Ongerustheid over de
Japansche vlootboew
De eischen van Rijksweer
en de zware industrie
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
EERBERICHT
In wezen een strijd van Goering tegen Schacht
Himmler, de man op de achtergrond
Dit nummer bevat 8 pagina's
DB BILT SBINTt
Verwachting: Zwakke wind
aanvankelijk uit uiteenloo
pende, later uit Oostelijke
richtingen, nevelig tot lich
bewolkt. waarschijnlijk
droog weer, iets kouder.
Verdere vooruitzichten: Weinip
verandering.
Dit optreden van de groote democratiën Is
een gevolg van .het uitwisselen van inlich
tingen tusschen Groot-Brittannië, Frankrijk
en de Vereenigde Staten en is er op bere
kend Japan, oen laatste kans te geven de
groote van zijn schepen en geschut binnen
de grenzen van het vloot verdrag te houden
of anders de verantwoording op zich te ne
men voor een onbeperkten vioolbouw in de
twee voornaamste vlootcategoriën.
Vlootbouwplannen van Japan
- zullen geheim gehouden worden.
Tijdens een bijeenkomst, die gisteren in
het Japansche ministerie van marine is ge
houden, werd besloten, de Japansche vloot
bouwplannen niet openbaar te maken.
Naar hieraan toegevoegd wordt, zal het
ministerie van marine de Japansche regee-
ring den raad geven, voor 20 dezer in de
zen geest op de notas van de Amerikaan-
sche en de Britsche regeering te antwoor
den.
Japansche bladen verontwaardigd.
Eensgezind leveren de Japansche dagbla
den in hoofdartikelen commentaar op het
Engelsch-Amerikaansche verzoek om inlich
tingen ten aanzien van den vlootbouw. Zij
wijzen op de „dwaasheid" van deze stappen.
De Nisji Nisji Sjimboen acht het verzoek
gelijkstaande aan een inmenging in het
recht op nationale verdediging van Japan.
Japan heeft het vlootverdrag van Londeit
van 193§ opgezegd en heeft niets te maken
met het accoord van 1036. Voorts spreekt
hét blad over intimidatie en voegt hieraan
toe. dat het nauwelijks noodig zal zijn te
zeggen, dat Japan vierkant zal weigeren
hierop in te gaan.
Ook de Asahi Sjimboen is van meening,
dat Japan niet verplicht is te antwoorden
op de Britsch-Amerikaansche nota's
MOORD OP ZESTIENJARIGEN JONGEN.
Drama te Oxford.
Gister is het lijk van een zestienjarigen
jongen gevonden in het protestantsche se
minarie te Oxford, Wycliffe Hall, op ccn
terras, dat de studenten des zomers als
slaapplaats gebruiken. Het onderzoek heeft
geleid tot de arrestatie van een student. Het
slachtoffer was bediende in het seminarie.
TWEEHONDERD BADERS IN DOODS
GEVAAR.
Naar uit Sydney gemeld wordt zijn aan
het strand aldaar tweehonderd baders ten
gevolge van een plotseling opstekenden
storm de zee ingedreven. Een reddingscorps
van zeventig man stelde moedige reddings
pogingen in het werk en slaagde er in de
meeste baders behouden aan land te bren
gen. Vier personen zijn verdronken.
on
MAANDAG 7 FEBRUARI 1938. 81e Jaargang. No. 10489.
Laan. Schagen, Tel. 20.
tfitgW N.V. Uitg.-Mij*. „ttollonds Noorderkwortier",J
In een uit Bazel gedateerd telegram, dat
voorafgegaan wordt door de aantcekening:
van een gelegenheidscorrespondent geeft Le
Temps het volgende relaas van de ontwik
keling der crisis, die Vrijdagavond te Berlijn
tot ontknooping is gekomen:
Voor de opstelling van de programrede
voering, die Hit Ier op 30 Januari zou uit
spreken, ging hij zooals ieder jaar gebrui
kelijk is over tot een zeker aantal raadple
gingen in zijn villa te Berchtesgaden. Tij
dens deze besprekingen diende de rijksweer
verscheidene verzoeken in. Zij eischte af
treden van Von Blomberg en concentratie
in de handen van den opperbevelhebber van
het leger der machtsbevoegdheden ten aan
zien van het leger, de marine en het lucht-
wapen.
Vooris oefende zij levendig critiek
uit op de Duitsche buitenlandsche
politiek. Zij sprak zich uit tegen te
nauwe samenwerking met Italië, te
gen interventie in Spanje. Tegen sa
menwerking met Japan en bepleitte
een toenadering tot Londen, een ont
spanning tusschen Berlijn en Parijs
en vooral een ontspanning, gevolgd
door een toenadering tot Moskou.
De zware industrie en de grootgrondbezit
ters, die eveneens geraadpleegd werden,
oefenden levendige critiek uit op bet vier
jarenplan van Goering.
De Rijkskanselier hoorde deze klachten
aan zonder een standpunt te bepalen. De
atmosfeer was vrij geladen.
Op dat oogenhlik kwam Iiimmler tus-
schenboide. Hij overhandigde Hitier een dos
sier, waarin vastgesteld werd, dat een zeker
aantal generaals van. de rijksweer, met Von
•Fritsch aan het hoofd, behoorden tot een
geheime organisatie, die er naar streefde
den tweeden zoon van den kroonprins op
den troon te plaatsen. Himmler staat be
kend voor zijn gevoelens van wantrouwen
ten opzichte van den rijksweer. Zoo heeft
dezen zomer het gerucht de ronde gedaan,
dat Himmler die door zijn agenten in Rus
land op de hoogte gebracht was van zekere
onderhandelingen tusschen den Duitschen
generalen staf en dien van het roode leger,
de Russische ambasade te Berlijn een pak
documenten ter hand heeft gesteld, waarin
het bestaan aangetoond werd van deze ver
borgen betrekkingen. Een proces te Moskou
en de terechtstelling van Maarschalk Toe-
chatsiefski waren er het gevolg van.
Tegen het einde van Januari hing een
sfeer van angstige spanning in Berlijn en
deed het gerucht de ronde, dat Himmler
zou overgaan tot arrestatie van een zeker
aantal generaals der rijksweer. Toen be
sloot von Fritsch, die monarchistisch ge
zind is stoutmoedig op te treden. Hij riep
een zeker aantal generaals in zijn' huis
bijeen om tezamen met hen een plan van
weerstand op te stellen. Op 2-S Januari, des
morgens bezette een compagnie rijksweer
het paleis, dat in de Wilhelmstrasse staat
op no. 64, vlak bij de kanselarij. Tegelijker
tijd werden op sommige strategische pun
ten der hoofdstad schikkingen getroffen
om een vermetelen slag van de Gestapo te
beletten. De heide dagen van 28 en 29 Ja
nuari verliepen te Berlijn in angstige span
ning. Een vrij groot aantal bekende per
soonlijkheden die min of meer b>i het com
plot betrokken waren, verlieten overhaast
de hoofdstad. In den avond van 29 Januari
vernam men toen, dat Hitier het ontslag
van von Blomberg dat door den rijksweer
geëischt was, bad onderteekend en dat
von Fritsch, die schuldig was aan ernstige
overtreding der discipline.
H.KJL PRINSES BEATRIX, H UUR OVD.
gen van Goering en Himmler om zich
meester te maken van het ministerie van
oorlog waren verijdeld. In de tweede
plaats kende Hitier de rijksweer de her
vorming toe. die Daladier kort geleden in
Frankrijk heeft ingevoerd ten gunste van
generaal Gamelin: Ten slotte ruimde Hitier
de rijksweer een plaats in bij het toezicht
over de buitenlandsche politiek door haar
drie zetels te geven in den geheimen raad,
die geroepen zal zijn alle belangrijke be
slissingen te nemen over de buitenlandsche
politiek.
Het is waarschijnlijk, aldus besluit het
telegram in le Temps dat na de bewogen
dagen, die Berlijn zoo juist heeft doorge
maakt. de hartstochten eenigen tüd tot
bedaren zullen komen. Zonder twijfel blij
ven er heel wat oorzaken voor botsingen
en conflicten over. De rijksweer schijnt
voldoening le hebben gekregen, maar wat
wordt er van de eischen, die Hitier gesteld
zijn door de zware industrie en de Junkers
ten opzichte van de economische politiek
van Goering? Dat is een nog ernstiger pro
bleem en nog belangrijker dan dat der au
tonomie van de rijksweer. De gchcelc ont
wikkeling van de hinnenlandsche en de
buitenlandsche politiek van Duitschland
is misschien afhankelijk van zijn bevrij
ding van het door Goering, tegen den wil
van Schacht, opgelegde economische sys
teem. Zoo staan de zaken.
Dreigde opstand?
Het is wel zeker, dat het in het midden
der vorige week danig gespannen beeft.
De generaals, meerendeels monarchistisch
gezind, driegden met een staatsgreep, doch
Goering heeft zoo snel en krachtig ingegre
pen, dat de plannen niet tot ontwikkeling
konden komen.
Toch is het duidelijk, dat de gezamenlijke
machten van grootindustrie en generaals
zoo sterk is, dat de kopstukken niet geheel
kunnen worden verwijderd.
Hitlcr heeft geslagen! Maar of de klap
voldoende raak is geweest zal de toekomst
moeten loeren.
De monarchistische en ontevreden groepen
schijnen nog lang niet vernietigd.
Integendeel heeft de Führcr het raiet aan
gedurfd ze allen uit het regccringsapparaat
te verdrijven.
Engeland en Amerika vragen
inlichtingen te Tokio
JAPAN ZAL WAARSCHIJN
LIJK ELKE MEDEWERKING
WEIGEREN.
Door de regeeringen van Frank
rijk, Engeland en Amerika zijn no
ta's in strenge bewoordingen gezon
den aan Tokio, daarin deze regeerin
gen mededeelen, dat tenzij vóór 20
Februari verzekerd wordt, dat Japan
niet overgaat tot het bouwen van
slagschepen of kruisers boven de
maat, zij gedwongen zullen worden
de „trapsgewijze clausule" van het
Londensche vlootverdrag toe te pas
sen en over te gaan tot het bouwen
van zulke groote schepen als noodig
is om met Japan te kunnen concur-
reeren.
Von Fritsch, die den volgenden dag van
zijn ontslag op de hoogte gebracht werd,
gaf te verstaan, dat hij niet van plan was
zich te onderwerpen. Op 31 Januari begon
generaal Keitel zijn besprekingen met Hit-
Ier. Deze besprekingen werden in den loop
der volgende dagen voortgezet.- De rijks
weer ging er mee accoord, dat de „royalis
tische groep" verwijderd werd en kreeg in
ruil bekrachtiging van haar eischen: in de
eerste plaats haar volledige autonomie,
vervanging van von Blomberg door Keitel,
Geen enkele tusschenpersoon werd tus
schen hem en Hitier toegesta'an. De pogin
Z.R.H. PRINS BERNHARD MET H.K.H. PRINSES BEATRIX
TWEEDE MAAL GEBRUIKT VOOR HET TOONEN VAN EEN
VOOR DE ZEVENDE
IN STATIEKLEED. DIT STATIEKLEED WERD VOOR DE
PRINSES BIJ HET OPMAKEN VAN DE ACTE EN WERD NU
MAAL GEDRAGEN.
