De „Kompenie"
was oud en moe
Hoe de maatschappij tegen.
misdadigers te beschermen
SHELL benzine geeft VOORTAAN (vsnét t ftd («4
'jaterdag 28 Mei 1938
Derde blad
„Milde straffen kweekten recidivisten V
H00GERE KLOPVASTHEID
NOG HEER WAARDE
Zóó DACHTEN DE JAVANEN TWAALF JAAR CELEDEN. NADEELEN
VAN EEN „ETHISCH" GEZAC.
ïans heerschen rust en orde op Java
Malang 15 Mei.
Inderdaad, op Java heerscht on
der de bevolking een zoo goed als
volmaakte tevreden stemming en
volkomen rust. Van eenigen haat
of verzet tegen het Nederlandsch
gezag (tegen de „Kompenie", zooals
de bevolking steeds zegt in herinne
ring aan de reeds lang verdwenen
Oost-Inidiische Comipagnie) valt vrij
wel geen spoor te bemerken. In
Europa zou men daarvan echter wel
eens een anderen indruk kunnen
krijgen door het optreden van som
mige verwesterde inlandsche poli
tieke leiding, die zoogenaamd spre
ken uit naam van het volk, maar
niemand achter zich hebben.
(oogstens één per duizend beeft onder
inlanders zooiets als een politieke mee-
tg of stelt belang in politieke vraagstuk
i. Maar aangezien Java een bevolking
j ft van ver over de veertig millioen, vor-
i> deze min of meer aan politiek
U1 »schen toch nog een getal van
rtigduizend en het zijn deze mehschen.
nu en dan, in het openhaar spreken,
couranten en brochures schrijven. De
jij m van dezen één per duizend boort men
de stem van de andere 909 niet. Van
politieke massabeweging, zooals men
in Europa kent, valt hier geen spoor
bemerken en zulk een beweging zou ook
>t Oostersch zijn.
TE
De dreiging van twaalf Jaar ge
leden.
jj plaar. zoo zou men kunnen zeggen, twaalf
,r geleden dreigde op Java een algemeene
•tand, moesten- de troepen hier en daar
ren op opstandelingen, werd te Batavia
postkantoor gedurende enkele dagen
r>r een troep zoogenaamde communisten
Itie jet, in Wcst-Java werden eenige Euro
tobjanen en ook F.uroneeschc vrouwen
ideren vermoord. De toenmalige gouver
urgcneraal de Gracf, wiens naam over
algemeen met zeer weinig waardeerine
loemd wordt en die bij bet uitbreken
onlusten pas kort aan bet bewind was
Indië voor zijn benoeming tot gouver-
fCjJi'r-generaal in bet geheel niet kende,
te niet zachtmoedigheid optreden. Hij
een man van de „ethische" richting en
dat doen, want in zijn paleis zat bij
ed beschermd, maar in West- Jav
;h^ li tam, waar de meeste slachtoffers on-
Europeanon vielen, zaten de menschen
ne Pt zoo veilig. F/n zij dachten over de
\V fliiscbe richting* anders dan de goed
l*chermde gouverneur-generaal.
'Clukkig was er toen in Bantam een
litaire commandant, kapitein B., die be-
lot op eigen hout ie op te treden. Om in-
neing van hoogerhand. te voorkomen, liet
Jn. do telefoon- en telegraaflijnen doorsnij-
en' n. Binnen enkele dagen had hij door
achtig optreden met zijn manschappen
orde hersteld Hoeveel dooden daarbij
vallen zijn? Dat is nimmer met zekerheid
st gesteld, maar in elk geval waren
(ds na weinige dagen alle Europeesche
wen en kinderen er weder zeker van
n leven.
De bevolking wacht af....
Hcze „communistische" beweging was
ar toen zwaar vermengd met godsdiensti-
Mohammedaansche dweepzucht. Hoe
Ik een vermenging mogelijk is? Een ant-
lord op deze vraag zou een heel uitvoeri-
verhandeling vereischen over wester-
>en en oostelijken geest.
Het was slechts een gering deel der be-
lking. dat aan dit verzet tegen het ge-
P mede deed, maar de groote massa
)nd er als in afwachting min of meer
mpathiek tegenover.
In afwachting... om zich Zoo
spoedig mogelijk aan te sluiten hij
de overwinnende macht, wie dit dan
ook zijn mocht, het Nederlandsch
gezag of de opstandelingen.
F-1' was onder de bevolking geen propa
ganda gevoerd, zooals men dit in Europa
tent. Do naam van Marx was nooit ge
keii|0er"('- Voor de godsdienstig Mohamime-
„J*n«l,e dweepzucht gevoelde de bevolking
Pemig, daar ze zeer la'-TT Mohammedaan
West-Javaansch landschap.
Er waren evenwel allerlei ge
ruchten verspreid en overal werd
verteld, dat de „Kompenie" (het Ne
derlandsch gezag) moede was gewor
den en geen kracht meer had en
dat er uit Rusland één geweldig
groot oorlogsschip vol met soldaten
en geschut onderweg was om de
„Kompenie" te verdrijven. Vooral
het verhaal van het geweldig groote
oorlogsschip werd door de bevolking
mooi gevonden.
Daar zat poëzie in, iets van
een sprookje. En dan, dat schip
kwam uit Rusland. Waar dat
land ergens lag, wist vrijwel nie-
NACHTSPOKEN.
Het seizoen te Parijs werd zoojuist Ingeluid
met een nachtparade, waaraan bovenstaande
figuranten, in nachtgewaad gehuld, deel
namen.
mand, maar het moest een land
zijn met sneeuw en ijs, waar geheel
witte beren rond wandelden.
Dat de „KompenteP ■werkelijk oud en
moede was geworden, kon iedereen zien,
want er verschenen pariifletten tegen de re
geering, waartegen niemand iets deed en
indien de „Kompenie" nog kracht had ge
had, zou ze die zeker niet hebben toegela
ten.
De groote massa werd daardoor onrustig
en achtte het het beste te staan aan de
zijde van de sterkste partij. Maar wie was
de sterkste partij?
Een oogenblik scheen het de bevolking
toe, dat de opstandelingen de sterkste wa
ren. Hadden ze niet te Batavia het post
kantoor der „Kompenie" bezet, zonder dat
er iets togen word gedaan?
De toenmalige gouverneur-generaal ver
bood het gebruiken van geweld. De op
standelingen bleven in het postkantoor, ter
wijl de Amboineesche soldaten ervoor ston
den, maar, bevend van woede, op bevel van.
hoogerhand werkeloos moesten blijven.
De bevolking wachtte evenwel nog af al
vorens partij te kiezen. Ze aarzelde nog.
Het schip bleef uit....
Toen drongen berichten door over moor
den op Europeanen, ook op Europeesche
vrouwen en kinderen in Bantam. Tegenover
deze moorden stond de bevolking niet
sympathiek, maar deze moorden, bewezen
toch, dat inderdaad de „Kompenie" geen
kracht meer had en ten einde liep.
Het zeer krachtig optreden der militai
ren in Bantam onder bevel van kapitein
B. bracht echter eensklaps verandering.
Zeer overdreven berichten van duizenden
dooden, die bewezen, dat de „Kompenie"
toch nog wel over kracht beschikte. En
ja, dat. geweldig groote oorlogsschip met
zijn leger uit Rusland liet ook op zich
waohten. Dit stemde eveneens tot naden
ken.
Zelfs onder de toch zeer zachtmoedige be
volking van Malang en omstreken kwam
beweging. Opstandelingen reden er rond
met geblindeerde automobielen, waarvan
niemand ooit heeft geweten door wie ze
betaald waren. Op bevel van hoogerhand
keken ook hier militairen en politie werke
loos toe. Maar ook hier drongen de geruch
ten door van de schoten, welke in Bantam
hadden geknald en vele opstandelingen,
voor wie de beweging eigenlijk niet anders
was geweest dan een pretje, achtten het
toen toch beter zich terug te houden.
De beweging verliep. Te Batavia verdwe
nen langzaam de opstandelingen, die het
postkantoor bezet hadden gehouden, zon
der dat geweld was gebruikt. Stuk voor
stuk of in kleine groepjes slopen ze naar
huis.
Men moet met Europeanen, die
hier reeds lang wonen, over dien
tijd niet spreken, want dan worden
ze wild van woede en schelden:
„Het was alles de schuld van de
menschen der „ethische" richting,
die veilig in Nederland of in Indië
onder goede bescherming hun schoo-
ne theorieën verkondigden, terwijl
hier onze vrouwen en kinderen met
moord en doodslag, werden be
dreigd."
Het woord „ethisch" heeft in Nederlandsch-
Indië onder de menschen, die het eigenlijke
kolonisatiewerk verrichten, onder planters
en zakenmenschen, een bijzonder slechten
klank. Zeer slecht zijn ze te spreken over
de meeste Indische specialisten, die in Ne
derland den toon aangeven. „Wat zijn dat
voor menschen?" vragen ze. „Meestal zijn
het advocaten of wel oud-ambtenaren of
journalisten, die in een of andere stad heb
ben gewoond en van dc inlanders alleen
hun bedienden hebben gekend en van Indië
niet veel meer weten of begrijpen dan men
schen, die er nimmer zijn geweest."
Toen na de onlusten de hand van het
gezag zich weer deed gevoelen, ademde ook
cie bevolking op en van cenig verzet tegen
de „Kompenie" is op Java geen sprake
meer. Rust heerscht er en orde en tevreden
heid en het geweldig groote oorlogsschip,
dat uit het land van sneeuw en ijs zou ko
men, is men vergeten.
J. K, BREDERODE.
OP STRENGER VRIJHEIDSBEPER
KING VOOR BEPAALDE RECIDI
VISTEN AANGEDRONGEN.
INBREKERS NIET MEER NA
ZONSONDERGANG OP STRAAT...
De vraag, hoe men de maatschap
pij het beste kan beschermen tegen
recidivisten, de misdadigers, die na
hnn ontslag nit de gevangenis, tel
kens weer in hnn oude zonde ver
vallen, is op het oogeniblik een
kwestie van actueel belang. Op de
dezer dagen gehouden vergadering
der Vereeniging voor Strafrecht
spraak bleek geen der aanwezigen
bezwaar te hebben tegen een
strengere „nazorg" van de Justitie
voor de uit de gevangenissen ont
slagen boosdoeners,
Dc commissie uit deze Vereeniging, die
van dit probleem eén speciale studie
heeft gemaakt, adviseert, aldus het Hsb.,
om aan het Wetboek van Strafrecht een
nieuw artikel toe te voegen, waarvan het
eerste lid luidt;
„Bij veroordeeling tot een gevange
nisstraf van minstens zes maanden
van een persoon, die reeds gevange
nisstraf van in het geheel minstens
zes maanden heeft ondergaan, kan
de rechter, indien dit ter voor
koming van verdere misdrijven
noodig en ook overigens gerecht
vaardigd is te achten, tevens beve
len, dat de veroordeelde gedu
rende een termijn van ten minste
een jaar en ten hoogste drie jaren
zich zal houden aan in het vonnis
omschreven voorschriften, het ge
drag van den veroordeelde betref
fende."
Mr. B. V. A. Röling, lid der commissie
zcgl in zijn toelichting tot liet voorstel, dat
de zeer zware straffen van .vroeger één
dank zij een
en blijft daarmede
ALS STEEDS HAAR TIJD VOORUIT!
^^^009^® duurden
N.V. Bataalsche Import Mij. v*rkoopk*nta<
KONINKLUKE/SH E L L"vr«4utM^*£u««Ah*«*
gunstige bijkomstigheid hadden: zij ver
hinderden recidive.
Met het milder worden der straf
fen ontstaan de recidivisten, een
der groepen waarmede het dader
strafrecht zich moet bezig houden,
hetzij om te verbeteren (b.v. de
jeugdgevangenis), hetzij om on
schadelijk te maken (b.v. bewaring
der beroepsmisdadigers).
Vrijheidsontneming wegens gevaarlijkheid
kenft de wet voor psychopaten en de z.g.
beroeps- en gewoontemisdadigers. Maar er
is een groep, die te weinig gevaarlijk is
om zeer lang op te sluiten en te weinig
onschadelijk om geheel in vrijheid te laten.
Voor hen is van belang de vrijheidsbeper
king, die dient ter bescherming der ge
meenschap en die beoogt de gelegenheid
tot delicten te verkleinen. Zoo b.v. het be
vel om 1s nachts in huis te blijven (in
brekers), niet in parken te komen, niet
met andersmans kinderen te wandelen.
Het toezicht op de naleving van zulke be
velen komt uiteraard toe aan de politie.
Overtreding dier bevelen dient strafbaar te
zijn.
Er bestaat in ons recht reeds vrijheidsbe
perking door de voorwaarden bij voorwaar
delijke veroordeeling; deze bevelen dienen
primair om den persoon te reclasseeren; nu
gaat het om beveiliging der maatschappij.
Vandaar ook dat de duur langer moet kun
nen zijn.
Politie betrekkelijk machteloos.
Er bestaat bij ons reeds toezicht van de
politie, want zij wordt ambtelijk op de hoog
te gehouden van het ontslag van bepaalde
gevangenen. Zij heeft echter een betrekke
lijk machteloos toezicht, want zij kan
slechts ingrijpen, wanneer een strafbaar
feit is gepleegd. In het buitenland wordt
zulke vrijheidsbeperking ook vaak toege
past, o.a. in Denemarken, Duitschland, Ita
lië en Noorwegen. Veel van haar resultaat
hangt af van de geschooldheid en den tact
der toezicht, houdende politie. In sommige
landen geeft de politie zelf de vrijheidsbe
perkende bevelen. Het is een eisch van
rechtszekerheid, dat zulke bevelen door den
rechter worden gegeven.
Ook een plattelandsbelang.
Een ander lid der commissie, mr. J. E.
Poerink, verklaart in zijn praeadvies dat de
commissie "inlichtingen verkreeg van eenige
hooge politie-autoriteiten hier te lande. De
voorstellen zijn wel in hoofdzaak gericht te
gen de typische groote-stads-misdrijven,
maar zijn toch wel degelijk ook van belang
voor het platteland.
Mogelijke bezwaren tegen beknotting der
persoonlijke vrijheid moeten wijken voor
het groote volksbelang, gelegen in effectie
ve bestrijding der misdaad. Toezicht der
politie behoeft allerminst vrees voor wille
keur mede te brengen. De moderne politie
man is niet meer de boeman van voorheen;
de politie is langzamerhand gegroeid tot
een sociaal instituut.
Zij moet beter dan nu zijn toegerust
met middelen om dreigende misdrij
ven te voorkomen; zij vindt die mid
delen in de voorgestelde maatrege
len, overtreding waarvan haar ge
legenheid geeft om terstond in te
grijpen.
Wordt het opleggen der voorschriften aan
den rechter opgedragen, dan is daarvan een
met de rechtszekerheid strookend gebruik
te verwachten, mits duidelijke formulee
ring betracht wordt en zekerheid bestaat,
dat de betrokken recidivist tijdig van de
hem opgelegde voorschriften kennis draagt.
Als voorbeelden van verboden, die in ver
band met den aard der gepleegde misdrij
ven waren op te leggen, noemt deze prae-
adviseur;
Verbod om Ïiï openbare parken te
zijn; om advertenties te plaatsen an
ders dan onder eigen naam; om in
brekerswerktuigen te bezitten; om
na zonsondergang zijn woning of
erf te verlaten; om motorrijtuigen te
besturen; om zich in gezelschap van
andermans minderjarige kinderen
te bevinden: tot het bekleeden van
functies in de jeugdbeweging; om
zich op of nabij parkeerterreinen op
te houden enz,
Overtreding der hevelen zij een afzonder
lijk misdrijf, waarbij voorloopige hechtenis
moet worden toegelaten.
Mr. P. R. Blok betwijfelde, of de politie
voldoende geoutilleerd is om het toezicht
doeltreffend te houden. Prof. Mr. Pompe
meende, dat het voorgestelde criterium (zes
maanden gevangenisstraf) onvoldoende is
om juist de gevaarlijksten, die doorgaans
den dans ontspringen, te treffen.
Na beantwoording der sprekers door den
voorzitter, constateerde deze, dat niemand
der aanwezigen tegen het beginsel bezwaar
blijkt te hebben.
