fo H |'<I II t
Chineezen over de
Gele Rivier
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Franco ondervindt ver
woeden tegenstand
Onze economische
mobilisatie
Aardbeving in Zuid-Italië
DONDERDAG 14 APRIL 1938. 81e Jaargang. No. 10546.
l.aan Schagen Tel. 20.
Thans beslissend keerpunt in het voordeel van China?
«Een vrede met China, door bemiddeling van
Engeland, is een Nederlaag voor Japan!"
Chineesche troepen hebben de Gelè
Rivier in t Noord-Westen van Honan
overschreden. Zij zijn een offensief
begonnen tegen de Japanschc troepen
in de steden Tsjijpoean, Pingloe en
Mengsien.
Tweemaal hebben zestig Japansche
vliegtuigen gisteren tevergeefs ge
tracht Hankau te bombardeeren. Zij
slaagden er door de slechte weersom
standigheden niet in de stad te be
reiken.
Volgens het Chineesche persbureau
wordt Jihsien het eenige punt in
Zuid-Sjantoeng, waar nog hevig ge
vochten wordt, door de uit drie rich
tingen optrekkende Chineesche troe
pen bedreigd. In den afgeloopen
nacht is een kleine Japansche af dee
ling in oostelijke richting uit de stad
ontsnapt, de rest blijft belegerd. In-
tusschen komen steeds Japansche
versterkingen uit Tientsin in Zuid-
Sjantoeng aan. Maandag alleen trok
ken 4000 man door Tientsin.
Tusschen 3 en 25 Maart zijn in Sjansi
minstens 15.000 Japanneezen gesneuveld.
Onder meer vielen den Chineezen 2300 ge
weren, acht stukken veldgeschut, dertig
vracht wapens, en 500 paarden in handen.
Negentig vrachtwagens werden vernield.
Een beslissend keerpunt.
Het is thans wel zeker, dat de strijd in
Zuid-S jantoeng een beslissend keerpunt heeft
gekregen. De strijd is overwegend in het
voordeel geweest voor de Chineezen, die met
hun guerilla-oorlog het gebied langs de
spoorlijn Tientsin—Toehan geheel in hun be
zit kregen. Een zuiver beeld geven van de
zen strijd is niet gemakkelijk.
Uit de Japansche legenstrijdige berichten
en het doodzwijgen der Chineesche succes
sen, concludeert men dat de Japansche een
heden, die zich voor drie maanden in Zuid-
Sjantoeng genesteld hadden, den terugtocht
naar hun oorspronkelijke stelling (Tsinan)
moesten aanvaarden.
De opzet van den Japanschen opmarsch
van Tsinan naar Soetsjau om contact te krij
gen met de Nanlcingtroepen, was uit mili
tair oogpunt goed georganiseerd; blijkbaar
profiteerde men nog van den verwarden toe
stand van het Chineesche leger en diens ge
mis aan veldgeschut.
In het begin maakten de Nippon troepen
dan ook gestadig vorderingen. Vanuit Tsi
nan voltooide men met succes den op
marsch naar Tsingtno. Men opereerde langs
den spoorweg TientsinPoekau en achter
eenvolgens vielen Taian, Jentsjoe en Tsi-
ning in hun handen. Om deze laatste stad
werd hevig gevochten.
Een tweede gemotoriseerde colonne uitge
rust met tanks en veel geschut dekte den
opmarsch in de flank langs den weg van
Taian-Mengjin-Itsjau.
Systematisch concentreerde zich een klei
ne Japansche legermacht ten Westen van
Itsjau, welke de plaatsen aanviel langs het
ncvenspoor LintsjengTaiertswang. De
noordelijke colonne veroverde Tsjausjen en
Toengsjen en rukte op tot bij Lingtsjeng;
een verwoede strijd welke meer dan 14 da
gen duurde ontwikkelde zich in dezen stra-
tegischen driehoek.
De Japanners namen bezit van Jisjen,
Tsautsjwang en Taiertsjwang en waren
toen nog maar 30 K..M. van den Loengliai-
spoorweg verwijderd.
10 April jl. nam de strijd een
keer ten gunste van de Chineezen,
Deze begonnen langs de spoorwe
gen de guerilla te voeren, die zoo
onverwachts en hevig was, dat som
mige plaatsen 2 a 3 maal van
eigenaar verwisselden. i
Tegen deze gedurige flankaanval-
len waren de Japanners niet opge
wassen en moesten, wilden zij niet
omsingeld worden, den terugtocht
ondernemen, na veel materiaal in
den steek te hebben moeten laten.
Een feit is zeker, dat de Nippontroepen
steeds colonnes moesten concentreercn op
verschillende brandpunten; achtergelaten
bezettingen in sommige plaatsen werden te
ruggetrokken, omdat men meende dat de
omgeving van Chineezen gezuiverd was. Op
deze wijze verwijderde men zich hoe lan
ger hoe meer van de hoofdbasis zonder dek
king in den rug.
De Chineezen guerilla benden vernielden
het spoorwegnet en de geisoleerde Japan
sche eenheden vertrokken weer na Taiertsj
wang opgegeven te hebben naar het Noor
den.
De Japanners staan dus weer even ver
als zij begonnen waren vooc drie maan
den geleden
Aan alles kan men merken, dat de Chi
neezen met meer militaire capaciteiten den
strijd aanbinden, meer geoefende man
schappen krijgen en meer veldgeschut.
Ons groole kaartje geeft de militaire ope
ratics weer van de laatste twee weken, het
nevenkaartje geeft de provincie Sjantoeng
weer met de aanvalsrichting der Chinee
zen.
Gaat Engeland bemiddelen?
Naar verluidt zou Engeland trach
ten in het Japansch-Chineesche ge
schil te bemiddelen. Het ministerie
van buitenlandsche zaken te Tokio,
ontkent dit echter, zegt het Hsb. Im
mers een vrede met China door tus-
schenkomst van Engeland zou op
een nederlaag voor Japan lijken.
Inmiddels is het een vaststaand feit, dat
men in Japan bezorgd is geworden over de
oorlogsvooruitzichten in China. De Japan
sche zakenwereld ondervindt tallooze moei
lijkheden. Echter de Japansche vasthou
dendheid is nog niet uitgeput en zeker zul
len de nationalisten zich tot het uiterste
verzetten tegen bemiddeling door Engeland.
De politieke besprekingen, die aan het
ziekbed van den thans herstellenden prins
H GEBIED W.AAR ZICH DE MEESTE GEVECHTEN ONTWIKKELEN EN D£
2CHINEESCHE AFDEELINGEN DE GUERILLA VOEREN
J DOOR JAPAN BEZET JAPANSCHE TERUGTOCHT
Konoje zijn gevoerd, zijn thans bijna beëin
digd. Alle bladen wijzen erop, dat de mi
nister-president voor do volgende keuze is
gesteld: of wel aftreden, hetgeen tot ern
stige verwikkelingen zou leiden, daar het
moeilijk zou zijn een opvolger voor hem te
vinden, of wel de regeering verstevigen dooi
de vorming van een reformistische eenheids
partij, onder zijn voorzitterschap, welke me
thode echter weinig in overeenstemming is
met zijn politiek temperament.
Prijsstijging in Mandsjoerije.
Het stijgen van de kosten van levenson
derhoud, een gevolg van den langen duur
van den Japansch-Chineeschen oorlog, heeft
ontevredenheid onder do bevolking van
Mandsjockwo veroorzaakt. De regecring
heeft daarom besloten een wet tegen oor
logswinst uit té vaardigen. Prijsopdrijving
wordt zwaar gestraft: de politie beschikt
over buitengewone volmachten. De prijsver
ordening geldt vooral voor ijzer, staal, an
der bouwmateriaal en woninghuur.
Regeeringsaanvallen duren voort.
Verbitterde gevechten bij de Ebro
Het tegenoffensief, dat de regee-
ringstroepen twee dagen geleden in
gezet hebben, werd ook gister voort
gezet. Overal aan de Oostelijke fron
ten waren de opstandelingen ge
dwongen, terrein prijs te geven. Den
geheelen dag is verwoed gestreden
op den linkeroever van de Segre, ter
hoogte van het dorp Granja Escarpe,
waarvan de regeeringstroepen zich
meester wisten te maken. De recht-
schen waren genoodzaakt, de Segre
weder over te trekken. De regee
ringstroepen belemmeren ernstig de
verbinding tusschen de rechtsche
legers, die ten Noorden en ten Zui
den van de Ebro opereeren.
Verbitterde gevechten.
zijn gisteren geleverd in dén sector van Ba-
laguer, in den driehoek die gevormd wordt
door de wegen van Balaguer naar Lerida,
en van Balaguer naar Vilagrasa. Aan het
einde van den dag omsingelden de regee
ringstroepen het dorp Vallfogona, aan den
weg van Lerida naar Balaguer. 5 k.m. ten
Zuiden van laatstgenoemde plaats.
Voor het eerst sinds geruimen tijd,
aldus meldt Saragossa, verschenen
van regeeringszijde bombardements
vliegtuigen aan het front. Zit wier
pen lnchttorpedo's neer bij Morella
en verdwenen weer spoedig.
Berichten van rechtsche zijde.
ontkennen ook niet, dat. de linksche troe
pen tegenaanvallen ondernemen, en dat
zij buitengewoon in actie zijn. Men zert
echter, dat de aanvallen mislukten en de
regeeringstroepen groote verliezen hebben
geleden. Verder deelt men mede, dat. de
rechtsche troepen 19 dorpen in de Pyre
neeën hebben bezet. Uit Morelal wordt ge
meld, dat de Galicische troepen onder be
vel van Franeo's generaal Aranda hun
aanvallen voortzetten en zich in vogelvlucht
gemeten nog slechts op 20 K.M. afstand
van de Middellandsche Zee bevinden.
Barcelona roept nieuwe lich
tingen op.
De Spaansche staatscourant van gisteren
publiceert een decreet van den minister van
landsverdediging waarbij alle mannen, die
in 1907, 190S en 1921 geboren zijn, onder
de wapenen worden geroepen.
Toelating van Oostenrijkers
in Nederland
Strenge voorwaarden noodzake
lijk.
Op de vragen van het Tweede Kamerlid
Albarda in verband met de voorwaarden
voor de toelating van zg. oud-Oostenrijkers
in Nederland heeft minister Colijn het vol
gende geantwoord.
De regeering is zich bewust, dat aan de
eischen, welke zij voor binonkomst in ons
land gesteld heeft, niet gemakkelijk kan
worden voldaan.
Strenge voorwaarden waren in dit
opzicht onvermijdelijk, zeker om te
'voorkomen, dat de gevolgen van een
plotseling geschapen nieuwe situatie
ons land in grootere moeilijkheden
zouden brengen.
De praktijk heeft uitgewezen, dat de be
trokken vluchtelingen, ofschoon zij afkom
stig zijn uit een niet aangrenzend gebied,
toch in niet onbelangrijk aantal naar ons
land trachten te komen.
Op het asylrecht kan, met het oog op de
ligging van ons land, ten opzichte van
Oostenrijk, dan ook geen beroep worden ge
daan.
DE TOEKOMST KAN MET
MEER VERTROUWEN TEGE
MOET WORDEN GEZIEN DAN
IN 1914.
De heer Ir. A. Groothoff, regeeringscom-
missaris voor de industrieele verdedigings
voorbereiding bij het departement van De
fensie. heeft gisteravond voor het departe
ment Amersfoort van de Nederlandsche
Maatschappij voor Nijverheid en Handel
een voordracht gehouden over het onder
werp: ..Economische oorlogsvoorbereiding".
Het doel van de ceonomische en indus
trieele verdedigingsvoorbereiding is, aldus
spr., de voorziening in de militaire en bur
gerlijke behoeften van de geheele bevol
king in tijden van mobilisatie en oorlog.
Die behoeften kan men verdeelen in die
van de weermacht, van de burgerbevolking
en in hetgeen noodig is voor de export.
Voor elk van deze hoofdgroepen is te on
derscheiden:
a. de technische mobilisatie (fabrieken,
werktuigen).
b. de materieele mobilisatie (grondstof
fen en materialen).
c. de arbeidsmobilisatie (jjersoneel).
Een overzicht in vogelvlucht van het ge
heele gebied der economische en indu
strieele mobilisatie omvat een negental on
derwerpen, nl.;
a. Aanschaffingen, waarvoor noodig zijn
inkooporganen.
b. Bedrijven, die voor de aanschaffingen
produceeren.
c. Consumenten, dat zijn de afnemers en
verbruikers, voor wie de aanschaffingen ge
daan worden.
d. Distributie, d.i. de schakel tusschen pro
ductie en consumptie, die zorgt voor verdee
ling, vervoer en opslag van de door de bedrij
ven geproduceerde goederen.
e. Export, is in oorlogstijd onmisbaar om
over de deviesen en compensatie te kunnen
beschikken voor de import van eerste levens
behoeften en oorlogstuig.
f. Financiën, zonder welke geen militaire
en economische mobilisatie mogelijk is.
g. Grondstoffen, daaronder begrepen alle
bedrijfsstoffen, halffabrikaten, hulpmateria
len enz., waarmede de bedrijven hun pro
ductie in stand houden.
h. Hulpdiensten, zijn allerlei diensten,
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINTi
Verwachting: Meest matige Nd.-
westelijke wind betrokken
tot zwaar bewolkt, weinig of
geen regen weing verande
ring in temperatuur.
Verdere vooruitzichten,: Nog w
nig verandering.
noodig voor de militairen, burgers en bedrij
ven om hun oorlogstaak te vervullen.
i. Import, ter voorziening in onmisbare
militaire, burger- en bedrijfsbehoeften, waar
in niet door de eigen binnenlandsche bedrij
ven kan worden voorzien.
Bij het departement van Defensie werkt
het z.g. regeeringscommissariaat voor de
voorziening in de defensiebehoeften. Aan het
departement van Economische Zaken zijn
werkzaam 't Rijksbureau voedselvoorziening
oorlogstijd en het bureau verdedigingsvoor
bereiding van de afdeeling nijverheid. Deze
drie bureaux houden onderling nauw con
tact, terwijl een interdepartementale commis
sie onder voorzitterschap van kolonel Sluy-
ter adviezen aan den ministerraad uitbrengt.
Vier ministers, nl. van Algemeene Zaken,
Defensie, Economische Zaken en Financiën
vormen een speciale ministerieele commis
sie, voor onze nationale defensieproblemen.
Wat Indië betreft, worden dezelfde soort
problemen daar te lande behandeld door
een Staatsmohilisatieraad.
Spr. eindigde zijn voordracht met
te concludeeren, dat onze nationale
mobilisatie organisatorisch in zoo
danig stadium van voorbereiding
verkeert, dat men op het gebied
van de economische mobilisatie de
•toekomst met meer vertrouwen
mag tegemoet zien dan in 1914,
Bevolking opgeschrikt.
Gistermorgen omstreeks vier uur
heeft een gevoelige aardbeving de
bevolking van verscheidene Zuid-
Italiaansche plaatsen opgeschrikt.
Tot dusver is niet gebleken, dat er
slachtoffers te betreuren zijn of scha
de is aangericht. De beving is door
alle seismologische instituten waar
genomen. Men veronderstelt, dat het
epicentrum zich in zee bevindt.
Deze beving werd gisternacht om twee
uur 49 min. 6 sec., tijd van Greenwich, aan
het Meteorologisch Instituut te De Bilt op-
geteekend. Afstand ongeveer 1500 k.m. oor
sprong in of nabij Zuid-Italië.
Volgens de berekeningen van de drie seis
mologische instituten van Wuertemberg moet
de haard van de aardbeving zich bevinden
in de nabijheid van Messina op Sicilië.
Het observatorium te Ukkel (België) deed
de volgende mededeeling:
Gisternacht om 2 uur 48 min. 54 sec. is
hier een hevige aardbeving geregistreerd,
welker haard zich zou bevinden op ongeveer
1500 km. afstand In Zuid-Zuidoostelijke rich
ting, in de omgeving van de Tyrrheensche
zee.
Moderne Japansche
walvischvangst
Vier drijvende traankokerijen
met 70.000 ton traan.
Nu het walvischseizoen in de Zuidelijke
IJszee geëindigd is, keeren de vier Japan
sche traankokerijen met hun 30 vangboo-
ten naar Japan terug. De Tonan Maru no. 1
heeft de rijke vangst, na de verwerking tot
traan, aan andere schepen overgedaan ten
einde deze traan terstond naar Europa te
doen vervoeren. De Tonan Maru no. 2 zal,
zonder Japan aan te doen, naar Europa va
ren om daar de lading walvischtraan te los
sen. Dit schip heeft 1792 walvisschen ge-
vangen en tot 20.000 ton traan verwerkt. De
Nisjin Maru no. 1 heeft 1300 walvisschen ge
vangen en vaart van Frcmantle over Lon
den naar de Vereenigdc Staten om vandaar
met een lading petroleum naar Japan terug
tc keeren. Het resultaat van de vangst wordt
als zeer gunstig beschouwd. In totaal is
70.000 ton traan verkregen tegen slechts
25.000 ton in het vorige seizoen. Niettemin
vreest men, dat de ondernemingen een ver
lies te boeken krijgen, ingevolge de ongun
stige prijsontwikkeling van walvischtraan.
Wol uit walvischhuiden.
Men overweegt in Japan de mogelijkheid
om in de toekomst de traan in het. land zelf
te raffineeren, en de walvischhuid te ver
werken tot stoffen ter vervanging van wol.
Volgens de ramingen zou men uit de vangst
van dit jaar ongeveer 10.000 ton stoffen uit
walvischhuiden of meer dan 10 pet. van den
gemiddelden wolinvoer kunnen vervaardi
gen.
Amsterdam boos op de K.L.M.
Men had het hoofdkantoor graag
behouden,
In den gemeenteraad van Amsterdam
heeft gisteravond de heer Cruca een inter
pellatie gehouden over het feit, dat de K.
L.M. te Den Haag grond heeft gekocht
voor het bouwen van een hoofdkantoor, in
verhand waarmede hij B. en W. de vraag
stelde, wat zij gedaan hadden om te be
reiken, dat het hoofdkantoor in Amsterdam
gevestigd zou worden.
De wethouder van de bedrijven de heer
Kropman, zeide in zijn antwoord o.a., dat
Amsterdam alles voor Schiphol heeft ge
daan wat mogelijk was. Schiphol en Am
sterdam zijn één. Zoodra men hoorde, dat
de K.L.M. haar kantoor in Den Haag wil-
te bouwen, is geconfereerd,
maar het bleek dat de K.L.M. zelfs
niet aan Amsterdam had gedacht.
Dit is voor Amsterdam een groote te
leurstelling en spr. vindt het van
de K.L.M. geen mooie daad.
Overigens heeft het geen nut nog pogin
gen te doen, het is een kwestie van be
stuursbeleid. waaraan zelfs de minister
niets kan veranderen.
Aanslag op Deenscben minister
Door nationaal-socialist 2 schoten
gelost
Op den Deenschen minister van Justitie
Steinecke is een mislukte aanslag ge
pleegd door een jongeman, die van de pu
blieke tribune van de Deensche Tweede
Kamer twee schoten op hem loste, welke
geen doel troffen.
De dader en een aantal andere Jonge
lieden, die zich op de publieke tribune be
vonden, zijn gearresteerd. Zij zouden Deen
sche nationaal-socialisten zijn.
Ten tijde van het incident behandelde
de Kamer de nieuwe imrnigratïewet, waar
de Deensche nationaal-socialisten tegen
zijn.
Een ton schade door
grondverzakking
Naar de Tel. verneemt, heeft de grond
verschuiving bij 't Schouw onder de gemeen
te Landsmeer een schade van ongeveer
100.000 gulden aangericht. De grond werkt
onder den ouden weg nog eenigermate. Dit
bleek, toen gisteren een montagewagen van
de tram, die over de nieuwe aangelegde
rails liep, derailleerde. Er deden zich geen
ongelukken voor en spoedig had men den
wagen weer op het goede spoor.