Huisjes diep in den grond
Mogelijke belastingverlaging
min 1939
Dc „Hannah" is
getorpedeerd
Debat over
Heemskerkerduin
Deensche gaspakken voor
onze soldaten
De politieke moord
te Rotterdam
Postvluchten op Iodiëj
®°''e;,dois) H*"*31 Md kdam 31 m"
31 Mei k,hene 31 Mei
PROVINCIE NOORD-HOLLAND.
Proef met medezeggenschap.
Pe Provinciale Staten van Noord-Holland
kwamen gisteren bijeen onder voorzitter
schap van den Commissaris der Koningin.
De heer Vermeulen (a.r.) vond in de re
sultaten van de rekening over 1936 aanlei
ding te vragen of nu de regeering belasting-
verhooging heeft aangekondigd. Gedeputeer
de Staten geen reden meencn te hebben
de opcenten op de Inkomstenbelasting te
verlagen.
De heer Polak (Ged. Staten)
merkte op, dat de heer Vermeulen
feitelijk buiten de orde is. De opcen
ten voor '38 zijn al vastgesteld. Maar
spreker wil wel zeggen, dat Gedepu
teerde Staten bij het. opmaken van
de hegrooting voor 1939 zich gaarne
opmerkingen van den heer Vermeu
len zullen herinneren. Een belofte
is dit niet, maar de mogelijkheid
van verlaging der belasting is niet
uitgesloten. Het is nu echter enkele
maanden te vroeg.
De rekening werd, aldus het Hsbl., ver
bolgens vastgesteld.
Hierna kwam in behandeling de voor
dracht van Gedeputeerde Staten tot vast
stelling van een verordening betreffende
commissies van medezeggenschap.
De meeste leden waren van oordeel( dat
de benaming niet geheel juist is en zooals
door den heer Asscher (lib.) opgemerkt
Werd, verwachtigcn konden worden opge
wekt. waaraan niet voldaan kan worden.
Medezeggenschap wil zeggen: medelei
ding en spr. is er niet van overtuigd, dat
de aangewezenen uit het personeel vol
doende commercieel zijn om mede te lei
den en daarom vraagt spr. wat de bedoe
ling is van deze commissies.
Dc heer Meijer (S.D.) vindt het begrijpe
lijk, dat de noodige voorzichtigheid in acht
wordt genomen, maar de voorzichtigheid
i\:an Gedeputeerde Staten gaat wel wat erg
ver. Waarom willen Gedeputeerde Staten
den proeftijd handhaven? Bijzondere motie
ven zijn hem niet bekend. Hij vraagt, waar
om de Provinciale Ziekenhuizen zijn uitge
sloten. En voorts, wanneer een rapport over
de resultaten zal worden uitgebracht. Gede-
putoerde Staten zeggen „Over eenigen tijd".
De opmerking van den heer Asscher over
gebrek aan commercieel inzicht hij het per
soneel acht spr. volkomen ongegrond.
„Kwakzalver Meijer".
De heer Van Kampen fN.S.B.) is er van
overtuigd, dat alle commissies van mede
zeggenschap een camouflage zijn en dat er
van medezeggenschap geen sprake is. Spr.
laat zich door den „kwakzalver Meijer" den
weg niet wijzen. Voor groote woorden is spr.
niet bang ("voorlijkheid). Wij nationaal-soci-
alisten, zegt hij, gaan voor scheldwoorden
niet uit den weg. De redding van dit land
moet komen uit den nieuwen geest.
De heer Witteman (Ged. Staten) noemt het
onjuist de medezeggenschap af te wijzen,
omdat zij alleen in een corporatie ven staat
tot haar recht kan komen. Dat nu een proef
genomen wordt zal niemand onjuist achten,
zegt hij. Het personeel moet eerst scholing
hebben, daarom is de proef 1ot de bedrij
ven beperkt. Het is z.i. juist dat de zieken
huizen niet in de proef zijn betrokken.
Wat de tijd betreft, waarna een rapport
zal worden uitgebracht, noemt spr. een
jaar.
De voordracht werd aangenomen met 54
tegen 7 stemmen.
In bespreking kwam hierna het prae-ad-
vics van Gedeputeerde Staten op het voorstel
van den heer De Miranda om de korting van
10 sinds 1934 op het provinciaal subsidie
toegepast in te trekken. Gedeputeerde Staten
adviseeren met ingang van 1 Juli a.s. aan de
vercenigingen welke koloniehuizen voor
zwakke en prae-tuberculoose kinderen ex-
ploiteeren de oorspronkelijke subsidie te
herstellen.
Uitspraak van den Raad voor
de Scheepvaart. De kapitein is
afgeweken van zijn veilige route
De Raad voor de Scheepvaart heeft gis
termiddag uitspraak gedaan inzake het ten
gevolge van een ontploffing verloren gaan
van het stoomschip „Hannah" onder de Mid-
dellandsche Zeekust van Spanje, ter hoogte
.van Kaap San Antonio, op 11 Jan. 1938.
De Raad is van oordeel, dat de „Hannah"
ter hoogte van de Spaansche kust verloren
gegaan is, na door een torpedo te zijn ge
troffen.
Volgens de verklaringen van den kapitein
en den uitkijk, kan er niet anders dan van
een torpedo gesproken worden, daar door
hen een bellcnbaan is gezien.
De kapitein verklaarde nog, dat hij
slechts een oogenblik het genoemde ver
schijnsel en wel op een afstand, welke hij
op 300 meter schat, heeft waargenomen en
dat hij toen dadelijk de noodige maatrege
len heeft getroffen en o.a. de telegraaf op
„stand by" heeft gezet en eerst bij de ont
ploffing op „stop."
Dit wijst wel zeer sterk op een torpedo
en deze handelwijze zou met een ontplof
fing door een mijn in het geheel niet zijn
overeen te brengen.
De Raad komt tot de conclusie, dat naar
alle waarschijnlijkheid de „Hannah" is ge
torpedeerd.
Op de na de ontploffing door den kapi
tein getroffen maatregelen heeft de Raad
geen aanmerkingen. Het was zeer zeker een
zeer gunstige omstandigheid, dat nagenoeg
de gehecle equipage hpneden was. Wan
neer de enuipage aan dek was geweest,
zouden, gelijk de kapitein verklaarde,
werkzaamheden op of bij luik 2, waar het
schip is getroffen, zijn verricht en zouden
er dus zeker dooden te betreuren zijn ge
weest.
Wel echter maakt de Raad aanmerking
op het feit, dat de kapitein is afgeweken
van de in de berichten aan zeevarenden
aanbevolen veilige routes. Het is den Raad
niet duidelijk geworden, waarom de ka
pitein zich aan die voorschriften niet heeft
gehouden- -»
Pro en contra wateronttrekking
aan de geestgronden. „01 het
IJsselmeer blijvend goed zal
zijn, kan niemand zeggen."
In de middagvergadering van de
Prov. Staten van N.-Holland kwam
o.m. in behandeling de voordracht
van Ged. Staten om voor f 600.000
aan te koopen het Heemskerkerduin
te Heemskerk en Castricum, groot
718 ha.
De heer van der Wal (s.d.) verdedigde, al
dus het Hsb., den aankoop in hoofdzaak om
het belang van het behoud van dit duin
gebied voor de gemeenschap. Er is een
adres aan de Staten gericht door belang
hebbenden in den tuinbouw en de bollen-
cultuur, waarin voor uitdroging van het
duingebied wordt gewaarschuwd en ge
vraagd wordt eerst het IJssclmecrwater te
gebruiken, alvorens weer tot boringen in de
duinen wordt overgegaan. Spr. wijst er op,
dat Ged. Staten al toezeggingen hebben ge
daan; maar overigens meent hij, dat wan
neer het water noodig mocht zijn, verzet
tegen boringen in de duinen niet verhinderd
mag worden.
De heer Valkering (r.k.) zette de bezwa
ren van tuinders en bollcnkweekcrs tegen
verdere wateronttrekking aan de geestgron
den uitvoerig uiteen en verklaarde tegen
de voordracht te zullen stemmen.
De heer Thomassen (s.d.) vraagt of uit
breiding van de prise d'eau niet mogelijk is
in de duinen len N. van Bergen, die in het
bezit zijn van het rijk. Dan was waarschijn
lijk het IJsselmeerwater niet noodig. Wat de
schade aan teeltgrondcn betreft, wijst spr.
er op, dat Ged. Slaton immers schade wil
len vergoeden aan hen, die aanwijsbare
schade hebben geleden.
De heer Korff (Lib.) bepleitte aanvaar
ding van deze voordracht, al zou het al
leen zijn in het belang van de watervoor
ziening.
De heer Vlekke (N.S.B.) verdedigde een
voorstel om nadrukkelijk te bepalen, dat,
alvorens tot exploitatie van dit duingebied
voor waterwinning over te gaan, eerst ge
tracht zal worden hot water van het IJs
selmeer voor dit doel Ie gebruiken.
Dc beer Van Dok (S.D.) vroeg of het.
mogelijk zou v los van dezen aankoop,
waler uit h 'eestermeer naar de dro
ge cultuur te brengen. Hij zou
wenschcn da erzocht werd of den gedu
peerden tuinders kan worden tegemoet ge
komen.
De heer Groen (R.K.) concludeert uit
de toelichting, dat Géd. Staten zich, wat de
watervoorziening uit het IJsselmeer aan
gaat, aan. het terugtrekken zijn. Den koop
prijs acht spr. volstrekt niet laag, integen
deel vrij hoog. Urgent is de aankoop niet;
Ged. Staten mogen eerst onderzoeken of de
watervoorziening uit het IJsselmeer moge
lijk is. Hij vraagt terugneming van de
voordracht; anders zal hij tegenstemmen.
De heer Van der Waerden (S.D.)
acht het in hoogè mate gevaarlijk
alleen het IJsselmeer voor water
voorziening te gebruiken. Of het
IJsselmeer blijvend goed zal zijn,
kan niemand zeggen. Het water is
goed, maar het moet regelmatig
gecontroleerd worden; in een peri
ode, waarin het niet goed is, moet
over het duingebied kunnen wor
den beschikt.
Het aanstaande regeerings-
jubileum van H.M. de Koningin
Historische optocht in Amsterdam.
De afdeelingen der Tweede Kamer zullen
heden te kwart voor één vergaderen tot het
benoemen van de leden eener commissie van
redactie (uit en door elke af deeling. een lid)
voor het samenstellen van een ontwerp-adres
van hulde en gelukwensching aan Hare Ma
jesteit de Koningin, ter gelegenheid van het
40-jarig regeeringsjubileum.
Historische optocht in Amster
dam op Zaterdag 10 September.
Onder dc auspiciën van dc huldigingscom
missie 1938 worden te Amsterdam door het
Centraal Comité van Oranje en nationale or
ganisaties voorbereidingen getroffen voor de
organisatie van een grooten optocht op Za
terdag 10 September a.s.
De artistieke leiding is in handen van den
heer Joh. de Meester.
De Zuiderzeesteunwet
Minister op inspectie.
Naar wij vernemen heeft de Minister van
Waterstaat, Mr. Dr. Ir. J. A. M. van Buu-
ren, gisteren bezoeken gebracht aan eenigc
gemeenten in Noordholland, langs de Zui
derzee, teneinde zich ter plaatse op de hoog
te 1e stellen van aangelegenheden, verband
houdende met de uitvoering der Zuiderzee
steunwet. De minister begaf zich omstreeks
5 uur met het jacht van den rijkswaterstaat
van Marken naar Monnikendam, waar hij
eenigen tijd vertoefde o.a. op de scheeps
werf van dc firma Van Goor, en vandaar
ging de minister naar het gemeentehuis
van Monnikendam, waar een bespreking
met vertegenwoordigers van belanghebben
den inzake de Zuiderzeesteunwet werd ge
houden.
Zooals men weet, is het met de beproe
ving van gaskleeding ten behoeve van de
ontsmetlingsploegen van ons leger een wa
re lijdensgeschiedenis geweest. Buitenland-
sche gaskleeding bleek, aldus de N.R.Ct., of
te duur of niet deugdelijk genoeg. Gaspak
ken naar hinnenlandschc procédé's vervaar
digd, konden al evenmin den toets der kri
tiek doorstaan. En al dien tijd beschikten
onze ontsmcttingsploegen noch voor oefe
ning en noch met het oog op een eventu
eel e mobilisatie over gaskleeding, zonder
welke het onschadelijk maken van besmet
tingen, door den vijand met blaartrekken
de strijdgassen gesteld, niet mogelijk is, om
dat de vloeistof en dampen dezer strijdgas
sen door gewone kleeding en schoeisel heen
dringen.
Gelukkig zal in dezen onhoudbaren toe
stand thans verandering komen.
Het legerbestuur heeft namelijk den knoop
doorgehakt en is or*na beproeving toe over
gegaan een aantal Deensche gaspakken aan
te schaffen, voldoende om in een eerste
behoefte te voorzien. Deze gaspakken zijn
ook hij het Deensche leger in gebruik en
moeten daar uitstekend voldoen.
De Deensche gaspakken zijn van zeer
goed rubber vervaardigd. Zij zullen uit een
pantalon en een jas met capuchon be
staan, aangezien gebleken is, dat deze draag
wijze zich boter dan een overall leent voor
gemakkelijk aan- en uittrekken. Bovendien
beschermen ook een pantalon en een jas 't
lichaam voldoende 'tegen de inwerking van
vloeistof en damp van blaartrekkende strijd
gassen. Het ligt in de bedoeling van ons
legerbestuur voortaan jaarlijks geldon op
de defensiebegrooting uit te trekken voor dc
aanschaffing van beschermende kleeding,
opdat de achterstand zoo spoedig mogelijk
kan worden ingehaald.
Konovalec werd door
verschillende mannen belaagd
Signalement van den moorde
naar bekend. Hollandsche en
Dnitsche politie werken samen.
De Rotterdamsche politie is er in
geslaagd, uitvoeriger gegevens om
trent den dader van den bomaanslag
te Rotterdam te verzamelen. Onder
meer heeft men een foto, welke ech
ter van twee tot drie jaar geleden
dateert.
Het nadere signalement luidt:
leeftijd ongeveer 32 jaar, lengte 1.76
tot 1.7S meter, gladgeschoren gelaat,
donkerbruin, achterover gekamd
haar, donkerbruine oogen, gave tan
den, zeer zelfbewust maar elegant
optreden, wenkbrauwen, welke naar
den neus doorgroeien, spreekt Rus
sisch, Oekrainsch, een weinig Duitsch
en vermoedelk ook wat Pransch.
Bij Konovaleck en diens vrienden stond
hij bekend als Waluch. Hij is echter ook be
kend onder dc namen Dissinov en Petro-
bitch. In werkelijkheid zal hij wel geheel
anders heeten.
Uit het onderzoek is nog, volgens het Hsb.
gebleken, dat er ecnige mannen bij den
moordaanslag betrokken moeten zijn ge
weest; zij hebben Konovalec van dc aan
komst aan het station te Rotterdam af tot
aan het hotel „Atlanta" gevolgd en be
waakt.
Gistermiddag zijn enkele Neder-
landsche inspecteurs van politie
naar Duitschland vertrokken. De hee-
ren zullen vermoedelijk ook nog
een bezoek aan Polen brengen. Den
heer Broekhof, commissaris van de
Centrale, tot Opsporing van Interna
tionale Misdadigers, te Amsterdam,
is om medewerking verzocht.
O.a. zal worden nagegaan, wie de man
is wiens naam wordt genoemd in de cor
respondentie, die men zoowel op Konova
lec als op Boranowski heeft gevonden.
Drie boerderijen verbrand
Dertig menschen dakloos.
Tijdens een korten, doch feilen brand
zijn gisteravond omstreeks half zeven in
de buurtschap de Mortel onder Gemert drie
boerderijen in de asch gelegd.
De brandweer van Gemert verscheen
spoedig ter plaatse, doch kon weinig tegen
het hoog oplaaiende vuur uitrichten. De
drie boerderijen brandden, evenals een
schuur tot den grond toe af. De inboedels
gingen in vlammen op. Het vee kon men
tijdig in veiligheid brengen.
Naar schatting bedraagt de totale schade
f20.000. Zij wordt door verzekering gedekt.
Omtrent de oorzaak van den brand tast
men in het duister. Dertig menschen zijn
dakloos geworden.
H. W. BRUGMANS t
Te Amsterdam is overleden de heer H. W.
Brugmans, oud-lecraar aan de Rijks H.B.S.
te Hoorn en vervolgens te Semarang, aldus
de E. C. Na zijn terugkeer in Nederland
werd hij schoolopziener, achtereenvolgens
in dc arrondissementen Helder, Alkmaar,
Texel en Amsterdam.
Tertrek ran
Aankomst li
Singap. 31 Mei Band. 31 Mei
Reiger
(heenreis)
Pelikaan
(heenreis)
Valk
(terugreis)
jJodhp. 31 Mei |Akyab. 31 Mei
Jodhp. 31 Mei Basra 31 Mei
Band. 31 Mei Medan 31 Mei
Wielewaal
(terugreis)
De Pelikaan vloog wegens slecht weer niet
verder dan Akyab.
Spoedig blikvleesch verkrijgbaar
Negen ons voor 37^4 cent.
Deze week begint de labricage.
Naar het Hsb. verneemt, zal, na de „proef-
order" van 100.000 stuks deze week wor
den begonnen met het aanmaken van blik
vleesch, te distribueeren via de gemeente
besturen aan werkloozen en behoeftigen
Het product wordt, zooals bekend, berei<
van bevroren vleesch, dat eerst door rui
tegen industrieproducten, door Duitschland
uit Argentinië is verkregen en vervolgens
door ruil tegen strop, boter en groenten
door onze regeering uit Duitschland is be
trokken.
Het blad verneemt tekens, dat de regee
ring aan de vlecschwarcnfabrikanten een
vergoeding betaalt van 11.4 cent per blik,
waarvoor dezen het vleesch moeten verwer
ken, benevens het blik, de doozen en de
etiketten moeten leveren.
Het is de bedoeling, dat de deelnemende
bedrijven 800.000 blikken per week maken
netto-inhoud circa negen ons: verkoopsprijs
aan gegadigden 37/4 cent).
Groote Amerikaansche
vlootmanoevres
Het Amerikaansche departement van ma
rine heelt aangekondigd, dat begin van het
volgend jaar de vloot van den Stillen Oce
aan naar de Oostkust zal komen om ten
Oosten van het Panamakanaal manoeuvres
te houden, tezamen met de vloot van den
Atlantischen Oceaan.
Op de persconferentie is Cordell Huil, den
minister van buitenlandsche zaken, ge
vraagd, of de Zuid-Amerikaansche staten op
de hoogte waren gesteld van deze plannen.
Het antwoord van den minister was: „Dat
zal wel."
Sinds 1934 is de vloot van den Stillen
Oceaan niet aan de oostkust geweest, aldus
bet Hsb., en de zeemacht, welke zich hij
West Indië zal verzamelen, zal de grootsta.
zijn, die er ooit bijeen is geweest. De ma-I
noeuvres zouden eigenlijk onder de kusll
van Brazilië worden gehouden en senator!
Borah en vele andere politici zien er er f
waarschuwing in aan het adres van de fa
cistische staten in Europa om zich niet
bemoeien mot Amerikaansche zaken.
Dc manoeuvres moeten ook den Zuil
Amerikaanschen republieken den indrul
geven, dat de Vereenigde Staten op gronl
van hun „politiek van goede nabuui
schap" bereid zijn de omverwerping van d«
grondwettige regeeringen in de Zuid-A-mt
rikaansche landen te voorkomen.
Na de "manoeuvres zal de vloot in Mt
naar New York komen voor de internat.il
nale tentoonstelling en in Juni zal de Pa]
cific Fleet terugkeeren naar den Stiller
Oceaan.
In totaal zullen er twaalf slagschepen
zijn, vijf vliegtuigmoederschepcn met vij
honderd vliegtuigen, 25 kruisers, 50 torpe-
dobootjagers en 30 onderzeeërs, bemam
met 5S.000 man.
En 's morgens een koe voor de deur...
Zóó leefden de Urkcrs in vroe
ger tijden. „Verdronken,de
sombere inscriptie op vele graf-
steencn.
„Onze visschers oefenden op hun
kleine scheepjes hun bedrijf bij al
le weer en wind uit en verrichtten
vaak wonderen van dapperheid,"
zoo getuigde burgemeester Grave-
stein, toen wij, aldus schrijft de N.
R.er hem spraken.
En een van, de oude en nota
bele bewoners van Urk, de heer
Koffeman, de vader van Mariap, -de
dorpsdichteres, met wien wij op
een avond een praatje gingen ma
ken, bevestigde nos: De Urkers zijn
niet bang!
Zij durfden al van ouds even goed met
kleine als met grootere schepen op de
Noordzee te visschen, en de grootste vaar
tuigen van vroeger waren toch niet gronter
dan de middelmatige van nu- Vandaar
ook, dat. naar hij ons vertelde, de zee heel
wat slachtoffers maakte. De ergste ramp
jaren voor het eiland waren: 1868, toen er
24 mannen verdronken, die 13 weduwen
en natuurlijk tal van weezen achterlieten
(d" Urkergezinnen zijn vaak zeer kinder
rijk); 1881, toen er 26 visschers omkwamen,
waarvan er 17 gehuwd waren en die 52
kinderen hadden, en 1904. toen er 12 man
nen den dood in de eolven vonden. Waarbii
dan nog kwamen de vele rampen met één
vaartuig. Wij herinneren ons nog heel goed.
hoe wij, hij ons eerste bezoek aan Urk. ve
le jaren geleden, getroffen werden door de
herhaling, telkens weer, van: „verdronken"
als doodsoorzaak op do grafsteenen van
het kerkhofje bij de Ned. Herv. Kerk, steeds
dit spreekt vanzelf in dit streng geloovig
dorp, .zonder uitzondering, vergezeld van een
vertroostend Bijbelwoord.
De trek naar buiten.
Een aanrakingspunt met de buitenwe
reld heeft het eiland niet alleen door de
visschers, die de vangst elders aan de
markt brengen, doch ook door het groot
aantal Urker meisjes, dat op den vasten
wal een dienst pleegt te zoeken. Het blad
vertelt verder, dat ook de jonge mannen
in de jaren na den oorlog, werk zochten
huiten hun gehoortenlaats. O.a. werden in
T.Tmuiden en Den Helder Urker kolonies
gevestigd.
De inheemsche klcedij.
Wij lazen ergens, dat het dragen van de
inheemsche kleedii op Urk nu al achteruit
gaat. Het is ons. eerlijk gezegd, niet opge
vallen. Wel trof ons al dadeliik hij de
aankomst hel beeld vnn een naar visschers
in. de oude dracht, die een kind in „mo
derne" spullen aan de hand hielden. Over
het algemeen dragen de Urkers echter nog
het deftige donkere nnk der eeuwen her:
het nauwsluitend baaitfe met aan don hals
de twee gouden knoopies en de korte, tot
over de knieën reikende, betrekkelijk smal
♦oeloonendc broek, aan de voorzijde (on den
hand) versierd niet een naar groote. nlatte
zilveren knoopen, Op die knoonon komen
Bijbelsehe voorstellingen vpor. Zoo bewon
derden wii bijv. hij T.nosman. den vuurtoren
wachter. die zijn ambt al in het derde gc-
slaeht vervult hii is een prachtig tvpe
van den onvelvalschten Urker knoopen
met daarop de voorstelling van Potifar's
huisvrouw en Josef. Bii het pak behoort
de karnnetsmufs. op Urk van achteren met
zwartziiden lintjes dichtgemaakt. Zoo'n
mufs, die wat achter op het hoofd wordt
gedragen, zóó dat de kuif er branieachtig
uitkomt, kost soms wel f 10, verzekerde
men mij. Ze is van grof duffel gemaakt en
bij wijlen van binnen met leder bekleed.
De vrouwen en meisjes dragen nog steeds
een huiletje over een zilveren oor-ijzer, om
den hals eenige snoeren granaatjes. Het
gekleurde lijfje (kroplap) verleent aan haar
costuum bijzondere verve. De onderarmen
worden bloot gedragen; de rokken zijn wijd
en lang.
Eén lantaarn voor de heele
plaats-
Er ziin op Urk nog heel wat huisjes van
het oude type, zich kenmerkend door een
puntigen houten bovengcvel, groengeschil-
derd. waarin een groot luik voor het in-
en uitbrengen van de netten, maar de nieu
we. lcclijkc karnktcrlooze bouwtrant dringt
al meer door. Toch zijn de onregelmatige
straatjes, geleidelijk dalend naar het laag
ste gedeelte van het eiland en naar de ha
ven. nog van een bijzondere bekoring,
vooral op dc dagen als de lijnen -met
waschgoed gesnnnnen zijn. Dat kan dwars
over d^ straatjps gebeuren, omdat, er toch
geen rij verkeer is en dus loont m.en dan
onder ware eerenoorten. of wil men liever:
guirlandes, van LTrker dessous door, die op
een heel anarte wijze zijn vastgeklemd tus-
schen twee ineen gestrengelde lijnen.
In de huisies is niets meer overgebleven
van het nToois, dat er vroeger in aanwezig
schijnt te zijn geweest. Men snrak mij van
eikenhouten kasten met vier deuren richels
met borden en zelfs van schilderijen. Als
dat alles er geweest is .dan is het eiland
wel radicaal leeggeplunderd door de koop
lieden van den vasten wal, iets wat dezen
niet moeilijk moet ziin gevallen door de
armoede van vele bewoners. Alleen muur
tegels ziet men hier en daar nog. Overi
gens moeten die oude woningen heel primi
tief van inrichting zijn geweest.
De heer Koffeman sprak mij van
huisjes diep in den grond, met heel
kleine raampjes on tamelijk hooge,
onen bedsteden. In het woon- en
slaapvertrek was een groote en wij
de schoorsteen voor het drogen van
de netten. Daar zaten de men
schen 's wintersavonds omheen en
soms gebeurde het zoo vertelde
hij mij. dat de sneeuw naar binnen
stoof on degenen die om 't vuur
zaten. Men kan zich voorstellen
hoe. op stormachtige dagen, de
wind om on over die als weggedo
ken huisjes heen loeide,
De wegen (straatjes) waren nog ongepli
veid, dus modderig, en slecht verlicht. F
is een tijd geweest, dat dc gansche ope]
bare verlichting uit één petrolcumlantaai
bestond, welk minimum later is opgevoet
tot 28. Als die dan nog geheel of gedeelf
lijk door den wind uitwoeien, was het bi
ten stikdonker. De koeien graasden nog t<
midden in het dorp. Menigmaal gebeurd
het dat men er 's morgens een op zijn erfj
vond.
Moderne zegening er,
In dat alles is nu verbetering gekomen
groot endeels in de periode van 29 jaar, ds
de heer Gravestein er burgemeester was
Er is thans een gemeentelijke electrisch?
centrale, een waterleiding, ofschoon me
nigeen nog regenwater schijnt te drinkèn
een rioleering ja zelfs een... tuindorp
maar dat is meer dorp dan tuin.
Tuin vindt men niet op Urk, daar is geel
ruimte voor op den beperkten leemklomp
Er is een modern raadhuisje, in oud-Hol
landschen stijl, met twee vleugels; in dei
eenen woont de burgemeester, in den ar
deren de dokter; ook is er een groote schoo
met den bijbel. En dit brengt ons weer op
den godsdienst, 's Zondags is alles er gt
sloten en vreemdelingenverkeer is er dat
ook weinig of niet.
Toch loont, het wel de moeite om er een
een kijkje te nemen desnoods dan in di
week ook naar de Zuiderzee-werken, da
brok gigantischcn arbeid van .Nederland
En een wandeling, zooals wij op een helde
ren lentedag om het eiland maakten, is on
vergetclijk. Het laaggelegen wei- en hooi
land van Urk, dat het grootste gedeelte vai
het eiland uitmaakt en dat uitloopt in cel
zandbank „De Staart" geheeten, was bestel
reld met bloemen: paardebloemen, madeliel
jes en roze plassen bloeiend wolgras.
Buiten do palissaden die de weiden v
goed mogelijk tegen het water beschermd
lag het eindeloos lijkende TJsselmeer al
een gladde blauwe spiegel. Aan hot ein<
van den omringdijk van den toekomstige!
polder, de zand- en leemstrook die staag i'
zee vooruitworstelt, roffelde het werkseltii'
gedreun van staal, gebonk én gepuf. -
wij bedachten opeens, dat al het water aa
deze zijde van den dijk, zoover het of
reikte, binnen enkele jaren land zal zij
