De hechte as
Rome-Berlijn
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Sensationcele
Sudeteo-Duifschers
dreigen
Italië is niet bevreesd voor
de Duiische troepen
aan de Brenner
MimOLlMI
Tragedieën om den
Anschlusz
Olympische Winterspelen
blijven te Sapporo
vlucht door sneek
UJeerbericht
De doop van
Prinses Beatrix
Vuur vond voedsel
in houtwol
De kous met f 50.000
Hevig bombardement
van Barcelona
DONDERDAG 17 MAART 1938. 81e Jaargang. No. 10522
Laan. Schaden, Tel. 20.
ülfgave der NV. Uitg.-Mir. „Rollond» Noorderkwartier-
Tijdens zijn uiteenzetting in de
Italiaansche Kamer, zeide Mussolini
reeds in Juli 1937 te hebben ver
klaard tegenover Schuschnigg, dat
de as RomeBerlijn de basis was
der Italiaansche politiek en dat de
onafhankelijkheid van Oostenrijk
door Italië werd beschouwd als een
zuiver Oostenrijksche kwestie. Hij
voegde hier aan toe Schuschnigg te
hebben doen weten, toen deze hem
in kennis stelde van zijn plan een
plebisciet te houden, dat „deze hel-
sche machine in zijn eigen handen
tot een ontploffing zou komen."
Mussolini hemelde vervolgens de
vriendschap op tusschen Italië en
Duitschland, welks aanwezigheid
aan de Brenner op Italië geen in
druk maakt, daar, naar hij zei: „de
grenzen discuteeren niet, zij verde
digen zich."
De politieke kaart in Europa.
Dezer dagen heeft zich. zeide de Duce, een
groote gebeurtenis voorgedaan, welke de po
litieke kaart in Europa heeft gewijzigd. Oos
tenrijk heeft opgehouden als Staat te be
staan en is een deel geworden van Duitsch
land. Het plebisciet van 10 April zal wijding
geven aan rl.it voldongen feit. liet Oosten
rijksche drama is niet gisteren begonnen.
Het begon in 1848, toen het kleine Piemont
den Oostenrijkschen kolossus durfde te trot-
sceren. Het drama duurde na den oorlog
twintig jaar lang voort. De epiloog had een
snel rhythme en verrast slechts de verstrooi
den en onwetenden. Een snelle terugblik op
deze twintig jaren doet ons duidelijk zien,
dat hetgeen gebeurde, noodwendig moest ge
beuren en dat de stroom, ondanks dijken
van papieren verdragen, buiten zijn oevers
moest treden. De geboorteacte van Oosten
rijk dateert van 12 Nov. 1918, dw.z. enkele
dagen na de ineenstorting van het rijk, door
de democratische constitutie van Baiier, die
verklaarde, dat Oostenrijk deel uitmaakte
van den Duitschen staat met den naam van
Duitsche republiek. Toen kwamen de vre
desverdragen van Versailles en St. Germain,
die Oostenrijk onafhankelijkheid oplegden.
1 Dat was een absurd iets. Aldus is Oosten-
rijk zijn leven begonnen als onafhankelijken
j staat onder soc. democratisch regiem.
Mussolini gaf vervolgens een overzicht
van de ontwikkeling van Oostenrijk op
binnen!andsch politiek gebied tot dat het
j mationaal-socialisme er aan de macht kwam
In 1933 nam het natïonaal-socïalisme het
bewind in Duitschland in handen. In
Maart van datzelfde jaar heeft Dollfuss
zijn regeering vernieuwd. Hij noemde Oos
tenrijk een onafhankelijken christclijken,
doch Duitschen staat. De strijd begon tus
schen de regeering en de nationaal-socia-
listische' beweging. Dollfuss wordt in 1934
gedwongen een opstand te onderdrukken.
Enkele maanden later doet zich een na-
tionaal-socialistische putsch voor.
Ik beval, aldus Mussolini, dan dat
vier divisies van het Boven-Adige-
gebied aan den Brenner worden
geplaatst: een daad van elementai
re voorzorg, gezien de onvoorziene
bloedige gebeurtenissen, waarvan men
de mogelijke draagwijdte niet kon
afmeten». Geen enkele Oostenrijker
had ons ooit gevraagd, dat te doen.
Geen enkele Oostenrijker heeft ons
ooit er voor bedankt, dat wij het
hebben gedaan.'
De as Rome—Berlijn.
Mussolini geeft vervolgens een overzicht
van de verschillende gebeurtenissen der
internationale politiek, met name de tot
stand koming van de as RomeBerlijn. Hij
voegde hieraan toe, dat de nationaal-socr
alistische beweging zich in Oostenrijk snel
ontwikkelde. Dat was op het oogonblik,
waarop Italië Oostenrijk aanried toenade
ring tot Duitschland te zoeken, omdat een
staat, welke zich als Duitsch proclameert.,
niet kan hestaan in een anti-Duitsche
functie. Tijdens mijn ontmoeting met
Schuschnigg, aldus vervolgde Mussolini,
heb ik in April 1937 den bondskanselier
duidelijk te verstaan gegeven, dat de on
afhankelijkheid van Oostenrijk een kwestie
is, welke in de eerste plaats derj} Oosten
rijkers aangaat en dat de as Rome—Berlijn
het fundament is der Italiaansche buiten-
landsche politiek.
De afgezant van bondskanselier Schusch
nigg vroeg mij op 7 Maart omstreeks het
middaguur, voor den eersten keer sinds
eenige maanden, wat ik van het plebisciet
dacht. Ik antwoorde hem op de nr^ct af
doende wijze, dat dat een vergissing was...
deze helsche machine zal in uw handen
tot ontploffing komen."
In diplomatieke en journalistieke kringen
der geheele wereld stijgen onnuttige woor
den van berouw op, die den loop der ge
schiedenis niet zullen tegenhouden.
In min of meer officieuze kringen aan
de overzijde der Alpen heeft men mij ge
vraagd, waarom wij niet tusschenbeiden
zijn gekomen. Wij antwoorden, dat wij nim
mer verplichtingen hbben aangegaan, di
rect noch indirect, noch schriftelijk, noch
mondeling.
Oostenrijk heeft ons nimmer gewapende
inmenging gevraagd om met igeweld zijn
eigen onafhankelijkheid te verdedigen. Een
land, dat militaire hulp noodig heeft te
gen zijn eigen volk, is niet meer waard
zich zoo te noemen.
Hetgeen zich in Oostenrijk afspeelt, is
het bewijs van de innige aspiratie van het
Oostenrijksche volk om Anschluss. Op alle
argumenten, die het spoor dragen van ze
ker nationalisme antwoorden wij, dat wan
neer een gebeurtenis noodlottig is, het be
ter is, dat het zich voordoet met U, dan
ondanks U, of erger nog, tegen U. In waar
heid is de nationale revolutie in snel
rhythme voltrokken."
Er zijn op de wereld individuen, die zoo
oppervlakkig, zoo onwetend zijn van de
omstandigheden van het fascistische Ita
lië, dat zij meenen indruk op ons tc maken
met een globaal cijfer van de millioenen
Duitschers en met hun aanwezigheid aan
onze grenzen.
Italië laat zich niet gemakkelijk
beinvloeden door 52 landen, die
daar ook niet in slaagden tijdens
den Afrikaanschen oorlog. Italië
heeft een stalen wil en een stalen
ziel en het volgt zijn weg. Wij zijn
zoo weinig onder den indruk, dat
wij rustig toegeven, dat over eenige
jaren, de Duitsche bevolking langs
den weg der natuur, zal zijn toege
nomen tot 80 millioen zielen, ter
wijl wij dan een bevolking van 50
millioen zullen hebben.
Voor ons fascisten, zijn de grenzen heilig.
Men discuteert er niet over, doch verdedigt
ze. Toen het Oostenrijksche drama gebeur
de, meenden de tegenstandei's van het fas
cisme op de wereld, dat zich eindelijk een
goede gelegenheid had voorgedaan om den
eenen totalitaircn staat tegen den andere op
te zetten en hun solidariteit te breken door
een schok, die, zeggen wij den pacifisten
van professie, het voorspel zou zijn geweest
van een nieuwen wereldoorlog. Deze bere
kening der democratieën, loges en derde
internationale was onjuist. De hoop was
volkomen kinderachtig en beleedigend, om
dat zij een schaduw wierp op ons karakter
en op ons politiek inzicht.
Het uur was gekomen, van wat men zou
kunnen noemen de op de proef stelling
van de as Berlijn-Rome. Welnu, de Duit
schers weten, dat de as geen diplomatiek
maaksel is, dat alleen doeltreffend is voor
-normale gelegenheden, doch zich vooral
hecht heeft betoond in dit uitzonderlijke
uur in de geschiedenis van de Duitsche we
reld en van Europa.
Twee naties, waarvan de formatie en een
heid parallel liepen, kunnen gezamenlijk
opmarcheeren om ons bewogen werelddeel
een nieuw evenwicht te geven, dat
ten slotte een vreedzame en vruchtbare
samenwerking der beide volken zal ver
oorloven.
ZELFMOORDEN EN ARRESTATIES.
Majoor Fey, de stichter en leider van de
Heimwehr, heeft met vrouw en zoon zelf
moord gepleegd.
Een der tragedieën van een man, die in
de jaren 19331934 in Oostenrijk een groote
rol speelde, Dollfuss zag sterven en later op
zij werd geschoven Hoewel de rol, die
Fey in het Dollfuss-drama heeft gespeeld,
nooit geheel duidelijk is geweest; hij werd
door deze gebeurtenissen sterk gecompromit
teerd.
DR. FEY.
Sinds de opheffing van de Heimwehren,
waartoe Schuschnigg nae en felle agitatie
van de zijde van Fey tegen zijn persoon
besloot, werd de naam van den vroegeren
politicus weinig meer gehoord. Thans, nu hij
na de dramatische gebeurtenissen in zijn
vaderland den dood heeft gezocht, wordt zijn
naam opnieuw verbonden aan gissingen om
trent zijn verhouding tot de nazi's, welke
in ieder geval den laatsten tijd niet zeer in
nig geweest moet zijn.
Majoor Fey is niet de eenige, die de hand
aan zich zélf heeft geslagen. Reuter meldt
uit Weenen dat tal van personen zelfmoord
hebben gepleegd.
Zoo hebben fabrikant Reitlinger en zijn
dochter zelfmoord gepleegd op zijn bezitting
Jenbacli. Reitlinger is langen tijd voorzitter
van den bond van Tiroolsche industrieelen
geweest.
Ook Bayer, hoogleeraar aan de universiteit
te ïnnsbruck en zijn dochter hebben de hand
aan zichzelf geslagen.
Freud gearresteerd?
De Weensche corresnondent van de „Pa
ris Soir" meldt, dat prof. Sigmund Freud, de
vader der Psycho-analyse, prof. Loewi, win
naar van den Nobelprijs en Prol Neumann,
de wereldberoemde chirurg, die verleden jaar
geweigerd zou hebben Hitier te opereeren,
gearresteerd zouden zijn.
Neumann heeft verleden jaar wel den her-
log van Windsor, den ex-koning van Enge
land, geopereerd.
Ook baron Rothschild zou gearresteerd zijn.
Geen skiwedstrijden.
Het Internationaal Olympisch Co
mité besloot in zijn zitting van gis
termiddag op het Nijlschip „Vic
toria" de Olympische Winterspelen
in 1940 te Sapporo te laten door
gaan, evenwel zonder skiwedstrij
den. Het I.O.C, betreurde de hou-
dink van de Féderation Internatio
nale de Ski (F.LS.), welk lichaam op
zijn laatste congres te Helsingfors,
naar men weet, een voorstel om bij
de Winterspelen de Olympische
amateurbepalingen te laten gelden,
verworpen heeft.
De Winterspelen waren vastgesteld in de
periode van 3 tot en met 14 Februari 1940.
Dit program, dat met schaatsenrijden, ski
wedstrijden, ijshockey en bobraces reeds tot
in alle onderdeelen was uitgewerkt, zal, nu
de Skisport vervalt, wel worden gewijzigd.
Oostenrijker gevat.
In de voorkamer van de woning van den
advocaat en procureur, mr. H. H. J. van
Bottenburg aan de Marktstraat te Sneek,
ontdekte het diensmeisje een persoon, die
over het bureau gebogen stond.
Het meisje dacht aanvankelijk
dat het de heer B. was, doch toen
zij zag, dat hij 't niet was, vroeg zij
wat de man wenschte. Hij antwoord
de, dat hij mr. B. wilde spreken
waarna het meisje hem naar het
kantoor verwees, waar hij voorgaf
te zijn zekere Landa uit Groningen
en mr. B. verzocht enkele achter
stallige vorderingen voor hem te
innen.
Politie gewaarschuwd.
Zijn eigenaardige houding en een briefje,
dat het meisje boven bracht, waarin ver
meld stond, dat de man aan het bureau
had gemorreld, gaven mr. B. aanleiding de
politie op te bellen.
De bezoeker wierp hierop een bediende,
die bij de deur stond geposteerd, opzij
en sneide met achterlating van hoed en
tasch het gebouw uit. Een poging van mr.
B. om hem te grijpen, mislukte.
Plotseling bezoek.
De man snelde de straat op en
verdween in het pand van de Velo-
maatschappij, waar hij boven bij
een alleenwonende dame terecht
kwam en voorgaf, dat hij in het
kantoor moest zijn. De vrouw ver
wees hem naar beneden, waarop hij
dadelijk de vlucht nam, beneden
aan de achterzijde een ruit stuk
sloeg en langs een pijp naar het
dak klom.
Over verschillende daken bereikte hij het
pand der firma Potma, waar hij door den
tuin en winkel snelde en verdween.
De politie zooht alle daken af, doch zon
der succes. Onmiddellijk werden alle uit
gangen van de stad bewaakt.
De verraderlijke tasch.
Mr. B. kon een vrij nauwkeurig signa
lement van den man geven. De tasch, die in
beslag genomen werd, bevatte o.a. een
groote, nieuwe beite', een boor en een
paar handschoenen, een portefeuille met
eenige Duitsche postzegels en een circulaire
van een Keulsche meubelfabriek. In zijn
hoed stonden de initialen F. W.
Oostenrijksch vluchteling?
De politie zette de pogingen om den man
te arresteeren voort en slaagde er in hem
gisteravond om half zeven in den tuin van
de R.K. kerk aan te houden.
De man is 32 jaar oud, beweert Oosten
rijker te zijn en om politieke redenen zes
dagen geleden naar Nederland te zijn ge
vlucht.
DE BILT SEINTi
Verwachting: In den ochtend
tijdelijk nog krachtige Zuid
westelijke tot Westelijke
wind. zwaar bewolkt tot be
trokken, met kans op regen,
iets zachter, later meest ma
tige weer krimpende wind,
gedeeltelijk bewolkt, waar
schijnlijk droog, iets kouder.
Verdere vooruitzichten: Vrij guui
IN DE GOUDEN KOETS TER KERKE?
Naar de TeL verneemt, ligt het
in het voornemen, de doopplechtig
heid van H.K.H. Prinses Beatrix
ongeveer 15 Mei avermoedelijk
in de "Willemskerk te 's Graven-
hage te doen geschieden.
Alvorens tot den eigenlijken doop, die
door ds. W. L. Wel ter bediend zal worden,
wordt overgegaan, zal prof. dr. H. Th. Ob-
bink een korte predikatie, speciaal gericht
tot de Koninklijke Ouders, houden.
De plechtigheid zal een zooveel mogelijk
intiem karakter dragen. De Koninklijke Doo-
pelinge, die waarschijnlijk gekleed zal zijn
in dezelfde met kostbare kant versierde
doopjurk, als waarin Haar Moeder werd ge
doopt, zal, naar men aanneemt, Haar eersten
officieelen rit door de residentie maken in
de Gouden koets. Zij zal het Paleis verlaten
ongeveer een half uur na Haar Ouders; zoo
dra Zij in het kerkgebouw is gekomen, zal
de grootmeesteres Prinses Beatrix aan Haar
Moeder overreiken, waarop terstond wordt
overgegaan tot het lezen van het doopfor
mulier en de bediening van den doop.
Groote fabriek te Schiedam af
gebrand.
Hedennacht ongeveer half drie ontdekte
de portier van de distilleerderij van de
firma J. de Kuyper en Zonen, aan den
Buitenhavenweg te Schiedam, brand in de
aan dien weg gelegen houtwolfabriek van
de firma J. J. de Boer, in welk pand mede
is gevestigd de Hollandsche Veterfabriek.
Hij alarmeerde onmiddellijk de brand
weer welke spoedig met een drietal motor
spuiten en den magirusladder op het ter
rein van den brand aanwezig was en het
blusschingswerk met kracht ter hand nam
De brand, welke aanvankelijk op de
derde verdieping woedde breidde zich snel
uit, daar het vuur gretig voedsel vond in
den aanwezigen voorraad houtwol, zoodat
in korten tijd de geheele fabriek in lichte
laaie stond. Ondanks bet krachtig optreden
van de brandweer welke mede te zorgen
had, dat de in de onmiddellijke omgeving
gelegen oliefabriek „Holland" en de op
slagplaats van granen „Unicum" niet door
den vonkenregen zouden worden aangetast,
kon niet worden verhinderd dat het fa
brle'-spand geheel uitbrandde.
Het pand behoort in eigendom toe aan ir.
Harders uit Den Haag.
Eveneens was er gevaar te duchten voor
een nabij gelegen smederij en veestallen, uit
welke laatste men nog bijtijds de dieren in
veiligheid wist te brengen.
De schade.
De burgemeester van Schiedam was met
de politie op het terrein van den brand aan
wezig. De inventaris van de fabriek was
voor een bedrag van f 10-000 verzekerd, doch
-het bedrag der schade wordt op ongeveer
f 30.000 geschat, terwijl de inventaris van
de veterfabriek, welke eveneens verloren
ging op f 10.000 wordt geschat.
Huis der erflaatster verkocht.
Zooals men zich herinneren zal, werd
cenigcn tijd geleden in het huis van wijlen
Mej. E. N. C. Hasselman te Egmond aan
de Hoef een oude kous gevonden, waarin
zich een halve ton aan bankpapier bevond.
Men heeft na deze vondst, het huis nog eens
van boven tot onder doorzocht, doch méér
schatten kon men niet ontdekken.
Thans vernemen wij, dat de woning van
de overledene, huize j.Wimmenum" verko,cht
is voor een bedrag van f 5315. Kooper is de
heer J. Massa uit Den Helder.
De zwaarste luchtaanval tot he
den. - Fransch-Spaansche gren-
zijn gesloten.
Vier uur lang hebben de recht-
sche vliegtuigen hedennacht de
stad Barcelona onafgebroken ge
bombardeerd. Vele gebouwen in de
binnenstad werden getroffen en dik
ke rookwolken stegen op. De be
volking vluchtte naar de onder*
aardsche schuilplaatsen. Het geluid
van de ontploffende bommen meng
de zich met het vuur van het lucht
afweergeschut, en het geluid van
de ambulancebellen.
Dit is de zwaarste luchtaanval,
die Barcelona tot nu toe heeft me
degemaakt.
Havas meldt, dat het aantal
slachtoffers twintig bedraagt. Bo
vendien werden omstreeks vijftig
personen gewond.
Grenzen gesloten.
Gisteren is de FranschSpaansche grens
door de Spanjaarden zoowel op republi-
keinsch als op nationalistisch gebied geslo
ten. Aan de Fransche zijde worden de bevei
ligingsmaatregelen verscherpt.
De Fransche autoriteiten verklaren echter
uitdrukkelijk, dat géén massa-bewegingen
van troepen aan de grens hebben plaats ge
vonden, aldus Un. Press.
Eischen nemen vorm van ultima
tum aan.
Un. Press meldt uit Pr*ag, dat senator
Enhuber, van de partij der Sudeten-Duit-
schers, de volgende verklaring heeft afge
legd:
„Zal Tsjecho-Slowakije zijn binnenlandsche
politiek veranderen naar het voorbeeld van
Zwitserland en zijn buitenlandsche politiek
aanpassen aan die van Zwitserland cn Bel
gië? Slechts in dat geval is de partij der Su-
deten-Duitschers tot verdere samenwerking
bereid. Wij deelen dit mede, vóór het te laat
is. Het is thans vijf minuten voor twaalf".
Het verdere gedeelte van zijn rede was door
groot tumult niet te verstaan.
Zullen de boeren de Sudeten
steunen?
Destijds is een centrale gevormd van die Duit
sche partijen in Tsjecho-Slowakije, die niet
tegen de regeering zijn te vereenigen. Hier
toe hoort o.a. de Duitsche agrariersbond, die
vijf zetels in het huis van afgevaardigden
heeft. Verder hooren tot deze centrale christe-
lijk-socialcn en sociaal-democraten.
De bond van agrariërs is nu uit deze cen
trale getreden.
Men .verwacht, dat deze stap der agrariërs
te zijner tijd ernstige consequenties kan
hebben.
Men acht het niet uitgesloten, dat de vijf
afgevaardigden van deze partij zich zul
len aansluiten hij de oppositie van de Su-
deten-Duitschers,
Onofficieel wordt als reden voor de geste
van de agrariërs opgegeven, dat het den af
gevaardigden onmogelijk is, nog langer met
de marxistische elementen (bedoeld worden
de sociaal-democraten) in de centrale sa
men te werken.
De situatie.
Uit ons kaartje blijkt duidelijk hoe Tsje
cho-Slowakije als het ware zich in het
Duitsche grondgebied boort. Houdt men
er dan nog rekening mede, dat juist het
in het Derde Rijk inspringende stuk een
overwegend Duitsche bevolking heeft, dan
begrijpt ieder hoe gemakkelijk hier een
nationaal-socialistische propaganda is te
.voeren.