I Geestelijk
L
even
k
1
en
n
ist
De Lucernedrogerij
in de Wieringermeer
UIS
Die NACHT-HOEST
zal ophouden!
akker'S Abdijsiroop
VOOR
Overtollig haar
Terlep's Drogisterij
5585 Zaterdag 30 Juli 1938
Tweede blad
loor ASTOR SI
'ierre Curie
Alk-
Jlania Curie-Sklodowski
neen tijd reeds loop ik rond met de
'daciüe om een paar artikelen te wijden
fc de bespreking van het leven van het
CurieSklodowski. Ik ben zelf
diep getroffen geworden door het boek,
iaL versohenen is over dexe twee buiten
gewone mcnechen, ik heb zoo sterk de on-
zemeene grootheid van dezen man en deze
vrouw gezien en bewonderd of neen: dat
is niet juist uitgedrukt: ik ben stil ge
worden en heb vaak tranen in mijn oogen
cehad 'oen ik Jas boe hun leven is ge
weest cn ik heb mijzelf zoo ellendig kleinen
onbeteckeneiid gevonden. Daarom kwam een
steeds grooter verlangen in mij op om
Lijn getrouwe lezers met deze tweegees-
tcsheldeii in aanraking Ie brongen. Ik heb
persoonlijk bij ondervinding hoe groot de
invloed is, die op een mensch kan worden
uitgeoefend door het zich verdiepen in het
leven van hen, die inderdaad groot van
geest zijn geweest cn die gewerkt hebben
Let een bijna onbegrijpelijke volharding
cn met een onbegrensde toewijding. Maar
zou ik dan een uitzondering zijn? Dat is
niet mogelijk. En dus lag het voor de
hand dat ik aldus redeneerde: ook ande
ren inoefen den louterendcn invloed on
derman van deze levens, wanneer zij daar
mede in nauwe aanraking komen. In ieder
geval moeten deze levens hun meer dan
gewone belangstelling inboezemen.
En de doorslag tot mijn besluit werd ge
geven door de artikelen, die ik schreef over
arbeid cn arbeidsvreugde. Waarlijk: daarop
kan niets beters en passenders volgen, dan
een beschrijving van het leven van mada
me Curie en haar trouwe vriend, echtge
noot cn medewerker Pierrc Curie.
Twee, misschien drie, artikelen zullen er
mee gemoeid zijn, maar dan hoop ik er
in te zijn geslaagd u een mcnschenpaar
voor oogen te hebben gesteld, dat gij nooit
meer vergeet en dat u hèrgeeft het bij ve
len wankelende geloof in don adel van den
Êtenscli cn in den zegen van don arbeid.
Ik begin met. het leven van madame Cu
rie; geleidelijk komen wij dan tot het
punt, waarop haar leven op 't innigst ver
bonden wordt met dat van Picrre Curie,
3in te worden tot een prachtige tweeëen-
heid, die voortduurt tot een wreede ge
beurtenis aan het leven van Picrre een
inde maakt.
Mania (ook genoemd Maric) Curie was
Ie dochter van een leeraar aan het gvm-
Msinni te IWarschau. Zijn naam was Sklo-
owski. Haar moeder stamde uit een fami-
|fe Boguski, welke tot dc Poolsche landadel
fhoorde. Mania werd geboren op den 7dcn
november 1SG7. Haar moeder was een bij-
■ondcre vrouw met een wilskracht, die bij-
ia bovenmenschelijk is. Mania kan zich
friet herinneren of haar moeder haar ooit
heeft gekust. Eerst later begreep zij, dat
haar moeder dit naliet omdat zij wist tu
berculeus te zijn. Deze sterke wil vinden
wij bij Mania terug; daarbij kreeg zij mede
een zeldzaam scherp verstand en een ijze
ren geheugen. In haar hart was zij een
echt buitenkind, een boerinnetje. De va-
canties bracht zij gewoonlijk bijfamiliele
den door die door heel Polen verspreid
woonden.
Zij (en haar familie) voelen zich vóór
alles Polen. En daaruit blijkt weer zoo
duidelijk dat niets zóó zeer het nationalis
me ten goede komt dan overheersching
door een anderen staat. Gelijk bekend mag
worden verondersteld was Polen reeds lang
geleden verdeeld door Rusland, Duitschland
en Oostenrijk en bestond niet meer als zelf
standige staat. De Russische regeering
trachtte zooveel mogelijk het door haar
verworven Polen te russificeeren. Dat ging
natuurlijk in de eerste plaats door middel
van de school, waar dc kinderen gedwon
gen werden de Russische laai te gebruiken.
Rlania is op een school met een Poolsche
Onderwijzeres, die vaak heimelijk en met
gevaar voor haar leven met haar leerlin-
u/!1 8eschiedenis van Polen behandelt.
Want de Russische ambtenaren en spion-
I nen sluipen overal rond. Zij is verreweg
de jongste in haar klasse, maar tevens de
I Meest intelligente.
■rc|,ls ontroerend te lezen hoe zij zichzelf
geweld aandoet, om, bij een bezoek van een
itussisch inspecteur, te antwoorden op zijn
"ragen, maar ze doet het in onberispelijk
Kussisch. Als de man weg is gegaan barst
"i zenuwachtig snikken uit.
bïJt'd atniet *en onrechte! van
Bnu-l-tussische gezindheid wordt verdacht,
verliest de vader van Mania zijn betrek-
mg en wordt daardoor genoodzaakt kost
leerlingen in huis te nemen om in zijn
puerhoud te voorzien. Het ongeluk ver
volgt hem; do toestand van zijn vrouw
FC steeds ernstiger. Een van zijn
zoemers (Zosia) sterft aan typhus. Mania
II
nk
AGEN
er.
^itiwelijk, hebt Ge U ter ruste begeven,
o' die kwellende nachthoes! begint weer 1
'Aum-C*aarv°or nu vanouc^s beproefde
iAkker's Abdijsiroop, welke door een nieuwe
toevoeging van Apotheker Dumont thans
jjojj sneller en nóg krachtiger werkt
Begin vandaag nog en vannachl reeds zult
ue rustig kunnen slapen door de bekende
het beproefde hoest-geneesmiddel!
têr flacon 90 et., f 1.50, f. 2.40 Ov.ral verkrijgbaar,
noe grooter flacon, hoe voordeeliger het gebruik.
voor de eerste maal in haar leven
met den dood; zij begeleidt haar
zuster naar het graf. Mania is een kinder
lijk vroom Roomsoh meisje. Nu bidt ze
voor het behoud van haar moeder, die ze
vurig lief heeft, maar die door (ie tering
wordt ondermijnd. Tevergeefs. Ook haar
moeder ontvalt haar. Een begin van twijfel
komt in haar op. Zij kan het sterven van
haar moeder niet vergeten. Was het laat
ste wat zij fluisterde tot man en kinderen
dat ééne woord: liefsten?...
Nu bestond de familie Sklodowski nog
uit vijf personen: vader, drie dochters Hela,
Bronia, Mania en één zoon Joseph. Maar
moedig slaan zij zich door de moeilijkheden
heen.
Een der bijzondere eigenschappen van
Mania was dat zij volkomen kon opgaan in
haar werk. Als zij een boek las, vergat zij
alles om zich heen, men kon het grootste
lawaai maken: zij hoorde er niets van. Hoe
zal haar later deze eigenschap helpen om
het groote doel van haar leven te bereiken!
Op den 12den Juni 1883 verlaat zij het
gymnasium niet een gouden medaille voor
haar vorderingen. Haar vader besluit dat ze
nu een jaar vacantie moet hebben, welke
zij buiten zal doorbrengen bij verschillende
familieleden. Zij is op den leeftijd, waarin
het meisje rijpt tot vrouw cn dit gaat ge
paard met een sterke geestelijke verande
ring. Zij studeert niet meer. Ze geniet het
vrije buitenleven, zwerft door de natuur,
leert paardrijden. Zij maakt tallooze feest
jes mede. Zelf schrijft ze in dezen tijd aan
baar vriendin: wc doen wat in ons hoofd
opkomt, soms slapen we 's nachts en soms
overdag; we dansen, we halen zulke waan
zinnigheden uit, dat wé soms verdienden te
worden opgesloten in een gekkenhuis.
Wanneer Mania na haar vacantie terug
keert bij haar vader in Warschau, is deze
verhuisd. Hij woont in een meer armelijke
woning cn heeft geen kostleerlingen meer.
Maar de geest in die woning was voortref
felijk. Er heersehte een volmaakte harmo
nie en eiken Zaterdagavond leest dc oude
Sklodowski zijn kinderen voor uit dc werken
van Poolsche schrijvers. Finanticel staat
(ie familie er echter slecht voor. Daarom
besluiten .de kinderen om te gaan bijverdie
nen door lessen te geven.
Mania "wordt privaat-onderwijzeres. Zij
holt van den eenen leerling naar den ande
ren. Nooit echter houdt zij op een Poolsche
te zijn en zij blijft droomen van een tijd,
waarin de gehate Russische overheersching
zal eindigen. Zij heeft groote sympathie voor
de beweging der „intelligentia", die het
Poolsche volk geestelijk weerbaar moet ma
ken, omdat zij zeer goed begrijpt dat aan
slagen en oproeren tegenover het geweld
van het tsarisme niets vermogen. Dit brengt
haar in aanraking met de moderne filoso
fie en daarbij sterft haar oude geloof lang
zaam maar zeker af.
Zij bezoekt gchieme cursussen en studeert
anatomie, natuurlijke historie, sociologie. Zij
is er ten volle van overtuigd dat geen bc-
tere wereld kan komen zonder dat de
mensch wordt verbeterd. „Tot dat doel" zoo
schrijft zij ,moet elk van ons werken ter
volmaking van zichzelf, terwijl men zijn
deel van de verantwoordelijkheid aanvaardt,
als behoorendc tot de menschhcid".
Mania gaat lessen geven aan vrouwen uit
het volk; ze houdt lezingen voor arbeidsters.
En als zij dit doet, is ze pas zeventien jaar
oud. Intusschen doet haar zuster Bronia de
huishouding, maar ook in deze twintigjari
ge sluimeren andere verlangens; zij wil naar
Parijs om aan de beroemde hoogeschool, de
Sorbonne, in de medicijnen te studeeren. En
dan zal Mania dit mogelijk maken! Welk
een adel van ziel. Zij zal om het noodige
gr ld voor de studie van haar zuster te ver
dienen, gouvernante worden. Zij komt in
een advocatengezin en leert menschen ken
nen, „die door 't geld zijn gedemoraliseerd"
I.ang houdt zij 't daar niet uit en komt spoe
dig in een andere betrekking bij een familie
die honderd kilomeier van Warschau af
woont. Een der vele kinderen dezer familie
voelt voor de denkbeelden van maria en sa
men gaan zij arme kinderen onderwijzen.
Intusschen wordt zij zelf verteerd door een
verlangen (ze is nu achttien jaar oud) om
tc studeeren; vooral tot de wis- en natuur
kunde voelt zij zich aangetrokken.
Maar onder dit alles bleef ze vrouw en
daarom kon 't wel niet anders of zij moest
zich aangetrokken gevoelen tot een der
zoons, Sasimir, die op zijn beurt hekoord
werd door de gouvernante, die bleek zoo vèr
uit te steken boven het gewone slag der
meisjes, die hij ontmoette en die tegenover
de intelligente cn zeer ontwikkelde Mania
een zielig cn onbeduidend figuur maakten.
Het zou tot een verloving zijn gekomen als
dc familietrots der ouders zich niet onwrik
baar had verzet tegen een verbintenis met
een gouvernante, een dienstbare!
Toch blijft zij om haar salaris niet te ver
spelen in haar betrekking en elke maand
zendt zij haar zuster, die in Parijs studeert,
al het geld, dat ze weet over te sparen. En
verder: studeeren, altijd maar studeeren,
want ook zij hoopt eens een leerlinge der
Sorbonne tc worden: die droom verlaat haar
nooit. Zij legt zich in dezen tijd bij voorkeur
toe op scheikunde, niet vermoedend dat zij
in die wetenschap later zulk een beroemd
heid zou worden. Maar de wetensdrang is
zoo sterk in haar, dat zij daaraan geen weer
stand kan bieden. Daarbij komt haar na
tuurlijk haar vlugge bevattingsvermogen
en haar fenomenaal geheugen uitnemend te
pas.
Haar zuster Bronia heeft, terwijl Mania in
betrekking was, hard gewerkt en bovendien
kennis gemaakt niet een jongen Poolschen
dokter in Parijs, met wien zij is gehuwd en
op bescheiden wijze samenleeft. Zal Mania
nu haar lang gekoesterde wensch in vérvul
ling zien gaan? Zal ook zij leerlinge wor
den aan de Sorbonne? Zij rekent en telt, legt
al dc overgespaarde roebels op tafel. Haar
vader legt er een klein bedragje bij.
Aan Bronia schrijft zij den 23sten Septem
ber 1891 (ze is dan bijna vier cn twintig
jaar oud); Bronia, nu kom ik je een beslis
send antwoord vragen. Zeg me, of je me wer
kelijk bij je in huis kunt nemen, want ik
kan wel komen. Ik heb genoeg om de kos
ten te betalen Als je me dus zonder zelf te veel
ervoor krom te liggen, te eten kunt geven,
schrijf het mij. Dat zal me erg gelukkig ma
ken, want hei zou mc weer moed geven, na
dc harde beproevingen die ik doorleefd heb
dezen zomer en die mijn hccle leven zullen
beinvlocden, (hier doelt zij op de definitie
ve breuk met Casimir) maar aan den ande
ren kant wil ik je niet tot last worden..."
Inderdaad gaat zij n'atir Parijs. Zwaar valt
't, haar afscheid tc nemen van haar vader.
Zij zegt dat zij na haar studie zal terugkec-
ren om met hem te gaan samenwonen. Dc
oude Sklodowski is diep ontroerd. Zijn jon-
stc gaat hem verlaten. Zal hij zijn lieveling,
zijn teere, zachte cn toch ook zoo sterke en
energieke jongste dochter weer terugzien?
Buitenl. Spoorbiljetten
(met kortingen)
Scheepspassages
Luchtvaartbiljetten
Goedkoope privérelzen
Zwits. hotelplanreizen
Reismarken, cheques,
Vreemd geld
Hotel- en treinreserveering
t.o. Postbrug VELTHUIJS
DEN HELDER, TELEFOON 308
Veel zeggen kan hij niet; hij omhelst haar
en fluistert; werk maar vlijtig, veel geluk.
De trein vertrekt. Mania gaat naar Sor
bonne!
Ze reist in Duitschland vierde klasse cn
zit op een vouwstoeltje dat zij heeft mcege-
genomen. Wat gaat er om in 't hoofd van dc
jonge vrouw als zij het. landschap aan haar
oog ziet voorbijsnellen?
Zij zal hard werken en dan over een
jaar of drie terug naar het heerlijke Po
len, waaraan haar hart hangt, terug naar
haar vader, dien ze zoo innig lief heeft, te
rug naar Warschau om als leerares haar
brood tc verdienen. Wie van de mede
reizigers heeft bijzondere aandacht ge
schonken aan het vier en twintigjarige
meisje? Wel was zij een mooie verschij
ning geworden met een lief gezicht, maar
zoo zijn er zoo vele. Buitendien was zij
zeer eenvoudig gekleed cn zij ?at in dc
wagon, die voor de proletariërs was be
stemd.
Toch werd deze reis beslissend voor haat-
leven. Zonder het zelf te weten, was het 't
betreden van een weg van harden arbeid,
van grenzcnlooze moeilijkheden, van diep
geluk, van overweldigend succes; liet be
gin van een heldhaftig bestaan.
In de, vierde klasse wagen zat een meisje,
dat later een der grootste ontdekkingen
zou doen cn daarmede aan de mcnschheid
een onschatbarcn zegen brengen; een sim
pel menschenkind met een wonderbaarlijk
verstand, een rijken geest en een hart vol
menschenliefde.
Wanneer zij in Parijs is aangekomen, is
daarmede een deel van haar leven afge
sloten en een nieuw, uitermate zwaar, maar
tegelijkertijd grootsch en verheven deel be
gonnen.
Het is November 1S91. Zij is ingeschreven
als studente aan de Sorbonne cn is opge
nomen in het gezin van haar zwager, den
Poolschen dokter Üluski. Ook diens vrouw
Bronia oefent de doktcrspractijk uit.
In dien tijd leefden in Parijs vele uitge
weken Polen, allen vurige patriotien, die
droomden van een hei-stel der Poolsche on
afhankelijkheid. Onder hen bevond zich ook
een jong, zeldzaam begaafd musicus, dc jon
ge Ignacc Paderewski, die dikwijls bij de
DEN HELDER
Dluski's aan huis komt. Hoe weinig konden
zij toen nog vermoeden (lat zij nog eens een
vrij Pölen zouden kennen cn dat diezelfde
Paderewski daarvan de ecrslc president zou
worden!
Maar Mania was naar Parijs gekomen om
te werken; daarom werd in overleg met haar
zwager en zuster het besluit genomen dat zij
een kamertje zou huren, waar niemand haar
kon storen en liefst zoo dicht mogelijk bij de
Sorbonne. Zij vindt een kamertje, maar 't is
haar op den duur tc druk in het huis, waar
zij woont. Zij moet rust en stilte hebben en
huurt spoedig daarop een klein zolderkamer
tje. Drie jaar lang zal zij zoo leven en
werken, steeds werken.
Het is voor een gewoon mcnsch bijna on
begrijpelijk dat zij liet kan volhouden. Met
de grootst mogelijke zuinigheid moet zij die
jaren doorworstelen. Zélf moet zij alles doen,
z-lf sjowuwt ze de weinige brandstof, die ze
noodig heeft, zes steile trappen op. En hoe
ziet haar dakkamertje er uif? Een ijzeren
ledikant met matras, een withouten tafel,
een keukenstoel, een waschbak, een petro
leumlamp, een spiritusstelletje, twee borden,
een mes, een vork, een lepel, een kopje, een
pan, een ketel, drie glazen, een koffer, die
dienst doet als waschlafcl'cn linnenkast. Dat
is haar ganschc inventaris. Haar klceren
draagt ze, totdat ze totaal versleten zijn. Er
gaan weken voorbij, dat ze niets dan brood
eet.
Het spreekt vanzelf, dat deze manier van
leven fnuikend was voor baar gezondheid.
Zij verzwakt zichtbaar. Haar zwager is ge
noodzaakt niet kracht tegen deze levenswijze
op tc treden.
In 1893 slaagt zij als de eerste voor haar
candidaatsexamen in de natuurkunde; in
1894 als tweede voor hetzelfde examen in
de wiskunde.
Na haar examens gaat zij met vacantie
naar Polen. Wanneer zij weer naar Parijs
terugkeert voor haar verdere studie, is zij
de wereld te rijk, omdat zij door bemiddeling
van een vriendin een beurs heeft gekregen.
Zes honderd roebel,'een geweldige som voor
haar, die bijna niets noodig had. Weer huurt
zij een goedkoop kamertje en zij rekent uit
dat ze wel vijftien maanden lang zal kun
nen leven zonder eenigc verdere hulp.
Hoe (eekenend voor deze ionge vrouw is
het, dat zij aan haar broer Joseph in Polen
o.a. schrijft: „Het komt nic voor dat het le
ven -voor geen van ons gemakkelijk is. Haar
men moet volhouden en vooral zelfvertrou
wen hebben! Men moet gelooven aan zijn
roeping en alles erop zetten om te slagen."
Inderdaad, zij zal slagen. Haar ongeloof
lijke wilskracht, haar sterke geest zal door
alles heen haar eenmaal voeren tot het groot
ste doel van haar leven. Zij zal de weten
schap cn daardoor de mcnschheid een dienst
bewijzen, waarvan de waarde met geen mil-
lioenen gouds is te bepalen.
op gezicht, armen en beenen verdwijnt
onmiddellijk door DULMIN ONTHA-
RINGSCRÊME. Volkomen onschadelijk.
Prijs per tube 75 cent.
Hoogzijde Schagen
Zooals men In de exportslage
rijen te Chicago het varken in
de machines ziet stoppen en de
blikjes er uit ziet rollen, zoo ziet
men hier in korten tijd de ruwe
lucerneklaver tot een zachte
groene massa, een kostelijk vee
voer worden.
Een bedrijf als een
Zwitsersch uurwerk!
Voor wie 's nachts den wijden, don
keren Wieringérmeerpolder moet
doorkruisen: 't is gcén boerderij die
in brand staat, dat vuur, dat dc u
plotseling aan den horizon ziet oplaai
en, ziet verminderen en weer opko
men dan trekt de machinist
van de Lucernedrogerij van het Cen
traal Bureau" de deur van zijn oven
open, cn pookt zijn vuur eens extra
op, dan jagen de vonken door
de hooge schoorsteencn, dan ver
licht het rosse schijnsel den zoom
van het nieuwe land Rusteloos
werken de arbeiders voort, wagen na
wagen met frissche lucerneklaver
wordt verwerkt tot een kostelijk
eindproduct, het Luccrnemeel, waar
aan men bij de samenstelling van och-
tendvoer, ntengvoer, enz. enz. om zijn
lichtverteerbaarheid cn hoog eiwit
gehalte zoo een groote waarde hecht.
Het is het eenigc bedrijf op dit gebied in
Nederland, deze drogerij van het Centraal
Bureau uit het Landbouwcomité, kortweg
gezegd „Centraal Bureau" te Botterdam en...
hoewel liet nog zeer kort „draait", kan het
reeds nu lang niet aan alle vraag voldoen,
ondanks zijn productie van 1300 zak per
weck, ondanks het feit, dat van Maandag
morgen acht tot 's Zaterdagsmiddags vier
uur, in dricploegenstelse onafgebroken
wordt gewerkt.
Het heeft ons niet verwonderd dat
te liooren, immers ook als leek ziet
men, dat 't Nederlandsche product,
om het nu niet al te chauvinistisch
uit te drukken, minstens zoo goed is
als het buitenlandsche, bijv. het Ar-
gentijnsche en bij bestudeert ng van de
analyses blijkt het al héél duidelijk...
De heer Smit, de energieke bedrijfsleider,
is dan ook niet weinig trotsch op zijn
„spul", dat boven verwachting reeds thans
loopt als een Zwitsersch uurwerk cn zonder
ccnige stagnatie uur in uur uit op volle ca
paciteit werkt. Dc monsteranalvsc van liet
eindproduct is gemiddeld als volgt: 18.19%
verteerbaar eiwit, 1415 asch, 22—23
ruwe cclstof en 30 vocht; een resultaat
waarover men dubbel en dwars tevreden
kan zijn.
„Komen de berekeningen van profes
sor Sjollenia zooals men weet de
onlangs afgetreden hoogleeraar, die
zich bijzonder voor deze inrichting
heeft geïnteresseerd ongeveer uit",
vroegen wij.
„Als gemiddelde wel", vertelde ons dc heer
Smit. „al zijn er voeren, welke zoowel naar
de hoogte, als naar de laagte in kwaliteit cn
kwantiteit, voor wat betreft verhouding ruw
materiaal en eindproduct, veel verschillen.
De berekening van professor Sjollerna, dat
van 1100 Ko. Luccrnc 350 Ko. meel zou ko
men, is ook vrijwel juist Toch is het eigen
aardig, vervolgde onze vriendelijke gastheer,
dat de praktijk in vele opzichten de theorie
weer omver heeft geworpen. M'n werklieden
en ik weten nu precies, als de capaciteit
dreigt te verminderen, waar de fout zit, in
een oogenblik is die verholpen en wc
draaien weer lustig verder."
„Martelen doen we niet meer",
alles loopt vlot en geregeld. Alleen kunnen
we nog één zaak verbeteren, dc begintoevocr,
en ook dat komt voor elkaar, wij krijgen
nog een Jacobsladdei' met breeden transport
band cn een nieuwe hakselmachine. Dan
wordt dc toevoer automatisch geregeld, de
machine is steeds vol, waardoor ze het beste
en vlugste werkt.
„Het zal natuurlijk nog wel verschillen,
klaver of klaver", vroegen we
Dat doet liet zeker, zei de Heer Smit.
Een goed beginproduct is voor ons van heel
veel waarde. Is hot door broei te droog, dan
is 't geel en is er tc veel ciwitverlies, is
liet nat, dan moeten we (e veel stoken om
liet vocht te doen verdampen en steenkool
kost ook geld. Ook kan het nog voor komen
dat er veel zand in de klaver zit, door mols-
hoopen, of doordat de maaimachine te diep
gesneden heeft, maar met zand en ook met
taaie stoppels weten we wel weg. Gaat U
maar mee, dan kunt U zelf zien.
Het bedrijf bezichtigd.
En toen hebben we dit moderne bedrijf
dat zooals men weet gebouwd is onder Kol-
horn aan den rand van den W.-meerpolder,
van a tot z bekeken. Wc zijn langs kleine
laddertjes hoog naar boven geklommen, we
hebben het baksel zijn duizelingwekkenden
gang door wijde buizen zien maken, opge
jaagd door ventilators, die men met recht
cyclonen noemt, we hebben als bij een
vleeschmachinc in de exportslagerijen in
Chicago als 't ware het varken erin zien stop
pen en de blikjes eruit zien komen. Het gaat
eigenlijk... heel eenvoudig!
Zooveel mogelijk verwerkt men het pro
duct versch van 't land, gaat dit niet, dan
wordt wat niet direct door de machines
kan worden opgenomen, tijdelijk, en zoo
kort mogelijk, los gespreid op groote zei
len..
De lucerne wordt allereerst gestort in den
hakselmolen, en gedeponeerd op een plaat,
waaronder een ruimte is geconstrueerd, wel
ke tot op een temperatuur van 600800 gra
den Fahrenheit wordt verwarmd. Een ven
tilator met groot zuigvermogen de cy
cloon brengt het baksel door verwarmde
buizen naar boven. Het fijne baksel gaat di
rect verder, de nog grove gedeelten, de stop
pels, gaan
den weg terug,
langs een andere buis, ondergaan nogmaals
en nogmaals dezelfde bewerking, net zoolang
tot ook dit gedeelte zóó licht geworden is,
dat het verder'kan worden geblazen, en het
tenslotte met de hoeveelheid welke direct
geschikt voor verder bewerking was, één ge
heel vormt.
De aanvoer wordt geregeld door een
schuiftoevoer, geleidelijk via een buizensy-
steem verlaagt men de temperatuur van het
halfmateriaal, dat tenslotte
in de koelmachine
terecht komt. Een transportschroef brengt
het naar den z.g. hamermolen, waar 't fijn
wordt gemalen, een exhauster-svsteem leidt
het meel naar den stofopvanger, welke het
reinigt, en dan stroomt het eindproduct
een fraai groen getinte, zachte, poeder*
vormige massa in de 40 Kilo's zakken.
De groote trailers staan al klaar en de tot
meel geworden lucerne kan haar laatste
reis beginnen, naar de magen van de koeien,
de varkens en de biggen. Om te zorgen dat
onze melk, ons biefstukje of ons carbonaadje
er niet slechter van worden. Een wonderlijke
reis
Betuigen wij tenslotte onzen dank aan de
directie van het Centraal Bureau en aan
zijn bedrijfsleider, den heer Smit, die ons
in staat stelden onze lezers iets over dit in
teressante bedrijf te vertellen!
RAPPE HANDEN ZORGEN DAT DE ONVERZADIGBARE
MOLEN ZIJN DEEL KRIJGT.