In de hoofdstad van NecUIndië De schepper van Mickey Mouse Een nieuwe teeken film op komst Zaterdag 22 Januari 1938 Derde Mad Kennismaking met de inlandsehe be volking. Hoe de Europeaan zijn geestelijk overwicht verkrijgt. Mohammedanen houden hun schoone vrouwen en dochters niet verborgen Bandoenig, Januari 1938. Tusschen tallooze eilandjes naderden we vroeg in den morgen de kust van Java en daarmede Tandjong Priok, de haven van Batavia. De lichten dor vuurtorens waren pas kort gedoofd, toen we deze haven bin nen liepen. Te Tandjong behoefden we niet, zooals in de Engelsche havens Penang en Singapore, te ankeren ver van den wal, miaar konden we meeren aam de kade, waar reeds meer dere schepen, aille Nederlandscbe, lagen. Een wonderlijken indruk kreeg ik hier, vooral daar ik vergelijkingen trok met wat ik vroeger heb gezien in de havens van Basra, Bomibay, Calcutta, Singapore en andere Oostorsche havens. Op de zeer zin delijke kade heerschte een levendige be drijvigheid. Inlandsehe havenarbeiders wa ren bezig met de' lossing en lading van schepen en toch heerschten bij deze bedrij vigheid een zekere orde, een zekere rust en gemoedelijkheid. Er werd niet ge schreeuwd, er was geen nutteloos dooreen- geloop, alles scheen als vanzelf en naar een reeds lang vooruit beraamd plan te gaan. Bemiddeling tusschen de over heid en de massa Enkele Europeanen in witte pakjes en met helmhoeden op het hoofd hadden het oppertoezicht, miaar grepen slechts zeer zel den in. De eigenlijke leiding bij den arbeid ging uit van Inlandsehe voormannen, „man doers", die nu en dan een bevel of een aan wijzing kregen van een der Europeanen in het wit. Dit is een in Nederlandsch-Indië algemeen doorgevoerd stelsel: slechts zoo weinig mo gelijk bemoeit de overheid er zich onmid dellijk met de massa. Tusschen haar en de overheid staan bijna steeds inlandsehe hoofden of voormannen, die de van liooger- hand ontvangen aanwijzingen en bevelen doorvoeren. Er was nog iets anders, dat mie te Tand jong Priok hijzonder trof (en me trouwens ook reeds in <ïe haven van Sumatra, Medan getroffen had): de havenarbeiders waren aanmerkelijk beter gekleed, ook zindelijker, dan de arbeiders, die ik in andere Ooster sche havens had gezien. Later zag ik hoe na afloop van den arbeid vele dier arbei ders naar huis gingen op prachtige, blin kende fietsen. Naar Batavia. Te Tandjong Priok verliet ik het schip, waannède ik vanaf Calcutta de reis had gemaakt en nam ik een automobiel om mij en mijn reisgoed te laten b rongen naar het station Van Weltevreden, een der „buiten wijken" van het eigenlijke Batavia, de hoofdstad van Nederlandsch-Indië. Batavia zelf is geen „woonstad" mieer. Daar zijn nog wel tallooze kantoren en pakhuizen gevestigd, maar de Europeanen wonen zooveel mogelijk huiten Batavia, te Weltevreden, te Buitenzorg, te Meester-Cor- nel is, te Noord wijk, stadsgedeelten, die ge zonder zijn en sterk aan villaparken doen denken. Van Tandjong Priok naar het station Weltevreden zijn het slechts enkele kilome ters over een uitstekenden autoweg. Zulke uitstekende autowegen vindt men in Nederlandsch-Indië, in tegenstelling met Engelsch-Indië, waar ze ontbreken, vrijwel overal, tenminste op de voornaamste eilan den. Al dadelijk viel me onderweg één ding zeer sterk op, telkens zag ik automobielen, met een Nederland- sche vlag voorop. Dat waren niet alleen automobielen van Nederlan ders,' maar ook automobielen van rijke Chineezen en zelfs taxi-auto-, mobielen van Inlandsehe chauf feurs. In Engelsch-Indië heb ik nog nimmer een inlandsehe taxi chauffeur gezien, die een Engelsche vlag op zijn wagen voerde. Europeanen spreken een Inland sehe taal met hun bedienden. Natuurlijk is men zonder een Inlandsehe taal te kennen in Nederlandsch-Indië nog geen verloren man. Aan de postkantoren en officieele bureaux in de steclen kan men overal met Nederlandsch terecht. Boven dien spreekt vrijwel elke Europeaan (ook de wiet-Nederlander) en elke halfbloed in Nederlandsch-Indië Nederlandsch en er zijn ook Inlanders, die deze taal kennen. Er be staan behalve inlandsehe en Europeesche scholen o.a. ook nog „Hollandsch-Indische" scholen, waar de Inlandsehe leerlingen ook Nederlandsch loeren en uitstekend loeren. De chauffeur, die me bracht van de ha ven te Tandjong Priok naar het station te Weltevreden, waar ik mijn reisgoed voor- loopig liet, en die me daarna nog een wei nig rondreed, was op zoo'n Hollandsch-In dische school geweest en' spralc vloeiend en keurig Nederlandsch. Als ik echter hij het koopen van het een en ander zijn hulp als tolk noodig had, zag ik in zijn donkere oogen een paar kleine, niet boosaardige spotlichtjs. Een Europeaan, die in Nederlandsch-In dië niet ten minste één der landstalen kent, wordt door de Inlanders als eenlgszins „achterlijk" beschouwd,- niet geheel „voor vol" aangezien. Daartegenover staat, dat men soms wel eens Inlanders, meestal jonge, onder el kander Nederlandsch kan hooren spreken. Dat zijn dan leerlingen of oud-leerlingen van zoo'n Hollandseh-Indische school, die het. voornaam vinden Nederlandsch te kun nen praten. Van zulke leerlingen en oud-leerlingen zijn er op Java tienduizenden, maar in De nieuwere wijken van het oude Batavia die ik bezocht, zijn voor het grootste ge deelte wijd uit elkander gebouwd, met over al tuinen en parken, breede wegen en veel schaduw. Buitengewoon vriendelijk doet het geheel aan, waarvan de schilderachtigheid nog wordt verhoogd door eenige snel stroo- mende, heldere riviertjes. Veel grooter dan in Engelsch-Indië is het aantal vrouwen, dat men op straat en op de wegen ontmoet. In Engelsch-Indië houden zoowel de Mohammedanen als de meeste Hindoes hun vrouwen en dochters zooveel mogeli:'" verborgen. De be volking op J9V-° in naam Moham medaan, niiaai u.i vrouwen bewegen er zich ongedwongen. Den sliuier voor de vrouwen kent men er niet en ongehinderd kan men er de soms zeef schoone gelaatstrekken van smaakvol gekleede Inlandsehe vrou wen en meisjes bewonderen. Zelfs op den pasar heerscht geen rumoer. In de Europeesche en zaken-wijken vindt men zeer weinig hooge gebouwen. De grond was er goedkoop, dus was er geen enkele reden het bij den bouw in de hoogte te zoeken. De kantoren en woonhuizen zijn over het algemeen wit De bouwtrant heeft zich aangepast aan het warme klimaat en draagt een eigen karakter, waar men vaak toch nog een Nederlandsche familiever wantschap ontdekken kan. Een levendige drukte zonder lawaai heerscht te Batavia. De Inlanders zijn goed- Merkwaardig is het taalvraagstuk in Ne derlandsch-Indië. In Engelsch-Indië spre ken alle bedienden van Europeanen en ook de bedienden in de betere hotels en ca- fe's Engelsch en het aantal Engolsohen, dat er een Inlandsehe taal kent, is buitenge woon gering. In Nederlandsch-Indië echter is het algemeen gowoonte, dat de Europea nen er met hun bedienden een Inlandsehe taal spreken, op, Java Soendaneesch, Ma- leisch of Javaansoh, cn de bedienden ken nen er gewoonlijk niet eens Nederlandsch, ook niet de bedienden in hotels en café's. Dit vormt een opmerkelijk verschil niet al leen met Engelsch-Indië, miaar ook met dc koloniën an andere Europeesche staten, wel ke ik' tot nu toe leerde kennen. Het aantal Franschen cn Spanjaarden in Marokko, het aantal Italianen in Libië, 't aantal in Por tugal geboren Portugeezen in Goa, dat een der landstalen min of meer kent is bui tengewoon gering. Alle in Nederlandsch-In dië gevestigde Nederlanders spreken ten minste Maleisoh, vaak ook nog .Tavaansch of nog andere Inlandsehe talen. Niet-Neder- landsche Europeanen in Nederlandsch-Indië hebben zich daarnaar moeten richten en hebben eveneens Inlandsehe talen moeten leeren, daar zonder de kennis van tenminste Maleisch het leven in Nederlandsch-Indië eenigszins moeilijk is. „Engelschen zijn te dom om on ze taal te leeren Deze taalpolitiek in Nederlandsch-Indië heeft een bijzondere bete eken is. In Engelsch- Indië heb ik herhaaldelijk uit den mond van Inlanders gehoord: „Dc Engelschen zijn te dom om onze taal te leeren en daarom moeten wij Engelsch met hen spreken." Het feit, dat de Nederlanders (en daardoor ook de andere Europea nen) in Nederlandsch- Indië met de Inlanders een Inlandsehe taal kunnen spreken, geeft hun een geestelijk overwicht op de bevol king en bovendien wordt de onder linge verhouding er vriendelijker door. WALT DISNEY, de ontwerper van de nieuwe teekenfilm „Sneeuwwitje en de zeven dwergen". „SNEEUWWITJE EN DE ZEVEN DWERGEN". Walt Disney, de schepper van Mickey Mouse, Alice in Wonderland en Oswald het Konijn, heeft thans een nieuw kunstwerk, „Sneeuwwitje en de zeven dwergen" voltooid, waar in teekening, kleur en geluid meer dan ooit vervolmaakt is. Niet altijd is Disney zoo gelukkig in zijn keuze geweest en gedurende zijn gehecle leven heeft hij hard moeten werken om het te brengen, tot wat hij thans is. Er is misschien geen interessanter per soonlijkheid in Hollywood, dan de man, die de wereldberoemde Mickey Mouse creëerde. Maar wist U, dat deze man. Walt Disney, sinds lang niet meer teekent? Een teekenaar van niet buitengewoon talent, laat hij het teekenen thans over aan grootere artisten dan hij zelf. Toch beweren de menschen, die het weten kunnen, dat Disney een artist is en er zijn zelfs kunstenaars, die van mee ning zijn, dat Walt. Disney een heel groot artist is. En dat wil wat zeggen! Hoe Mickey Mouse ontstond. Mickey Mouse is ontstaan in een tijd, toen de sprekende film de zwijgende kwam ver vangen. Disney, die vóór dien tijd filmpjes over „Oswald, hét Konijn", gemaakt had, verhouding tot de totaal-bevolking, die ver over de veertig millioen bedraagt, is hun aantal zeer gering. En op de gewone Inland sehe scholen, die men bij duizenden over ge heel Nederlandsch-Indië verspreid vindt, wordt geen Nederlandsch miaar een der landstalen onderwezen. Schilderachtig zijn de nieuwere wijken van Batavia. „Sneeuwwitje en de zeven dwergen" zocht nu naar een persoon, die zijn konijn vervangen kon en vond daarvoor tenslotte Mickey, de Muis. Dit was maar niet zoo van zelf in zijn werk gegaan. Walt Disney, die een vrij arme jongen was, werkte 20 jaar geleden op het kantoor van de nacht- redactie van een Amerikaansch dagblad en wanneer hij daar dan 's nachts rustig zat te teekenen en te schrijven, ontving hij regel matig bezoek van een muizenfamilie die zich te goed deed aan de krantensnippers en de kopv. De jongeman beloerde stil de muisjes, hij leerde hun eigenschappen kennen en amuseerde zich kostelijk om hun manier van doen. Een vereeniging voor het ont werpen van teekenfilms. Aan deze nachtelijke uren moet Walt Dis ney zeker gedacht hebben, toen hij naar een nieuw onderwerp voor zijn teckenfilms zocht. Niet altijd was hij zoo gelukkig in zijn vondsten geweest. Als jongen van een jaar of twintig kwam hij met zijn broer Roy naar Hollywood, waar hij met een groep andere teekenaars een vereeniging op richtte, voor het ontwerpen van teekenfilms. Hun eerste prestatie op dit gebied was „Alice in Wonderland", waarin Alice door een levend meisje voorgesteld werd, dat speelde tusschen geteekende décors en met goteekende dieren en dingen. Dit filmexpe riment heeft, de gebroeders Disney evenwel geen gouden eieren gelegd, het meisje kreeg haar ontslag en Walt begon nu zonder levende acteurs of actrices te werken. Os wald, het Konijn, kon Disney al evenmin bovredigen cn toen kwam hij op de schitte rende idee, zijn vroolijke muisjes op het pa pier te zetten. Er verscheen nu een kleine muis met flapnortjes, een scheeve mond en een zwembroekje aan. Mickey, de Muis was geboren, en veroverde in den kortst mogelij ken tijd de wereld. Dit klinkt als een sprook je en toch is het nog maar net 10 jaar ge leden Walt heeft nu 300 artisten in zijn dienst. Na dien tijd is er heel wat veranderd. Walt Disney teekent al lang niet meer zelf. Volksbuurt in Batavia. gehumeurde menschen, die evenwel niet van luidruchtigheid houden. Rustig zijn ze in hun optreden en uitermate beschaafd en welgemanierd. Ook op den „pasar" (markt: liet woord zal waarschijnlijk wel familie zijn van het Arabische woord „bazar") wordt niet geschreeuwd. Grappig zijn de ri vieroevers, waar heel den dag door rijen vrouwen bezig zijn met het wasschen van kleederen. Lang kon ik te Batavia niet blijven. Ik wilde naar Oost-Java en onderweg nog en kele dagen blijven te Bandoenig, de hoog gelegen stad op slechts enkele uren sporen van Batavia, de stad met bijna Europeesoh klimaat. J. K. BREDERODE. Raadselachtige verlamming Mensch en dier in Durban aan getast. In Durban (Zuid-Afrika) zijn zeven en dertig menschen en ook honden, varkens en andere huisdieren slacht offers geworden van een verlamming. De verlamming is van dien aard, dat zij den menschen belet om rechtop te staan. De dokters en de medische dienst staan voor een raadsel. Een Duitscher echter, die een courantenbureau bezocht en daar een nummer van de Lubeckcr Volksbote bracht, wees op een artikel dat daarin was opgeno men van eën geheimzinnig geval met den Franschen vrachtstoomer „Jean L. D.". Deze vrachtstoomer kwam in het laatst van No vember van het vorige jaar Duinkerken bin nen, komende van Durban, cn het merkwaar- Hij heeft een keur van de beste artisten in zijn dionst, zeker wel 300, die duizenden en nog eens duizenden teekeningen maken. Wanneer men het verhaal in elkaar heeft, wordt het verdeeld in verschillende onderdeelen, terwijl de voornaamste hande lingen op papier gezet worden. Intusscheni wordt ook de begeleidende muziek bestu deerd. Disney zelf stelt altijd Mickey de Muis voor, de andere leden van het pei'so- neel bootsen de andere dierengeluiden na. Het geluid wordt op drie verschillende films opgenomen: de muziek, de dialoog en de geluiden, die die dieren maken. Door de klank-mixer worden deze drie films dan weer tot één geheel verwerkt. Daarna wordt de film als het ware „be volkt", d.w.z. de teekeningen worden ge maakt, passende bij de muziek en de ande re geluiden. Om de dieren menschelijke gelaatsuitdrukkingen te kunnen geven, zit ten de teekenaars vaak voor spiegels te werken, waarin zij hun eigen gelaatsuit drukkingen bestudeeren. Eigenlijk zou er wel een dierentuin bij de Disney-studio's kunnen zijn. maar eenige jaren geleden heeft men ingezien, dat de films meer succes hebben, wanneer men de dieren inplaats van dierlijke, menschelijke gelaats uitdrukkingen geeft. Wanneer dan de voornaamste teekeningen aldus tot stand gekomen zijn, "worden de andere, die min der belangrijk zijn door meisjes nagetee- kend. •dige was, dat. de opvarenden voorover gebor gen op het dek liepen of als dronken er over heen rolden. De dokters te Durban gelooven nu, dat de bemanning van deze boot de ziekte uit de Afrikaansche haven in Durban brachten. Men meent, dat er geen reden tot ongerust heid is. De ziekte is niet gevaarlijk. ONTAARDE OUDERS. Voor het gerechtshof te Cambridge heeft een paar ontaarde ouders terechtgestaan, be schuldigd hun kind te hebben gedood; het kind was aan ondervoeding gestorven. De kinderjuffrouw verklaarde, dat zij de moeder had opgepast na de bevalling, maar dat zij daarna het kind nooit meer te zien kreeg, omdat het volgens de moeder althans steeds sliep; aldus lezen wij in de Daily Ex press. Soms, als zij naar de kamer van de kleine ging, hoorde zij het slot van de deur omdraaien en op haar herhaald kloppen werd nooit opengedaan. Op 6 Januari j.1. wist zij eindelijk tot de kamer door te dringen en vond daarna het kind in een ellendigen toestand. De baby werd ijlings naar een ziekenhuis overgebracht, maar stierf daar twee dagen na haar op neming. Voor den rechter vroeg de vader heel bru taal: „Als mijn vrouw het kind vijf medicijn- fleschjes met melk geeft, is dat dan soms niet meer dan voldoende?" De dokter antwoordde, dat deze manier van voeden het kind meer kwaad dan goed had gedaan. De jury besliste, dat de ouders de kleine op een schandalige manier hadden verwaar loosd en legden beiden een flinke straf op. OORLOGSSILHOUETTEN UIT HET VER RE OOSTEN. Japansche soldaten trans porteeren hun geschat over een uiterst smalle brug. Dat Disney zoo'n uitgebreid per soneel in zijn dienst heeft, behoeft ons niet te verwonderen, wanneer wij vernemen, dat een gewoon, nor maal teekenfilmpje uit 15.000 tee keningen bestaat. De nieuwste, groo- te teekenfilm, die Disney thans net klaar gekregen heeft, „Sneeuwwitje en de zeven dwergen" daarentegen bestaat uit 250.000 teekeningen, waar aan ongeveer drie jaar gewerkt is en waarvan de kosten V/2 millioen dollar bedragen. Wel voldeed Mickey de Muis nog steeds en wel verdiende Disney er genoeg geld mee, maar toch is hij er toe overgegaan, weer eens een nieuw onderwerp te kiezen. Zoo kwam de film „Sneeuwwitje" tot stand Ook ditmahl moet Disney buitengewoon geslaagd in zijn keuze zijn. Zoo alleraar digst zijn de zeven dwergjes, dat zij ieder op zich zelf een film waard zijn. Nooit wa ren de kleuren zoo volmaakt als bij deze teekenfilm, terwijl het geluid met de tee keningen een harmonicerend geheel vormt Nog korten tijd en „Sneeuwwitje en de zeven dwergen" zal evenals tien jaar gele den „Mickey de Muis" een triumphtocht rond de wereld maken Drie van Walt Disney's nieuwe scheppingen, waarmede de heele wereld spoedig even vertrouwd zal raken als met Mickey Mouse en Miepsie.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1938 | | pagina 9