<vl\nn*«nl
t°„ jord Runciman
n Praag
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Thans geregelde oorlog in
Mandsjoerije
jes
ok de Sadeten-
xifschers aanwezig
Zware gevechten aan den
Jangste oever
Hevig luchtgevecht boven
Hankau
Gezonder toestanden
in wol- en schoenindustrie
Voor verbetering
van het onderwijs
De weg terug
~-v^-
NDERDAG i AUGUSTUS 1938. 81e Jaargang. No. 10639.
rfer N.V. liitg.-Mip „Vlollonds Noorderkwartier"
per, J- .-=
e soiv
enz,
T
maker|j
A 37
Eg i
Noorfl
Een zwijgende menschenmenig-
te wachtte hem. Men hoorde
slechts het draaien van de film
toestellen, het publiek reageerde
niet. Ik solliciteerde niet, zei
Runciman.
Door een groote menschenmenigte
RD' begroet is Lord Runciman, de En-
Heer' Lelsche bemiddelaar te Praag aan-
gekomen.
ne, zijner verwelkoming waren voorts
:ompl. wezïg de chef van het protocol en het
v. d. sterie van buitenlandsche zaken, (lc
netschefs van den minister-president
den minister van huitenlandsche zaken,
egenwoordigers van den Praagschen
eemcesier, alsmede Kundt en Se-
üpgen owsky van dc Sudetenduitsche partij.
I
Met zijn puntboordje en zwarte
dasje
nke Runciman als eerste uit den trein,
OCit i precies om 14.53 aan het Wilson station
^gearriveerd. Iiij bleef eenige minuten
in met de Tsjecho Slowakcn en Engcl-
I die hem, zijn vrouw en zijn metgezel
j verwelkomden.
persfotografen omringden de kleine
L Voortdurend flitsten hun lampen,
J Runciman zette zijn gesprek kalm
Vriendelijk voort. Daarna verliet hij
jnd het station.
iien stond een groep belangstellenden
Vyeer 500 menschen in totaal. Toen
Runciman verscheen, hoorde men
het draaien van de filmtoestellen;
iubliok reageerde niet, aldus het Hsb.
P.E.N
bemoi
Dn de
van
(Oudkj
ude,
in cigj
hegi]
xen
"ootindii
ken,
contact]
ing ili(
hoofd
unstifl
tuini
ding g£j
mcterT
straal
verlagi
jning L
van dek wsss
evens id Runciman, zoo hij eenige uren later
oceaan dc persvertegenwoordigers verklaar-
tc pa. Verder zei hij, dat het volgens zijn
eening, om tot een oplossing te gera-
tateerdjt, noodzakelijk is de kwesties grondig te
eer ')rftuc'ecrcn' terwijl hij er voorts op wees,
toelift de vrede slechts kan worden verze-
4o belijd door een regeling, die de instem-
tra aiïing van beide partijen heeft.
was ongetwijfeld zijn belangrijkste
;m,a\ spraak
iis ie jian hieruit conculdeeren, dat Run
RUNCIMAN.
Niet gesolliciteerd
iiicillLI, tUllEUlUCUlLIl, Ucll,
Pan een regeling, die aan eenige partij
=/ordt opgedrongen, onbevredigend acht.
I verzocht voorts de pers om medewer-
'g, teneinde de wereld juist in te lichten
ir den gang der onderhandelingen, waar-
^5f^;!'cnt iiij beloofde van tijd tot tijd mede-
IIS gingen te zullen doen.
s. Hodza ontvangt de Sudeten-
id. f duitschers.
Js*ermoi'£en treeft minister president
lza afgevaardigden van de Sudetenduit-
I, zilv partij ontvangen,
id. antwoord op eenige vragen van Kundt.
»°°r'ltter ^er parlementaire club der
|tenduusche partij, heeft de minister-
^ent yerklaarcl, dat geen van de ont-
30 hü^en. die aan de Sudetenduitsche partij
rnandigd zijn. als definitief dienen te
daar zij als gronslag
en:noi mot j'Jn voor verdere onderhandelin-
02'20 met do minderheden
-2.90.
dri;
Kg.
1.85-»
g. sj*
i 8.7Ö.
roode
3000
nxkool
et rassenvraagstuk in Italië
Frankrijk wordt aangeraden even
eens het probleem te gaan bestu-
deeren.
I'aliaansche dagbladen bespraken gis
P wederom de beteekenis van onse
uiigcvoerde raspolitiek voor alle ge-
\an ,lpt nationale leven. De „Tri-
i-ooten 'jst daarbij op de ervaringen, die
2 ¥iJ d" ll0pft "Pgedaun. liet
70i lil schuim. /Ia 1
nep
SUCCESSEN DER CHINEEZEN.
Zware gevechten worden geleverd
aan den noordelijken oever van de
Jangtse, waarbij volgens Chinee-
sche berichten de Japanneezen ruim
ruim vijf duizend man hebben ver
loren.
De Japansche troepen, die de Chineesche
stellingen aanvielen ten zuiden van Kioe-
kiang, trekken terug naar Kioekiang ten
gevolge van met succes ondernomen tegen
aanvallen van Chineesche eenheden.
Het officieele Chineesche communiqué
meldt: „de Japansche troepen zijn gisteren
opgerukt van Soesoeng naar Hoeangmei, op
11 k.m. ten zuidwesten van Soesoeng. Felle
gevechten zijn geleverd, toen de Chinee
sche stellingen aangevallen werden. De Chi
neesche stellingen te Hoeangmei zijn ver
laten door de hoofdmacht, der Chineesche
troepen, die thans verschanst ligt in het
heuvelland ten noordwesten van Hoeang
mei.
tig jachttoestellen en achttien bommenwer
pers Slechts twee-en-twintig dezer machines
slaagden er echter in door te dringen tot
de luchtafweerzone van Hankau, n.1. negen
bommenwerpers en dertien jachttoestellen.
Deze machines deden eCn aanval op het
vliegveld van Hankau, gistermorgen om
tien uur.
Groote schade aan Chineesche
luchtbasis toegebracht.
Volgens nadere berichten hebben dc Ja
pansche marine-vliegtuigen ook zwaar de
Chineesche luchtbasis, het arsenaal en dc
luchtafwcerbatterijen, benevens andere mi
litaire inrichtingen, bestookt en hun groote
schade toegebracht.
Deze luchtaanval was de zwaarste sedert
29 April, toen dc Japansche marinctoestel-
len op den verjaardag van den keizer een
raid op Hankau hadden ondernomen en 51
Chineesche vliegtuigen tijdens een luchtge
vecht neerhaalden.
Japanners halen Chineesche, de
Chineezen Japansche toestellen
neer. Groote verliezen aan beide
zijden.
Tijdens een felle luchtraid boven
Hankau, zijn volgens Chineesche be
richten een zware Japansche bom
menwerper en elf jachttoestellen
neergehaald. Tokio (Domei) deelt me
de, dat 37 Chineesche vliegtuigen
zijn neergeschoten.
DE SECTOR KIOEKIANG
■ntsiensjasj
Danwei jjn6J
^HOEPEI
yjANKING
soesoen£?
SWANGKIANG
De Chineezen melden, dat het luchtge
vecht gistermorgen was ontstaan, toen Chi
neesche gevechtstoestcllen aanvallende Ja
pansche machines tegemoet waren gevlo
gen. Voorts werd een luchtgevecht geleverd
door Chineesche jachttoestellen boven de
zuidelijke buitenwijken van Woetsjang, te
genover Hankau. De Japansche machines
vluchtten en de Chineesche toestellen scho
ten er ten slotte twaalf neer. De aanvallen
de Japansche luchtstrijdkrachten vormden
een geweldige luchtvloot, bestaande uit vijf-
Ondernemersovereenkomst zal
bindend worden verklaard.
In de schoenindustrie en schoenhandcl
heerschlen den laatsten tijd ernstige mis
standen. Door onderlinge concurrentie moes
ten de fabrikanten steeds verder gaan met
concessies ten aanzien van leverings- en
betalingsvoorwaarden, kortingen en omzet-
premie's. Naar wij thans van bevoegde zij
de vernemen, zal dezer dagen een door de
federatie van Nederlandsche schoenfabri
kanten genomen bindend besluit inzake le
verings- en betalingscondities bij levering
van schoenen op grond van art. 2 v. de wet
op het algemeen verbindend en onverbin
dend verklaren van" óndernemersovereen-
womsten '35 door den minister van econo
mische zaken voor den tijd van een jaar
algemeen verbindend worden verklaard.
In dc in te stellen z.g. schoenencommissie
zullen ook vertegenwoordigers van grossiers
en winkeliersorganisaties waarschijnlijk zit
ting nemen.
Ook voor de wolindustrie
zal een dergelijk besluit op dezelfde gron
den worden genomen.
Kunstenaars zijn geen
zakenlieden
Het conflict inzake de New-
Yorksche wereldtentoonstelling
In antwoord op de vragen van het Twee
de Kamerlid Thijssen, betreffende het con
flict tusschen het bestuur van dc internati
onale tentoonstelling te New York en de
Nederlandsche kunstenaars, die niet willen
inzenden, omdat naar hun meening geen
bevoegde jury aanwezig is, heeft minister
Slotemaker de Bruine verklaard gaarne te
willen bemiddelen. De minister meent dat
do besprekingen tot dusverre te weinig za
kelijk zijn geweest.
Vreemde taal, gymnastiekloka
len, kleine klassen en eenheid
in de spelling, wenschen de on
derwijzers.
Het Noderlandsch Onderwijzersgenootschap
heeft in algemeenc vergadering te Leeuwar
den bijeen, een motie aangenomen, waar
bij het de wenschelijkheid uitspreekt, dat
een vreemde taal ,als verplicht leervak zal
worden opgenomen in het leerplan, wan
neer de wet op liet L. O. herzien zou wor
den. Ook werden moties aangenomen liet
hoofdliesiuur op te dragen, dat allo lagere
scholen de beschikking krijgen over een lo
kaliteit, waarin met vruclit gymnastiekon
derwijs kan worden gegeven en den minis
ter van Onderwijs dringend te verzoeken,
maatregelen te nemen, en waardoor aan ge
meentebesturen ile gelegenheid wordt gela
ten het onderwijs in dc lichamelijke oefe
ning, althans voor dc hoogere leerjaren der
lagere school, aan vakonderwijzers op te
dragen.
Namens het hoofdbestuur legde de
heer S. de Vries uit Amsterdam de
motie voor, waarin den minister van
onderwijs. K. en W. dringend wordt
verzocht van zijn voornemen om de
naamvals-n volgons de geslachtslijst
van de Vries en te Winkel bij het
ondex-wijs verplicht te stellen, af te
zien.
Deze motie werd aanvaard, evenals ecne,
waarin op verlaging der leerlingcnschual
wordt aangedrongen, en eene, waarin de
vergadering er met de meeste klem bij re
geering en Staten-Generaal op aandringt de
door de concentraliewct voor het openbaar
onderwijs aan de L. O.-wet toegevoegde be
palingen daaruit ten spoedigste te doen ver
dwijnen.
Padvinders doen hun best!
Zij kunnen den jubilcumwiin-
pel" verdienen.
Ter eere van het veertigjarig jubileum
van H. M. de Koningin hebben de hoofd
commissarissen van „de. Nederlandsche Pad
vinders" en de „Katholieke Verkenners", in
onderling overleg met instemming van den
Koninklijke Commissaris, de verkenners en
welpen in de gelegenheid gesteld, hun jaar-
lij ksch zomerkamp tot een jubileumkamp
te maken.
Het idee, dat aan deze jubileumkampen
ten grondslag ligt, is, dat de padvinders
mecncn, dat ze I-I.M. niet beter hulde kun
nen brengen, dan door hun werk zoo goed
mogelijk te doen en zoo intensief mogelijk
te oefenen.
De verkennerskampen, die naar hot oor
deel van den districtscommissaris, die het
kamp bezoekt, aan de te stellen eischen
voldoen, ontvangen den jubileumwimpel.
Er is in padvinderskringen zeen veel
animo en de jongens doen enorm hun best
den wimpel te verdienen
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINTt
Verwachting: Meest matige N.
O. tot O. wind, helder tot
licht bewolkt, droog weer,
behoudens kans op onweer,
vooral in hel. Zuiden en Oos
ten, wanm in het Noorden,
in het Zuiden zeer warm.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
Een gedupeerde door het niet
houden in Japan der Olympi
sche Spelen.
Het besluit van Japan de organisatie van
de Olympische Spelen 1940 te Tokio af te
zeggen, heeft de plannen van den 26-jarigen
Fritz Steinghez wreed verstoord.
Achttien maanden geleden is Steinghez
uit Zwitserland vertrokken voor een wan
deltocht naar Tokio met de bedoeling tijdig
in de Japansche hoofdstad te arriveeren ten
einde de Olympische Spelen in 1940 bij te
wonen. Dezer dagen was hij juist te Cairo
aangekomen. Hij wandelde door Zwitser
land. Frankrijk en Ilalië, waar hij zich in
gescheept had voor Egypte. Ten einde zich
cp zee in conditie te houden, wandelde hij
op het dek van het schip twaalf uur ach
ter elkaar.
Steinghez was buitengewoon teleurge
steld, ioen hij het nieuws hoorde. Ik ïiecm
er nu maar een paar dagen vacantie van,
verklaarde hij, en dan wandel ik terug
door Centraal Europa naar Zwitserland.
Hem werd nog gevraagd of hij misschien
van plan was naar Hclsingfors te wande
len, waar de Spelen in 1940 worden gehou
den, waarop Steinghez' antwoordde, dat hij
nog geen besluit had genomen, doch dat hij
op zijn wandeltocht terug tijd genoeg had
om er over na te denken.
Doodelijk ongeluk aan
de Hembrug
Een projectiel ontplolte.
Toen gistermiddag een tweetal arbeiders
van de artillerieinrichtingen aan de Hem-
brug bezig waren projectielen te ledigen,
onlplofte een gedeelte daarvan.
De arbeider H. J. Wierda uit Zaandam
werd doodelijk getroffen, de werkman Geu-
bel uit Oostzaan kwam er met lichte ver
wondingen af. De artilleriedeskundigen stel
len een onderzoek in.
De toestand verergert zich.
Japanners ontruimen een grens
stad. Japansche stellingen
weer onder vuur. De Sovjet
troepen blijven aanvallen.
Russische luchtmacht in actie.
Japansche pers blijft haar
kaln^te bewaren. Massaver
gaderingen in Rusland.
„Mef stroomen bloed zullen de Japansche roovers betalen!'
De toestand, dit wordt zoowel door
Tokio als door Moskou toegegeven,
verergert. Het is thans een feit dat
aan beide zijden geregelde troepen
aan de Mandsjoerijsche grenzen in
het vuur worden gebracht.
Het gisteravond door het tele-
graafagentschap der Sovjet Unie
gepubliceerde communiqué toont dui
delijk aan, dat de leiders van het
roode leger in het verre Oosten ver
plicht zijn steeds machtiger mate-
rieele middelen op het spel te zetten
om de Japanneezen buiten het om
streden gebied te werpen.
Toch verliest men te Moskou cle hoop
niet tenslotte tot een bevredigende oplos
sing te komen.
De kalmte toont aan, dat Moskou de po
litieke kringen niet verhindert zich er re
kenschap van te geven, dal een toeneming
der op hel. spel gezolle krachten groote ge
varen biedt.. Men zegt, dat de Japanneezen
mot vuur spelen ondanks dc gematigdheid
der "Sovjetregeering.
Men beweert, dat «Ie loop, welke de zaak
hoeft genomen, vooral kómt door het oor-
logsdelirium der leiders van het Kwantoeng-
legers
De Sovjettroepen vallen weer
aan.
Het hoofdkwartier van het Kwan-
toengleger heeft een communiqué
uitgegeven, waarin wordt medege
deeld, dat sovjet-troepen, welke in
aantal vele malen grooter waren
dan de Japansche grenswachten, 'n
aanval hebben ondernomen op de
Japansche stellingen langs de heu
vels van Tsjang Koe Feng en Sja
Sao Ping.
De aanval duurde zes uren en
werd Woensdagmorgen om vier uur
ingezet. De Japanners sloegen de
Russen echter af. Om tien uur trok
ken zij ongeveer een kilometer te
rug.
Boven Kojo zijn Russische vliegtuigen
verschenen, die de stad bombardeerden.
De bevolking zou gevlucht zijn.
Verder hebben Sovjet-Russische vliegtui
gen bommen geworpen hij Koiko, een dor
vliegtuigen is omlaag geschoten. Een an
dere grensstad. Tsjinsojo is door 21 Sovjet
russisehe toestellen bestookt. Hiervan wer
den drie omlaag gehaald.
De luchtbeschermingsdienst van Oost-
Japan heeft maatregelen genomen, zoodat
inet inbegrip van Tokio
Oost-Japan verduisterd
kan worden. Een dikke mist hing gisteren
boven het gebied van Tsjang Koe Feng.
waardoor de luchtmacht van de Sovjets
niet kan opstijgen. Het Japansche bureau
voegt hieraan toe, dat de Russen van de
zen mist gebruik maken om versterkingen
aan te voeren.
Volgens een telegram van don specialcn
correspondent van de Nitsji Nitsji Sjim-
moen is de vorm der heide omstreden heu
vels, de Tsjang Koe Feng en do Sjetso-
ping door 't bombardement van do Sovjet-
Russische vliegtuigen geheel gewijzigd.
Buitenlanders moeten er buiten
blijven.
In Japansche politieke kringen wordt ver
klaard, dat elke buitenlandsche poging om
te bemiddelen tusschen Rusland en Japan
zal mislukken. Japan is bereid onmiddel
lijk met de Sovjet Unie te onderhandelen,
zoodra de uitdagingen van de Sovjet Unie
een einde nemen.
HET T5JANGKOEFENG INCIDENT
MANDSJOEKWO JP/
P VfRRE)
ÏSrNTS'JOfiN y
CTxitiSTEN^#'
r WLADgjjjSTgj
l ÏTSJANGKOEFENG
riSJINASAN'^v^
KAINEI IV' f NOWÖGORODSKI
KEIKO X- N PQSJET
I' YOEKI.^V
T POSJET 8AAI
KÓREA V-'-
T." - .[3843,
r
- KRAJENQJE - ----
RASJÖEN ffiy
„Rusland een slecht opgevoede
jongen"
zeggen Japansche bladen.
De Nitsji Nitsji Sjimboen schrijft, dat
het nieuwe grensgeschil door dc Sowjet-
Unie zeker niet voor de grap ontketend is.
Het is derhalve voor Japan dringend nood
zakelijk de werkelijke motieven van Rus
land vast te stellen. Het blad schrijft:
„Denkt U eens in wat er gebeuren zou,
wanneer wij onzen buurman zich lieten ge
dragen, zooals hij dat wil."
Over het algemeen is de toon der Japan
sche bladen niet zeer heftig in tegenstel
ling met de Russische pers, die op feilen
toon legen Japan ageert.
De inhoud der Moskousche bladen werd
gisteren overhcerscht door een waren stroom
van resoluties van massavergaderingen in
alle deelen des lands.
Dc verschillende resoluties hebben hoofd
zakelijk denzelfden inhoud: „Wij vreezen
geen dreigementen. Onze grenzen zij ontoe
gankelijk". „Houdt het kx-uit droog'. „Voor
het. vergoten bloed van onze grenssoldaten
zullen de Japansche roovers met stroomen
bloed betalen". Er moet hieraan echter wor
den toegevoegd, dat. deze dreigende uitdruk
kingen meestal in voorwaardelijken vorm
gegoten zijn, door uitdrukkingen als „Wan
neer de vijand don aanval begint", of „wan
neer rij zijn actie voortzet." Eenige resolu
ties zijn scherper geformuleerd en geven
aan, dat men thans onder geen omstandig
heden meer moet terugwijken.
Duitschland gereserveerd
Duitsche politieke kringen betoonen zich
zeer gereserveerd in hun oordeel over het
conflict tusschen Japan en Sovjet Rusland
Men hoopt nog dat de vrede zal kunnen
worden gehandhaafd en dat de diplomatieke
betrekkingen niet zullen worden ondei-bro-
kon.
Overigens schuiven de Duitsche bladen
trouw aan de Duitsch-Japansche overeen
komst, natuurlijk alle verantwoordelijkheid
voor de tegenwoordigo verwikkelingen op
Sovjet Rusland af.