RADIO
Melk- en
vleeschwol
Het verboden
grondgebied
Verdachte brand
EDG AR RICE
BURROUGHS
No. 17.
Toen het donkere water zich boven Tarzan
Bloot, voeren op dezelfde oceaan twee sche
pen naar Afrika. Een was een Franse krtV
ser, waar zijn vriend d'Arnot als officier aan
boord was. Het andere, een luxueus particu
lier jacht had een gezelschap gasten van een
Engelsche Lord aan' boord, onder wie zich
ook de jonge Amerikaanse Jane Porter met
haar vader bevond. Nadat Tarzan diep be
droefd afscheid van haar had genomen was
Jane naar Engeland gegaan en had Clayton
beloofd, dat zij met hem zou trouwen. Tot
drie maal toe stelde zij het huwelijk uit.
Toen kreeg zij een uitnodiging om een tocht
rond Afrika te maken met de „Lady Alice".
Zij vond het een prachtig idee en een mooie
reden tevens om de huwelijksvoltrekking op
nieuw uit te stellen. Zij had de jonge Clay
ton, de vermeende Lord Grestoke haar woord
gegeven, dat ze met hem zou trouwen. Maar
het was Tarzan, de feitelijke rechthebber op
die titel, die zij werkelijk liefhad. Zoo kon het
gebeuren, dat toen het mooie witte jacht
naar het Zuiden koers zette, een jonge vrouw,
omringd door alle denkbare luxe, bedroefd
naar het kettinkje voelde, waarvan het slotje
met diamantjes bezet was. Haar hart en
haar gedachten waren ver weg in de dichte
jungle, en zij vroeg zich af of de man, die
haar dit kostbare sieraad had gegeven, nu te
rug zou zijn in het wilde oerwoud. En terwijl
de ranke boot sierlijk het water doorkliefde,
kon Jane niet vermoeden, dat Tarzan op deze
zelfde oceaan ver naar het Oosten, om zijn
leven vocht. (Nieuwe spelling.)
Er bestaat behoefte aan
nieuw textielmateriaal
Men moet de bereiding van de eerste na
tuurlijke spinvezel in het grijs verleden
zoeken; de geboorte van de „synthetische
vezel" (melkwol, kunstzijde, celwol, enz.)
had eerst 50 jaar geleden plaats, aldus het
Econ. Weekbl.
De bereiding van melkwol.
Melkwol en kaaswol, lanital, wordt ver
kregen door caseïne uit melk te bereiden en
deze daarna in loog op te lossen. Na toe
voeging van zwavelkoolstof aan het meng
sel ontstaat een vloeistof, welke na rijpen
verspoten kan worden.
De verkregen vezel is bros, welke eigen
schap opgeheven wordt door de vezel sterk
uit te wasschen, met formaline te harden
en tenslotte met allerlei oliën te bewerken.
Of melkwol met natuurlijke wol zal kun
nen concurreeren valt te betwijfelen. Voor-
loopig is melkwol als „ersatz" te beschou
wen.
Thans wordt lanital Bereid in de landen
Italië (het land van oorsprong van de
melkwol). Frankrijk, Nederland, Polen en
Engeland.
Vezels uit sterk gekoeld vleesch.
Een andere synthetische spinvezel,
carnofil, is een kunstmatige vezel,
welke bereid wordt uit sterk ge
koeld vleesch, dat tot kleine vezels
uiteen wordt getrokken. Als grond1-
stof voor de weefindustrie schijnt
carnofil niet te voldoen. Het schiint
alleen gebruikt te kunnen worden
voor chirurgische doeleinden en
heeft dan het voordeel van veel ge
ringer infectiegevaar.
Het principe om door kunstzijde
in korte stukjes te snijden een ve
zelmateriaal te verkrijgen, dat ge
heel of gedeeltelijk dienst kan doen
als vervangmiddel der natuurlijke
spinvezels, is niet nieuw.
In den grooten wereldoorlog werd reeds
in enkele der oorlogvoerende landen, spe
ciaal in Duitschland, met dit doel de z.g.
Stapelfaser, stapelvezel, geproduceerd. Dit
vrij grove product verdween echter spoedig
na het herstel van den vrede.
In de laatste jaren is' men echter
weer tot de bereiding van een der
gelijke vezel, t.w. celwol of celvezel
overgegaan. Deze nieuwe naam
werd gekozen, teneinde de associ
atie met de minder gunstig bekend
staande oude stapelvezel geheel
uit te schakelen.
Bepaalde voordeelen van stapelvezels t.o.v.
natuurlijke vezels bij de technische verwer
king bestaan er feitelijk niet. Het spinnen
van stapelvezels geschiedt n.1. op dezelfde
wijze als voor kort- of lang-stapelige katoen
gebruikelijk is.
De voordeelen dient men te zoeken in de
eigenschappen der stapelvezel zelf. Deze
heeft het voordeel, dat ze zich zoowel in den
vorm van vezel als van garen met andere
(natuurlijke) vezels laat mengen. Een groote
vlucht heeft de celvezelbereiding vooral ge
nomen in die landen, welke met deviezen-
moeilijkheden en gebrek aan natuurlijke
grondstoffen voor de textielindustrie hebben
te kampen. Tot deze landen behooren
Duitschland en Italië.
Engeland, Vereen. Staten, Japan
en Frankrijk volgden.
Daarnaast is men ook in landen
als Engeland, V. S. van Amerika,
Japan en Frankrijk zich meer en
meer gaan toeleggen op de celvezel
bereiding, waaruit blijkt, dat de cel
vezel wel verre van een uitsluitend
Ersatzproduct te zijn, ook een zekere
behoefte aan een nieuw textielmate
riaal vervult.
Weefsels van celvezel vervaardigd zijn
naar uiterlijk en kwaliteit dan ook geheel
verschillend van de met kunstzijde gemaak
te goederen.
Celwol is de letterlijke vertaling van de
Duitsche benaming „Zelwolle" waarmede
men heeft willen aanduiden, dat de nieuwe
vezel uit cellulose verkregen is en een wol
achtig uiterlijk bezit. De A.K.U., welke in
Nederland de Fibrenkacelwol produceert,
noemt haar product celvezel.
Arbeider onder lorrie gekomen
Doodelijk ongeval te Schiedam.
Maandagmiddag is de 19-jarige C. van H.,
wonende te Schiedam, op het terrein van de
werf Wilton Feyenoord aldaar, onder een
lorrie gekomen. De jongeman werd met ern
stige verwondingen naar het algemeen zie
kenhuis overgebracht. Kort na aankomst is
hij overleden.
De lorrie, waaronder van H. is terecht ge
komen, was geladen met ijzeren platen. Zij
werd door van H. en eenige mede-arbeiders
over rails voortgeduwd. Blijkbaar zijn de
ijzeren platen gaan schuiven met het gevolg,
dat de lorrie dompte. Van H. die achter de
lorrie liep, is hierbij onder het vervoermiddel
geraakt met bovenstaand noodlottig gevolg.
Winkels mogen op lsten
Kerstdag open
De regeling voor Kerstmis en
Oudejaar.
Gedurende de Kerstdagen en de jaarwisse
ling zullen bijzondere regelen gelden ten
aanzien van de winkelsluiting. Zoo geldt
voor alle winkels in het algemeen, dat zij
op 22, 23 en 24 December alle tot tien uur
's avonds geopend mogen zijn.
De Kerstdagen Vallen dit jaar op Zaterdag
en Zondag. Op Eersten Kerstdag mogen dus
alle winkels tot tien uur 's avonds geopend
zijn. Op Tweeden Kerstdag geldt voor de
meeste winkels de regeling, welke voor el-
ken oZndag geldt. Voor den verkoop van
brood, banket, suikerwerk, chocolade, al dan
niet te zamen met consumptie-ijs, mogen
op Zondag, den Tweeden Kerstdag, die win
kels van acht uur v.m. tot acht uur n.m.
geopend zijn. Voor bloemenwinkels geldt dit
ook.
Aangezien Oudejaarsdag ditmaal op Vrij
dag valt, gelden de gewone sluitingsbepa
lingen voor werkdagen. Bloemenwinkels ech
ter mogen op 30 December tot tien uur n.m.
geopend zijn. Winkels, waarin uitsluitend of
in hoofdzaak een of meer der volgende wa
ren: brood, banket., suikerwerken, chocolade,
al dan niet tezamen met consumptie-ijs, ten
verkoop in voorraad zijn (doch uitsluitend
voor den verkoop dezer waren, tusschen acht
en tien uur n.m.), alsmede winkels met slijt-
vergunning of volledige vergunning krach
tens de Drankwet, mogen op 31 December
tot tien uur n.m. geopend zijn.
Slagerswinkels mogen op 31 December ge
durende ten hoogste elf uren open zijn (dit
geldt ook voor winkels in vleeschwaren).
Slijterijen, d.w.z. winkels, waarvoor een ver
gunning als bedoeld in art. 1, onder e of g
der Drankwet geldt, mogen op 31 December
gedurende ten hoogste elf uren open zijn.
Militair vliegtuig maakt
noodlanding
Inzittenden ongedeerd.
Een militair vliegtuig nr. 529, dat
op weg was van Soesterberg naar
Vlissingen, heeft ten gevolge van
motorstoring een noodlanding moe
ten maken op een stuk land in den
St Pieterpolder, nabij de hoeve van
den landbouwer de Rijke tussohen
de plaats Ierseke en het station
Ierseke.
De inzittenden, de sergeant-vliegers Aarts
en Dolron, kregen geen letsel.
Het vliegtuig is slechts licht beschadigd,
doch zal niet kunnen opstijgen, daar het
terrein omgeploegd akkerland is. Het zal
ter plaatse worden gedemonteerd en dan
naar Soesterberg worden overgebracht.
Echtpaar bewusteloos
gevonden
Tragisch geval in de hoofdstad.
In een woning aan de Wetering
straat te Amsterdam is een oud echt
paar, van resp. 79 en 80 jaar, dat
daar alleen woonde en naar een on
derzoek heeft uitgewezen, geen fami
lie meer bezit en van ondersteurfing
leeft, Maandag in bewusteloozen toe
stand gevonden.
De man, die reeds geruimen tijd
ziek is, lag naast zijn bed op den
grond. De vrouw lag voor de deur.
Ofschoon er een gaskraantje open stond,
had er zich toch niet voldoende gaslucht
door de woning verspreid, om met zeker
heid te kunnen aannemen, dat de oude men-
schcn door gasverstikking bewusteloos zijn
geraakt. In den muntmeter bevond zich geen
geld meer; op een tafeltje lagen een paar
munten voor den meter gereed.
Het echtpaar is naar het Binnengasthuis
vervoerd, waar de vrouw inmiddels is over
leden, zoodat de politie haar verklaringen
in deze eenigszins duistere zaak moet mis
sen.
Kapper te Zwolle gearresteerd.
De politie te Zwolle heeft aangehouden
en in arrest gesteld den kapper A. van 't
Z. in wiens woning, aan den Buitenkant,
Maandagavond een begin van brand was
uitgebroken, welke, doordat een voorbij
ganger het vuur bemerkte en politie en
brandweer waarschuwde, kon worden ge-
bluscht, voordat schade van beteekenis was
aangericht.
Bij onderzoek vond de politie boven aan
de trap, wélke leidt naar het woonhuis
van den kapper, en bus met petrole
um. De inhoud van de bus lekte naar
beneden en voedde zoo de vlammen. Hoe
de brand is ontstaan wordt nog nader on
derzocht. Op het oogenblik, dat de brand
ontdekt werd, waren de bewoners afwezig.
Huis, meubelen en verdere inventaris wa
ren hoog verzekerd.
Lijk aangespoeld
Vermoedelijk een opvarende van
de „Geertruida Jacoba".
Gisterochtend omstreeks negen uur is op
het strand, twee kilometer van Egmond aan
Zee, een lijk aangespoeld. Het betreft hier
vermoedelijk P. Pronk, opvarende van de
motorlogger „Geertruida Jacoba", Sch. 37,
die in den ochtend van 14 November j.l. twee
mijlen buiten IJmuiden overboord geslagen
PROGRAMMA
DONDERDAG 16 DECEMBER 1937,
Hilversum I.
8.00—9.15 KRO. 10.00 NCRV. 11.00 KRO.
2.00—12.00 NCRV.
8.009.15 en 10.00 Gramofoonmuziek.
10.15 Morgendienst.
11.30 Godsdienstig halfuur.
12.00 Berichten.
12.15 KRO-Orkest en gramofoonplaten.
12.45 Gramofoonmuziek.
2.00 Handwerk cursus.
3.00 Vrouwenhalfuur.
3.30 Gramofoonmuziek.
3.45 Bijbellezing.
4.45 Handenarbeid voor de jeugd.
5.15 Solistenconcert en gramofoonplaten.
7.00 Berichten.
7.15 Journalistiek weekoverzicht.
7.45 Reportage.
8.00 Berichten ANP. Herhaling SOS-Ber.
8.15 Gevarieerd programma, m.m.v. sprekers,
solisten, Mannenkoor en het NCRV-Orkest.
(Om 10.00 Berichten ANP).
10.45 Gymnastiekles.
11.0012.00 Gramofoonmuz. Hierna: Schrift
lezing.
Hilversum H.
AVRO-uitzending.
8.00 Gramofoonmuziek.
10.00 Morgenwijding.
10.15 Gramofoonmuziek.
10.30 Omroeporkest en soilst. In de pauze:
Declamatie.
12.30 Gramofoonmuziek.
I.30 Orgelspel.
2.00 Voor de vrouw.
2.30 Pianovoordracht.
3.00 Kniples.
3.45 Gramofoonmuziek.
4.50 Voor de kinderen.
5.30 Aeolian-Orkest.
6.30 Sportpraatje.
7.00 Voor de kinderen.
7.05 AVRO-Dansorkest.
7.30 Engel ~ehe les.
8.00 Berichten ANP. Mededeelingen.
8.15 Concertgebouw-Orkest en solisten. In de
pauze Reportage.
10.45 Gramofoonmuziek.
II.00 Berichten ANP. Hierna: AVRO-Dans
orkest.
11.4012.00 Gramofoonmuziek.
Feuilleton
door Dennis Wheatley
Vertaling Eva Raedt de Canter
„Onmiddellijk landen," riep hij, maar de
piloot had reeds zijn machine ingesteld om
de vluchtenden te achtervolgen.
„Dalen!" gilde Leskin weer, zijn kleine
oogen schoten vuur.
„Geduld, kameraad," antwoordde de
man gemelijk. „Ik moet nu eerst draaien om
weer in den wind te komen. Ik voel er niet
veel voor om mijn nek te breken."
Valeria Petrovna had gezien, dat Simon
van de machine afgegleden was. In een oog
wenk was zij'naast hem om hem weer op de
been te helpen. „Vlug, Simon, vlug," riep zij
uit. „Je vriend zal dadelijk terugkomen en
hoe verder jij dan gekomen bent, hoe minder
afstand hij behoeft af te leggen."
„Kijk daar is hij," riep Rex plotseling uit.
uit het vliegtuig naar beneden wijzend. „Die
goede Simon loop, jongen, loop!"
Bijna tegelijkertijd zagen ook Richard en
de hertog Simon loopen. Zij ontwaarden een
kleine donkere figuur die in hun richting
vooruitsnelde. Hij was reeds een weide verder
dan waar hij gevallen was. Valeria Petrovna
volgde hem op een paar honderd meter af
stand.
„Wat een dappere kerel," riep de hertog
uit. „Ik geloof stellig dat hij met opzet van
de machine af gevallen is om ons gelegen
heid te geven over de schuur te komen.
Richard draaide zijn vliegtuig met den kop
naar de grens, hij had een verbeten trek om
zijn mond. Het zou nutteloos zijn opnieuw te
landen en Simon op te nemen. Hij moest eerst
zijn andere passagiers laten uitstagen.
Er klonk een geweerschot achter hen en
toen nog een. Het waren de grenswachten. Zij
hadden begrepen, dat er iets niet in orde
moest zijn; zij vuurden opnieuw, de vuur
stralen uit hun geweren waren duidelijk te
zien, maar de kogels troffen geen doel.
Richard deed geen pogingen om het veld
te bereiken waar hij Marie Lou had afgezet.
Hij maakte een landing op het eerste het
beste veld over de Roemeensche grens. Hij
was ook daar op een behoorlijken afstand van
de grenswachten. Zijn landingsplaats was dit
maal achter een klein boschje.
„Allemaal eruit," riep hij scherp. „Marie
Lou staat ongeveer een halve mijl verder."
Hij wees, al sprekende, in de richting waar
zij zich bevinden moest. „Ik hoop zoo spoedig
mogelijk weer bij jullie te zijn."
„Accoord," riep Rex verheugd uit. „Veel
geluk."
Maar Richard hoorde het niet meer, hij was
inmidels weer opgestegen.
De groote Sivjet-machine rolde hortend en
stootend over den oneffen grond van de
weide. Met een ruk bracht de piloot het toe
stel eindelijk tot stilstand, op ongeveer dertig
voet afstand van de schuur waarmede
Richard bijna in botsing gekomen was.
Leshkin sprong eruit. Hij gaf een kort bevel
en zijn mannen volgden hem.
Valeria Petrovna draaide haar hoofd om
en zag hen om den hoek van de schuur
komen. Zij zag ook Simon, die ongeveer een
weide verder voor haar uitliep. Haar hart
ging naar hem uit. Hoe kon de kleine Simon
die zoo kort geleden een ernstige verwonding
had opgeloopen, nog eenige hoop koesteren
buiten het bereik te blijven van deze ruwe
soldaten? Zij zouden hem als een haas neer
schieten, meedoogenloos zou hij getroffen
worden en neervallen in een boschje. Terwijl
zij de tranen die uit haar oogen stroomden
afwischte, strompelde zij voort.
Simon sprong over een greppel en kreunde
van pijn. Hij kreeg het gevoel alsof er
gloeiende naalden door zijn been gestoken
werden. Hijgend en bijna ademloos snelde hy
voort, van tijd tot tijd keek hij achter zich.
Hij zag de Sovjet-machine niet meer. Hij ver
moedde, dat die geland was. Ook Richard
was uit het gezicht verdwenen. Als hij slechts
ver genoeg was wanneer zijn vijanden landen
zouden. Het was maar goed, dat hij zich van
het vliegtuig had laten vallen, anders zouden
zij nooit over die schuur gekomen zijn. Hij
berekende, dat hij nu ongeveer de helft van
den weg die hy moest afleggen achter zich
had. Als hij maar bfl het boschje komen kon,
anders zouden de grenssoldaten hem op het
open veld zonder meer neerschieten. O God,
wat deed zijn been pijn! Hij was duizelig en
het was alsof zijn hoofd barsten zon.
Simon struikelde en viel. Met moeite richtte
hij zich weer op. Hij zag zeer bleek en voelde
zich uitgeput. Zijn handen waren gescheurd
en het bloed liep over zijn vingers. Hij had
zijn handen opengehaald aan de scherpe
doorns van de heggen waar hij door gekropen
was. Hij vervloekte zijn dwaasheid die hem
over het geploegde veld had doen loopen. Zijn
schoenen waren nu zoo zwaar als lood. De
vochtige aarde bleef eraan kleven. Als hy een
anderen weg genomen had, zou hij zeer zeker
in de helft van den tijd zijn doel bereikt heb
ben. Er klonk een schot. Hij keek over zijn
schouder en zag Valeria Petrovna op onge
veer honderd meterachter hem aankomen.
Zyn achtervolgers stroomden van alle kanten
over het veld. Leshkin liep vooraan en gaf
al gesticuleerend zijn bevelen. Er klonk nog
een schot door de stille morgenlucht de
kogel deed wat aarde opvliegen. Hy hoorde
een kort beveler werd niet meer gevuurd.
Leshkin wenschte niet te risqueren dat
Valeria Petrovna gedood zou worden. Simon
bereikte de laatste weide. Ofschoon hij bijna
in tranen van pijn uitbarstte, kwam hij op een
plaats waar... hij Richard zag met zijn vlieg
machine. Richard wuifde hem bemoedigend
toe.
Drie grenswachten kwamen uit het bosch
te voorschijn. Zij vuurden steeds op Richard,
maar toen hij aanstalten maakte om te lan
den hielden zij met schieten op daar zij bang
waren, dat zij een van de mannen van Leshkin
zouden treffen. Simon dacht dat zijn hoofd
uit elkaar zou springen toen hij de laatste
wanhopige poging deed om de vliegmachine
te bereiken. De soldaten hadden het versch
geploegde veld overgestoken, zij vloekten en
schreeuwden toen zij herhaaldelijk over de
brokken klei struikelden. Richard stond
rechtop in zijn machine en gilde Simon toe:
„Loop, Simon, loop!" Hij zag dat de solda
ten veld wonnen. Hij klom uit de machine om
Simon te kunnen helpen.
Leshkin was door een haag gekropen en
brulde als een stier zyn gezicht was paars
van de ongewone inspanning. De voorste sol
daat snelde zij aan zij met Valeria Petrovna.
Plotseling stond zij stil. Zij nam haar zweep
en sloeg den man daarmee in het gezicht; hij
wankelde en stond toen stil met een kreet
van pijn. Inmiddels had Simon het toestel be
reikt. Hij zag zeer bleek en was uitgeput,
byna bewusteloos. Richard nam hem bij een
arm en een been en tilde hem op den stoel
naast de plaats van den bestuurder. Toen
greep hy zich vast aan den rand en klom
zelf in de cockpit. Valeria Petrovna was blij
ven staan en draaide zich om. Zij keek de
achtervolgers aan. Met al de kracht, die zij
nog bezat sloeg zij naar de mannen om hen
op een afstand te houden. Inmiddels reed de
machine langzaam voorwaarts een van
Leskin's mannen deed nog een nuttelooze po
ging zich aan den vleugel van het vliegtuig
vast te houden. Hij kreeg een slag en viel op
den grond. Simon keek omlaag naar het groene
veld beneden hem. Een kogel floot langs zijn
oor. Een andere kogel kwam met een slag
tegen de staart aan. De soldaten stonden in
groepjes bij elkaar en veegden zich het zweet
van de gezichten; Valeria Petrovna stond een
weinig terzijde van Leshkin. Met haar zweep
wuifde zij de vertrekkenden een vaarwel toe.
Simon wuifde terug, maar toen zag hy iets
byzonders.
(Wordt vervolgd')
