^nze voorouders in het zeebad Onder een groef zeil Duitsche emigrant pleegde zelfmoord er etei Veertien dagen zonder en drinken De zee is een diep geheim 0 Andere t ij den, andere zeden. „Een reu naar de zee, gelijk het Scheveningsche strand onlangs bij de opening van het badseizoen zag gebeuren, beteekende honderd jaar geleden een rit naar de zee per batkoets of voor minder gesi tueerden per badkar van Pronk. Deze heeft 120 jaar geleden, in ISIS, zijn eerste badhuis voor het publiek geopend en toen gelijkertijd badkoetsen en badkar- ren beschikbaar gesteld, aldus de N.R. Crt In 1S19 zag te Dordrecht bij Blussé en Van Braam het licht een werkje, getiteld „Het Zee-Bad, of overzigt over den oor sprong en nuttigheid der baden in het al gemeen, benevens eene meer opzettelijke beschouwing van den invloed der Zee-ba den in het bijzonder, op de bevordering of herstelling der gezondheid, door genees kundige waarnemingen gestaafd" met een aanhangsel nopens de nieuwe zeebadinrich ting te Scheveningcn, van welk aanhangsel de Nijmeegsche geneesheer dr. A. Moll eveneens de schrijver was. Pronk had er de inlichtingen toe verschaft. I-Iij zag er een uitstekende reclame in voor zijn nieuw bedrijf, nauwelijks een jaar oud, en do en thousiaste dokter wenschte den onderne mer „den meesten voorspoed en het Vader land geluk" met de eerste Scheveningsche badinrichting. Uit 'a-Gravenhage had dr. Moll door kennissen vernomien, dat. in den zomer van 1818, dus het eerste badseizoen, het zeebad te Scheveningcn reeds veel pu bliek had getrokken, al was de prijs van een bad „dertig Hollandsche stuivers (bij abonnement één gulden)", onverschillig of de bader daartoe het badhuis van Pronk bezocht dan wel zich per badkoets of bad kar in zee liet rijden. Een grenswacht voor de zede lijkheid. Werd die toeloop mede bevorderd door bijzondere middelen als een militaire wacht, waarvan dr. Mol vertelde, dat zij het strand tot op een verren afstand bezette pn alle mogelijke ongeregeldheden verhin derde? Dat was dus nog wat an ders dan het „verwcnschte" hekje op het strand, om daar de schapen van de bokken gescheiden te hou den! Ook toen achtte men een grenswacht voor de zedelijkheid niet militant genoeg. En hoe preutsch was men verder hij het gebruik der antieke badkoetsen, elk ter waarde van pl.m.... 1000 gulden, waarvan er toen drie in zee gingen. De liefhehbers op het strand of in het badhuis van Pronk kregen dan ook elk hun nummer en moes ten dus hun beurt afwachten om in zee te gaan. Pronk had echter het Engelsche ori gineel nog aanzienlijk verbeterd en ver schafte dr. Moll de volgende gegevens voor het gebruik er van. De badkoets wordt door één paard in zee gebragt. De badkruiker gaat op het drooge "met eenen trap daar in, vindt, er eene kamer, welke alle geriefelijkheden, die hem noodig zijn. aanbiedt en die hij kan slui ten. Vervolgens gaat een zeeman, het paard geleidende, vooruit en kéert ter genoegzame diepte in zee gekomen zijnde, de badkoets in eenen halvemaansvormigen kring om, totdat deze met de voorzijde naar den vasten wel geplaatst is, om gedurende het baden in deze stelling te blijven". Dit alles om den (ol de) badgast al mede voor de booze blikken en loerende oopen der in het badhuis op hun beurt wachten de concurrenten te beschermen. Het gaat gebeuren... Maar als het met de badkoets ook zoo ver was gekomen, dan ging het gebeuren! Wat? „Alsdan ontrolt zich een zeil, welks uiteinden ter lengte van 25 voet in het water nedervallen, den zich badenden alzoo in staat te stellen, om, geheel ongezien uit de - koets in liet water af te stijgen en van de aldaar voorhandene midde len, om zich vast te houdicn, ge bruik te maken, zich als onder een tent in volle zee baden en tevens aan de heilzame werking van den golfslag blootgesteld te wezen. Lang genoeg in het bad vertoefd heb bende, beklimt hij de koets weder, waarin hij zich op eene verkwikkende wijze ver warmd vindt; hij laat op het drooge rij den, kleedt zich en het zeil weder hebbende doen ophalen, verlaat hij zijne beweeg bare \erblijfplaats". Langer dan een kwar tiertje, soms zelfs maar 7 a 10 minuten, durfden de meeste badgasten zich niet aan het zilte element toevertrouwen, dit vooral met het oog op hun gezondheid! Bovendien kon er van de koets uit in zee nog asisticntie worden verleend in het geval van ziekte of zwakheid. „Wie iemand ter hulpe begeert of te zwak is, om zich zeiven te bestieren, kan naar gelang der sekse den bijstand van een man of vrouw verkrijgen, terwijl hem aan het hadhuis do verlangde ververscliingen ten dienst slaan." Daar rookten de lieercn badgasten hun lan ge gouwenaars tol; begrijpelijke ergernis der dames, dronken voor hun gezondheid zee water maar ook wel eens iets anders, dat „vrouw" Pronk doorgaans allersmakelijkst wist te serveeren, zoodat het hadhuis te vens een#soort van restaurant was met ge legenheid tot binnenbaden in „secretc ap partementen", waarmee veelal dc kuur werd ingezet. In dien tijd wanen er te Sche veningcn zelfs nog maar 60 kamers met zit- en slaapgelegenheid voor pensiongasten, die er de baden namen,-te huren, zoodat de meesten in Don Haag hun vast verblijf hadden en zich per faëton of ander ver voermiddel in den morgen of overdag naar Scheveningcn lieten rijden. Een voorspelling. Wat, de toekomst van Schevéningon als badplaats betrof daarvan had dr. Moll reeds in 1819 zeer hooggestemde verwachtingen. „De begunstiging van het Koninklijk Huis, de vaderlandsliefde onzer natie, dc lang zame doch des te zekerder gang van elke nuttige en voegzame maatschapplijke in- rigting bij ons Ie lande, de nabijheid der Hofstad eindelijk mogen ons billijk doen verwachten, dat zich deze plaats eenmaal verheffen zal lot de schitterende hooglé van een der eerste en meest gezochte zee badplaatsen. van het aan de Noordzee pa lende vaste land." Goed gezien Intussc-hen een ren naar de zee is toch maar heel wat sportiever en gezonder dan een rit naar de zeé. Bandieten in den loop der tijden Bandieten (in het Italiaansch „banditti") waren oorspronkelijk ballingen. Later gaf men dien naam aa gehuurde moordenaars thans is dit woord een synoniem van roovers. Zij behoorden vooral thuis in de bergstreken van Italië, waar de bandieten benden aan een opperhoofd gehoorzaam den, zioh in grotten en wouden verschuil den en van roof en moord leefden. In het voormalig koninkrijk Napels wa ren zij wel eens zoo geducht, dat de re geering overeenkomsten met hen slonl. Dik wijls gebeurd het. dat bandieten dc reizi gers medesleep!en. om zich een aanzienlijk losgeld Ie verschaffen. Tot de merkwaardigste hoofdlieden der ban dieten in de 18e eeuw behoorden Piëtro de Calabrecs (1812) die zich keizer van het gebergte, koning'der wouden'enz., noemde, en na hem Gnspnroni. die een bende van 200 man onder zijn bevelen had. Op Sicilië hielden zij vooral verblijf in Val Demone en vroeger waren zij er zoo gevreesd, dat de vorst van Villafranca zich hun bescherm- heer noemde en hun veroorloofde zijn li vrei te dragen. Tegenwoordig heeft men in Europa ge lukkig nog maar heel weinig bandieten benden. Ook in Italië zijn zij geheel uit geroeid, zoodaf reizigers er volkomen vei lig kunnen reizen. UUzbienMn Klink-Pijnenburg winnen koppelwedsfrijd Derksen slaat Ooms in de omnium Wedstrijden op de Alkmaarsche Wielerbaan. De uitslagen van de gisteravond op de Alkmaarsche wielerbaan gehouden wed strijden luiden: Omnium voor amateurs: Sprint Eerste rit: 1. Derksen, 2. Pronk (half wiel) 10,6 sec. Tweede rit: 1. Pronk, 2 Ooms, kwartleng te ,10.6 sec. Derde rit: 1 Ooms, 2. Derksen, kwart- wiel 10.4 sec. Puntenwedstrijd: 1. Derksen 9 pnt., 2. Ooms 5 pnt.; 3. Pronk 4 pnt. 500 meter met vliegenden start tegen het horloge: 1. en 2. Derksen en Ooms, beiden 31 sec.; 3. Pronk 32.4 sec. Totaaluitslag: 1. Derksen 3% pnt., 2. Ooms 41/2 pnt., 3. Pronk 7 punten. Achtervolging over maximaal 4 K.M.: Pijnenburg wint van Klink met 25 meter verschil in 5 min. 5,4 sec. Puntenwedstrijd voor beroepsrenners: 1. Groencwegen 8 pnt.; 2. van der Voort 7 punten; 3. Savelsberg 6 punten. Afvalwedstrijd voor professionals: 1. Wcemacs; 2. Frank; 3. van Hout.. 50 ronden op eigen kracht; 1. Roes; 2. Groot; 3. van der Voort. 60 K.M. koppelwedstrijd: 1. Pijnenburg Klink 1 uur 22 min. 29 sec. Op één ronde: 2. Groenewegen—Roes 13 punten; 3. Mul ler—Savelsberg 2 punten; Op twee ronden: 4. GrootFrank 10 punten Op drie ronden: 5. van Houtvan der Voort 5 punten. Vechtpartij bij den waterkant Conflict tusschen kanovaarders en hengelaar. Er zat gisteravond een hengelaar langs den waterkant hij den Watergangsweg aan de overzijde van het IJ hij Amsterdam. Na een dag van inspannenden arbeid in een soms bijna ondragelijke hitte is het des avonds een waar genot buiten te zijn, voor al aan den waterkant. Een hengel, een snoertje en een stuk deegziedaar dc in grediënten van vele Amsterdammers, die in den zwoelen zomeravond naar buiten trekken om rust en verkoeling te vinden en tevens te trachten een vischje te verschal ken. Maar deze hengelaar vond noch rust, noch vergoeling en ook de vischkes bleven uit zijn buurt. Want op het water, waar zijn dobbertje dreef, waren nog andere Amsterdammers. Zij zochten ook rust en verkoeling en ped delden in hun kano's doelloos rond. Dit ver toornde den hengelaar zeer, want de kano vaarders brachten het water in beroering en joegen dus de vischkes weg. Er ontslond een woordenwisseling, waar mede zich ook eenigc voorbijgangers gin gen bemoeien en tenslotte ontstond er een vechtpartij. Een der vechtenden bleef op het slagveld achter. Hij had een klap gekre gen, waardoor hij tegen den grond sloeg en zoo ongelukkig terechtkwam, dat het rech terbeen brak. Dc man moest in een zieken huis worden opgenomen. Toen peddelden de kanovaarders weg en pakte de hengelaar zijn boeltje bij elkaar. Dc rust bij den waterkant aan den Waler- gangsweg keerde terug. De politie van het Bureau Adelaarsweg zal nu uitzoeken wie dien ongelukkigen klap heeft gegeven, waar na proces verbaal zal volgen. Duizend Nederlanders de lucht in Men krijgt den smaak van de vliegerij te pakken. Zaterdag is een recorddag voor de K. L. M. geweest. De passagierslijsten vermelden êen lotaal van 1076. Alle passagiers reisden op de Européesche lijnen. I11 eigen land reisden 576 passagiers. De Texellijn boekte er hier van 148. een resultaat waar de K.L.M. zeer tevreden mee is. Ook zuigelingen vliegen, zes baby's werden als passagiers op dc Zee land! ijn geboekt. Het Douglas materieel voldoet uitstekend op de Indië route. Ilcl vliegend personeel is er thans volkomen mee vertrouwd, het geen slechts ten goede, kan komen aan het stipt uitvoeren van het dienstschema. Slechts zes vluchten hadden in het eer ste halfjaar van 1938 eenige vertraging. In tolaal werden op deze lijn 2519 passagiers vervoerd (vorig jaar 1671) wat een stijging van 47% beteekent. Uit de Spaansche hel ontvlucht Cor Dekker begint te colporteeren. Gisteren is Cor Dekker, de jongeman uit Den Helder die eenige maanden gele den op wonderbaarlijke wijze aan de Spaan sche hel ontvluchtte, aangevangen met de colportage van zijn boekje, dat hij met suc ces in tal van andere plaatsen in den noord- kop van onze provincie heeft verkocht. Het betreft hier een onopgesmukt relaas \an Dekker, een aaneenschakeling van avonturen aan het Spaansche front, waar van men reeds een idee gekregen heeft in de artikelen, die we bij de terugkeer van Dekker aan hem wijdden. De prijs van het werkje bedraagt slechts 50 cents, waarbij wij er de aandacht op ves tigen, dat de opbrengst besteed wordt voor het terugkrijgen van zijn Nederlanderschap. Slechte behandeling in de ge vangenis, meende het Kamerlid de Visser. Neen, zegt de mi nister! Naar men zich zal herinneren, heeft het communistische Tweede Kamerlid, de heer L. de Visser, den minister vragen gesteld over de behandeling van Duitsche emi granten cn den nadruk gelegd op een re cent geval, waarin dc Duitscher Hubert Baltus, die asthmalijder was, uit vrees voor uitlevering en door slechte behande ling hier te lande, zelfmoord zou hebben gepleegd, in het. Rottcrdamschc Huis van Bewaring. De minister heeft geantwoord, dat inderdaad ook officieel zelfmoord is aangenomen. Dat. Ballus asthmalijder was, is den minister niet bekend. Blijkens een ingesteld onderzoek heeft de bedoelde vreemdeling geen geneeskundige huJp wegens astlviwa ingeroepen, noch van oen dergelijke kwaal, waarvan ook geen verschijnselen zijn waargenomen, mededee- ling gedaan. Gedurende hel aanvankelijk verblijf aan het nog niet geheel voltooide hoofdbureau van politic ontbrak gelegenheid tot luch ten. Na de overbrenging als passant in het huis van bewaring is echter dagelijks bedoelde gelegenheid gegeven. Mede in verband met een achtergelaten brief van Ballus kan worden aangenomen, dat de zelfmoord in verband stond met het regiem, waaraan hij gedurende zijn de tentie was onderworpen. Niets wees er ech ter op dat hij zelfmoordplannen had. De minister kan geen aanleiding vinden bij zondere maatregelen te treffen, daar de behandeling aan redelijke cischen voldeed. Groofe boschbrand bij Heerde Schietoefeningen de oorzaak. Gisteren heeft een groote boschbrand ge woed bij de z.g. Dellen te Heerde (G.). Twintig tot. dertig H.A. zijn verwoest. Het vuur zou ontstaan zijn tijdens schietoefe ningen op de legerplaats Oldenbroek. Het gevaar voor uitbreiding' was gisteren 0111 vijf uur bezworen. Eenige niet ontplofte granaten, die nog in de scliiethcidc lagen, kwamen door liet vuur lot; explosie, zonder echter ongeluk ken fe veroorzaken. Nog steeds onlusten in Birma In verscheidene districten is het nog steeds onrustig en komen tel kens nieuwe gevallen van plunde ring en moord voor. In Tharawaddy zijn twintig Indiërs gedood en een gelijk aantal gewond. In totaal zijn thans tachtig tlooden gevallen en driehonderd personen gewond. Te Yenangijaung, het in Britsch bezit zijnde Birmeesche petroleumcentrum, heeft de politie zich genoodzaakt gezien liet vuur te openen, tengevolge waarvan twee Birma- nen gewond werden. Bij liet daarop volgen de gevecht vielen vijf dooden cn vijftig ge wonden. Aan de eigendommen der olie maatschappijen is geen schade toegebracht. Te Rangoon zelf is het rustig. PLEZIERBOOT GESTRAND. Mistbanken waren de oorzaak. De plezierboot „Qucen of Kent" metende 798 ton, met 400 passagiers aan boord, strand de op de Brake Sönds. vier mijlen van Rams- gale vandaan, lezen wij in de Daily Express. De kapitein van de plezierboot zond S.O.S. berichten uit, waarna dc reddingboot van Ram'sgate uitvoer, om de passagiers aan boord te nemen. Nadere berichten meldden, dat het schip bij laag water aan den grond liep en men hoopt, dat het bij vloed weer vlot zal komen. Er waren op het moment van de stranding mistbanken op zee, waar aan de stranding moet worden toegeschre ven. Ontzettend avontuur van t; Indische bamboehandelaars. Op den 26slen Juni brachten zij, va... monding van Tjiasem pl.m. 1600 stuks ba^ hoe in vlotten van 150 a 160 stuks, in totar dus 10 vlotten, naar Tjilarnaja 0111 ze dep man te brengen en als gewoonlijk ren zij langs het strand. Op Maandag Juni werd de hcole vlóttcnvloot hij de ding van de Tjiasem overvallen door geweldigen storm, welke hen verder de in dreef. De vlotten werden intusschcn door woeste zee uit elkander geslagen en gi verloren. Er bleef nog oen vlot over pl.m. 150 stuks bamboe, waarop het vijl zich bevond. Zij hadden totaal niels bij geen eten en geen drinkwater. Wel w zij voor dc reis van Tjiasem naar Tjili ja, die gewoonlijk slechts 2 dagen dut in liet bezit van mondvoorraad. Om hen heen zagen zij niets anders woeste golven. De vurige hoop, dat zij boot. of iets dergelijks zouden ontwar, die redding kon brengen, bleek slecl ijdel. Dagen gingen voorbij zonder eton drinken, alleen als het regende konclen ongelukkigen met hun geopende mond het hemelwater opvangen. Na ongeveer 17 dagen rondgedobberd hebben zagen- zij eindelijk lt\ doch lief. was nog heel ver. Langzaam do; zeker blies de zeewind het vlot naar land toe. Twee dagen gingen weer voor! voordat zij eindelijk vasten grond oud luin voeten hadden, doch zij hadden gt- flauw idee waar zij zich bevonden. Het bosch, dat voor hen stond werd betref om voedsel te zoeken tegelijk met de ho: om mensehen te ontmoeten evenwel vntch loos. Zij konden slechts bladeren eten hier cn daar vruchten van nipahpalmen, Na 6 dagen langs het strand geloopen hebben, zagen zij eindelijk een mwnspersoi een hengelaar, Zij stormden op den vi sclier toe en smeekten hem om hulp om eten. Gelukkig konden zij zich met w maleisch, verstaanbaar maken. Dc visschi bracht hen eerst naar zijn huis en ontlias do hen op eterijen. Daarop bracht hij ht naar den Kepala van 'zijn Kampong. Toen was het grootste leed geleden. Het kamponghoofd bracht hen langs rivier naar Tclok Betong, vanwaar zij ve der per K.P.M. boot naar hun plaats j afkomst terug voeren. Zij waren 33 da) afwezig geweest. DE RADIO ZWIJGT Man, vrouw en tienjarig zoonlj op een eiland geven geen at woord. Alle pogingen om radio-gemeenschap le kr gen met dr. Fraser Darling, die met 1 vrouw en zijn zoont je van tien jaar verhl houdt op het eiland Rona, vier en veerti mijlen ten Noord-Oosten van Kaap WraUi N.W. Sutherland. zijn vruchteloos gewei Drie weken geleden zeilen zij voet tn wal op het eiland Zij zetten twee hoult hutten op en haddon voedsel bij zich, noeg voor zes maanden. Bovendien was dokter-in liet bezit van een radiotoestel. lij had de gewoonte elke week een bericht zenden van don volgenden inhoud: „Darli familie maakt het goed." Ofschoon het radio-station van de Let vuurtoren den dokter herhaaldelijk heeft geroepen, werd er geen teeken van lei ontvangen en wordt het ergste gevreesd, zef?] de Daily Express. SLECHT AFGELOOPEN. Droevig einde van een vacantii reisje. Een motorrijder werd gedood en elf pers nen werden gewond naar een ziekenhui gebracht, toen de motorrijder een zeke; Charles George Brown van Barking in Ess en twee automobielen met elkander in bc sing kwamen op den Barking Southencl we te Kainham. De Daily Express zegt, dat onder hen, nnar het ziekenhuis vervoerd werden familie is van vier personen. De automol' listen waren op een vacantiereisje. Geen Lutine-nieuws. Zoo stil als de morgen was na de gunsti ge berichten, welke de nachtploeg van de „Karimata" op het eiland bracht, zoo stil en bijna emotieloos gleed de dag van giste ren voorbij naar den volgenden. De zee lag als een diep en wit geheim, dat blinkt over dc blonde banken zijn zilveren rijm, zooals Boutens dichtte... Inderdaad een geheim, waarin wij dc groote schat vermoeden cn verwachten. Wij zouden op sommige oogenblikkcn ooren willen hebben die de ruischendc taal van de zee kunnen verstaan. Wellicht zouden wij uitvoeriger ingelicht worden over de zaken, welke onze aan dacht sedert langen lijd dermate gespannen houden. Af en toe dwalen onze oogen in de richting van de „Karimata", wel ke met haar kracht de diepste ge heimen van de zee wil doorgron den en, zoo ooit. dan zal de zee zich thans moeten overgeven aan de greep der techniek ginds te midden van de banken op dc Terschellinger gronden. Hoe lang nog? Iedere gelegenheid om iets over het werk van den molen te weten te komen worden met beide handen aangegrepen. De „Kari mata" is dan ook sedert gisternacht weer vlak boven het wrak cn werkt op de plaats, waar de eerste goudstaaf als een blinkend geschenk naar boven kwam. Op sommige momenten pijnigen wij ons met. de vraag, hoe lang het nog kan duren. Iedereen moet op deze vraag het antwoord schuldig blijven. En een oogenblik daarna worden wij gegrepen door het vroolijb strandleven, dat op Terschelling hoogtijdi gen doormaakt. Dc vacantiegangers trckke zich oogenschijnlijk weinig van „Karimal cn, „Lutine" aan, doch tot de evenement* van den dag behoort steeds dc aankom van een boot uit Harlingcn, of wel van der slèepbootcn, welke dc haven binnenï ren om te bunkeren. Zoo liep vanmqggj de „Holland", binnen, aan boord waarvan heer Bol weer ei landwaarts kwam. Dc zon, welke gelukkig ook vandaag avcï do vloeiende contouren van Tcrschellio aanzet, straalde ook over dc indrukwekkef de plechtigheid, welke gistermiddag Hoorn geschiedde. Daar werd begraven een der meest k kende bewoners van Terschelling, Aikc I Smit, oud-schipper van de roeireddingbci van do Noord- en Zuidholiandscho rcclclinj maatschappij te Oosterend. De heer Smit bereikte den leeftijd va* S8 jaar en slaagde er in, in tolaal 77 zef varenden te redden, wanneer de stoi* langs Terschelling loeide. Op een ouden boerenwagen De teraardebestelling van dezen ma geschiedde volgens het oude ceremoni* dat op' Terschelling in eerc blijft. Op oude boerenwagen op hoogc wielen wer het stoffelijk overschot van Oosterend nas Hoorn vervoerd. De burgemeester van Terschelling lego namens het plaatselijk bestuur van de re1 dingmaatschappij een krans op de groevt waarmee de plechtigheid was geëindigd- Gisteren brachten Z. F.xc. Jhr. mr. A. C D. de Graeff, oud-minister van buitenland sehe Zaken, en president-commissaris vat- de gemeenschappelijke Mijnbouwmaaï schappij „Billiton" in gezelschap van w dochter een bezoek aan Terschelling CJ voer voor de tweede maal met de „Stof temelk" naar de „Karimata".

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1938 | | pagina 6