De „groote heer stoelen en banken**,** Politiek interesseert de Javanen niet l Routine in het landen Op wie was Bismarck verliefd? Dit bevalt ons beter dan de school banken tt spreekt voor DE GEVAARLIJKE JOURNALISTIEKE DUIM. Zoowel over de Engelsche als over de Nederlandsche koloniën en over wat daar voorvalt, wordt het pu- pliek in Europa bijzonder slecht in gelicht en wat de andere koloniën betreft, zal het wel niet veel beter zijn. De oorzaak daarvan ligt zoo wel bij het publiek als bij de bericht gevers, de journalisten. Het publiek heeft de neiging het onbe kende (de toestanden in de koloniën) te be- oordeelen naar het bekende (de toestanden en opvattingen in Europa) en beseft niet, dat er tusschcn beiden een diepe afgrond gaapt. De journalisten leven voor een groot deel tusschcn de kleine groep menschen, die in de koloniën aan „politiek doen", en heb ben geen of weinig aanraking met de ver pletterende meerderheid van hen, die vol komen onverschillig staan tegen alles wat politiek betreft. Daardoor overschatten zij ten zeerste wat er gesproken wordt in de vertegenwoordigende lichamen. Het gevolg is, dat in Europa een volmaakt verkeerde meening heerscht over de toe standen in de koloniën en over wat daar in de geesten omgaat. Duidelijk drong dat tot me door toen ik in Engelsch-Indië aan kwam, Ontnuchtering. Volgens de Europeesche bladen heerschte er toen in Engelsch-Indië groote politieke opwinding. In de zittingen der vertegen woordigende lichamen van de verschillen de provincies werden begeesterende woor den over vrijheid en onafhankelijkheid ge sproken en er werden vrijheidsliederen ge zongen. Heel het land verkeerde in felle opwinding. Aldus de Europeesche bladen Inderdaad, de begeesterende woorden In de volksvertegenwoordigingen werden ge sproken, maarze begeesterden vrijwel niemand, daar ze „het volk", dat wil zeg gen negen en negentig van de honderd, volkomen koud lieten. En van een koorts- achtigen vrijheidsdrang, waarvan de Euro peesche bladen gewaagden, viel niets te be merken. De dikke woorden kwamen uit de monden van beroepspolitici, die elkander het licht in de oogen niet gunden, en wer den toegejuicht door eenige duizendtallen half vereuropecschte intellcctueelen en half- intellectueelen, die door hun opvoeding het verband met de groote massa verloren heb ben. En die groote massa bleef volkomen onverschillig, maakte zich heet noch koud, behalve dan de paria's, dat zijn er ruim vijftig millioen, die, voor zoover ze met de politiek op de hoogte waren, zich sterk kantten tegen een „vrijheid van Indië", waardoor ze onder de ongebreidelde tyran- nie van de hoogere Hindoe-kasten zouden komen. Op Java. Ook Java Heeft een volksvertegenwoordi ging, waarvan de meerderheid der leden gekozen wordt. Die volksvertegenwoordiging vergadert bijna het gcheelc jaar door. Er zitten ook eenige leden der Indische onaf hankelijkheidspartij in en er worden trouw hartig groote, goedgemeende redevoeringen gehouden, die dan door de pers over de gc- heele wereld worden verbreid. Dezer dagen werd een nieuwe zitting ge opend niet een toespraak, een „troonrede", .van den gouverneur-generaal. Van tevoren werd aangekondigd, dat deze „troonrede" door de radio zou worden rond gezonden en gedurende deze uitzending zou den alle andere stations in Nederlandsch- Indie hebben te zwijgen. Onmiddellijk nadat dit bekend was gemaakt, gingen van alle zij den protesten op. Deze protesten kwamen niet van revolutionnairen, maar van rustige, brave burgers, die hun radio-muziek niet wilden missen voor een „troonrede", welke hun niet het minste belang inboe zemde. Als de gouverneur-generaal een „troon rede" wilde houden, dan kon hij dat doen, zoo meenden vele schrijvers van in gezonden stukken; en als men die rede wilde uitzenden, dan was er ook niets tegen, maar voor die uitzending was toch slechts één golflengte noodig en de andere golflengten moesten vrij worden gelaten voor andere, volgens de inzenders, meer belangwekkende uitzendingen. Men mocht de luisteraars niet een zekeren dwang op leggen om hen te noodzaken een bede voering aan te hooren, die hun niet het minste belang inboezemde. Zij, die niet wilden luisteren... Enkele bladen gaven toen den raad ge durende de toespraak van den gouverneur- generaal eenvoudig aansluiting te zoeken op een buitcnlandsch station en deze raad is opgevolgd. Op de uren, dat de troon rede te Batavia werd uitgezonden, kon men uit alle radio-toestellen in de café's muziek hooren. Ik heb de stad doorgewandeld en voor menig buis, waar een radio was, stil ge staan, maar nergens heb ik de stem van den^ gouverneur-generaal vernomen. Ik heb eenige van mijn kennissen gevraagd, of Dc gouverneur-generaal van Ned. Indië, Jhr. Mr. A. W. L. Tjarda van Starkenborgh Stachouwer. zij de troonrede beluisterd hadden, maar het eenige antwoord was een verbaasde blik over zulk een vraag. De bezitters van radio-toestellen zijn na tuurlijk voor het grootste deel Europe anen en Indo-Europeanen. Hun tegenzin om de „troonrede" aan te hooren moet men niet verklaren uit antipathie tegen den gouverneur-generaal, want deze heeft integendeel gedurende den korten tijd, dat hij zijn ambt bekleedt, vrij algemeen de sympathie kunnen verwekken. Neen, het is de tegenzin tegen „politieke redevoerin gen", tesren „politiek gedoe". Men houdt hier niet van politiek. En als men het woord „Volksraad" slechts uitspreekt, kan men den gemiddelden Europoaan en Indo- Europeaan reeds kwaad maken. Maar hoe staat bet met den inlander? zou men kunnen vragen. Wat denken de tientallen millioenen bewoners van Java ervan, de Soendaneezen, de Javanen, de Madoereezen? Ik heb er enkele Javanen en Madoereezen naar gevraagd (Soendaneezen wonen hier zoo goed als niet; die vindt men op West- Java). De menschen, die ik ondervroeg, waren „stadsbewoners, dus menschen, die nader staan bij het openbare leven dan de vele millioenen dorpsbewoners. Wat buiten de dessa ligt... Allen waren min of meer verbaasd over mijn vraag. Enkelen wisten vaag iets van den „Volksraad" af, maar dat het een soort, volksverte genwoordiging was, bleek nog niet tot hun te zijn doorgedrongen. Ande ren hadden nog nooit van den „Volksraad" gehoord en allen toon den niet dc minste belangstelling. Eén had bij toeval vernomen, dat „de groote heer" er zou spreken, maar wat „de groote heer" er zou zeggen of gezegd had, dat moest- „de groote heer" weten en ging den ondervraagde toch niet aan. Maar hoe zal dan de belangstelling in de dorpen, in de „dPssa's" en „kampongs" zijn? Zeker, in de „dessa's" en „kampongs" be staat politieke belangstelling, als men dat zoo noemen wil, doch alleen als er een dessa-hoofd gekozen moet worden. Wat bui ten de dessa ligt, dat ligt achter den hori zon en boezemt de menschen (in bet alge meen) geen belang in. De dorpsbewoners hebben hun „sawahs" (rijstvelden) meestal op Java gemeenschappelijk; die velden moe ten bebouwd worden, ook weder gemeen schappelijk; dan komt de oogsttijd en men heeft genoeg te doen om zich niet bezig te houden met allerlei dingen, die ver bui ten de dessa gebeuren. Java heeft ruim veertig millioen inwo ners. Gaarne zou ik willen weten hoeveel van die ruim veertig millioen naar de woor den van don gouverneur-generaal hebben geluisterd en hoevelen later het verslag van die rede in de courant hebben gelezen. Het zal er wel ver minder dan één op de dui zend zijn. En hoevelen volgen eenigszins nauwkeurig wat er in den Volksraad wordt verhandeld? Het zullen er nog veel minder zijn. Maar... beroepspolitici en 'journalisten volgen deze verhandelingen wel, schrijven er over, oefenen critiek en in Europa wordt de meening gevestigd, dat wat in den Volks raad gesproken wordt de stem van Indië is. Het is juist als in Engelsch-Indië. Enkele menschen spreken en trekken de aandacht, maar van de millioenen zwijgers (in En gelsch-Indië bijvoorbeeld de paria's) hoort men niets. J. K. BREDERODE. De Poolsche vlieger Babinsky maakte 6000 landingen op ter reinen, die niet als vliegveld waren ingericht De Poolsche kapitein-vlieger Z. Babinski, een neef van den Poolschen gezant in Den Haag, is met een RWD 13 een toestel, dat het eigendom is van de Aeroclub te War schau in de werkplaatseri van de club is vervaardigd en is uitgerust met een Gip- se major-motor van Warschau via Bres- lau, Dresden, Leipzig, Erfurt, Frankfort a. M., Reims, Parijs, Lo Fouquet, Ostende, Rotterdam naar Ypcnburg gevlogen, in ge zelschap van zijn echtgenoote. De vlucht duurde 10 dagen. „Ik had geen haast en vloog alleen bij goed weer," zoo zeide kapitein Babinski ons toen wij hem ten huize van den Poolschen gezant inter viewden. Heden vliegt kapitein Babinski via Hann- overBerlijnPoznan naar Warschau terug Ook als zweefvlieger is hij in zijn land zeer bekend. In 1912 construeerde hij zweef toestellen van 50 meter oppervlakte die zeer goed in de lucht voldeden. Tegenwoordig „zweeft" hij nogal eens met een toestel, uit gerust met een hulpmotor, die alleen bij het stijgen dienst doet. Polen heeft groote belangstelling voor de sportvliegcrij en kapitein Babinski heeft allerlei faciliteiten voor deze reis gekregen. Sommige vliegers hebben in het land zelf verlof overal te landen, waar zij willen. Kapitein Babinski heeft ongeveer 4000 landingen gemaakt op niet voor dit doel bestemde terreinen, ten einde zijn ervaringen te vergrooten. Eén achtjarige piloot! Zijn achtjarig zoontje vliegt ook al. Het knaapje begon op zijn 5e jaar. „Zijn beenen zijn nog wat kort, maar met zijn handen houdt hij het vliegtuig heel goed in de lucht met constante snelheid. Hij is een uitstekend kaartlezer"', aldus de vader van den 8-jarigen piloot. Reuzen bommenwerper Heen en terug over den Atlan- tischen Oceaan zonder brand stof aan boord te nemen. Amerika bouwt. De Amerikaansche militaire auto riteiten bewaren het grootste stil zwijgen omtrent 'n reusachtig vlieg tuig, dat, naar men zegt, in staat zal zijn over den Atlantischen Oce aan naar Europa en terug naar Ame rika te vliegen zonder dat nieuwe brandstof aan boord behoeft te wor den genomen. Dit toestel, een bommenwerper, wordt ge bouwd in dc Douglasfabriekcn, in een klei ne, alleenstaande loods, welker ramen met witte verf ondoorzichtig zijn gemaakt. Men zegt, dat dit model de nieuwe troef der Ver- eenigde Staten in hun streven naar de su prematie in de lucht is. De employé's van de Douglas-fabrieken mogen, onder bedreiging van wettelijke straffen, niet over den bouw spreken, zoo dat alles geheim zal blijven, zoolang het ministerie van oorlog dat wenscht. Men ge looft, dat de vleugelspanning tweemaal en het gewicht driemaal zoo groot zal zijn als die van het grootste vliegtuig, tot dusverre gebouwd. Vliegtuigen van dit type zouden plaats bieden aan honderd passagiers, in dien ze voor vreedzame doeleinden ge bruikt zouden worden. Zware straffen in Roemenië Tegen leidende aanhangers van den gewezen chef der „IJzeren garde.". Gisterochtend heeft de krijgsraad 21 lei dende aanhangersjW^n Codreanu, gewezen leider van de „IJzerèiï Garde", veroordeeld. Veertien beklaagden waaronder de voorzit ter van de partij „Alles voor het land", Cli- me, werden veroordeeld tot zeven jaar ge vangenis met een geldboete van 20.000 lei, wegen opruiing tegen de sociale orde en lidmaatschap van een verboden organisatie. Twee voortvluchtige beklaagden, waaronder Prins Cantacuzina, werden bij verstek ver oordeeld tot negen jaar gevangenisstraf en 120.000 lei boete. Eenige andere beklaagden werden veroor deeld tot gevangenisstraffen varieerend tus- schen een cn vijf jaar. Doodelijk ongeluk bij de Zuiderzeewerken Schalt met bazalt gekanteld. Man met lading in zee verdwe nen. Gistermorgen om half twaalf is bij de Zuiderzeewerken, uitgevoerd door de firma D. Blankenvoort en Zn., een bak geladen met bazalt gekanteld. Onder de afglijdende bazalt stond op de bak de arbeider J. Hip pel uit Werkendam. Hij verdween in zee en is vermoedelijk terecht gekomen onder de afglijdende bazalt. Het slachtoffer was 40 jaar oud. Zijn lijk is anderhalf uur later opgehaald. Een schoone Engelsche brak hem het hart Door den Berlijnschen Autographcnhandel werden eens 'de twaalf eigenhandig ge schreven brieven door den IJzeren Kanse lier in de jaren 1S331S50 aan zijn dorpsge noot (uit Ilannovera te Göttingen) Gustav Sharlach gezonden, ter verkoop aangeboden Uit deze brieven, die reeds in 1912, frag mentarisch werden gepubliceerd, blijkt dat de rijkskanselier 'de eigenlijke stichter van liet machtige Duitsche Rijk verloofd is geweest met een schoone en voorname jonge Engelsche, op wie hij zeer verliefd was. Het feit, dat deze brieven nu woorde lijk bekend werden, gaf aanleiding nog eens op deze episode uit Bismarck's leven terug te komen. Op den 13dcn September pl.min. 18S7 schreef Bismarck aan Schar lach o.m.: „Ik deel je voorloopig mede, dat ik reeds besproken ben en evenals jij, in den „heiligen stand" enz. denk toe te tre den en wel met een jonge Engelsche met blond haar en van 'n buitengewone schoon heid, die tot nu toe nog geen woord Duitsch verstaat. Ik ga nu met de familie naar Zwitserland cn verlaat haar te Mi laan om in jouw armen en dan in die van mijn ouders te vliegen, die ik bijna in twee jaar niet heb gezien. Misschien ben je reeds getrouwd, anders moet je met me mee naar Engeland om mij in het huwe lijk te zien treden, welke gebeurtenis in het voorjaar zal plaats hebben." Maar in een brief van 9 September 1845 uit Knie- bof schrijft hij aan zijn jeugdvriend dc volgende bekentenis: „Tot Aken kent ge naar ik meen mijn lot. Daar openden zich voor mij, door de welwillendheid van invloedrijke lieden te Berlijn zcor gunstige vooruitzichten, voor wat men gemeenlijk een schitterende carrière noemt. En wel licht zou de eerzucht, die in die dagen mijn loods was, voor altijd het stuur van mijn leven hebben gevoerd, wanneer niet een schoone Engelsche mij had verleid van koers te veranderen en zes maanden lang op buitenlandsche wateren, in haar kiel water te varen. Ik noodigde baar eindelijk uit bij te leggen. Ze streek de vlag, doch na een bezit van twee maanden, werd mij de prijs afhandig gemaakt door een armen overste van vijftig jaar, met vier paarden en een jaarlijksch inkomen van 15000 rijksdaalders. Platzak, krank van hart, keerde ik naar Pommeren terug." Vroegere dwaasheden s Uit andere berichten weet men dat Bis marck te Aken kennis had gemaakt, met den hertog en de hertogin van Cleveland en hun betoovereixle nicht „Miss Russel" en daarna de familie naar Wiesbnden bad nagereisd. En in een brief van Bismarck van 3 Juli 1S51 in Frankfort am Main aan zijn gemalin .Tohanna von Puttkamcr, niet wie bij in 1847 was getrouwd, schreef hij o.m.: „Eergisteren was ik te Wiesbaden en lieb met een gemengd gevoel van wee moed en kalme wijsheid de plekjes van vroegere dwaasheden eens aangekeken. Hoe en waar zullen nu „Tsabella Laraine" en „Miss RusseH" leven?" De vraag op wie van de twee Bismarck verliefd was, is nog steeds onbeantwoord gebleven. Het is wel interes sant te weten, welke van deze twee Engel sche dames, den grooten man zoo heeft we ten te bekoren. Dr. Stephen Kekulc, die alle omstandigheden heeft nagegaan, veel inlich tingen heeft ingewonnen betreffende de fa milies P.ussell en Laraine, weet het ons ook niet te zeggen. Maar hij is van mccning, dat het Isabella Laraine is geweest, want Bis marck schreef in zijn brief haar voornaam en was waarschijnlijk gewoon baar bij den naam te noemen, terwijl het „Miss Russell" meer duidt op een zekeren afstand. Maar zegt hij, een duidelijk bewijs is het niet. NIET ONTVOERD. MAAR IN DE BERGEN VERONGELUKT. Het stoffelijk overschot van John Nedill Maccormick, den zoon van den uitgever te Chicago, is gevonden aan den voet van de Sandia Pic in Nieuw Mexico. Zooals men weet, werd de jonge man se dert 24 Juni vermist en vreesde men, dat bij ontvoerd was. I-Iet blijkt thans, dat hij bij een poging de Sandia Pic te beklimmen, omlaag gestort is. UIT ONZE OOST De volkstelling in 1940 Eerst een tweetal proeftellingen. De commissie, welke is ingesteld voor de voorbereiding van de in 1940 te houden volkstelling in Ned. Indië, heeft besloten een tweetal proeftellingen te houden. Dit ge schiedt om na te gaan, of de door de com missie opgestelde vragen de daarvan ver wachte resultaten zullen opleveren. Voor deze proeftellingen wordt gedacht aan een onderdistrict van Cheribon en een centrum van nijverheid in een nader aan te wijzen deel van Java, aldus de N.R.Ct. In verband met de noodzakelijke sober heid moesten verschillende vragen waar van de beantwoording wellicht een interes sant beeld van de Indische samenleving !zou hebben opgeleverd, doch die niet strikt noodzakelijk zijn, vervallen. De datum van de volkstelling is thans vastgesteld op 16 Augustus 1940. Berger vliegveld aanbesteed Laagste inschrijfster Betonbouw- trio in Amsterdam. De ingenieur der genie heeft heden in de Koudenhornkazcrne te Haarlem aanbesteed de inrichting van een militair luchtvaart terrein in de gemeente Bergen (N.H.) Ra ming f 799.000. Ingekomen veertig inschrijvingen, wèar- van vijf ongeldig. Hoogste inschrijver I. C. Rooijman té Harlingen1 voor f 841.000, zoo wél voor zandvervoer per smalspoortrein al9 per auto. Laagste inschrijfster aanneming maat schappij v. h. Hillcn en Roosen, Betonbouw- trio, te Amsterdam voor f 720.000 bij zand vervoer per auto en f 723.800 bij zandver voer per smalspoortrein. Brutale oplichter gearresteerd De man, die een onderzoek kwam instellen naar losse steenen, in verband met de aardbeving en den storm. Het is de Amsterdamsche politie gelukt een brutalen oplichter achter slot en gren del te zetten. Men zal zich herinneren, dat zich Woensdag bij een familie in de Pieter de Hooghstraat een man vervoegde, die be weerde opdracht te hebben gekregen van den makelaar voor een onderzoek naar den toestand van de woning. In verband met de aardtriHingen enz. zou dit onderzoek nood zakelijk zijn. Tijdens de wandeling door het huis zag de man kans om uit een linnen kast een bedrag van 300 gulden plus enkele sieraden te steleri. Dc politie kreeg Donder dag enkele aanwijzingen. Het spoor bleek goed te zijn. Gisternacht heeft de recherche den pseudocontroleur van zijn bed gehaald Hij bleek te zijn een 42-jarige schilder, woon achtig in Amsterdam. Uit het onderzoek is komen vast te staan dat de man elders in de hoofdstad getracht heeft dezelfde truc uit te halen. De „Nieuw Amsterdam" brengt hulp Gewonde van Britsche vracht boot op volle zee naar het Ne derlandsche schip vervoerd. Bij het binnenloopcn van de haven van New York van het Nederlandsche schip „Nieuw Amsterdam" werd medegedeeld, dat op volle zee, 130 k.m. uit de kust, hulp is verleend aan een der opvarenden van het Britsche vrachtschip „Canford Chine", die bij een val ernstig was gewond. De kapitein van de „Canford Chine" had draadloos om hulp verzocht. Niettegenstaan de de ruwe zee werd de gewonde op een draagbaar naar de „Nieuw Amsterdam" overgebracht, waar bleek, dat hij een dij been had gebroken en verdere kneuzingen had opgeloopen. Hem werd de eerste hulp verleend en thans is hij te New-York in 'n ziekenhuis opgenomen met goede hoop op herstel.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1938 | | pagina 11