De Betuwe dit jaar
Rechtsche aanval verraste de
regeeringstroepen
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Hardnekkige tegenstand der linkschen
Twee bruidsmeisjes
verbrand
Auto rijdt op
wielrijders in
zonder bruidstooi
Henlein tartte de
Tsjechische regeering
DINSDAG 26 APRIL 1938. 81e Jaargang. No. 10555.
Laan, Schagen, Tel. 20.
UifgOYO der N.V. Uitg.-Mif. „Hollands Noorderkwartier"
SPANJE
Valencia opnieuw gebombardeerd
I nr'flPMARSCH LANGS DE ZEEKUST NAAR' CASTEWLOM
Barcelona is gisteren weer door de Fran
covliegtuigen gebombarderd. In Valencia
werden dertig personen gedood, waaron
der een matroos van het Britsche schip
„Celtistar". Drie opvarenden van dit schip
werden gekwetst.
Van de fronten
Het ministerie van defensie deelt mede,
dat de regeeringstroepen hun stellingen in
de sectoren Torra de Seinus en Tremp heb
ben verbeterd. Hevige vijandelijke aanval
len op Aliaga zijn afgeslagen. In de zone
van Salcadella werden aanvallen op Mo-
gotes afgeslagen. Bij Alcala de Chivert is
verbitterd gevochten: de regeeringstroepen
hebben verscheidene belangrijke hoogten
ten westen van het dorp bezet.
Volgens berichten uit Barcelona
zijn de troepen van Franco er in
den sector Monfalban niet in ge
slaagd het front van de regeerings
troepen te doorbreken. In het cen
trum van 't frint bij Aliaga werden
de regeeringstroepen achteruit ge
drongen, doch op de vleugels ble
ven de stellingen vrijwel gelijk. Het
schijnt, dat de aanval van de
rcchtschcn de regeeringstroepen
heeft verrast.
Niettegenstaande den opmarsch van de
troepen van Franco in de Pyren'eeën, welke
hun bij de Pont du Roi bracht, houdt de
43ste divisie van de regeeringstroepen nog
stand ten Noordwesten van Boltana De man
schappen hebben zich bier in de bergen ge
nesteld, zij zijn goed voorzien van munitie
en materieel. Niettegenstaande hun isola
tie zijn de mannen erin geslaagd in contact
te treden met de regecring te Barcelona.
De rcchtschen hebben een aanval gedaan
op de Col de Sahun tusschcn Boltana en
Viella, doch zij werden in wanorde terugge
slagen.
Ook ten Zuiden van de Ebro hebben de
regeeringstroepen aanvallen ondernomen in
den sector van Salsadella. Zij hebben eeni-
ge hoogten ten westen van Alnogacer ver
overd.
Langs de kust heeft de opmarsch der op
standelingen naar Alcala de Chivert hun
veroorloofd de eerste huizen der stad te be
reiken. De regeeringstroepen nestelden zich
evenwel in dit terrein. Zij slaagden er zelfs
in tegenaanvallen te ondernemen, aldus be
richten van regeeringszijde.
Het rechtsche leger van Varella, dat in
den sector Montalban naar het zuiden op
rukt, is gisterochtend 20 kilometer gevor
derd over een breedte van 20.000 meter. De
troepen staan 10 km. voorbij Aliaga en blij
ven oprukken. Vele krijgsgevangenen en
veel materiaal vielen den rechtschen in
handen.
Een rechts complot?
De „Intransigeant" publiceert een bericht
van zijn correspondent te Perpignan, waar
in deze melding maakt van geruchten over
een rechts complot in Cataloïiië. Te Figue-
ras zouden verscheidene hooge ambtenaren
zijn gearresteerd. De militaire gouverneur
van Gerona is van zijn post ontheven, naar
Barcelona gevoerd en in de gevangenis op
gesloten.
Drama in fotografisch
te Coventry.
atelier
Te Coventryf Engeland! is Zaterdagmid
dag een ernstig ongeluk gebeurd op het ate
lier van een fotograaf, die juist een bruids
paar vereeuwigd had. Er zou daarop een
groep gemaakt worden, waartoe de anderen
uit de wachtkamer werden geroepen.
Onderweg naar het atelier kwam,
aldus do N.R.Crt., de tullen sluier
van de 23-jarige Eunice Naylor in
aanraking met een electrisch ka
cheltje en in een oogwenk stond het
meisje in vlammen.
De bruigom en zijn getuige deden wat zij
konden om de vlammen te dooven, maar in
hun zenuwachtigheid trachtten de bruid
en de andere bruidsmeisjes, die even ge
vaarlijk gekleed waren, te helpen, met het
onvermijdelijk gevolg, dat ook haar kleeren
vlam vatten.
De beide mannen en de fotograaf
trokken de brandende kleeren van
de lichamen der meisjes en aan hun
kordaat optreden is nog te danken
dat er niet meer slachtoffers geval
len zijn ,maar toen de ziekenauto's
de gewonden naar het ziekenhuis
gebracht hadden bleek, dat Eunice
Naylor en de zes-jarige Josephine
Russell reeds aan hun brandwonden
waren overleden.
Ook fotograaf en zijn vrouw ge
wond.
De toestand van de pas gehuwde bruid,
haar 16-jarig zusje Leonie en een meisje
van acht, dat de sleep van de bruid gedra
gen had. is zeer ernstig, maar niet direct
levensgevaarlijk. Het atelier is volkomen
uitgebrand en de fotograaf en zijn vrouw
hebben ook ernstige brandwonden opgeloo-
pen. Van de negen menschen, die de groep
zouden hebben gevormd, zijn alleen een pa
ge en een der bruidsmeisjes ongedeerd ge
bleven.
De bruigom en zijn vriend konden na be
handeling in het ziekenhuis in hun wonin
gen terugkéeren.
Hij weigerde hakenkruis
te kussen
Joodsche uitgever in New York
ernstig mishandeld.
De „Daily Telegraph" meldt uit New
York, dat een troep nationaalsocialistcn te
New York een aanval heeft gedaan op den
heer Charles Weiss, een Joodschen uitgever
van een anti-nationaal-socialistisch tijd
schrift. Deze aangelegenheid trekt in de
Ver. Staten sterk de aandacht.
De lieer Weiss, die kreupel is, was
niet in staat zich te verdedigen. Hij
werd bewusteloos geslagen, toen hij
weigerde een hakenkruis te kussen,
dat. vier aanvallers onder zijn neus
hielden. Hij werd bewusteloos op
den grond van zijn kantoor gevon
den met een schedelbreuk. Op zijn
armen waren met een scherp mes
nat ionaal-socialistische emblemen in-
gekerfd.
Bestuursleden van den anti-nationaal-so-
cialistischen bond hebben verklaard, dat in
dien de regeering niet optreedt tegen „Ame
rikaan och nationaal-socialistische sterke-
arm.-benden" zij vergunning zullen vragen
voor het dragen van revolvers om zich zoo
noodig te kunnen .verdedigen.
Zeer ernstig verkeersongeval.
Gistermiddag omstreeks twee uur is aan
de Verlengde Schrans te Huizum een ern
stig ongeluk gebeurd, waarbij drie personen
werden gewond, w.o. Ds. Dcthmers uit
Sneek.
Drie jongens van 9 en 10 jaar oud, kwamen
op de fiets uit de richting Leeuwarden, ter
wijl een auto uit de richting Heerenveen
kwam. De jongens staken den weg over om
een zijweg in te slaan, doch halverwege wei
felden zij en wilden terugkccren. De autobe
stuurder, de heer A. Wijtzes, directeur van
de Chr. Kweekschool te Sneek, reed met
een snelheid van pl.m. 50 kilometer. Hij
trachtte door uitwijken en krachtig rem
men een aanrijding te voorkomen, doch dit
mocht niet gelukken. Hij reed op de jongens
in, waarna de wagen tegen een boom reed.
Twee van de jongens: Damstra en Kramer
uit Huizum werden gewond, de derde: D.
Visser, eveneens uit Huizum, kwam met den
schrik vrij.
De bestuurder van den wagen kreeg geen
letsel, doch een der inzittenden, Ds. Deth-
mers, gereformeerd predikant te Sneek, werd
ernstig gewond.
Nadat den gewonden geneeskundige hulp
was verleend, zijn zij per ziekenauto naar
Leeuwarden overgebracht. Ds Dethmers en
Kramer zijn in het diaconessenhuis opge
nomen, Damstra is naar het Bonifacius-
hospitaal vervoerd, waar hem de H. Sacra
menten zijn toegediend.
De auto werd beschadigd.
De „Dageraad" beleedigd
Aanklacht tegen nationaal-socia-
listischen predikant.
Op een vergadering in het gebouw van den
Protestantenhond te Workurn, spi'ak Ds. E.
Reeser van Winterswijk oycr de nationaal-
socialistische beweging. Spr. beweerde o.a.
het volgende:
„In Amsterdam werd onder toestemming
van burgemeester Dc Vlugt op een tentoon
stelling van de Vrijdcnkcrsvereeniging „De
Dageraad" gelegenheid gegeven voor een
dubbeltje op een Christusbeeld te schieten".
Naar aanleiding hiervan, heeft de voor
zitter van „De Dageraad" de heer J. Hoving,
een aanklacht ingediend bij den officier van
justitie wegens laster en beleediging van een
groep van de Nederlandsche bevolking.
„Ijzer meer waard dan
woorden"
Alzoo sprak Mussolini.
Bij de plechtigheid te Pomezia heeft Mus
solini het woord gericht tot de aanwezige
autoriteiten en boeren en gezegd:
Voor alle Italiaansche plattelanders, d.w.z.
enkele tientallen millioenen, en ik ben er
trotsch op tot hen te behooren, van de Al
pen tot Libye, is het vandaag een feestdag.
Feiten zijn steeds welsprekender dan rede
voeringen. Bedenkt dat ijzer dat van de
zwaarden en dat van de ploegen meer
waard is en meer waard zal zijn dan woor
den.
YEHUDI MENUHIN ENGAGEERT NEDER-
LANDSCHEN PIANIST ALS VASTEN
BEGELEIDER.
Naar wij van dr. de Koos, den manager
van Yehudi Menuhin, vernemen, heeft de
beroemde violist, nadat hij met verschillende
hiervoor in aanmerking komende pianisten
gemusiceerd heeft, zijn keuze iaten vallen
op onzen landgenoot Henk Endt, dien hij
als vasten begeleider geëngageerd heeft.
Vernielende nachtvorsten
FRUITTEELT GESCHAAD.
In het hart van ons land, daar,
waar onze groote rivieren elkaar
het dichtst naderen, ligt een smalle
strook grond, die reeds eeuwen lang
de reputatie geniet tot de vrucht
baarste gebieden van deze lage
landen te behooren. Rèeds de Bata
vieren hebben dit ingezien, en zij ga
ven dit ge/bied den naam van Bat
ouwe (goede grond). Die naaan is
in den loop der jaren eenigszins
veranderd en geworden tot Betuwe,
maar de vruchtbaarheid bleef, en
jaarlijks keert hier in het voorjaar
een bloesempracht terug, die haar
weerga nauwelijks vindt.
„De Betuwe is in bruidstooi", zoo moem-
de men het, wanneer deze bloesempracht
zich in volle schoonheid vertoonde, en ieder
jaar weer trekt die bruidstooi duizenden
belangstellenden. Helaas, dit jaar hebben
eenige nachtvorsten dien bruidstooi grondig
vernield, zoodat er van een „bloeiende Be
tuwe" thans geen sprake is.
Belijdenis van het nationaal-so-
cialisme zwaartepunt van zijn
rede.
De Engelsche pers ziet
den toestand somber in
„Wij willen den vrede in Europa,
want wij hebben hem noodig," aldus
verklaarde Konrad Henlein in een
onderhoud met den hoofdredacteur
van den Angriff te Karlsbad. „Ik
weet, ook het Tsjechische volk wil
•den vrede met ons. Doch zoolang
een ongehoorde pershetze geduld
wordt, zoolang zich krachten kun
nen roeren, die ten nadeele van
Europa de volken van dezen staat
en wij zijn tegen onzen wil bij
dezen staat gekomen in een uit
zonderingspositie plaatsen, zoolang
zal dc wereld hier geen werkelijke
kalmeering kunnen venvachten.
Zijn redevoerinq.
waarvan de tekst eerst over 14 dagen gepu
bliceerd wordt, en waarvan men dus al
leen de uittreksels kent, heeft heel wat stof
doen opwaaien. De Duitsche opvatting is,
zegt de N.R.Crt. dat men te doen heeft
met eischcn, die zich zoozeer tot het. mini
mum beperken, dat de afwijzing van dezel-
ven slechts kan worden beschouwd als een
bewijs, dat men de verzoening welke de be
scheidenheid dezer eischen mogelijk wil
maken, niet ernstig wenscht.
Op een voor de kennis van de Duitsche
opvntting belangwekkend hoofdartikel legt
de Deutsche Allgemeine Zeitung bijzonder
don nadruk op het karakter van een toets
steen voor dc oprechtheid van den vredeswil
der anderen, clat aan de eischen van Hen
lein door hun gematigd karakter eigen zou
zijn, om er dan dadelijk aan te herinneren
dat het lot van de Duitsche volksgroepen
buiten de grenzen van hét land Duitschland
niet onverschillig laat en dat de Duitsche
wereldbeschouwing niet hij de Duitsche
grenzen ophoudt maar zooals Henlein ge
zegd heeft eenvoudig de Duitsche wereld
beschouwing is.
In het algemeen oordeelt men in Tsjecho-
Slowakije zoo, dat Henleins rede een belij
denis tot het natonaal-socialisme is. Het is
de vraag of de Tsjechische regeering con
sequent het thans nog geldende verbod op
de partij van Henlein zal toepassen.
Toch zeker niet wanneer bij ver
schillende gelegenheden gebleken
is, dat er heden zelfs geen rechtbank
te vinden is, die in een zaak tegen
de Henlein-partij een vonnis durft
uit te spreken, waaruit dezelfde
consequenties zouden moeten worden
getrokken als destijds aiit (het
Volkssport-proces. De regeering kan
dat niet. Zij moet zich verschuilen
achter de spitsvondigheid, dat de
Henlein-partij thans blijkt een afdeo-
ling Tsjechoslowaken van de nati
onaal-socialistische internationale te
zijn, zooals de communistische partij
in Tsjcchoslowakije een Tsjechoslo-
waaksche afdeeling afdeeling van
de derde internationale is.
Henlein kent deze onmacht en juist daar
om wordt zijn belijdenis veelal als een uit
tarting gevoeld, waarmee hij het staatsge
zag een knauw wil geven.
Bloesems schrompelen ineen.
In plaats van de prachtige schakeeringen
van rose en wit, overheersoht nu een vaal-
grauwe tint. Het is, alsof het geheele
bruidskleed overdekt is met schroeivlek
ken. Overal hebben de vernielende nacht
vorsten met ontstellende duidelijkheid hun
sporen achtergelaten. De bloempjes schrom
pelen ineen, de stampers en meeldraden
zijn zwart geworden en duizenden, tien
duizenden jonge bloesems van appelen en
peren, pruimen en kersen zijn een ontijdi-
gen dood gestorven.
Het gebeurt vaker, dat de nacht
vorsten de fruitoogsten bedreigen,
haast ieder jaar zelfs. Maar dit
jaar hebben er diverse ongunstige
omstandigheden samengewerkt,
zoodat men in de Betuwe de ko
mende weken met groote onge
rustheid tegemoet ziet.
Dan toch zal beslist worden, of de boom
gaarden de aanvallen hebben doorstaan, of
dat de sombere vermoedens, dat de fruit
teelt dit jaar over de geheele linie gedeel
telijk mislukken zal, bewaarheid wordt.
Reeds in den winter deden de voor den
fruitteelt ongunstige omstandigheden zich
gelden. De vorst, die thans zooveel vernield
heeft, bleef toen uit, waardoor het onge
dierte welig tierde, en de fruitboomen in
hun groei belemmerden. Daarna volgde een
zeer droog voorjaar, met een abnormaal
warme maand Maart, waardoor de boom
gaarden zeer vroeg tot bloei kwamen, bij
na een maand vroeger dan gewoonlijk.
Nauwelijks waren de teere bloempjes ont
loken, of er volgde een verradelijke koude-
inval, welke culmineerde in een week van
1 .vernielende nachtvorsten,
Dit nummer bevat 8 pagina's
DB BILT SEINT,
Verwachting: Matige tot zwakke
Noordoostelijke tot Noorde
lijke wind, gedeeltelijk be
wolkt, weinig of geen regen,
koude nacht, overdag wei
nig verandering in tempe
ratuur.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
Een Enqelsch oordeel.
Volgens de Manchester Guardian houdt de
verklaring op geen enkele wijze rekening
met de reeds door de regeering van Praag
aan de Sudetenduitschers gedane conces
sies. „Sinds de aansluiting van Oostenrijk
kan geen enkele regeering meer edelmoe
digheid, geduld en sympathie jegens de Su
detenduitschers kunnen getuigen dan de
Tsjecho Slowaaksche regeering. In antwoord
daarop vraagt Henlein nog meer. Zijn „mi-
nimumeischen" zou geen enkele Tsjechische
regeering kunnen inwilligen. In zijn rede
voering maakte Henlein geen enkele toe
speling op den geest van verzoening, waar
van de regeering van Praag heeft blijk ge
geven.
Indien deze houding werkelijk de gevoe
lens der Sudetenduitschers weergeeft en de
goedkeuring van Berlijn ontvangt, is de toe
komst zeer zeker somber.
Voor de openbare meening der wereld zal
Duitschland geen enkele verontschuldiging
hebben in te grijpen indien, naar waar
schijnlijk lijkt, de regeering van Praag deze
eischen van de hand wijst."
Achteruitgang van gewest
Friesland der S.D.A.P
9.25 van de leden verloren
sinds het conflict Kiès.
Het bekende conflict in de S.D.A.P., heeft
aldus de Tel., in Friesland sterker om zich
heen gegrepen dan door velen werd ge
dacht. Volgens het jaarverslag van het
Gewest Friesland, liep van 1 October tot 31
December 1937 het aantal afdeelingen met
vier terug, terwijl het aantal leden in het
zelfde tijdvak achteruit ging van 7681 tot
7134; een verlies dus van 9.25
De Gewestelijke Jaarvergadering zal wor
den gehouden te Leeuwarden op Zondag
8 Mei a.s.
DORNIER MET VERSTELBARE
SCHROEVEN.
Op Schiphol is Zondag aangekomen een
tweemotorige Dornier 17 met verstelbare
V. D. M. schroeven.
De Duitschers hebben dit toestel „Der
fliegende Bleistift" gedoopt. Deze bommen
werper kan, aldus het Hsbl., een snelheid
van 420 km. per uur ontwikkelen.
Als doodgevroren...
Het is moeilijk, reeds thans de schade te
bepalen. Vaak lijkt het, of een geheele boom
gaard is doodgevroren, terwijl dan achteraf
blijkt, dat er nog een vrij behoorlijk percen
tage van de bloesem vrucht zet.
Vast staat evenwel, dat er voor
vele duizenden guldens is vernie
tigd. Van deskundige zijde verna
men wij, dat de vroege pruimen na
genoeg geheel zijn verongelukt.
Voorts hebben vooral de goudreinet-
ten zeer ernstig te lijden gehad.
De weerberichten geven nog steeds weinig
uitzicht op ingrijpende verbetering. Gedu
rende de geheele bloeiperiode, dus juist in
den tijd, dat er behoefte is aan veel zon, is
het koud en somber weer geweest. Het was
koud, waardoor de bijen de korven haast
niet verlieten, hetgeen een zeer nadeeligen
invloed heeft gehad op de bestuiving en de
vruchtzetting. Ook de imkers hebben een
slechten tijd medegemaakt, aangezien tal
rijke bijen, die ondanks de koude uitvlogen,
nimmer terugkeerden.
Er heerscht een gedrukte stemming in de
Betuwe. Waar blijven dit jaar de duizenden
bezoekers? Waar is de vreugdevolle aan
blik van den prachtïgen bruidstooi, de be
looning voor den harden arbeid? De Betu
we blijft dit jaar zonder bruidstooi.
De avond daalt over de boomgaarden. De
boeren begeven zich naar hun woningen
om zich te warmen, want het is nog koud
op het land, maar de fruitboomen kunnen
zich niet verwarmen. Met angst in het hart
luistert de teler naar de weerberichten: In
den nacht van Maandag op Dinsdag kans
op nachtvorst!De Betuwe blijft dit jaar
zonder bruidstooi.
