Geen naderende oorlog
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Blum ex-minister
president
eiken Donderdeg van 9'lrlu.
Een dronk op den
Raad van State
Barcelona heeft geen
stroom meer
„Ernstig gesprek tusschen
Joden en Christenen
noodig
B. GAZAN, Tandarts
ZATERDAG 9 APRIL 1938. 81e Jaargang. No. 10542.
Laan. Schagen, TeL 20.
üifgffr» Jet N.V. Uitg.-Mif „Holland» Noorderkwartier"
Chamberlain verwacht herstel der
Britsch—Italiaansche vriendschap
In een gisteravond te Birmingham gehouden redevoe
ring heeft de Britsche minister-president Chamberlain,
sprekende over de Engelsch-Italiaansche onderhandelin
gen, gezegd het noodig te achten dat de bevolking haar deel
heeft in de defensieve organisatie van het land, doch hij
vroeg haar toch de gedachte indien zij bestond uit het
hoofd te zetten, dat het zeer spoedig tot een oorlog zou
komen.
Juist het tegengestelde is het geval, aldus Chamberlain,
maar wij zijn er van overtuigd, dat een der middelen om
den vrede te verzekeren, is ons gereed te maken voor den
oorlog.
Er bestaat, ging de premier voort, thans
goede hoop, de oude vriendschappelijke be-
trekkingen, die, totdat zij onlangs werden
onderbroken, zoo lang hadden bestaan, dat
zij traditioneel waren geworden tusschen
onze beide landen, te herstellen.
„Ik vraag u slechts een weinig geduld te
j hebben en nog even te willen wachten. Ik
denk niet, dat het lang zal duren of onze
overeenkomst met Italië zal worden geslo-
j ten en gepubliceerd.
De verplichtingen van Engeland.
Chamberlain herinnerde er aan, dat Groot
Brittannië verplicht» is Frankrijk en België
hulp te verleenen in geval van een niet uit-
gelokten aanval, doch dat het er van af
zag een dergelijke verplichting aan te gaan
ten aanzien van andere landen, die verder
at liggen en waar geen vitale Britsche be
langen in dezelfde mate bestaan, hoewel het
onmogelijk is te zeggen, welke regeeringen
ten slotte betrokken zullen zijn bij een ge
schil in een of anderen uithoek van Eurona.
Wij waren evenwel van meening, aldus
Chamberlain, dat wij ons het recht moeten
voorbehouden te zeggen of wij het noodig
aclften een clergelijken oorlog in t,e gaan of
j niet en wij moeten dat niet overlaten aan
de beslissing van anderen, daar het gewel
dige gevolgen voor ons zelf kan med'cbren-
I gen.
Soms zegt men, dat, wanneer wij krach
tiger zouden optreden, wij de wereld de
I waarschuwing zouden geven, dat er geen
oorlog moet zijn.
Dat zou evenwel geen op het spel
zetten zijn van geld, doch van de
levens van mannen, vrouwen en kin
deren van ons eigen ras en bloed. Ilc
ben niet bereid daarin te treden en
hoewel in de toekomst zich de nood
zakelijkheid van een oorlog zou kun
nen voordoen, zou ik er niet mijn
woord op willen geven, tenzij ik er
volkomen van overtuigd zou zijn, dat
wij onze vrijheid op geen andere ma
nier zouden kunnen bewaren.
In het verdere deel van zijn redevoering
verklaarde Chamberlain nog, dat het doel
der regeering,spoliliek is den vrede te
handhaven.
De beide pijlers van onze buitenlandsche
politiek, aldus zieide hij zijn den vrede
te zoeken door vriendschappelijke bespre
king en onderhandeling en door onze ge
wapende strijdkrachten op te bouwen tot
een peil, dat in evenredigheid is met onze
verantwoordelijkheden en met den rol,
SENAAT DWINGT HEM TOT
I AFTREDEN
Daladier formateur der
nieuwe regeering
Geen medewerking der
Socialisten meer?
Gisteravond, kwart over zeven is
de langverwachte slag in Frankrijk
gevallen. Na een kabinetsraad, heeft
de regeering Blum zich naar Pre
sident Lebrun begeven om het ont
slag der regeering aan te bieden.
Daladier is belast met de vorming
van een nieuwe rcgcering.
Naar de oplossing?
De nationale raad der socialistische par
tij zal hedenavond te 21 uur bijeenkomen.
In politieke kringen achtte, men het gister
avond zeer onwaarschijnlijk, dat dc socia
listen zouden deelnemen aan de rcgecrjng,
die Daladier denkt samen te stellen.
In parlementaire kringen ziet men In Da-
CHAMBERLAIN.
welken wij wenschen te spelen bij het be
waren van den vrede. De regeering
wcnscht evenmin de idee van een groo
teren en beteren volkenbond prijs te geven
Ten aanzien van de bewapening ver
klaarde Chamberlain, dat het aanwen'den
van de hulpbronnen der natie voor de
vervaardiging van oorlogswapens hatelijk
en verfoeilijk is, doch, aldus voegde hij
hier aan toe, ik kan mijn oogen niet slui
ten voor het feit, dat onder de tegenwoor
dige omstandigheden ter wereld wij geen
alternatief hebben dan er mede voort te
gaan, daar het de levensadem van onze
Britsche vrijheid zelf is welke op het spel
staat.
Enorme belangstelling voor de
Nienw -Amsterdam
Reeds meer dan honderd vijftig
duizend aanvragen voor bezich
tiging.
Naar de directie van de Holland-Amerika
Lijn ons mededeelde zal, de „Nieuw-Amster
dam" op Donderdag 14 April a.s. van de
terreinen der Rotterdamsche Droogdok
Maatschappij verhaald worden naar de Wil-
helminakade. Na dien tijd zal er gelegen
heid zijn het schip te bezichtigen.
Het laat zich aanzien, dat er van deze ge
legenheid zeer veel gebruik gemaakt zal wor
den, want reeds thans bereikten de direc
tie der Holland-Amerika-Lijn niet minder
dan honderd vijftig duizend aanvragen om
het schip te mogen bezoeken!
H.M. DE KONINGIN SPREEKT
AAN DEN EEREDISCH.
Gisteravond werd ten paleize
de eeremaaltijd gehouden ter ge
legenheid van het 350-jarig bestaan
van den Raad van State.
H. M. de Koningin sprak aan dezen
disch de volgende rede uit:
Mijne heeren, leden van den Raad van
State,
Waar op 12 April het intreden van den
Raad van State in Ons staatsbestel her
dacht zal worden, wcnsch Ik aan dezen
disch uiting te geven aan Mijne groote
waardeering voor de wijze, waarop dit
college de belangen van den Staat en van
Ons volk heeft gediend.
350 Jaar heeft de Raad van Sta
te zich met volle toewijding van
zijne taak gekweten en dit is Mij
een waarborg, dat ook in de 'toe
komst op de onpartijdigheid en het
doorzicht zijner leden te allen tijde
staat zal kunnen worden gemaakt.
Ik acht mij gelukkig u, mijne heeren,
hedenavond om Mij vereenigd te zien ter
herdenking van dit heugelijk feit en Ik
voeg hieraan toe den hartgrondigen
wensch, dat het den Raad gegeven moge
zijn nog in lengte van dagen de belangen
van het Rijk op dienovereenkomstige wij
ze te dienen.
In stel U voor met Mij op de gezondheid
te drinken van den Raad van State.
De vice-president van den Raad van
State heeft hierop als volgt geantwoord:
Mevrouw,
Met Uwer Majesteits verlof moge ik
uiting geven aan de gevoelens van warme
erkentelijkheid, welke de leden van den
Raad van State vervullen voor de ont
vangst Ons op heden door Uwe Majesteit
bereid en voor de woorden tot ons ge
richt.
Wij zijn daardoor diep getroffen en het
is ons een behoefte des harten Uwer
Majesteit voor de groote welwillendheid,
welke zoowel in die ontvangst als in die
woorden tot uitdrukking is gekomen, zeer
eerbiedig dank te zeggen.
Wel nauwelijks behoef ik hieraan toe
te voegen, dat de krachten welke ons ge-
gegeven zijn, bij voortduring gericht zul
len blijven op de zoo getrouw mogelijke
vervulling van de ons opgedragen taak.
Alleen daardoor kunnen wij hopen voor
onze personen iets van de waardeering te
verdienen, welke Uwe Majesteit voor den
Raad van State heeft gelieven uit te spre
ken.
Met groote dankbaarheid zijn wij ook
weder in deze dagen indachtig aan den
bijzonderen band, welke van den aanvang
af heeft bestaan tusschen ons college en
Uwer Majesteits Huis.
Krachtens de instructie van 1588 heb
ben zoowel Prins Maurits als de Friesche
Stadhouder graaf Willem Lodewijk aan
stonds in den Raad van State zitting en
stem gehad. In den loop der eeuwen is dit
met bijna alle vorsten uit het Huis van
Oranje het geval geweest: en sedert ons
vaderland in den aanvang der vorige
eeuw zijne onafhankelijkheid herwon, is
bovendien het voorzitterschap van den
Raad aan onzen Souverein voorbehouden,
ten gevolge waarvan wij in Uwe Majesteit
onze hoogvereerde Presidente mogen zien.
Het zij mij veroorloofd het glas op te
heffen en een dronk in te stellen op Uwe
Majesteit en ons geliefd Koninklijk Huis.
ladier den geschïksten man voor de oplos
sing der crisis, omdat hij zich sedert het
begin der wetgevende periode buiten den
politieken strijd gehouden heeft en zijn
krachten gewijd heeft aan de defensie. Men
beschouwt hem dan ook als den aangewe
zen man om een regeering te leiden, die
aan buitenlandsche moeilijkheden het hoofd
moet bieden en tegelijkertijd in het binnen
land een kalmeering moet brengen, welke
noodig is voor het nationale herstel.
Men gelooft, dat Daladier zal streven naar
de vorming van een kabinet, bestaande
uit een beperkt aantal ministers, doch steu
nend op een verbreede meerderheid van de
socialisten tot de democratische alliantie.
Hij zou Reynaud de portefeuille van finan
ciën willen aanbieden. Doch het eerste
vraagstuk zal de deelneming der socialis:
ten zijn. Indien, hetgeen waarschijnlijk is,
Daladier de beslissing van den socialisti-
schcn nationalen raad zal afwachten alvo
rens de politieke samenstelling van zijn ka
binet vast te stellen, zal de crisis eerst Zon
dag haar einde vinden.
Daladier spreekt.
Bij het verlaten van het Elyssee
deelde Daladier mede:
„De president der republiek heeft
mij de eer bewezen mij met de vor
ming eener nieuwe regeering te be
lasten. Ik heb die opdracht aan
vaard. In verband met de ontwikke
ling van den internationalen poli
tieken toestand en met de binnen-
landsche en financieele moeilijkhe
den, geloof ik, dat de nieuwe re
geering op zijn laatst Zondagoch
tend geyormd moet zijn.
Ik hoop, dat mijn beroep op over
eenstemming tusschen alle krach
ten in het land gehoord zal wor
den, in het belang van de republiek
en het vaderland".
Een veelbewogen Senaatszitting
was, het waarin Blum zijn zwanenzang zong.
Scherpe woorden heeft hij gericht tot zijn
opposanten.
Toen de heer Blum de vraag stelde of het
waar was uat men hem speciaal de bevoegd
heden voor de finantieele ontwerpen niet
wilde geven, riepen vele senatoren: „Ja."
„Dat kan ik niet gelooven", antwoordde
Blum daarop.
De stemming werd van weerszijden nog
vijandiger toen Blum in het belangrijkste
deel van zijn rede, 't politieke, t recht van
den Senaat betwistte, de regeering omver te
werpen. Het Volksfront is daarvoor te sterk,
het steunt tezeer op de volksmassa, dan dat
dit toelaatbaar zou zijn.
„Ge wilt misschien dat er een andere meer
derheid komt", zeide hij „maar daarover
hebt gij niet te beslissen
Weer onderbrak de anders zoo kalme Se
naat den minister met luide kreten van ver
ontwaardiging en de voorzitter Jeanneney
kwam tusschenheide om te verklaren dat de
Senaat als instelling van de "epubliek, aan
de constitutie het recht ontleent zich in vol
komen vrijheid uit te spreken.
Na nog enkele vrij scherpe debatten, ver
liet Blum daarop het spreekgestoelte.
Met 223 tegen 49 stemmen heeft de senaat
daarna het voorstel tot bespreking der ar
tikelen van het regeeriugsontwerp verwor
pen,
Tegenoffensief der regeering
Franco beheerscht eleetriciteits-
levering in geheel Catalonië.
Als hij gewonnen heeft, bewaart
hij de onschendbaarheid van het
land!
Zooals wij gisteren mededeelden, Is Fran
co door de verovering van Tremp thans in
staat controle uit te oefenen op de electri-
sche centrales te San Lorenzo.
Onmiddellijk is men er toe overge
gaan de electrische energie, voor
Barcelona bestemd, af te snijden.
Ook de centrale te Lamarasa, ten Noorden
van Balagner is bezet.
Alle centra voor de voortbrenging
van electrische beweegkracht voor
de Catalaansche industrie zijn thans
in handen der rechtschen.
In den Ebrosector heerscht groote bedrij
vigheid. De troepen van generaal Alonzo
blijven oprukken en zijn acht kilometer
voorbij den Turmelltop.
Regeering zet tegenoffensief in*
Havas meldt, dat de batterijen der regee-
ringstroepen gistermorgen een hevig vuur
geopend- hebben op de rechtsche stellingen
ten westen van Madrid. Op dit front werd
voorts een levendig geweervuur uitgewis
seld. - -
In Estremadura is het regeeringsoffensief,
dat uitgegaan was van de grenzen der pro
vincie Toledo, uitgebreid. Het ontwikkelt
zich over een front van veertig kilometer in
de provincie Caceres, vanaf Villar del Pe-
droso tot Alia, met een boog rondom Siërra
de Altamira, ten Zuid-Westen van Talavera
de la Reina gelegen. De rechtervleugel richt
zich naar het riviertje de. Gualija, een zijri
vier van de Taag. Het dorp Carrascaléjo is
op zes April gepasseerd. De omsingelde
rechtschen vluchtten in de kerk. De linker
vleugel heeft Lacalera veroverd en is aan
gekomen hij de Siërra de Guadalupe, waar
hij zich meester heeft gemaakt van den
bergpas van Alia en den berg Garrapata.
De inneming van Tremp.
stelt de rechtsche troepen in staat, den
.opmarsch overal aan het front van Lerida
te hervatten. De 700 millioen kub. meter
water voor den stuwdam te Tremp vorm
den namelijk een ernstige bedreiging
voor. de troepen van Franco, voor het ge
val de regeeringstroepen den stuwdam in
de lucht zouden hebben laten vliegen.
Een dergelijke watermassa zou de gehee-
le linie der rechtschen met alle manschap
pen en materiaal hebben weggevaagd. Na
een pauze, tijdens welke de rechtschen
gewacht hebben èot alle stuwdammen ten
Noorden van hun linies in hun handen
zouden zijn, is er aan het front van Le
rida, dat thans over een rechte lijn loopt,
Dit nummer bevat 16 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINTi
Verwachting: Meest matige N,
wind, gedeeltelijk bewolkt,
tijdens den nacht aan de
kust nog buiig, overigons
weinig of geen neerslag,
zelfde temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Onzeker,
niets meer, dat zich tegen eeli opmarsch
naar het Oosten verzet.
Moedelooze vluchtelingen.
Strijders uit Lerida, Barbastro en Tremp
die eerst weer naar Catalonië wilden te-
rugkeeren, bleven later weer in Frankrijk.
Zij verklaarden dat het nutteloos was te
strijden als zij dit niet op goede wijze
konden doen en voelden er niet voor hun
leven zonder meer op te offeren. De nieu
we regeering in BarceTona is er een, aldus
het semi-officieele regeeringsorgaan, van
zuivering en sancties die thans zijn groote
strijd tegen de onderdrukking heeft aan
gebonden. Negrin heeft den maarschalk
staf gekregen. Voor alles zou de regeering
een zuiveringsactie achter het front hou
den en ongewenschte elementen verwijde
ren. Over
de vreemdelingen in Franco's leger
zegt een officieele nota uit Burgos:
Franco heeft geenerlei financieelen steun
van het buitenland gekregen en het noo-
dige geld in Spanje en onder de Spanjaar
den in het buitenland gevonden.
De legionarissen in het Franco-leger vor
men 24 bafaillons.
Het vreemdelingenlegioen, voor den oor
log gedeeltelijk bestaande uit buitenland
sche elementen, bestaat thans bijna geheel
uit nationale elementen.
De Mohammedaansche troepen uit het
Spaansche protectoriaat in Afrika nemen
deel op grond van hun krijgslustige nei
gingen en de persoonlijke bekoring, die
Franco ón hen uitoefent.
Als Franco heeft gewonneni s
aldus verklaart hij in éen nota aan de Brit
sche regeering, zegt de Daily Express, zal hij
de onschendbaarheid van het Spaansche
grondgebied handhaven en geen inmenging
van eenige buitenlandsche mogendheid in
het bestuur, over Spanje dulden. Verwacht
wordt dat na afloop van den oorlog Duitsch-
land en Italië met Franco over vriendschaps-
en handelsverdragen zullen onderhandelen.
Punten van overeenkomst moe
ten worden opgezocht!
Wij leven, zonder twijfel, in een tijd van
zeer scherpe tegenstellingen. En zij worden,
aldus de II.P., gewoonlijk in den fanatiek-
sten vorm tot uiting gebracht, althans door
bepaalde groepen. Maar daarnaast wordt
toch ook gewerkt aan de samenbinding, het
zoeken naar het gemeenschappelijke. Een
kenmerkend blijk daarvan is wel dit, dat
onlangs in een onzer provincies een bijeen
komst plaats had van orthodoxe en vrijzin
nige predikanten, die daar eens rustig gin
gen bekijken, wat ze nu wel gemeen had
den, en het resultaat was goed. Maar een
nog merkwaardiger streven naar samenbin
ding levert Prof. Dr. Ph. Kohnstamm in het
jongste nummer van het interacademiale
tijdschrift Vox Theoiogica. Prof Kohnstamm
is van afkomst Jood, maar is tot het belij
dend Protestantisme overgegaan. In de po
litiek bleef hij vrijzinnig-democraat. Thans
heeft hij in genoemd maandblad een uitvoe
rige beschouwing gepubliceerd onder den
titel:
„Het gesprek tusschen synagoge
en kerk", waarin hij betoogt, dat
Joden en Christenen eens ernstig
moeten gaan onderzoeken wat ze ge
meen hebben.
Negentien eeuwen lang zoo schetst hij
heeft er geen ernstig gesprek tusschen
Jodendom en Christendom plaats gehad; ne
gentien eeuwen lang hebben ze langs elkan
der heen geleefd, „zonder werkelijke gedach-
tenwisseling over dat, wat hen verbindt en
van elkander scheidt", en dat, terwijl ,de
God van het Oude Testament geen ander
is dan de Vader van onzen Heer Jezus
Christus." Wij kunnen in de bijzonderheden
van het artikel hier niet treden, maar de
tendens er van is al belangwekkend. Een
„wezenlijk gesprek" tuschen twee richtin
gen, die zich steeds „beriepen op. denzelf-
Artistieke Bruidsfoto's
l'imHIR KUNSTATELIER
ARPAD MOLDOVAN
- NIEUWE N I E D O R P
Dagelijks geopend, ook 's Zondags.
Café Roobol, Markt. SCHAGEN
Blijft spreekuur houden
den Bijbel", zal, volgens Kohnstamm stellig
vruchtdragend zijn al levert het natuurlijk
zijn eigenaardige moeilijkheden op. Wij wil
len, aldus het blad, op deze plaats slechts
de aandacht vestigen op deze poging, van
te meer beteekenis omdat zij immers onder
nomen wordt in een tijd, waarin sommige
bewegingen er een duivelsch genoegen in
schijnen te vinden, verdeeldheid in het
menschdom te zaaien.
Amerika bouwt geen slagschepen
van 45000 ton
Voldoende credieten voor nieu
we schepen.
Admiraal Leahy, de chef der vlootopera-
tics, en de onderstaatssecretaris van marine
hebben met president Roosevelt gesproken
over het vlootbouwprogramma.
Zij hebben de pers medegedeeld, dat voor
het einde van dit jaar twee slagschepen
van iets meer dan 35.000 ton en de krui
sers, waarin de begrooting voor 1939 voor
ziet, op stapel zullen worden gezet. Van
den bouw van twee slagschepen van 45.000
ton is op het oogenhlik geen sprake.
De marine beschikt over voldoende kre
dieten voor het op stapel zetten der nieu
we schepen, zoodat geen nieuwe credieten
overwogen zijn.