de
Het woord is thans aan
de strijdende partijen
Di ontzilting van de
Wieringermeergronden
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Hughes over den
Oceaan
Hevige terreur
in Palestina
De terugtrekking der vrijwilligers
Mr. Wendelaar legt
voorzittershamer neer
rnstig auto-ongeluk op
den weg Arnhem-Ede
Het katholicisme in
Duitschland
Ditis*
Nieuwj
ivfonrtmt
Laan, Schagen, Tel. 20.
ir "XjusdAG 12 JULI 1938. 81e Jaargang. No. 10619.
8'ÜVoJ J..MV, Uitg.-Mij*. .Wollonds NoordeHtwgrtier"
Uitga"
H
ie V—
Barcelona beschuldigt Italië
van kwade trouw
'n mtrl
Wol
J
het
over-
Maar
zich
iemand
i bezien»
van deze
Charb
grooi-l
Ie
ngsmaat
een zei
e week
te door-
sensatal
cin\
de klei'jL-
stut
ja
m ondej
In het Britsche plan betreffende de terugtrekking
der buitenlandsche vrijwilligers uit Spanje, dat gister
avond in den vorm van een witboek is uitgekomen, wor
den de volgende havens voorgeschreven voor het ontsche
pen van de vrijwilligers: Londen, Hamburg, Marseilles,
Lissabon en Genua. De buitenlandsche vrijwilligers, die
ie Londen zullen worden ontscheept, omvatten hen, die
gerepatrieerd zullen worden naar Engeland, België, De
nemarken, Estland, Finland, Letland, Luxemburg, Neder
land, Noorwegen, Polen en Zweden*. De buitenlandsche
vrijwilligers in Spanje zullen geëvacueerd worden naar
gebieden, die zullen worden bepaald in de nabijheid van
de havens, Palamos, Cartagena, Malaga, Cadiz. Er zullen
2060 vrijwilligers per dag geëvacueerd werden, wanneer
in de beide deelen van Spanje gelijke aantallen vrijwilli
gers zijn. Wanneer het aantal ongelijk is, zal de partij met
het kleinste aantal dagelijks 1000 vrijwilligers uitleveren
en de partij met het grootste aantal vrijwilligers een aan
tal, dat verhoudingsgewijze grooter is. De inscheping van
de eerste groepen vrijwilligers moet beginnen op den 51en
dag na de aanvaarding door de internationale commissie
van de resolutie betreffende het terugtrekkingsplan en de
evacuatie moet voltooid zijn 100 dagen nadien. Nog 35 da
gen extra zijn toegestaan voor de evacuatie van zieken,
gewonden, krijgsgevangenen en vrouwen.
vraagt
t Europa
n zal hij
uur model
cpje zoo
k in een
an Jules
nieuwe
voor
wanneer
terne-
k, dat hij
Parijs in
ant. gesle-
rel ijker lijd
rouw van
on Charli-
haar
in Sealtlc
le sluiten
'funcliofr
leinste
e de
leinste
klein-
ng en
•cht cn
Aarde.
larde aan,
inctionnee.
die werke-
jn kleinste
olt opwek-
het
zelfs
an maken,
voldoende
Het Britsche plan tot terugtrekking der
alifornii, vrijwilligers voorziet verder in een verbod
dan voor perSonen om zich naar Spanje te be
geven, wanneer zij propaganda zouden kun-
rinandiS* nen gaan maken voor een van beide par
tijen. Voorts is een verbod opgenomen voor
schepen, die varen onder de vlag van een
der onderteekenende mogendheden om oor
logsmateriaal te vervoeren naar Spaansche
havens.
Hamburg zal de ontschepingshaven zijn
voor vrijwilligers, die naar Duitschland ge
repatrieerd zullen worden en voor vrijwil
ligers, die in Cadiz cn Malaga ingescheept
zijn voor repatrieering naar België, Dene
marken, Estland, Finland, Letland, Littaucn
Luxemburg, Nederland, Noorwegen, Polen
en Zweden, benevens voor krijgsgevangenen
naar die landen, welke ingescheept zijn in
Palamos en Carthagena.
Vrijwilligers en krijgsgevangenen, die te
Cadiz en Malaga ingescheept zijn voor bo
vengenoemde landen, zullen te Londen ont
scheept worden. Alleen vrijwilligers en
krijgsgevangenen, die naar Portugal gere
patrieerd worden zullen te Lissabon worden
ontscheept,
Marseillf zal de ontschepingshaven zijn
voor alle vrijwilligers, die naar Frankrijk
gerepatrieerd worden en voor vrijwilligers,
die te Palamos en Carthagena ingescheept
zijn voor repatrieering naar Albanië, Bulga
rije, Tsjcchoslovvakije, Griekenland, Honga
rije, Roemenië, Turkije, Rusland en Zuid-
slavië. Tevens zullen hier ontscheept wor
den de krijgsgevangenen voor die landen,
welke fe Cadiz en Malaga ingescheept zul
len worden.
Te Genua worden ontscheept alle vrijwil
ligers, die gerepatrieerd worden naar Ita
lië en de vrijwilligers, die te Cadiz en Ma
laga ingescheept worden voor repatrieering
naar Albanië, Bulgarije, Tsjechoslowakije,
Griekenland, Hongarije, Roemenië, Turkije
en Joego-Slavië, benevens de krijgsgevange
nen voor die landen, ingescheept te Pala
mos en Cartagena.
De havens waar speciale nietinmemgings-
posten geplaatst zullen worden zijn Bilbao,
Huelva, Cadiz, Malaga, Cartagena, Alican-
*alencia en Barcelona.
Barcelona beschuldigt Franco
Italiaansche vrijwilligers te gaan
camoufleeren.
De Spaansche ambassadeur te Londen
heeft het Engelsche Departement van Bui
tenlandsche Zaken een nota doen toekomen
waarin beweert wordt, dat na besprekingen
tusschen Italië en Franco voorgesteld wordt
uit Spanje naar Italië ongeveer 10.000 man
over te brengen, welke voor het meeren-
deal ongeschikt geworden zijn voor den
dienst en ziek, De overblijvende Italiaan
sche troepen zouden dan worden ingelijfd
in het. Spaansche vreemdelingenlegioen als
vrijwilligers, niet Spaansche uniform
onder aangenomen namen. De nota beweert
verder, dat de Italiaansche generale staf
adviseurs in Spanje zullen blijven in bur-
gerkleedinig.
koning eiU
an Jules
1 over de
le krin een
Mary.
t ook een
an kleinig-
Mijke groot
nkamertje.
heel wat
heeft een
iniglieden."
lepel
i. Deze le-
n met oen
een -naald
ns begon
XH-spronke-
als kind
g voor. Hij
De uitvoering van bet plan.
„vP;eiiter van mieening, dat in verband
met de omvangrijkheid en ingewikkeldheid
'an plan het wel een maand zou kun
nen duren voor de antwoorden der beide
spaansche partijen verwacht kunnen wor-
Zo°dra deze partijen hun toestemming
mDben gegeven, zal de volledige niet in-
mengingscommissie bijeenkomen teneinde
net plan definitief aan te nemen. Deze de-
mitieve aanvaarding zal de datum aange-
'e rekenen van welken de periodes in
n r e' rïer terugtrekking beginnen
«üi, ,?n bijenkomst der commissie is
J noodig voor -de aanstelling der leden
1116 tu"ee telcommissies, doch deze bij-
T izou kunnen gehouden worden
.foes,erUTning der beide Spaansche
Pai tijen is ontvangen.
In September a.s. treedt hij af
als voorzitter van den Vrijheids
bond.
In de vergadering
van 't Hoofdbestuur
van de Liberale
Staatspartij heeft
Mr. W. C. Wende-
laar, die in de laatst
gehouden algemeene
vergadering zijn her
benoeming voorloo-
pig aanvaardde, me
de gedeeld, dat hij
thans het oogenblik
aangebroken acht,
waarop het voorzitterschap der Liberale
partij aan andere handen kan worden toe
vertrouwd, zoodat hij voornemens is in Sep
tember a.s. af te treden. In een tegen het
einde van die maand te beleggen algemeene
vergadering kan dan zijn opvolger worden
aangewezen.
Links afgeslagen, zonder vol
doende aandacht aan het andere
verkeer geschonken te hebben.
Op den weg tusschen Arnhem en
Ede zijn gistermiddag twee perso
nenauto's in volle vaart op elkaar
gereden. Een der auto's komende
uit de richting Ede, wilde links den
Koningsweg indraaien, toen met een
vaart van circa 60 k.m. een auto
uit de richting Arnhem naderde.
Hoewel de bestuurder krachtig
remde, was een botsing niet meer
te vermijden.
De inzittenden van de uit de richting
Ede komende auto bleken er het ergst
aan toe. De eigenaar, die achter het stuur
zat, bleek zwaar gewond en zijn echtge-
noote, die naast hem zat, bloedde uit vele
wonden.
Achter in de auto zaten twee kinderen,
waarvan de jongen verwondingen aan het
hoofd kreeg, terwijl het meisje licht werd
gewond.
Beide auto's werden zwaar beschadigd. In
de auto, die uit Arnhem kwam, zaten twee
heeren. Een van hen liep verwondingen
aan het hoofd op. De G.G.D. was met twee
ziekenauto's weldra ter plaatse en ver
voerde alle zes bij het ongeval betrokkenen
naar het Gemeenteziekenhuis.
De politie uit Arnhem stelde ter' plaatse
een uitgebreid onderzoek in, waarna de
weg weer voor het verkeer werd vrijgege
ven.
Vermoedelijk heeft men in de auto welke
uit de richting Ede kwam, een kaart bestu
deerd onder het rijden en is men tot de
conclusie gekomen, dat men links moest
afslaan, juist toen men dat punt genaderd
had, men is toen afgeslagen zonder vol
doende aandacht aan het andere verkeer te
schenken.
Nader vernemen wij, dat in het Zieken
huis drie gewonden zijn opgenomen, n.1.
de heer en mevrouw Bennewitz uit Den
Haag en de heer Dise uit Utrecht
Het ergst er aan toe is de heer Beixie-
witz, die een schedelbasisfractuur heeft op-
geloopen. Zijn echtgenoote heeft waarschijn
lijk inwendige kneuzingen gekregen, terwijl
de lieer Fise een lichtë hersenschudding
heeft bekomen. De drie andere personen
hadden schaaf- en snijwonden en konden na
verbonden te zijn, het ziekehuis verlaten.
Een somber rapport.
Het pauselijk blad de „Osserva-
tore Romano" publiceert een bespre
king van een document, afkomstig
van Conrad Groeber, aartsbisschop
van Freiburg in Breisgau, waarin
een overzicht wordt gegeven van den
godsdienstigen toestand in Duitsch
land na vijf jaar nationaal-socalis-
tisch bewind.
Het blad merkt op, dat het door
den bisschop opgehangen sombere
beeld in alle streken van Duitsch
land teruggevonden kan worden.
Het eerste deel van het document behan
delt de anti-godsdienstige propaganda, de
anti-christelijke denkbeelden van Rosenberg
en de zedenprocesscn; het zegt, dat verza
king van den godsdienst vooral bij onderwij
zers en ambtenaren wordt aangemoedigd.
In Freiburg zijn in 1937 3374 menschen af
gevallen.
Het tweede deel maakt melding van het
vernielen en bezoedelen
van kruisen, enz. In het derde hoofdstuk
wordt beschreven hoe de uitoefening van den
godsdienst belemmerd wordt. Men verhin
dert, aldus het document, ambtenaren de
diensten bij te. wonen.
De roomsch-katholieke „Volksverein",
30.000 leden tellende, werd ontbonden, het
Concordaat ten spijt. Sportvereenigingen zijn
niet meer geoorloofd.
Ook andere confessioneele vereenigingen
wordt het moeilijk gemaakt.
Het vierde hoofdstuk beschrijft de belem
meringen, die de prediking in den weg wor
den gelegd. Vliegende blaadjes van godsdien
stigen aard zijn verboden. In Baden zijn
22 Roomsche bladen
verdwenen, verscheidene Roomsch-Katholie-
ke boeken zijn verboden.
Verder behandelt de bisschop de belemme
ring van het onderwijs. Bij'belsch onderricht
is overal afgeschaft. Ambtenaren kunnen
hun kinderen practisch niet naar roomsche
scholen zenden.
INTERNATIONAAL BEZOEK AAN ONZE
NOORDPUNT.
Aan het aardrijkskundig congres, dat van
18 tot 28 Juli te Amsterdam wordt gehou
den, zal ook worden deelgenomen door een
12-tal studenten uit Bazel, die onder lei
ding staan van prof. Jager. Door het ge
zelschap zal op 28 Juli een bezoek worden
gebracht aan IJmuiden, Alkmaar, Bergen
en Petten en op 29 Juli aan Den Helder,
Wieringen cn Harlingen.
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DB BILT SEINT»
Verwachting: Matige, aanvan
kelijk tijdelijk nog krachti
ge Westelijke tot Zuidweste
lijke wind, betrokken tot
zwaar bewolkt, aanvanke
lijk nog ecnige buitjes, latei-
weinig of geen regen, weinig
verandering in temperatupr.
Verdere vooruitzichten:. Nog wei
nig verandering.
Op Le Bourgel geland. Eerste
étappe van vlucht om de we
reld afgelegd.
Opnieuw gestart
voor Moskou
De Amerikaansche millionnair-
vlieger Hughes is gistermiddag te
16.55 op Le Bourget (Frankrijk)
geland.
Met begrijpelijke verbazing werd te Pa
rijs het bericht ontvangen, dat Hughes
reeds was aangekomen. Men had hem eerst
zeven uur verwacht, met het gevolg, dat
om vier uur vijftig, toen het toestel in
zicht kwam slechts enkele personen op het
vliegveld aanwezig waren. Onder hen be
vonden zich echter de Amerikaansche am
bassadeur, Bullett en als vertegenwoordi
ger van den Franschen minister van lucht
vaart Kol. Frangois, evenals de vliegers
Paul Codos en Michel Detroyat.
Lindbergh deed er tweemaal
langer over.
Hughes heeft den Oceaan overgestoken in
16 uur 35 minuten. De tijd van Lindbergh
was 33 uur 30 minuten.
Gestart naar Moskou.
Hughes is hedenochtend om 0.24
g.m.t. van het vliegveld Le Bourget
opgestegen met bestemming Moskou
Hij heeft te Parijs eenige uren vertraging
gehad, omdat bij de start te New York
eenige onderdeelen van het hoogteroer on
klaar waren geworden, waardoor manoeu
vreeren minder gemakkelijk was.
Mr. Wendelaar.
Moeilijkheden met de
Amsterdamsche begrooting
B. en W. gaan in beroep bij de
Kroon.
B. en W. van Amsterdam hebben hij den
raad een voordracht ingediend om bij Hare
Majesteit de Koningin voorziening te vra
gen van het besluit van Ged. Staten van
Noordholland van 22 Juni 1938, waarbij
goedkeuring is onthouden aan de begroo
ting van inkomsten en uitgaven der ge
meente Amsterdam voor het dienstjaar
1937,
Reeds vóór de bodem al zijn
zont verloren had. kon hij in
cultuur worden genomen.
Bij de Landsdrukkerij is als uitga
ve van de Wieringermecr-directie
verschenen het rapport (een boek
van 160 bladzijden): „Over de ontzil
ting van den bodem in de Wierin-
germeer" van de hand .van dr. A. J.
Zuur.
Uit dit rapport blijkt, aldus het Hsbl., dat
bij het droogvallen van de Wieringermeer
het bodemwater evenveel zout bevatte als
het zeewater, dat voordien den polder be
dekte: nl. ongeveer 20 gram per liter.
Bij een dergelijk zoutgehalte is
géén cultuur mogelijk. Alvorens de
Wieringermeer dan ook in cultuur
genomen kon worden, moest de
grond eerst een groot gedeelte van
zijn zout verloren hebben.
Bij goede ontwatering wordt de ontzilting
door het regenwater, dat op zijn weg dooi
den grond naar de drains en greppels den
bodem uitloogt, in weinige jaren tot stand
gebracht.
Het rapport geeft nu eerst een overzicht
van dit ontziltingsproces en van de factoren
die het beïnvloed hebben. In de eerste
plaats bleek voor de snelheid van ontzil
ting de hoeveelheid regenwater en de in
tensiteit van de ontwatering van belang;
zoolang de grond nog niet begreppeld was,
vond vrijwel geen ontzilting plaats. De
zandgronden ontzilten sneller dan de klei
gronden, doordat deze laatste meer zout
bevatten.
's Zomers staaf de ontzilting stil.
In den zomer staat de ontzilting in
den regel stil, daar de meeste regen
dan verdampt. Door de capillaire op
stijging van zout ondergronds wa
ter neemt het zoutgehalte zelfs toe.
Op de mééste gronden bleek deze
zomersche verzouting van weinig
beteekenis te zijn.
Op gronden, waar tusschen den boven-
grond en den door het kwelwater door
stroomden dicperen ondergrond geen on-
doorlatende lagen aanwezig waren, was de
verzouting in den zomer sterker. Het capil
lair opstijgende water wordt op dergelijke
tereinen niet alleen geleverd door de in
den loop van den zomer steeds trager
vloeiende bron van het bodemwater, maar
óók, en in hoofdzaak ,door het in onbe
perkte hoeveelheid aanwezige kwelwater.
De verzouting in den zomer kon op deze
plekken zóo ernstig zijn, dat het tempo van
de ontzilting er merkbaar door vertraagd
werd.
De invloed van de meeste dezer factoren
(tijdstip van bcgreppeling, grondsoort en
kwel verzouting) op het tempo van de ont
zilting is goed na te gaan op de aan het
rapport toegevoegde kaarten, die een
beeld geven van het zoutgehalte der Wie
ringermeergronden in den loop der jaren.
Reeds vóór de grond al zijn zout verlo
ren heeft, kan deze in cultuur worden ge
nomen. Bij de ontzilting grijpt het bodem
water eerst de bovenste lagen van den
grond aan, zoodat het zoutgehalte van den
bovengrond éérder daalt, dan dat van den
ondergrond. Ook in de Wieringermeer bleek
dat zoodra in de laag van 520 c.M. de
concentratie van het zout in het bodemwa
ter tot 3 gram per liter gedaald is (de on
dergrond bevat dan nog zeer veel zout), de
grond bij voorjaarszaai in c.ultuur kan
worden genomen.
Bij zandgronden werd dit punt bereikt
aan het einde van den winter, voorafgaan
de aan den aanleg der begreppeling; bij
kleigronden pas aan het einde van den
tweeden of derden winter.
Daar de beweging van het zout in den
bodem nauw samenhangt met die van het
water daarin, is aan de waterbeweging van
den grond een afzonderlijk hoofdstuk ge
wijd, waarin cijfers over regenafvoer, ver
damping en capillaire opstijging gegeven
worden. In dit hoofdstuk wordt ook de be-
teekenis van den dieperen ondergrond voor
de waterbeweging besproken,
ZESTIG KOLONISTEN GEDOOD?
BRITSCHE MARINIERS VOEREN
CHARGE UIT.
De golf van terrorisme, die over
geheel Noord-Palestina gaat, heeft
tientallen dooden en gewonden ge-
eischt.
In Haifa zijn alle Arabische win
kels gesloten, de politie en de ma
rinetroepen patrouilleeren door de
straten. De oostelijke wijk der stad
verkeerde gisteravond in een staat
van opwinding.
De kolonie Samha bij Tulkarem Is
door een sterke bende overvallen.
Daarbij zouden zestig kolonisten
zijn gedood.
Tijdens een botsing tusschen rebel
len en de politie bij den berg Thabor
zijn acht terroristen en een politie
man gedood.
Vier gewapende mannen hebben te Tul
harem een Arabisch politie-inspecteur dood
geschoten, toen hij zich bij een barbier liet
scheren.
Tulkarem is thans door militairen bezet.
Telefoonverbindingen doorgesneden.
In den vorigen nacht zijn talrijke telefoon
verbindingen in Noord-Palestina doorgesne
den, waardoor het onmogelijk is in contact
te treden met Nazareth, Tïberias en andere
centra.
In Jeruzalem cn Haifa worden talrijke hom
aanslagen gepleegd, wa arbij Jaden en Ara
bieren en zelfs een Britsch officier van één
der bataljons, die de orde trachten te hand
haven, gewond werden. Meerdere dooden
vielen.
Mariniers van den kruiser Repul-
se zijn gistermiddag gedwongen ge
weest een charge uit te voeren en
een Arabische menigte uiteen te drij
ven, die bezig was de politie in de
oostelijke stadswijk met stecnen te
bekogelen.
De versterking der ordebewaking.
In het Londonsche Lagerhuis heeft minis
ter Macdonald op desbetreffende vragen
geantwoord, dat het eerste bataljon van het
regiment Irish Guards en het eerste batal
jon van het regiment Essex heden in Pales
tina zullen aankomen.
Het gemotoriseerde elfde regiment huza
ren zal spoedig volgen. De minister staat, in
contact met don hoogen commissaris ten
aanzien van uitbreiding der politietrocpen.
Naar verluidt staat minstens nog een een
heid Britsche troepen in Egypte gereed om
naar Palestina te vertrekken.
