Blum thans Kabinetsformateur
DAGBLAD VOOR HOLLAKDS KOORDERKWARTIER
Ooievaar
Soestdijk
Communisten in de regeering
Bonnet kon niet slagen
Japan zal een nieuw
China opbouwen
De kerkstrijd in
Duitschland
Harakirizwaard
voor minister Eden
Molotof pleit voor een
sterke vloot
Japanners bezetten
Kiautsjau
HAANDAG 17 JANUARI 193S. 81e Jaargang. No. 10171.
Uitgave «fee N.V. Uitg.-Mii". „>lollonds Noorderkwartier"
In ons nummer van Zaterdag hebben wij
er reeds op gewezen dat Bonnet bij de vor
ming van een kabinet op schier onoverko-
mcnlijke bezwaren zou stuiten.
De socialisten noch de communisten had
den immers reeds bij voorbaat verklaard,
niet met een volksfrontregeering onder ra
dicale leiding althans onder leiding van
Bonnet genoegen te zullen nemen, zoodat
Bonnet niets anders overbleef dan zijn
steun te zoeken bij de eigen radicaal socia
listische partij en zoo mogelijk bij de repu
blikeinen.
Dat deze tactiek moeilijk zou kunnen sla
gen was duidelijk. Immers door hun samen
gaan met de communisten en socialisten,
hebben de radicalen elke sympathie bij de
meer rechts georienteerde groepen verspeeld
en alleen is de radicale partij niet sterk
genoeg omh et roer in handen te nemen.
Bij zijn pogingen om een deugdelijke on
dergrond voor een te vormen ministerie te
vinden, bleef Bonnet ook gisteren stuiten
op de onwil der meer links georienteerde
groepen om hem te steunen.
Meer en meer blijkt dat socialisten
en communisten aansturen op wis
selcontrole, teneinde op die wijze
hun volksfronteischen te kunnen
verwezenlijken.
Bonnet, die als bekwaam financier, zeer
goed weet, dat die tactiek neerkomt op
het oppeuzelen van het voor de volkshuis
houding noodige kapitaal, dus op verdere
verarming, verzet zich daartegen met kracht
In dit verzet wordt hij echter niet door
alle leden van zijn eigen partij gesteund.
Bonnet heeft dan ook gisteren het bijltje
er bij neergelegd en den President der repu
bliek doen weten, dat het hem niet mogelijk
was een gouvernement te vormen.
Verklaring van Bonnet.
Tegenover vertegenwoordigers van de pers
heeft. Bonnet een verklaring afgelegd, waar
in hij o.m. zeide: „Aangezien de socialistische
fractie mij niet alleen de deelneming aan
de regeering, die ik haar aanbood, maar ook
haar steun weigerde, kon ik geen regeering
vormen, hoewel de radicaal socialistische
partij mij daartoe aanmoedigde. Ilc ben er
mij van bewust mijn plicht jegens het land
te hebben gedaan. Na de dramatische uren,
die ik met mijn vriend Chautemps heb be
leefd, toen ik op 29 Juni 1937 uit Washington
te Parijs aankwam, kan ik met trots consta-
tceren, dat de technische situatie van onze
financiën hersteld is. De gewone begrooting
is in evenwicht. In de schatkist bevindt zich
een bedrag van ongeveer zeven milliard. Wij
hebben de leening van zes milliard aan Lon
den terugbetaald en op dit oogenblik, on
danks deze aflossing, ondanks het belang
rijke deficit op onzen handelsbalans, zijn de
goudreserves, die beschikbaar zijn voor de
defensiebehoeften, belangrijker dan zes
maanden geleden. De technische inspanning
is echter niet voldoende. Onder de zoo ern
stige omstandigheden, waarin wij ons be
vinden, moeten de krachten der landsbur-
gers zich aaneensluiten voor het heil des
lands."
Blum formateur.
Na eenige aarzeling heeft de Pre
sident thans de vorming van een
Kabinet opgedragen aan den socialist
Blum, den vroegeren minister-presi
dent.
Elke verbinding met Tsjang-Kai-
Sjek door Tokio verbroken.
Verscherping der
militaire operaties
De Japansche regeering heeft be
sloten voortaan niets meer met de
Chineesche nationale regeering te
maken te willen hebben en te wach
ten op de vestiging en de ontwikke
ling van een nieuw Chineesch re
giem, dat met Japan een harmonieu-
zen samenhang zou kunnen vormen,
waarop men werkelijk zou kunnen
rekenen.
Japan zou met een dergelijk re
giem ten volle kunnen samenwerken
om de Chineesch-Japansche betrek
kingen te regelen en een geheel
nieuw China op te bouwen.
De Japansche regeering blijft volgens haar
verklaring, vastbesloten de territoriale on
schendbaarheid en souvereiniteit van China
te eerbiedigen, evenals de rechten en belan
gen .van iedere andere mogendheid,
BLUM.
Deze stelt zich ten doel in deze bange
uren een kabinet te vormen op zeer breede
basis, dat zal loopen van den communist
Thozes, naar den dem. republikein Paul
Reynaud en daardoor alle vrienden van de
democratie zou omvatten.
De communisten hebben zich behoudens
nadere goedkeuring van 't centrale comité
tot medewerking bereid verklaard mits
ze hun zin krijgen en het volksfrontprogram
ma als basis door de nieuw te vormen re
geering wordt aanvaard.
Of deze voorwaarde er toe zal bijdragen
het vertrouwen in een gunstige oplossing
te vergrooten valt ten zeerste te betwijfelen.
Ook Blum stoot op vrijwel onoverkomeniij-
ke moeilijkheden.
De strijd gaat. zooals reeds gezegd, in we
zen tusschen voor- en tegenstanders van
wisselcontrole hetgeen wil zeggen tusschen
voor- en tegenstanders van versobering.
En daar de scheidingslijn midden tusschen
de volksfronters doorloopt in een oplossing
van de kabinetscrisis moeilijk te vinden.
Pleidooi voor de belijdende scholen.
De broederraad van de belijdende kerken
heeft een verklaring opgesteld, die giste
ren in alle kerken is voorgelezen en waarin
gewezen wordt op het belang van een reli
gieuze opvoeding van de kinderen der aan
hangers der belijdende kerken. De verkla
ring dringt er bij de ouders op aan weer
stand te bieden aan de gemeenschapsscho
len, die geen godsdienstig, onderwijs geven
en er op aan te dringen, dat hun kinde
ren op belijdende scholen worden opgevoed.
Het aantal predikanten en leiders der be
lijdende kerk, dat thans in arrest zit, be
draagt zeventien. Dominee Niemoeller wordt
nog vastgehouden. Naar verluidt zit hij in
de Moabitgevangenis.
De politie heeft de apologetische centrale
in Berlijn-Spandau gesloten en ontbonden.
Deze centrale stond in verband met het cen
trale comité voor binncnlandsche zendingen.
Hoofd der apologetische centrale was ds.
Walter Kuenncth, die een leidende rol heeft
gespeeld in de nieuwsgeving der belijdenis
beweging.
De verantwoordelijkheid van Japan voor
zoover betreft de handhaving van den vre
de in het Verre Oosten is zelfs van nu af
aan veel grooter dan te voren.
De Japansche regecring rekent er dus
vast op, dat alle Japanneezen nog grootere
krachtsinspanningen zullen ondernemen om
de belangrijke taak, welke voor de natie
is weggelegd, te vervullen.
Admiraal Soectsoegoc, de minister van
binnenlandsche zaken, heeft het volgende
commentaar geleverd op bovenstaande re-
geeringsverklaring ten aanzien van de Ja
pansche politiek jegens China: „De hou
ding van de Kwomintang, die samengaat
met de communisten, maakt een regeling
van de Chineesche zaak onmogelijk. De
Chineesche nationale regeering moet haar
oprechtheid bewijzen door haar houding tc
herzien om den vrede te verzekeren in het
Verre Oosten door nauwe samenwerking
met Japan en Mandsjookwo." De admiraal
legde den nadruk op de moeilijkheden van
de onderneming, die Japan uitvoert, en be
sloot: „Hét van verantwoordelijkheden van
het rijk bewuste volk moet zich aaneen
'sluiten, om een ijzeren blok te vormenj
Geen oorlogsverklaring.
In welingelichte kringen verwacht men na
de verklaring der Japansche regeering, dat
wel alle betrekkingen met de Chineesche
Centrale regeering verbroken en de militaire
operaties voortgezet zullen worden, met het
doel, het Chineesche leger volkomen te ver
nietigen. Een oorlogsverklaring acht men
niet waarschijnlijk. Men vermoedt, dat het
militaire doel Hankau en de bezetting van
den grootcn spoorweg Peiping-Hankau-Kan-
ton zal zijn.
Merkwaardig geschenk van
Japanschen dichter
Waardeering of uitdaging?
Reuter meldt, dat de Britsche
ambassadeur te Tokio, Craigie, be
zoek heeft ontvangen van den Japan
schen schrijver Malcoto Watanabo,
die een dolk van een voet lengte te
voorschijn haalde en zeide: „Dit is
mijn persoonlijke boodschap aan
Eden'. De politie arresteerde den
schrijver, die later weer werd vrijge
laten, zonder dat bijzonderheden om
trent dit merkwaardig voorval be
kend werden.
Het Japansche agentschap Domei meldt
echter, dat de bezoeker den ambassadeur
een oud Japansch zwaard, een waardevol
erfstuk, aanbood als waardeering voor het
streven van den ambassadeur naar verbe
tering der Britsch-Japansche betrekkingen
in een moeilijken tijd. De 41-jarige bezoeker
werd door den ambassadeur ontvangen,
terwijl de militaire attaché als tolk optrad.
Watanabo deelde Craigie mdee, dat hij se
dert zijn jeugd groote belangstelling voor
Engeland had. Domei meldt echter ook,
dat de schrijver naar een politiebureau
werd gebracht voor een onderzoek.
Dit, aldus het Japansche agentschap, heeft
aanleiding gegeven tot het gerucht, dat Wa
tanabo slechte voornemens had.
Het Duitsche Nieuwsbureau tenslotte
meldt, dat de schrijver die de nationale Ja
pansche kleederdracht droeg, den ambassa
deur een oud Japansch zwaard overhan
digde met een brief aan Eden, waarin uiting
werd gegeven aan den wensch, dat de Brit
sche minister de anti-Japansche politiek on
middellijk zou staken.
Op een vraag van den Reuter-correspon-
dent heeft de Britsche ambassadeur Craigie,
uiteen gezet, dat Watanabo hem een oud
Japansch zwaard c.-handigd heeft met het
verzoek, het aan te bieden aan Eden, die,
zooals de schrijver zeide, in een allermoei
lijkste situatie zijn best heeft gedaan. Wata
nabo betreurde het slechter worden der
Britsch-Japansche betrekkingen en sprak de
hoop uit, dat weldra weer een verbetering
zal intreden.
Reuter meldt nog, dat het aangeboden
zwaard een harakiri-zwaard is.
Oorlogsverklaring in banden van
Stalin.
In zijn rede voor den oppersten Sovjet
wees Molotof op de beteekenis van de vor
ming van het volkscommissariaat van ma
rine. Hij verklaarde dat, zoodra de bouw van
nieuwe fabrieken voltooid is, de vloot zoo
spoedig mogelijk met sterke vlooteenheden
aangevuld zal worden. „Wij moeten er reke
ning mee houden, aldus Molotof, dat ons
land groot is en over enorme afstanden door
zeeën omspoeld wordt. Wij moeten daarom
nooit vergeten, dat onze marine sterk en
krachtig moet zijn". Molotof verklaarde, dat
de Sovjet-Unie niet onverschillig kan blijven
tegenover de geweldige uitbreiding van de
vloten der kapitalistische mogendheden.
Spr. wees tenslotte op de wenschelijkheïd
eener grondwetswijziging, waarbij den op
persten Sovjet het recht wordt verleend, den
staat van oorlog af te kondigen. Wij moe
ten, zeide hij, op bepaalde gebeurtelijkheden
bedacht zijn, voor het geval door de imperia
listische agressies complicaties worden uit
gelokt.
DREIGEND WATER IN ROEMENIë. De
bewoners van een Roemeensch dorp zoeken
een goed heenkomen tegen het wassende
water. Zij brengen allereerst hun have in
veiligheid.
op
Maar niet de langverwachte!
Gisteren groote belangstelling om
en bij het Prinselijk Paleis.
De ooievaar is dan toch eindelijk Zaterdag
middag omstreeks 2 uur ten paleize Soest
dijk gearriveerd. Maar om misverstand te
voorkomen, moeten wij er dadelijk bij zeg
gen, dat het niet de langverwachte is.
Eenigen tijd geleden zag de Bredasche
goochelaar Professeur Groninger van Emd-
den", bij een voorstelling te Wamel, in het
land van Maas en Waal tot zijn verbazing
een ooievaar over een boerenerf stappen.
Toen hij naar de oorzaak hiervan vroeg,
werd hem verteld, dat de ooievaar een ach
terblijvertje was, d.w.z. een jong, dat door
de ouders bij den trek naar het Zuiden werd
achtergelaten.
Het dier was heel mak, at uit de hand en
liet zich 's avonds gewillig in een hok drij
ven.
Nu heeft de professor een paar aardige
kleinkinderen en zooals kinderen dat ple
gen te doen deze vroegen grootvader na
tuurlijk bij elke gelegenheid, wanneer de
ooievaar op Soestdijk zou arriveeren.
Maar hoe het precies gegaan is, weten wij
ook niet, maar de kinderen wisten hun groot
vader te bewegen, den ooievaar een beetje
te helpen op zijn moeilijken tocht naar het
Prinselijke paleis en prof Groninger van
E-mbden besloot, naar Wamel te gaan en den
ooievaar den koristen en vlugsten weg naar
Soestdijk te wijzen.
Zoo stapte de ooievaar, begeleid door den
professor, te 's-Hertogenbosch in den trein.
Intusschen was ten paleize telegrafisch be
richt ontvangen, dat de ooievaar op komst
was.
Het spreekt vanzelf, dat men deze mede-
deeling te Soestdijk op de juiste waarde
heeft weten te schatten en dat men onmid
dellijk maatregelen trof om den nieuwen gast
behoorlijk te ontvangen.
De treinreis ging tot Amersfoort en van
daar nam de ooievaar een taxi. Tegen twee
uur arriveerde hij bij den ingang van het
paleis, waar een parkwachter hem reeds op
wachtte en onmiddellijk, zonder opzien te
baren, doorzond, verder het park in.
Hier kwam 's-prinscn secretaris, Jhr. De-
del, van zijn belangstelling blijk geven. Even
later werd het dier doorgestuurd naar een
boerderij in de omgeving van het paleis, in
afwachting van zijn definitieve bestemming
Zoo is dan toch de ooievaar ten paleize ge
arriveerd.
Autoritten.
Tal van Zondagswandelaars hebben zich
gisterochtend naar het paleis Soestdijk be
geven in de verwachting, dat er wat „te
zien" zou zijn. Maar evenals de overige da
gen, verstoorde ook gisteren niets de vol
komen rust in het paleis. Toen 's middags
om kwart over drie de regen bij stroomen
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT S BINTi
Verwachting: Stormachtige tot
krachtige Zuidwestelijke tot
Noordwestelijke wind, zwaar
bewolkt tot betrokken, later
tijdelijk opklarend, waar
schijnlijk regenbuien, later
kouder.
Verdere vooruitzichten: Koud,
buiig weer.
Barometerstand hedenmorgen 8 n*r> 755
begon neer te plenzen, waren de nieuwsgier
rigen gauw verdwenen.
Kort na twaalf uur heeft Prins Bernhard
wederom een autorit in de richting van
Bilthoven gemaakt. Van den grijzen Ameri-
kaanschen sportwagen was ditmaal de kap
omhoog, aangezien er reeds bij het uitrij
den een dreigende regenlucht hing. Te onge
veer 1 uur keerde Prins Bernhard, die
naast den chauffeur had plaatsgenomen, in
het paleis terug.
Oo'lc de Prinses heeft Zondag een autorit
gemaakt en wel in den namiddag, toen vele
belangstellenden voor het paleis stonden te
kijken. Geen der nieuwsgierigen heeft de
Prinses echter zien uitrijden, want door een
achteruitgang verliet de groote Packard,
waarvan de kap geopend was en waarin
Prinses Armgard naast Prinses Juliana had
plaats genomen, het park, vanwaar langs
een boschweg een rijtoer over de I-Iolland-
sche Rading werd gemaakt. De Prinses was
gekleed in #een grijzen bontmantel. Toen
het, ongeveer een kwartier na het uitrijden,
hard begon te regenen, haastten de chauf
feurs zich de kap te sluiten.
Na ongeveer een uur keerde de Packard
terug, wederom ongemerkt.
Vliegtuigen verboden.
De minister van Waterstaat heeft,
met het oog op de verwachte heuge
lijke gebeurtenis in het Vorstelijk
Gezin, het gebied d$s Rijks, gelegen
binnen een cirkel met straal van 5
K.M. beschreven om het paleis te
Soestdijk als middelpunt, tot nadere
aankondiging gesloten verklaard
voor de luchtvaart met alle burger
lijke luchtvaartuigen.
Zaterdagochtend scheen, dat ook de fo
tografen niet meer vóór het paleis mochten
fotografeeren, omdat de Rijksveldwachters
den persfotografen verboden met de camera
in de hand voor het hek te wandelen. Het
verbod wekte groote ontstemming, doch
gistermorgen bleek, dat het op een misver
stand berustte, zoodat de aanwezige pers
fotografen het „posten" voor het paleis
hervatten, camera in den aanslag.
CHINA
Ongeregeldheden te Tsjefoe
Uit Tsinan wordt aan het Japan
sche telegraaf agentschap Domei
gemeld, dat de colonne Nagan, die
haar opmarsch voortzet in oostelij
ke richting, langs den spoorweg van
Sjantocng, gistermiddag de stad
Kiatsjau heeft bezet.
Ilct Amcrikaansche oorlogsschip „Marble-
head" heeft opdracht gekregen, onverwijld
van Tsingtau naar Tsefoe te vertrekken,
bij wijze van voorzorgmaatregel in verband
met een bericht van den Amerikaanschen
consul, dat te Tsjefoe ongeregeldheden zijn
uitgebroken. De Chineesche troepen hebben
de stad kortgeleden verlaten.
Politie plunderde.
Nader wordt gemeld: Het Amerikaansche
oorlogsschip „Marblehead" heeft den toestand
te Tsjefoe rustig aangetroffen. Zaterdag
echter zijn ongeregeldheden voorgevallen.
De winkels zijn gesloten tot do situatie is
opgehelderd. Het corps tot behoud van den
vrede begon n.1. te plunderen, toen de Chi
neesche Kamer van Koophandel weigerde
een verzoek tot uitbetaling van 60.000 dol
lar in te willigen. De politie volgde het
voorbeeld van het corps en sloeg eveneens
aan het plunderen. Gisteren echter heeft de
Kamer van Koophandel er in toegestemd de
gevraagde som uit te betalen, waarop de
rust wederkeerde.
Handgranaat geworpen.
Gisteravond is een handgranaat geworpen
in de internationale nederzetting te Sjang
hai naar de kantoren van het dagblad
„Hwameipau" dat, door Amerikanen in
het Chineesch wordt uitgegeven. Een Chi
nees werd ernstig gewond, twee Chineezen
zijn licht gewond. De man, die den hand
granaat geworpen heeft is ontkomen.
Chineezen vorderen in West-
Sjantoeng.
De strijd in het westen van Sjantoeng
schijnt thans meer in het voordeel van de
Chineezen te verloopen. Volgens mededee-
ling van Chineesche zijde hebben zij Tsjaus-
jen en Poesjing heroverd. Ongeveer tien
duizend man Japansche troepen worden
naar het front in Sjantoeng gezonden.
Volgens Chineesche berichten hebben de
Chineezen ook in Oost Anwei en Zuid King-
soe successen behaald.
Verder wordt gemeld, dat vijftig Japan
sche vliegtuigen Tsjangsja, de hoofdstad
van Hoenan, hebben gebombardeerd, Hierbij
zijn talrijke dooden gevallen.
Felle strijd om Soetsjau ver
wacht.
Naar gemeld wordt, bedraagt het
aantal Chineesche manschappen,
samengetrokken langs de spoorlijnen
van Tientsin-Poekau en van Loeng-
hai onder persoonlijk bevel van
maarschalk Tsjang Kai Sjek, in to
taal ongeveer 400.000. Alles duidt er
op, volgens Domei, dat wellicht
binnenkort de grootste veldslag der
huidige vijandelijkheden zich ter ver-
dediding .van Soetsjau zal afspelen»