeer werkzaam en toch onschadelijk
voor de gezondheid zij lasten maag, hart
noch nieren aan. De cachet-vorm heeft
het groote voordeel, dal men niets proeft.
Het zijn vlugge afdoende pijnstillers in
gevallen van Hoofdpijn, Migraine, Kies
pijn, Spierpijn, Zenuwpijn, Neuralgie,
Vrouweupijn en Rheumatische pijnen.
Waarom toch langer lijden dan noodig!
Overal verkrijgbaar. Per 12 stuks 52 cent.
Volgens recept *on Apotheker Dumonf
AKKER.CACHETS
Hofspcen over onverslaitbaar poepenboezele-
goed, of wangesmcer voor de frollie, deer is
meskien nag wel areve graipstuiver mee te
verdienen. Óf puntdichte, deer ben ik ok
altaid speekseljist in weest. Weet je dat van
die boer, die ik vroeg of ik mecraie mocht,
en weer ik van wist dat ie zen hockelinge
wel ders in zen buurmans waid joegde, en
die zaide van al, as ik op staande voet een
versie maakte? Nei zaid ik, Nou ik zaide,
zai Joost: Ik zal me op deez' wagen
wagen, die zal mij naar Leiden leiden. God
zal hem met plagen plagen die hun vee op
een anders weiden weiden. Nou zaid'ik die is
goed. Ik wou da'k ok zok make kon. Je
most me ders reide Joost. Kaik es ei, der
benne een paar burregemeisters in de buurt,
en die magge me niet. Net as Uilespiegel ze
ker, zaide Vondel, je zelle et er nei maakt
hewvve. Dat week ik niet zaid'ik, ik heb wel
ders skreven over de raaszittings, maar al
taid in et gnappe, maar ze laike toch wel op
de non, en as ik men kool en men piepers
en al die are dinge die ik opheden verkoup
zien leit, den loupe ze weg. En ik neem toch
altaid mooie houdings an, as ik kom. En...
hé... weg was heele Vondel, Joost mag wete
weer nei toe. Maar op tafel lag een briefke,
en deer had ie op skreven: „Steeck veeren
en steeck pluymen op 's Magistraten Iloet,
wil nimmer sulles versuymen, so doen sy U
veel goet, 't Is al verloren pine, Als ghy se
laeken gaat, Dan sult ghy niets verdienen,
en beedlen op de straat". En toen zaide Me-
raik: Wat weerlicht, heb meheer Blaeser nog
gien warreme diesek genog. Bai tafel in sleip
valle, et kost maar licht. Vort, te bed. Nou
dan, den gaan je ei? Maar vendaag was ik
in Amsterdam, en et stambeeld van Vondel
lachte nei men. En ik gaf em een knipoogie.
Twei ziele, gloend anecn gesmeed, in lief en
leed verbonden...
Nou de groete, ok van Meraike, Jasper.
DE R.C.C. EN HET STOPCONTACT.
Geachte Redactie,
Zou ik niet onze „Schagor" te hulp roepen
als ik er behoefte aan heb de gevoelens tot
uiting te brengen over de behandeling, die
de RadioVolks-Universiteit, Mevrouw Dr.
ProostThoden van Velsen en allen, die
naar haar luisterden, zich hedenavond van
de Radio Controle Commissie hebben moe
ten laten welgevallen?
Welnu, die gevoelens zijn van gemengden
aard. Aan intense verontwaardiging paart
zich warme verheugenis. Eigenaardig dat
naar gelang de uren verstrijken, de eerste
al meer en meer voor de laatste moet wijken,
en ten slotte door haar geheel overvleugeld
dreigj. te worden.
„ITet doet een mensch altijd genoegen als
hij bespeurt, dat, hij zichzelf nog in geen en
kel opzicht heeft te herzien", heeft in een
persoonlijk onderhoud Abraham de Ge
weldige eens tot mij gezegd naar aanlei
ding van een tegen zijn neo^Calvinistische
doopsbeschouwing gerichte brochure. En
omdat het mij thans ook zoo gaat, verzoek
ik U mij in de gelegenheid te stellen tot
uiting te brengen: mijn verheugenis.
Toen aan de VrijdenkersRadio-<)m-
roep door Minister de Wilde, den oppersten
Lastgever van de Radio-Controle-Commis
sie, de muilkorf werd aangedaan, vond zij
percentsgewijze zeer weinigen bereid hun
stem tegen dit terrorisme te verheffen. Men
was in de kringen van het behoud, d.w.z. van
het kwart, het achtste, het zestiende, het
twee en dertigste enz., enz. behoud, met dien
muilkorf veel te blij. Omdat, men met In-
het-gehcel-geen-behoud niet goed raad wist.
Toch zijn aan al die gradatiën van behoud
de waarschuwingen niet onthouden. „Heden
ik, morgen gij."
In mijne instemming met, deze waarschu
wing behoef ik mij niet te herzien, dus:
Vreugde.
Een mensch, die een beetje van denken
houdt, denkt door. Hij rust niet voordat hij
tot een „slotsom" zal zijn gekomen, ofschoon
hij weet, dat hij tot zulk een „slotsom" nim
mer komen zal. Ik beschouw dit met den
Christus der oudheid als een blijk van den
adeldom onzer natuur. (Zie Mattheüs 8 vs.
20). Maar 'n belangrijke schrede voorwaarts
heeft men gedaan, als men de wereldge
schiedenis als één organisch geheel is gaan
zien. Wel, wel, hoe beeft mij het gebeurde
van vanavond gesterkt, in deze mijne over
tuiging! Tusschen de behandeling, Galileo
Galilcï aangedaan; den brandstapel, opge
richt voor Giordano Bruno en het uittrek
ken van den stop uit, een stopontact op 17
November 1937 bestaat geen principieel vel
schil. Het verband daartusschen ontgaat
den denkenden mensch niet.
Wie dat heeft begrepen behoeft zich in
de door hem getrokken conclusie niet te her
zien. Dus: Vreugde.
Maar het mooiste komt nog. Ik weet zoo
goed hoe de Radio-Controle-Commissie tot
deze belachelijk-stumperige daad gekomen is.
Er moest hier een ernstig dreigend gevaa-
worden bezworen. En als het erom gaat dit
gevaar totaal te elimineeren, zal zoo spoedig
mogelijk haar machtssfeer moeten worden
uitgebreid tot de Pers.
In „het grootste en meest verspreide dag
blad", verscheen enkele jaren geleden een
artikel van de hand van een jeugdig Ame-
rikaansch professor, dat geheel denzelfden
geest ademde als de hedenavond gehouden
rede voor de R.V.U. „De nietigheid van den
mensch."
Wat is het gevolg van dit inzicht, door we
tenschappelijk georiënteerde en wijsgeerig
aangelegde menschen der menschhcid bij
gebracht? Immers niets anders dan dat de
mensch van den meest noodlottigen van al
zijn wanen, zijn grootheidswaanzin, volko
men zou worden genezen.
En daarvan zouden de gevolgen, om de
uitdrukking van Mevr. Dr. Proost te ge
bruiken, onoverzienbaar zijn. Waar moet
het naar toe met de grootheid van alle
grooten als die grootheid door de Weten
schap zelve tot de allerminimaalste onbe
duidendheid wordt gereduceerd? Wat blijft
er over van al de „hooggeplaatsten", die
voor liet meerendecl door gebrek aan
zwaarte zijn omhooggevallen? Wat is een
scepter en een kroon? Wat is een Alexan-
der en een Cyrus en een Napoleon? Wat is
een door millioenen zwaar benijde Million-
nair? En wat blijft er van zijn medestum
per over, die terecht den eerenaam van
„Milliardair" verdient? Wat is een
kanonschot? Wat een wereldoorlog
met zijn „spervuur", zijn -„gordijnvuur" en
zijn „trommelvuur". Wat zijn de Krunps's,
de Creusot's en de Vickers en Armstrongs,
wier aandeelen rijzen, naarmate die vuren
langer aanhouden?
Wat zijn pacten en verdragen en „gentle-
man's agreements" als wij tegenover onze
„Moeder Aarde" met al onze twee milli-
ard niets zijn dan een stuk of wat aard-
vlooien op een plantenbed, en als onze
Moeder Aarde niets meer is in het heelal
dan een hagelkorreltje ergens in Neder
land?
Kunt gij U nu begrijpen de daad van
hedenavond van de R.C.C.?
In zijn ook nu nog waarlijk niet ver
ouderd boek „Richting en Leven" zegt Prof.
Dr. Allard Pierson op pag. 25, (Uitgave
1863!):
Ware ik de supranaturalistis'che
wijze van zien toegedaan en met de
noodige macht toegerust, ik zou onge
twijfeld het zwijgen opleggen 1) aan
ieder, die het draaien van de aarde
staande hield want ik zou in hem
den grootsten vijand - van mijn geloof
zien.
Zoo zeg ik in zijn trant:
Ware ik met Minister de Wilde en
zijn sateliet de R. C. C. de zienswijze
der „tegenwoordige wereld" toegedaan,
ik zou in Prof. Luiten en Mevrouw
Dr. ProostThoden van Velsen de
grootste vijanden van mijn geloof zien,
en ik zou hun ongetwijfeld het zwij
gen opleggen, desnoods alleen maar
door het uittrekken van een stop uit
©en stopcontact.
Dat is .mijne zienswijze reeds sedert 34
jaar. Het blijkt mij, dat ik er mij niet in
behoef te herzien. Dus: Vreugde.
Als er ooit een koninklijk woord ge
sproken is, dan is het dat woord van Mad.
de sfael: „Tont savoir c'est tout pardon-
ner". Alles weten is alles vergeven.
Het behelst een leefregel voor ons allen.
Ik heb er naar getracht haar in practijk
te brengen omdat ze mij juist toescheen.
De 11. C. C. heeft mij gelegenheid geschon
ken haar nog eens in toepassing te bren
gen. Ik deed dat in deze regelen zoo goed
ik kon en deed ik het eenigermate tot zijn
recht komen, dan behoef ik mij ook in
mijn sympathie voor dit woord niet te her
zien. Dus: Vreugde. En: Vreugde van ronds
om.
G. DE LEEUW.
Dirkshorn, 17 Nov. 1937.
1). Deze onderstreping is van mij. d. L.
Uit onze omgeving
ANNA PAULOWNA
BREEZAND.
EéN AFDEELING VAN VOLKS
ONDERWIJS VOOR DE GE
HEELE GEMEENTE.
Woensdagavond was bij den heer
Borst een vergadering belegd met
het doel om óf de slapende afdee-
ling Breezand van Volksonderwijs
tot nieuw leven op te wekken, óf
te komen tot- een afdeeling, die de
gehcele gemeente bestrijkt.
De heer v. Dijk, die de vergadering leidde,
heette den heer Akkerman lid van de pro-
paganda-conimissie van Volksonderwijs, in
het bijzonder welkom en zette uiteen, op
welke manier Volksonderwijs actie voert
voor verbetering van het onderwijs in het
algemeen en opkomt voor het openbaar
onderwijs in het bijzonder.
De heer Akkerman, -nader toelichtend,
wees op de dreigende opheffing van 300
openbare scholen en al loopt men hier niet
direct gevaar, wat niet is kan nog komen,
zei spr. Op verzoek van een der aanwe
zigen, deelde de propagandist nog mede,
dat Volksonderwijs zich niet keert tegen
financieele gelijkstelling van openbaar en
bijzonder onderwijs, integendeel op het
standpunt staat, dat er gelijkstelling moet
zijn.
Na eenige discussie over voor- en
nadoelen van meerdere kleine, of
één groote afdeeling in den Polder,
besloot men één afdeeling te vor
men, die haar vergaderingen om
beurten in verschillende deelen der
gemeente zal houden.
Er gaven zich reeds dadelijk 44 leden
op. Ook het bestuur 'werd uit de verschil
lende deelen van den polder gekozen en
bestaat uit S. T. van Dijk, voorz., mej. J.
Blok, Molcnvaart, secr., P. Kooiman, penn.,
J. Baken en G. Vergaaij.
Het huishoudelijk reglement werd vast
gesteld, besioten een propaganda-avond te
houden voor het werven van meer leden en
nadat, de heer Mol namens de aanwezigen
dank had gebracht aan den heer Van Dijk
voor zijn initiatief en de voorz. den heer
Akkerman had bedankt voor z'n voorlich
ting, volgde sluiting.
Groote belangstelling voor den
cursus Staatsinrichting.
Aan den cursus „Staatsinrichting", uit
gaande van de afd. der Holl. Mij. van
Landbouw, en die gegeven wordt door den
heer Loggers, burgemeester van Barsinger-
horn, nemen een 50-tal personen deel.
Boternoteering
De commissienoteering voor Nedcrland-
sche boter is heden vastgesteld op 88 cent
per kg.
MAAR
üouwe EqberU Echte Friesche Heeren Baai en
Oud-Hollandsche Pijptabak. Anno 1753
W ARMENHUIZEN
NOODLOTTIG ONGEVAL.
Woensdagmiddag toen de zoon van dett
heer K. B. even een boodschap bij zijn va
der zou doen, vond hij deze tot zijn ontstel
tenis onder aan de trap op den grond lig-
gen. -
Vermoedelijk is deze krasse S3-jarige oude
heer van de trap gevallen.
De onmiddellijk ontboden geneesheer Dr.
van Hesteren kon niet andere dan de dood
constateeren.
Naar wij vernemen heeft Burgemeester
Nolet bedankt als Voorzitter van het R,
K. Paroch. Armbestuur.
Waarom onderhandelt Alkmaar
niet met de Langendijken?
Het is de laatste maanden wel ge
bleken, dat Alkmaar bedacht ls op
en streeft naar expansie van zijn gas
bedrijf. Nu 't met zijn electriciteits-
bedrijf straks in den toestand gaat
verkeeren van dien, in verschillende
andere gemeenten, n.I. dat het bin
nen enkele jaren niet zelf meer elec-
trische energie aan de gegadigden
zal kunnen leveren, daar dit dan
door het P.E.N. rechtstreeks zal ge
schieden, begint de noodzakelijkheid,
om een grooter afzetgebied voor zijn
gasproducten te verkrijgen, meer te
klemmen.
De winst toch, die het nu uit zijn electrici-
teitsbedrijf haalt, om daarmee de gemeente
huishouding voor een deel te financieren, zal
binnen enkele jaren verdwijnen, althans heel
wat minder worden dan nu. Wie zou liet
Alkmaar dan ook kwalijk nemen, als het op
eigen voordeel bedacht is, nu het staat voor
een te lijden nadeel. Gouverncr c'est prévoir
regeeren is vooruitzien.
Voor de gemeenschap kan een concentra
tie van de gasbedrijven niet anders dan eco
nomisch zijn. De gasbedrijven komen er in
die gemeenten, welke tot nu toe tegelijker
tijd ook een electriciteitsbedrijf exploiteer
den, maar dit eerlang zullen moeten missen,
dan nog slechter voor te staan, omdat 't con
currentievermogen dan geringer wordt., niet
meer in eigen hand hebbende immers de
vaststelling van gas- en electriciteitstarieven
in onderling verband.
Voor de Langendijker gasfabriek is bij be
heerders ook meermalen de wensch naar uit
breiding opgekomen. Deze fabriek is wat zijn
outillage betreft, in staat om nog een aan
zienlijke hoeveelheid gas meer te producee-
ren, zonder dat de vaste lasten hooger wor
den. Ongetwijfeld zou zij Ilarcnkarspel, War-
menhuizen, St.. Maarten en ook nog wel
Schagen van het noodige gas kunnen voor
zien. Nu Alkmaar echter reeds in die rich
ting werkzaam is, is de kans voor Langen
dijk daartoe wel verkeken.
Wie in den laatsten tijd de uitbrei
dingspogingen van Alkmaar heeft
gevolgd, moet. zich toch wel onwil
lekeurig hebben afgevraagd, waarom
de pogingen ook niet in de richting
van Langendijk zijn gedaan.
De gasfabriek van Langendijk (en St. Pan-
cras) brengt, zijn gas aan de gebruikers, tot
zeer dicht onder den rook van Alkmaar wo
nende, n.I. tot in Oudorp. Alkmaar wil nu
gas léveren aan Warmenhuizen, St. Maar
ten, Harenkarspel en Schoorl. Met Heerhu-
gowaard, Winkel en Nieuwe Niedorp ig reeds
overeenstemming bereikt. Met Schagen is
men aan 't onderhandelen.
Tusschen al deze gemeenten in ligt het
afzetgebied van Langendijk. Koedijk wordt
reeds door Alkmaar van gas voorzien.
Wordt Langendijk door Alkmaar over het
hoofd gezien, of past dit gebied niet in d©
uitbreidingsplannen van Alkmaar? Wij zou
den juist meenen, dat het er bijster wel in
past. En zelfs zouden we daarom vaststel
len, dat., slaagt Alkmaar in zijn pogingen,
men hij overname van het, Langendijker
gasdistributiegebied economischer zou ex-
ploiteercn dan zonder de 4 Langendijker
gemeenten, St, Pancras en een deel van
Oudorp. Of laat allicht de capaciteit 'n nog
grootere uitbreiding, niet toe?
Het zijn slechts eenige opmerkingen en
vragen, die bij ons rezen, toen we van de
expansiezucht van Alkmaar hoorden. Het is
ons volstrekt onbekend, of bij de betrokken
gemeentebesturen eenige neiging in die
richting aanwezig is. Nu het echter wel zoo
goed als zeker is, dat het Electriciteitsbe
drijf met 1942 zal verdwijnen (misschien
reeds in 1938, als het P.E.N. een aanneme
lijk bod doet), en de gasfabriek er dan wel
niet beter voor zal komen te staan, was er
allicht aanleiding een overdracht aan Alk
maar te overwegen.
Het is duidelijk, dat de gemeentebesturen
de fabriek niet voor een appel en een ei
zouden verkoopen. De toestand van de fa
brieksgebouwen, ovens etc. is zeer goed;
alles is uitstekend onderhouden en de af-
schrijvings-politiek is bijzonder conservatief
geweest d.w.z. de afschrijvingspercentages
zijn ruimer geweest dan noodzakelijk was
in verband met den levensduur. Wat de in
gezetenen dus eigenlijk te veel hebben be
taald, zouden de bestuurders der gemeenten
natuurlijk wel in den verkoopsprijs verdis
conteerd willen zien. Bovendien komt er
binnen 3 jaar een aanmerkelijke verruiming
omdat de leeningen dan zoo goed als alle
zijn afgelost en de exploitatieresultaten al-
zoo aanmerkelijk gunstiger zullen worden.
Heeft Alkmaar dit misschien overwogen en
is het tot de gevolgtrekking gekomen dat
Langendijk te hooge eischen zou stellen
voor verkoop? Het is slechts een veronder
stelling, die te eerder bij ons opkwam, nu
Alkmaar langs den westkant en langs de
oostzijde van dit centrum van Noordhol
land in noordelijke richting naar uitbrei
ding zoekt, doch daarbij het, midden, het
dichtbebouwde Langendijker tuinbouwdis-
trict, niet in zijn vorkenningsoperaties op
neemt.