*om*qnt
Franco aan de Fransche grenzen
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Wisselende krijgs
kans in China
Geelt men het luchtwapen
te gioote beteekenis
Vuurzee te
Kolhorn
Het Garonnedal thans geheel bezet
Russische troepen
Amerika steunt Engeland
250 dooden bij aardbeving
in Anatolië
Zal Ds. Wclter
Prinses Beatrix doopen
DONDERDAG 21 APRIL 1938. 81e Jaargang. No. 10551.
Laan Scliagen Tel. 20.
Uitgave tfer N.V. Uitg.-Mir. „Hollands Noorderkwartier"
Hij nadert Andorra.
Het dal van de Garonne, de Val d' Aran
is thans geheel in handen der Franco-troe
pen.
Gistermorgen om tien uur traden
de rcchtsche soldaten in contact met
de Fransche grenswacht. Aan de
grens is de rood-goud-roode vlag van
het rechtsche Spanje geheschen.
Te een uur reed een auto met de vlag
van het rechtsche Spanje de Pont du Roi
op en stopte in het midden. Vijftien Pha-
langistcn stegen uit en begaven zich naar
de Fransche grenspost, waar hun comman
dant, een jonge luitenant, verklaarde dat
hij namens de regeering van Franco bezit
had genomen van de Spaansche grenswacht
te Val d'Aran.
Het kaartje geeft de opmarschrichtingen
weer der Franco colonnes, welke er nu in
geslaagd zijn de passen en verbindingswe
gen, welke naar de Fransche grens leiden te
bezetten.
De tweede colonne, welke van uit Crauz
oprukte, vcreenigde zich met die van Sali-
nus en staat nu voor de Vernasque pas.
De Nationalen hebben een terreinwinst
behaald loopende vanaf Tremp, Esterre tot
aan de grens van de kleine republiek An
dorra.
In de Pyreneën waren de troepen van
Franco de Rio Pallaresa overgetrokken en
waren zij tot dicht bij Andorra genaderd.
De rcgecringstroepen hebben evenwel ver
sterking ontvangen en hebben in een tegen
aanval het verloren terrein heroverd
Ook aanvallen van de rechtsche troepen
bij Tremp in de omgeving van Isona, werden
afgeslagen.
De linkervleugel van het leger van Aran-
da, die gisterochtend van Santa Magdalena
vertrokken was in zuidelijke richting, is
gistermiddag op vier kilometer van Alcale
de Chivert aangekomen. De rechtsche troe
pen hebben thans langs de kust een strook
van meer dan 70 kilometer en een derde
deel van de provincie Castellon in hun be
zit.
Italië is tevreden.
Alle bladen spreken in talrijke kolommen
lof van liet werk der Italiaansche legionna-
rissen, die door bij Tortosa de hoofdmacht
der regeeringstroepen vast te houden ,de
rechtsche troepen in staat gesteld hebben de
Middelland'sche Zee te bereiken en de re-
geeringsstellingen aan de monding van den
Ebro te omsingelen. Zij schrijven o.a.:
„Dat kort geleden wederom bevestigd
werd, dat Italië geen andere doeleinden
heeft dan op Iberisch grondgebied zijn wa
penen te stellen tegenover de krankzinnige
bedreiging der Sowjets, verheft het optreden
der legioensoldaten nog hoogger."
Ontevredenheid in Polen
Scheuring in het kamp der na
tionale Unie. Veertigduizend
leden treden uit.
Onder leiding van Jerzey Rutkowski is een
scheuring ontstaan in het kamp der natio
nale Unie. Veertig duizend leden van den
bond Jong-Polen hebben den Jeugddienst,
welke deel uitmaakt van het kamp der na
tionale Unie, verlaten. Rutkowski heeft ver
klaard, dat hij trouw zal blijven aan het
denkbeeld van maarschalk Smigly Rydz,
doch hij wil zich alle vrijheid van hande
len voorbehouden.
In een officieel communiqué wordt mede
gedeeld, dat de leider van den bond Jong
Polen Rutkoswki, uit zijn functies ontheven
is op besluit van den leider van het kamp,
generaal Skwarczynski.- De bond Jong Po
len moet echter nog steeds beschouwd wor
den als deel uitmakende van het kamp der
nationale eenheid. Kolonel Kalinat is voor-
loopig tot leider benoemd.
Volgens gezaghebbende kringen van het
kamp der nationale eenheid, is de ontheffing
van Rutkowski uit zijn functies veroorzaakt
doordat hij te nauw samenwerkte met zé
kere ieiders van uiterst rcchtsche jeugdgroe-
jpeeringen.
op Chineesch gebied?
Als gevolg van Mohammedaan-
sche actie in Turkestan.
Uit betrouwbare bron wordt gemeld, dat
de Mohammedanen, die in verzet zijn geko
men tegen den Sovjet Russischen invloed in
Chineesch Turkestan, de stad Aksoe in het
westen van dat gebied na hevige gevechten
hebben genomen. De Russische autoriteiten
die, aldus wordt'gemeld, blijkbaar vreezen,
dat de laatste verbindingsweg tusschen
Rusland en China door Turkestan afgesne
den zal worden, wachten op de gelegenheid
Om Aksoe te heroveren. In het noorden van
Chineesch Turkeslan bevinden zich volgens
deze berichten 7.000 man Russische geme
chaniseerde troepen, 20.000 Sovjet gezinde
inboorlingen en de resten van de troepen
.Van Tsjansjan.
Washington zal Britsche vlieg
tuig-aankoop en niet verhinderen
Naar verluidt zal de regeering van de
Ver. Staten geen hinderpalen in den weg
leggen aan de Britsche aankoopen van zoo
veel beschikbaar luchtvaart-materiaal als
Groot Brittannië wenscht. (Zie elders in dit
blad). De Amerikaansche regcering is sterk
genoeg om de protesten af te wijzen, die on
getwijfeld zullen komen van den kant van
militaire groepen in het congres. De ver
koop van een groot aantal militaire vlieg
tuigen aan Engeland zou zeker door de iso-
lationislen aangegrepen worden als voor
treffelijk materiaal voor hun campagne.
Anti-oorlogscongres.
Het isolationistische blok is nog machtig,
vooral in den senaat. Op 28 Mei wordt in
Washington een nationaal anti-oorlogscon-
gres geopend. Vele sprekers zullen hier de
opvatting tot. uitdrukking brengen, dat de
Amerikaansche neutraliteit reeds onder
mijnd wftrdt door buitenlandsche propagan
da en door de pogingen van de Europcesche
democratische landen zich te verzekeren
van Amerikaansche hulp in geval van een
oorlog tegen het fascisme.
Ongelukken met legervliegtuigen
In Italië één doode.
Twee Italiaansche vliegtuigen van het
vliegveld Gorizia zijn met elkaar in botsing
gekomen en neergestort. En der beide vlie
gers kwam om het leven.
In Frankrijk vijf inzittenden
van bommenwerper verbrand.
Gisterochtend zou bij het dorp Saint Do-
nat (Frankrijk) tijdens een ocfenvlucht van
een groep legervliegtuigen van het vlieg
veld Bron, die op weg waren naar Marig-
nane, een ernstig ongeluk zijn gebeurd.
Een der toestellen zou slecht zijn neerge
komen en in brand geraakt, waarbij de vijf
inzittenden levend zouden zijn verbrand.
Het zov*-*ecn Amiot-bonunenwerper zijn,
die verongelukt is.
Bijzondefheden zijn echter nog niet be
kend.
Thans de Japannefs aan
de winnende hand
De belangrijke stad Linghi ver
overd. Er wordt verwoed ge
vochten. Een incident met
Mandsjoekwo?
JAPAN MAAKT ZICH NIET
ZENUWACHTIG.
v
Na verbitterden strijd is de belang
rijke stad Linghi in Zuid-Sjantoeng
in Japansche handen gevallen.
In de straten wordt nog gevochten en
Chineesche troepen welke buiten de stad
lagen, hebben bevel gekregen de voor de
overmacht wijkende bezetting te hulp te
komen, om de Japanners ten koste van al
les wederom te verdrijven.
Gistermorgen is eveneens feilen strijd ont
brand om het bezit van Hantsjoeang, ter
wijl de Japanners in den sector van Tsi-
ning tot den aanval zijn overgegaan.
De situatie bij Jisjien is niet gewijzigd,
's Morgens is deze stad door de Japansche
artillerie gebombardeerd. Later op den dag
gingen afdeelingcn infanterie tot den aan
val over. Van Chineesche zijde wordt ge-
meldt, dat de vijand echter spoedig werd
teruggeslagen.
In den sector Lini
wordt volgens het Chineesche persbureau
reeds dagenlang verwoed gevochten. De
poorten van de stad Lini zijn gisteren he
vig door de Japansche artillerie gebombar
deerd. Een klein Japansch detachement trok
daarop de stad binnen, doch werd spoedig
door de Chineezcn ingesloten. Bij de weste
lijke poorten worden thans bloedige straat
gevechten geleverd. In den sector van
Yihsien hebben de Japansche troepen gis
terochtend vroeg een aanval ondernomen,
doch zij werden teruggeworpen.
Dertig vliegtuigen, afkomstig van de vlieg
kampschepen, welke langs de kust van'
Sjantoeng liggen, hebben Ling Yi 24 uur
voor de verovering met bommen bestookt.
De Japansche zegsliedén voegden hier
aan toe, dat. zwaar geschut de muren der
stacl heeft gebeukt,, tot dat deze vernietigd
waren-
Duizenden Chineesche soldaten.
worden thans in allerijl opgeleid. Een bui-
tenlandsch waarnemer verklaart, dat de
geheele mannelijke bevolking van de pro
vincies Hoenan, Kwangsi en Kweitsjau
een militaire opleiding schijnt te kriigen.
Er schijnt een overvloed van munitie te
zijn. Duizenden kisten geweren en andere
wapens worden vervoerd naar afgelegen
opslagplaatsen die in de heuvelen verbor
gen liggen. Overal wijzen teekenen op wel
overwogen activiteit, vliegvelden worden
aangelegd, wegen gebaand, stalen bruggen
gebouwd, spoorwegen uitgebreid.
Incidenten in Mandsjoekwo?
Terwijl voortdurend aangedrongen wordt
op het zenden van versterkingen uit Ja
pan, zijn gisteren uit Tientsin 1500 man
Japansche troepen per trein naar Mand
sjoekwo gezonden, hetgeen het vermoeden
wettigt, dat zich in Mandsjoekwo een in
cident heeft voorgedaan.
Overigens houdt de Japansche regcering
de eigen bevolking steeds voor, dat men
zich over dergelijke incidenten en over den
strijd in het algemeen niet al te zenuwach
tig behoeft te maken, daar het land vastbe
sloten is zich voorbereid te houden op lang
durige vijandelijkheden.
Een groot aantal plaatsen ge
teisterd.
In het Villajet Kirchier in Turkije, heeft
zich een hevige aardbeving voorgedaan,
waarbij tien dorpen werden vernield en twee
honderd vijftig personen om het leven zijn
gekomen.
Bovendien is een groot aantal plaatsen in
Centraal-Anatolië, in het bijzonder Ankara,
Tsjankiri, Tosia, Cesaree, Konian en Tsjo-
roem geteisterd. Tal van gebouwen en hui
zen zijn beschadigd.
Aangezien de ramp verscheiden provincies
heelt getroffen, helmen de autoriteiten met
spoed de noodige hulpmaatregelen genomen.
Daar men nog niet over volledige inlich
tingen beschikt, vreest men echter, dat het
aantal dooden grooter is dan twee honderd
vijftig.
Verjaardags-parade voor Hitier
Oostenrijksche afdeelingen mar
cheerden aan het hoofd.
Ter gelegenheid van den verjaardag van
den Führer, die 49 jaar is geworden, is gis
teren in de „Unter den Linden" een groote
parade van het leger gehouden, welke door
Adolf Hitier, omringd door de verschillende
opperbevelhebbers van de onderdeelen, werd
gadegeslagen. Aan het hoofd van de parade
marcheerden Oostenrijksche afdeelingen*
Officieele beslissing nog steeds
niet genomen.
Nog steeds hebben H.K.H. Prinses Juliana
en Z.K.H. Prins Bcrnhard geen beslissing
genomen, wie do eigenlijke doopplechtig
heid van Prinses Beatrix zal vervullen. Of
de hofprediker prof. dr. H. Th. Obbink zoo
wel de dooppredikatie zal houden als den
doop toedienen dan wel of prof. Obbink
slechts de predicatie zal houden en de sac-
ramentccle handeling door den oud-hofpre
diker ds. W. L. Weiter geschieden zal, is
nog een open vraag, aldus de Tel.
In goed ingelichte kringen verwacht men
dat, wanneer zijn gezondheidstoestand dit
zal toelaten, de 90-jarige oud-hofprediker,
die zich zeer in de sympathie van II. K. H.
Prinses Juliana mag verheugen (hij was
Haar leermeester), den doop zal verrichten
gelijk hij ook de huwelijkswij ding verricht
heeft.
De meening van den oud-direc
teur der Fokkerfabrieken. -
Niet het materieel, maar het
personeel de hoofdzaak.
De voormalige directeur der Fokkerfabrie
ken, Ir. Stephan, thans in dienst van de
Turksche regeering, is tijdelijk in ons land.
Ir. Stephan, een gezaghebbend man op
luchtvaartgebied, heeft aan de pers eenige
medcdcclingen gedaan over de militaire
luchtvaart in Turkije, en ook zijn algemeen
standpunt omtrent den oorlog in de lucht
uiteengezet.
Naar de meening van Ir. Stephan heeft
het militaire luc.htwapen zich enorm ont
wikkeld en dreigt, overontwiklceld te
worden.
Het euvel, waaraan men in vele landen
mank gaat, en waarin men naar hij
meende ook in Nederland dreigde te ver
vallen, was zoo zei hij dat men
meent aviatiek te scheppen door materieel
te koopen. Dat is echter volkomen verkeerd
gezien, want in tijd van nood is de kwestie
van het materieel niet het moeilijkst, op te
lossen doch het groote vraagstuk waarvoor
men staat, is de moeilijkheid van het tech
nisch personeel, noodig voor het scheppen
van het materieel, voor het verrichten van
reparaties en vooral voor het instandhou
den van de zoo belangrijke organisatie.
Het moderne toestel een dool
hof....
De ontwikkeling van het moderne
vliegtuig heeft er bovendien toe ge
leid, dat een militair piloot niet zoo
maar een jongeman met een vlie
geropleiding kan zijn, want het mo
derne toestel is een soort doolhof
waarin men perfect den weg moet
weten en waarop men grondig ge
traind moet zijn, terwijl men behal
ve van vliegen van duizend en een
andere dingen op de hoogte en bijna
wetenschappelijk nauwkeurig onder
richt moet zijn.
Daarbij was ir. Stephan van meening, dat
men bezig is met het militaire luchtwapen
een grens te naderen ,die men niet kan over
schrijden dan slechts wanneer men bereid
is onze geheele beschaving aan den waan
zin van den oorlog op te offeren.
Het nut beperkt
Het nut van het luchtwapen is van mi
litair standpunt beperkt. Tenslotte beslissen
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT»
Verwachting: In het Noorden
zwakke veranderlijke wind,
in het Zuiden zwakke tot
matige wind uit Noordelijke
tot Oostelijke richtingen, zw.
bewolkt, droog weer, lichte
vorst des ochtends, overdag
zelfde temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
de andere wapens omdat het einddoel is
het gebied van den tegenstander te bezet
ten.
Het gaat er op het oogenblik naar uitzien,
dat de bedragen, die de mogendheden aan
hun luchtmacht ten koste leggen, tot ver-
waarloozing van de andere, evenzeer onmis
bare onderdeelen van de weermacht, gaan
leiden, m.a.w. dat de kosten van het lucht
wapen de remabiliteit ervan uit militair
oogpunt gaan overschrijden.
Ook de eischen van het personeel worden
te zwaar, en ir. Stephan vond het bedenke
lijk dat de fine fleur van de technici en
andere beschikbare manschappen alleen
van dit wapen wordt gebruikt met verwaar-
loozing van de andere.
Een hevige brand heeft he
dennacht te Kolhorn een café en
drie brandstoffenpakhuizen geheel
verwoest. Meer dan zestig ton bri
ketten zijn verloren gegaan.
Hedennacht om 1 uur bemerkte een voor
bijganger brand in het leegstaande café,
vroeger bewoond door den heer D. Ivooij. On
middellijk werd de rijksveldwachter geal
armeerd, die er voor zorgde dat de motor
spuit spoedig ter plaatse was.
In minder dan geen tijd sloeg het
vuur over op drie aangrenzende
pakhuizen, waarin brandstoffen wa
ren opgeslagen.
De brandweer, die met een slang op de
waterleiding het vuur trachttemeester te
worden, kon gelukkig verdere uitbreiding
voorkomen, Om drie uur was men den
brand meester. Op het terrein van den
brand, waar alles in de grootste orde ver
liep, waren aanwezig de burgemeester en
wethouder Kistemaker. Het fantastische
nachtelijk schouwspel had natuurlijk het
heele dorp op de been gebracht.
Botsingen in Palestina
Joodsche kolonies beschoten
Arabische vrij scharen hebben gisteren de
politiepost te Beisan aangevallen. Langen
tijd werd over en weer gevuurd, waarbij een
politie-agent werd gedood. In de nabijheid
van Bcisan kwam het tot een ernstige bot
sing tusschen politie, Britsche militairen en
Arabische vrijscharen.
De strijd duurde tot in de avonduren. Bij
het gevecht zouden vijf Arabieren gedood
zijn. In den afgeloopen nacht zijn verschei
dene Joodsche kolonies in het dal van den
Jordaan beschoten.
ENGELANDS LAATSTE PASSAGIERS-ZEILSCHIP. De „Westward" met
volle zeüen aan de kust van het eiland Wiflht, gereed voor een tocht naar de
JLrarezw
