Vertwijfelde strijd] fLammerenmarkt op Texel]
om de Loenghai-lijn
Wijzigingen in
Britsche regeering
ijzoiÉre kweekscholen
achten zich gedupeerd
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
De Paus erkent
Franco s regime
Val van Soetsjau verwacht
„Nieuw-Amsterdam"
vestigt een record
Amerika kan Engeland niet
tijdig aan vliegtuigen helpen
f*f Tsiniog
Ts'chetftftaiiA
v !£*W5-|
n tsctuiui
Haitfchau
Kvret+i
Sincmtfcho*
Jm^Ccht
ANHWEI
j?
DINSDAG 17 MEI 1938. 81* Jaargang. No. 18573
Laan, Schagen, Tel. 20.
Bfrgaw <fw N.V. Uitg.-Mn- „Hollands Noorderkwartier"
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DB BILT SEINTi
Verpletterende dmk der Japen-
zwaar bewolkt of betrokken
icbe lepers. - Tegenstrijdige be
lichten.
Verwachting: Zwakke tot ma
tige Zuidwestelijke tot Ndp
westelijke wind, half tot
met later kans op eenige re*
Te Den Burg op Texel vond weer de
groote jaarlijksche lammerenmarkt plaats.
Er was een buitengewoon groote aanvoer:
pl.m. 5400 stuks, wat voor de eerste markt
zeer veel is, doch gelegen is aan het feit,
Fransch-Spaansch grensincident
Franco regelt de staatsschuld
kwestie. Van de fronten wei
nig nieuvjs.
Door het benoemen van een nun
tius bi.i de regeerirfg van Franco
heeft de Paus de rechtsche regee
ring van Spanje de jure- in rechten
arkend.
De facto in feiten was
voor het Vaticaan Franco's régime,
eigenlijk reeds lang de wettige re
geering van Spanje, zoodat deze me-
dedeeling geenszins onverwacht
komt.
Grensincident.
Bij de Fransche grenzen heeft een incident
plaatsgevonden. Spaansche carabiniers
schoten op een Spaansch officier toen deze
de grens bij Peret had overschreden en
zich op Fransch grondgebied bevond. Zij
sleepten hem daarna over de grenzen te
rug naar Spanje.
De Spaansche grensautoriteiten hebben
aan den onderprefect van Ceret hun diep
leedwezen over dit betreurenswaardige inci
dent te kennen gegeven. Tevens hebben zij
den vertegenwoordiger van de Fransche re
geering de verzekering gegeven, dat de ca
rabiniers, die dit incident hebben veroor
zaakt streng zullen worden gestraft en dat
onmiddellijk zeer strenge instructies zou
den worden gegeven, teneinde een herha
ling van dergelijke incidenten te voorko
men.
Franco rnkt verder.
Het hoofdkwartier van Franco deelt me
de, dat de rechtsche troepen aan het front
van Castellon blijven oprukken en verschei
dene hoogten ten Noorden en ten zuiden van
den weg naar Villa Franca del Cid bezet
hebben. Ook in den sector Teruel duurde de
opmarsch voort: hier werden stellingen bij
Silverio, Mas de Pennaroyal, La Umbira en
Gallo genomen. In den sector-Gudar werden
eenige dorpen veroverd: twee stukken anti-
tankgeschut en een aanzienlijke hoeveelheid
artillerieprojectielen vielen den rechtschen
in handen.
De regeering bericht eenige successen der
linksche luchtmacht. Het centrale linksche
leger heeft een nieuwe commandant.
Generaal Miaja heeft kolonel Segismun-
do Casada benoemd tot commandant van
het centrale leger, waarover Miaja tot dus
ver zelf het bevel heeft gevoerd.
Rechtsch Spanje en de Staats
schuld.
Er „is een wet afgekondigd, waarin met
ingang van 1 Juli de hervatting van den
rentedienst voor de Spaansche openbare
schuld (leeningen van den staat, van het
departement van financiën en andere
staatslichamen) voor het uitbreken van den
burgeroorlog wordt bepaald. Volgens de wet
behoudt de staat zich een latere regeling
voor van den rentedienst voor het tijdperiv
van het uitbreken van den burgeroorlog tot
1 Juli 1938.
Op de lijn Rotterdam—New York.
De „Nieuw-Amsterdam" heeft den Am-
brose-vuurtoren gisteravond om 19 uur 40
Greenwichtijd gepasseerd. Hiermede is een
nieuw record gevestigd op de lijn Rotter
damN ew-York
Het schip" was Dinsdagavond van Sout-
hampton vertrokken en maakte een prachti
ge snelle reis»
dat ,de boeren geen gras meer hebben" door
de lange droogte en ze de dieren moeten op
ruimen. Dat Texel reeds vroeg in de ge
heimen van het vak wordt ingewijd, ziet
men op onze foto. Een jeugdig eilandbe
woner verkoopt zijn lammetjes.
Weer een Japansch-
Russisch incident
Zal protesteeren helpen?
Het zooveelste JapanschRussische incident
is geboren. Uit Foosan in Korea wordt ge
meld, dat een Sovjet-Russisch patrouille
vaartuig voor de kust van Kamoa getracht
heeft het Japansche vaartuig „Asasji Ma-
roe" op te brengen. Het vaartuig werd ech
ter door het ingrijpen van Japansche torpedo-
bootjagers bevrijd. Een Japansch protest zal
weinig succes hebben, gezien het antwoord
van Rusland op een ander protest.
Volgens een officieele mcdedeeling, heeft
de Japansche ambassadeur Sjigemitsoe,
een protestnota aan het volkscommissariaat
van buitenlandsche zaken overhandigd,
waarin de Japansche regeering protesteert
tegen een beleedigende uitlating van den
volkscommissaris voor de marine, Smirnof.
Deze zou tijdens de jongste Meiparade te
Wladiwostock in een voor het garnizoen
gehouden rede felle aanvallen op Japan
hebben gericht. De plaatsvervangende volks
commissaris van buitenlandsche zaken
heeft het protest reeds afgewezen met de
vermelding, dat Japan oorlogspropaganda
tegen de Sovjetunie zou voeren.
De Amerikaansche industrie
werkt voor de eigen defensie.
De Britsche luchtvaartmissie, die in de
Vereenigde Staten de mogelijkheden voor
aankoop van Amerikaansche toestellen on
derzoekt, is, volgens inlichtingen uit gezag
hebbende luchtvaartkringen, op groote moei
lijkheden gestuit, die betrekking hebben op
de levering van toestellen, welke aan de be
hoeften van de Britsche luchtmacht beant
woorden. De Amerikaansche fabrieken, die
de typen, welke het beste bekend staan, fa-
briceeren, werken geheel voor de Ameri
kaansche defensie, terwijl de particuliere
bouwers, die niet in groote serie producee-
ren, niet voldoende toestellen schijnen te
kunnen leveren.
De missie zou zich thans afvragen, of de
Britsche productie bevorderd moet worden
dan wel of toestellen in de Vereenigde
Staten gekocht moeten worden. Door het
plaatsen van bestellingen in de Vereenigde
Staten zou men volgens deze inlichtingen
slechts weinig tijd winnen, zoodat van een
belangrijk voordeel voor Engeland in dat
geval geen sprake zou zijn.
Roode haan kraait fusschen de
dwangbevelen
Brand in belastingkantoor te
Waalwijk.
Gistermiddag is, waarschijnlijk door kort
sluiting, brand ontstaan in het kantoorge
bouw der directe belastingen en accijnzen te
Waalwijk.
Onmiddellijk na het uitbreken van den
brand ging men er toe over de waardevolle
bescheiden in veiligheid te brengen. Hier
voor riep men de hulp in van scholieren
van de tegenover het gebouw liggende
rijks Vakschool voor schoenmakers en leer
looiers, waarheen de administratie werd
overgebracht.
De brand breidde zich snel uit en woedde
hoofdzakelijk in de drie archiefkamers in het
bovenste gedeelte van het gebouw, welke
kort geleden vernieuwd waren. De brand
weer slaagde er na anderhalf uur blusschen
in den brand meester te worden. De drie
archiefkamers zijn ircheel uitgebrand. Er is
yeei waterschade, J-
gen, iets koeles.
Verdere vooruitzichten: Onzeker
-1
an.#
iJMaar de openbare 'ook!
De voorgestelde finantieele j
lijkstelling.
De financieele gelijkstelling van
bijzonder en openbaar Kweekschool-
onderwijs, die door de voorgestelde
wijziging van de Lager onderwijswet
1910 wettelijk zal worden vastge
legd, heeft blijkens het zoo juist
verschenen Voorloopig Verslag, de
bijzondere belangstelling van yele
Tweede Kamerleden.
Het wordt dan immers zoo,
dat nieuw op te richten en thans
bestaande, doch niet gesubsidieerde
bijzondere kweekscholen, geen enkel
recht op Rijksvergoeding hebben,
doch deze vergoeding volkomen af
hankelijk wordt gesteld van he'
subjectieve oordeel van de Kroon,
de oprichting en instandhouding
vau de kweekschool.al dan niet dooi
de behoefte aan onderwijzers wordt
Bevorderd en of 's lands financiën
de Rijksvergoeding van de kosten
daarvoor gedoogen.
Niet kan worden ontkend, dat
hierdoor het wettelijk reoht op Rijks
vergoeding, in artikel 156 van de
L.O.-wet 120 belichaamd, voor nieuw
te stichten en thans niet gesubsidi
eerde bijzondere kweekscholen vol
komen illusoir wordt.
Om dit te ontgaan, zouden in de wet óf
objectieve normen voor het bepalen van
de behoefte aan een bijzondere kweekschool
moeten worden geformuleerd, óf zoodanige
regelen voor de beoordeeling der behoefte
moeten worden gesteld, dat de objectiviteit
daarvan voldoende is verzekerd.
De hier aan het woord zijnde leden geven
in overweging het betreffende artikel zoo
te redigeeren, dat het inderdaad het karak
ter van een overgangsbepaling zal krijgen.
Yele andere leden meenden, dat de ge
legenheid voor opleiding aan Rijkskweek-
(scholen, in tegenstelling tot die aan bij
zondere kweekscholen, niet voldoende
verzekerd, doordat iedere waarborg ont
breekt, dat het Rijk zorgt voor de oprich
ting en instandhouding van een genoeg
zaam aantal kweekscholen om in de regel
matige aanvulling van het onderwijzers
korps der openbare scholen te voorzien,
terwijl de voorgestelde wijziging een over-
ecivkomstigen waarborg voor de bijzondere
opleiding wel bevat» -
Energieke minister van
luchtvaart was noodig
In het Engelsche kabinet zijn eenl*
ge belangrijke wijzigingen aange*
bracht.
Lord Stanley wordt minister voor
de dominions, Malcolm MacDonald
minister van koloniën en Kingoley
Wood, minister van luchtvaart.
Verder is Colv Ille benoemd tot
staatssecretaris voor Schotland, Wal*
ter Elliot tot minister van gecond-
heid, Wallace tot financieel seece*
tarls van de schatkist.
Lord Harlech (Ormsby Gore) en Lord
Swinton zijn afgetreden.
KINGSLEY WOOD,
de nieuwe minister van luchtvaart.
Een energieke minister van
luchtvaart.
He benoeming van Sir Kingsley Wood tot
minister van luchtvaart is in politieke krin
gen met voldoening ontvangen. De minister
president zou getroffen zijn geweest door
zijn organisatorische talenten. Hij zal zeker
dingen gedaan krijgen, waar een man als
Lord Swinton, die thans is afgetreden, niet
tegen opgewassen was. Sir Kingsley Wood
heeft indertijd een groot succes behaald op
zijn post als minister van Posterijen. Hij
was het eerste hoofd van dat departement,
wien de rang van kabinets-minister toe
viel.
In een brief aan Lord Swinton verklaart
Chamberlain, dat hij hem gaarne in het
kabinet had gehouden om te voltooien wat
hii begonnen had, zegt het Hsb. Hij moet
echter erkennen, dat het voor den minis
ter van luchtvaart een nadeel was, dat hij
zijn beleid niet in het Lagerhuis kon ver
dedigen.
In zijn ontslagschrijven aan Chamberlain
herinnert Lord Swinton er aan, dat Chamr
berlain verscheidene malen zijn ontslag
geweigerd had, ondanks de politieke
moeilijkheden, die voortvloeiden uit het
feit, dat de minister van luchtvaart zitting
had in het Hoogerhuis en in het Lagerhuis
het woord niet kon voeren ter verdediging
van zijn ministerie.
Lord Swinton voegt hieraan toe, dat de
uitvoering van het uitbreidingsprogram
voor de luchtmacht op een punt is geko
men, waarop een verandering van minis
ter voor de luchtvaart weinig inconvenien-
ten biedt. Swinton besluit derhalve af te-
treden, opdat de hem persoonlijk betref
fende critiek geen hinderpaal zal vormen
voor de algeheele uitvoering van het expan
sieprogram en opdat voldaan worde aan
den wcnsch van het Lagerhuis dera mi
nister van luchtvaart in zijn midden te
zie», - v-
Meer en meer wordt de Loenghai-
spoorweg het tooneel van een Tita
nische worsteling. De druk van Ja
pan schijnt geweldig te zijn en
reeds is de spoorweg op vier pan
ton door de Japanners afgesneden.
De Noordelijke en Zuidelijke Nip-
ponlegers hebben zich bij Tan-Sjan
vereenigd. De opperbevelhebber van
het Japansche leger, generaal Te-
raoetsji ie naar het front vertrok
ken om de operaties persoonlijk te
leMeii.
pen, die in Noord-Kiangsoe opereeren het
Keizerskanaal hebben bereikt.
Weinig rooskleurig
is de toestand voor de Chineezen echter vrij
zeker. De volgende laconieke mededeeling
uit Chineeschen bron wijst hier wel op:
Hoewel men van meening is, dat Soet-
Tsjau nog geen gevaar loopt, gelooft men
toch, dat de Chineesche legerleiding mis
schien de voorkeur eraan zal geven, de stad
op te geven en de troepen in te schakelen
in het westelijk front. Men gelooft, dat dit
terugtrekken kan geschieden zonder veel
verliezen."
Te Tokio verklaart men, dat de val van
Soet-Tsjau niet lang meer kan uitblijven.
Men voegt hier evenwel aan toe, dat dit
geenszins .1 beteekenen, dat de Japanners
hun operaties zullen staken. Japan zal de
vijandelijkheden voortzetten, tot het verzet
van de Chineezen definitief gebroken is.
China houdt vol.
„Zelfs wanneer de Japanneezen er in zou
den slagen den geheelen spoorweg Tientsin
Poukau te veroveren, zouden de Chinee
zen die het Soetsjaufront verdedigen on
wrikbaar blijven en een uitgebreide bewe
gingsoorlog voeren tegelijk met een stellings
oorlog", aldus heeft naar het Chineesche
telegraaf agentschap meldt, een Chineesch
stafofficier verklaard in een interview tij
dens een zwaar Japansch bombardement.
De officier voorspelde, dat de Japannee
zen groote moeilijkheden zouden ontmoe
ten langs den TientsinPoukau spoorweg,
waarbij hun winsten geen vergoeding zou
den vormen voor hun verdere verliezen. De
officier baseerde zijn opmerkingen op de
ontwikkeling in Sjansi, waaruit de Chinee
zen weigerden zich terug te trekken na de
Japansche bezetting van den verticalen
Toengpoespoorweg. Als gevolg hiervan ver
hinderen zij de Japanneezen de Gele Rivier
over te steken, terwijl zij intusschen 34
districten heroverden.
Hef wordt hoe langer hoe moeilijker de
ituatie te overzien, daar de berichten uit
,hineesche en Japansche bron elkaar radi
aal tegenspreken.
Volgens Domei hebben de uit het Noor-
sa en Zuiden komende Japansche troepen
en Loenghai-spoorweg op vier plaatsen
oorges-neden. Een afdeeling, die Pisjien,
p 5(bkm. ten zuid-oosten van Taiertsjswang
as binnengerukt, is verder naar het zui-
ea doorgedrongen en heelt zich meester
smaakt van Sinhotao, op den rechteroever
an het Iveizerkanaal. De troepen van het
uidelijke leger hebben bezit genomen van
sjaosjien, op 27 km. ten zuidwesten .van
oetsjau.
Een Reuterbericht uit Ilankau meldt, dat
e woordvoerder der Chineesche militai-
en. -verklaard' heeft, dat de Japansche
Irijdkrachten nog ver van den Loenghai-
loorweg verwijderd zijn, en dat zij nog
len enkel punt aan den spoorweg bereikt
ibhen.
In Sjansi, aldus de Chineesche woordvoer-
ir, hebben de Chineezen in de laatste
ie-laand groote successen behaald. De .Tapan-
ers die oorspronkelijk vier-en-een-halve di-
isie in Sjansi haddenomstreeks 90.000
lan hebben er thans na het algemeene
tegenoffensief nog slechts onge-
tr.jeer twee-en-een-halve divisie.
De woordvoerder der Japanners te Peking
eeft medegedeeld, dat de Japansche troe-
ÏK
De operaties bi] de Loenghailijn.
