eer activiteit
voor Indië noodzakelijk
de groote
concurrent
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S KOORDERKWARTIER
n aai
JAPAN
industrialisatie
Rusland staakt
het vuren
Mussolini wenscht
geen jodenvervolging!
Een millioen menschen
ontving Corrigan
Staakt Japan zijn opmarsch
naar Hankau?
Qw-emmetv
r
nent op
negen 1^- Laan, Schagen, Tel. 20.
^.:»WDAG 6 AUGUSTUS 1938' 81e Jaar0anB- No. 10641.
gcbra j'^a.» Jer N.V. Uitg.-Mir „Nallondt Noorderkwartier"
kloozen i
uiterlijk!
lil ad k.
|SrDoor
peratiesf naar nieuwe welvaart
den m
binnen 1 Op Donderdag 16 Juni 1938 s morgens om
den geen f uur stapte ik op Schiphol de passagiersca-
zelfs, geJbine van de Nandoe binnen, het vliegtuig,
i" onder pet welk onder commando stond van den
nt te verteer bekenden gezagvoerder Geysendorffer.
maar zeAj)insdag 21 Juni 's morgens om precies half
'elf (trouwens de timetable geeft dat uur
10» de njaan!) stapte ik op het vlietrveld van Ba
ar af, zoofijvia, Tjüilitan, uit. Van 21 Juni tot 12
at uien m\i 2'ne de reis over Java, naar Batavia,
mannenïiBandoeng, Semarang en Soerabaja. Op 12
uk gekrea'Juli bracht de Oehoe mij onder leiding van
recht wotègezagvoerder v. Veenendaal naar Nederland
n cleels dtfierag en Zondag 17 Juli precies om 3 uur
en
de kin.
kring
s bij uil
liddags landden wij tezamen op Schiphol
gezelschap van den eersten passagier
dncy—Londen, 't Is alles een droom ge
it, In 31 dagen heen en terug, waarvan
weken op Java.
sterk
niet
ven neus
edolven onder papieren, brochures, rap-
1cn, aanteekeningen en wat dies meer
is thans het oogenblik van ordenen
is heti fe|)roken> Het verzamelde materiaal is
uitcr. ppn dvisdanipren omvang, dat met deze
ifC«ir.*eü kraambeden nog wel enkele weken ge-
icl zijn. Toch is het mogelijk over een
tal belangrijke punten een voorloopig
(ïdeel op schrift to stellen, tk zou gaarne
t vraag wil en beantwoorden: wat is er
isschen 1933 ten tijde van mijn eerste
aan ^T'®, 1 on ^38 wel en
Clllailll at is er niet gewijzigd? De meest ingrij-
nde verandering is ongetwijfeld de ver
Irie reden oortgesclircden ontwikkeling van vele
roote en kleine industrieele bedrijven op
.•icksche r|fava'De noodzaak daartoe is.duidelijk voor
j de vreugüPen ieder, die wil erkennen en die begrijpt,
van de adat de internationale verwarring ook N.0.
oegt zichfrdië niet onaangetast heeft gelaten. De ri-
sen, het ï-floumze inkrimping van de suikercultuur;
moeilijkheden bij den export van
van eprarische voortbrengselen enz. moesten
tot een omwenteling, tot een her
i- en bui 01^n'eer'n? Deze en andere oorzaken heb
ben de Indische regeering o.m. bewogen
iet Grieks:In.ecr 'n eigen omgeving te doen vervaar-
et hem ht^^en' ^'ct vnet do bedoeling zoo meteen
op de internationale markt met deze in
dustrieele voortbrengselen mede te gaan
gene»0ncUrreerendoch uitsluitend ter voor-
ncn van ^ziening in behoeften welke dit groote eilan-
en 'doniïjk heeft. Men is op dat gebied in In
dië nog in een beginstadium en mijn in-
3ichfineen hebben mij zeker overtuigd van
feit, dat men op den ingeslagen weg
ll00fdcireiciPr ziil paan. Dat daardoor invloed
wordt uitgeoefend op den omvang van
den import in N.O.-Indië is zonder meer
n weerwirduidelijk. Op het eene gebied zal deze in-
loed zich sneller en krachtiger openba
at de banïen dan op het andere.
Jhr. Dr. J. C. Mollerus, bekend
promotor voor de Nederland-
sche handelsbelangen, daartoe
regelmatig samenwerkend met
de Vereeniging Nederlandsch
Fabrikaat, K.L.M. en voor
aanstaande particuliere maat
schappijen, geeft in bijgaand
artikel zijn meening over de
toekomstmogelijkheden in ons
Indië, zooals hij zich die heeft
gevormd tijdens een reis in ons
Insulinde, waarvan hij dezer
dagen is teruggekeerd.
len beken
gevecht
[•moord en
fers heeft
van het
gespeeld en zullen blijven spelen, waar
tegen het moederlanclschc bedrijfsleven
machteloos stond en nog staat, zij gaarne
erkend.
De voorkeur voor het Nederlandsch
product bestaat in N.O.-Indië ,doeh binnen
duidelijk aan te wijzen grenzen. Moet men
zich daarover nu feitelbk in het Moederland
zoo geweldig verbazen? Is het redelijk zich
daarover wel eens op een prikkelenden
loon uit te laten?
Men zij toch verstandig. I,aat men een
populair beeld gebruiken: geen enkel in
dustrieel of handelaar in ons eigen land,
in West-Europa, „zit er om vliegen te van
gen". Hunne bedrijven zijn alleen in stand
te houden, indien zü winst maken. Maar
zoo is het in N.O.-Indië precies hetzelfde.
Ook daar moet. het bedrijfsleven zich op
commercieelcn basis stellen en volkomen te
recht. Maar daardoor is er voor het Neder-
landsche product afzetgebied in N.0. Indië
verloren gegaan. Ten deele had men dit
verlies kunnen voorkomen. In de eerste
plaats door het ontwikkelen van een groote
dosis energie. Dit werd dikwijls nagelaten.
Men wachtte af. Maaranderen deden
dat niet. En onder die anderen nam b.v.
Japan een eerste plaats in, al is de positie
van dit land op dit oogenblik op de Indi
sche markt minder sterk dan eenige jaren
geleden. Maar Japan heeft de behoefte^ van
het Indische afzetgebied begrepen en' er
naar weten te handelen. Wij waren veelal
Ie laat. Vandaar mijn aanhef: Moer Activi
teit. Men zal met groote voortvarendheid
ten strijde moeten trekken. Nog is alles niet
verloren. Aan de hand van een weloverdacht
programma moet een gedeelte van het ver
loren terrein terug te winnen zijn. Maar
daarnaast is er nog een factor, waaraan de
noodige aandacht besteed behoort te worden.
Voor nieuwe mogelijkheden bij de
vestiging van meer of minder groo
te industrieele ondernemingen in
N.0. Indië, waarvoor ten deele plan
nen gereed liggen, ten deele proef
nemingen gaande zijn, is kapitaal
noodig. Tndië zelf heeft daarover
niet de beschikking. Laat hel Moe
derland zich daarvoor toch interes
seeren. Laat men zooveel mogelijk
medewerken, dat Nederlandsch ka
pitaal in deze ondernemingen wordt
geïnvesteerd. Het is nu nog moge
lijk daarvoor zorg te dragen. Er is
nog zoo buitengewoon veel te doen
voor Nederlandsche ondernemingen
in N.0. Indië. Men moet zich de
moeite getroosten willen zich van
Hoe het zij, de marktverhoudingen
ak zes pe wijzigen zich dan ook daar sterk en
ieder die belang heeft bij den afzet
r ginds zal zich van deze evoluties
nauwkeurig rekenschap moeten ge
ven.
t>f> lraflfdL 0THbrak het ten opzichte daarvan
'ïKwijis aan de noodige activiteit uit het
ioedcrland. Thans in 1938 is het
vinger? armede in menig opzicht, niet anders ge-
old. Nog al te veel bestaat de meening
had t het Moederland, dat het in N.O.-Indië
reclaw el zal blijven „mnrcheeren." Die meening
partij, geheel onjuist. Als men in Europa af
in bladen icht en in den waan blijft leven, dat het
prospeC Soeger toch ook „ging" en dat de orders
het to koebel zullen komen, dan zal men nog meer
De man, range vruchten moeten plukken, dan er
n verkoops pds geplukt zijn.
rdient, w
nk schade'
ctic tegen
die strooi
Ie N. R. Cl,
R VESTIG
kilometer
in het Rhj
de P ti
af stands-»
bereikte
:i opzichte
hoven
Ethische ontboezemingen, dat
N.O.-Indië immers toch wel het Ne
derlandsch product zal koopen, zijn
funest. Zeker, men voelt gelukkig in
breeden kring, dat men elkander zoo
mogelijk moet steunen. Maar van
eenzijdige liefde is men niet ge
diend.
den feitelijken toestand op de hoog
te te stellen. Niet om de drie of vier
jaren en heelemaal niet. uitsluitend
door briefwisseling. Neen, er zelf
naar toe gaan.
Met eigen oogen aanschouwen. Belang*
stelling toonen, al is het dan ook uit eigen
belang. Trouwens van een dergelijke reis'
op zich zelf zal men nooit verdriet hebben.
De buitengewone gastvrijheid,, de wijze
waarop men in dat onmetelijke eilandenrijk
wordt opgenomen eji niet in het minst de
pracht van het land zelf, daarom alleen
zou men een ieder willen toeroepen: brengt
een bezoek aan dat wonderbaarlijke stuk
Nederland, gelegen om den evenaar, met
zijn circa 61 millioen inwoners.
Voor velen voltrekken zich al deze wij
zigingen in N.0. Indië zonder dat zij zich
er voldoende rekenschap van geven. De
Westersche, maar vooral de Japansche in
vloed, heeft velen ginds de oogen doen open
gaan. Nieuwe welvaartsbronnen zijn man
die aangeboord, zoo men wil door den on
gunst der tijden. Het zegt op zichzelf toch
al heel wat, wanneer van officie?le zijde, bij
gelegenheid van de opening der Bandoeng-
schc Jaarbeurs de aandacht gevestigd wordt
op het feit, dat de waarde van de inheem-
sche nijverheidsproducten op 72 millioen
gulden geschat mag worden. Daarmede staat
men aan een beginpunt. Het. einde is nog
lang niet te zien. Het karakter van deze
gebieden, als agrarische, landen wordt door
dezen vorm van industrialisatie zeker niet
aangetast. Maar wel wordt een gedeelte dei-
arbeidskrachten weer in het productiepro
ces betrokken en zal door de goedkoopc
wijze van produceeren het peil van de
kosten van het levensonderhoud op den
duur moeten dalen.
Men zij toch niet lauw tegenover
dit omwentelingsproces; men neme
niet de houding aan, of er ginds
niets bijzonders plaats grijpt, of het
niet. de moeite waard is zich er me
de bezig te houden. Want zóó is het,
natuurlijk absoluut niet. Want niet
alleen in onzen Indischcn Archipel,
maar in den gelicclcn Pacific wordt
een nieuwe geschiedenis gemaakt.
Hoe zullen de economische gevolgen
zijn van den strijd tusschen China
en Japan? Welke terugslag is van
dien strijd op N.O.-Indië te verwach
ten? Ook daar staat het rad niet stil.
Met groote opmerkzaamheid volgt,
men uit den aard. der zaak dien
strijd in Oost-Azië, hoe droevig deze
op zich zelf ook is.
Bij mijn rondreis over Java is mij meer
clan eens weer duidelijk geworden dat
„meer activiteit"
geboden is, dat men zich moet willen in
denken in de geestesgesteldheid van die
groote bevolkingsgroepen, die ginds leven,
die hunne eigen zeden en gewoonten heb
ben en dip met betrekking tot de wijze,
waarop zij handel drijven, in menig opzicht
zoo geheel anders zijn georiënteerd dan wij
in West Europa.
Jhr. Dr. J. C. MOLLERUS.
Nederlander in Zwitserland
verongelukt
In een afgrond gestort.
Naar w.ij vernemen is de aan het Ge
meentelijk Ziekenhuis te 's-Gravenhage
werkzame medicus dr. H. van Couwelaar,
die met vacantie in Zwitserland vertoefde
hij het bestijgen van de Materhorn in een
afgrond gestort en omgekomen.
Ontstellende ervaringen zijn mij bij mijn
«wervingen in Indië in grooten getale
üachtig geworden. Aan toestanden die
wnls meerdere jaren voortduurden, heeft
■n in menig geval niet de minste of on
tdoende aandacht besteed. Gebrek aan
pviteit uit hot Moederland, de goeden
juurlijk niet te na gesproken. Men ver-
t zich ter plaatse behoorlijk op de hoog
de stellen van den gang van zaken en
'Veni* afzetgebied laten ontglip-
ji \colal door eigen schuld.
Dat daarbij ook factoren een rol hebben
Gisteren om drie uur zweeg de
artillerie van het Roode Leger
aan de Mandsjoerijsche grenzen
De hoop op diplomatieke re
geling wordt grooter.
Lichte ontspanning in
den toestand
Na het onderhoud tusschen den
Russischen volkscommissaris van
buitenlandsche zaken Litwinov en
den Japanschen ambassadeur te
Moskou Sjigemitsjoe is zoowel te To
kio als te Moskou een lichte ont
spanning ingetreden. De hoop op re
geling van het geschil over Mand-
sjoekwo, tusschen Japan en Rus
land wordt grooter. In Tokio zou
men het Russische antwoord over 't
algemeen onaanvaardbaar achten.
Ministerraad in Japan.
Gistermiddag is een conferentie der vijf
ministers gehouden, bijgewoond door den
premier en de ministers van buitenlandsche
zaken, van de militaire departementen en
van finanlien, ter bespreking van de grens
incidenten.
Over het algemeen acht men liet Ie Tokio
in dc eërste plaats noodzakelijk dat liet ge-
Rijwielridders opgepast...
Koop vandaag een rijwielplaatje,
Maandag is 't weer plaatjesplaag,
Maandag woedt door steeg en
straatje
Belastingplaatjespraatjesvlaag
Breng vandaag Uw mooi rond
riksje
In vredesnaam naar 't postkantoor,
U krijgt geen „cent, geen zoen,
geen griftje"
Maar de rijwielridderórde er voor!
Sla U zelf tot plaatjesridder
Met dit woord in Uw blazoen:
„Hier sta ik en ik kan niet anders,
Anders zou ik 't heusch niet
doen
Dit nummer bevat 16 pagina's
Een artikel van den duce in een
Jtaliaansch blad?
Jodentelling aangekondigd.
De Italiaansche regeering heeft
geen enkel plan tol vervolging der
joden, zegt een bericht in de „In-
formazione Diplomatica", waarin de
officicclc opvatting van de fascisti
sche regeering voor het rassenvraag
stuk wordt uiteengezet.
Mussolini zelf?
Het artikel, waarin men den stijl van
Mussolini zelf herkent, herinnert er aan,
dat het fascisme reeds in 1919 liet vraagstuk
van de verdediging van het ras aan de
orde heeft gesteld. Deze kwestie is nog drin
gender geworden sedert de ontwikkeling
van dc Italiaansche koloniën en dc regee
ring zal alle aandacht schenken aan het
behoud van de zuiverheid van het ras.
In het artikel wordt er verder aan her
innerd, dat de regeering reeds haar hou
ding tegenover de Joden heeft uiteengezet
en dat zij geen enkel plan tot vervolging
op het. oog heeft. Daar de Joden in Ita
lië een op duizend der bevolking uitmaken
is het niet meer dan billijk, dat deze zelf
de verhouding in het geheele leven van
den staat in acht wordt genomen. Het ar
tikel besluit met de opmerking, dat dc Jo
den zich niet kunnen beklagen over het
racisme, waarvan zij zel'f een bewonde-
ringswaardig voorbeeld geven. Het is daar
om tijd, dat het -racisme in Italië wordt
toegepast en alle organen zullen hierop
toezien. Tenslotte wordt een speciale tel
ling der Joden in Italië aangekondigd.
Joden de saboteurs
De Giornala d'Italia wijdt weer een be
schouwing aan het rasprobleem en schrijft:
Italië zal het eigen land niet openen
vor de Askenasische Joden. De immigratie
van de pariah's van Israël uit Midden-Eu
ropa en uit Palestina zou een aanslag zijn
op de eenheid en zuiverheid van het ras en
schadelijke gevolgen hebben voor Italië.
Zekere verdiensten van de Italiaansche Se
phardische Joden mogen niet het feit doen
vergeten ,dat de saboteurs der Italiaansche
politiek en de dienaars van vreemde be
langen steeds wcerd Joden zijn geweest en
ook thans nog alle pogingen in het werk
stellen om Italië te belasteren.
weer bij den voet wordt gezet, willen de di
plomatieke onderhandelingen vrucht dragen
Met klom is daarom geprotesteerd tegen de
voortzetting van de beschieting door Sovjet
Russische artillerie van de Japansche steliin
gen op gisteren.
Dit. zegt men doet twijfel rijzen over de
ware bedoelingen van Moskou!
Gezaghebbende kringen willen dit protest
niet dramatiseeren. Zij wijzen erop. dat vol
gens de laatste inlichtingen om drie uur gis
termiddag het vuren werd gestaakt.
Openbare meening te Moskou
voldaan.
De openbare mcening te Moskou is voldaan
over het resultaat van het laatste Russisch-
Japanschc onderhoud.
Men doet echter uitkomen, dat het laat
ste woord nog niet gezegd is en dat slop
zetting der vijandelijkheden tot voorwaarde
heeft een terugtrekken der Japansche troe
pen van cle onwettig bezette hoogten.
Het incident heeft een sterke patriottische
strooming doen ontstaan. De bladen gaan
nog steeds voort adressen en resoluties, aan
genomen door meetings van arbeiders, hoe
ren en soldaten, waarin trouw aan partij en
regeering wordt uitgesproken en de wil naar
voren wordt gebracht het socialistische va
derland te verdedigen te publicceren.
De situatie thans
Zooals wij hierboven reeds hebben aan
gehaald. staakten gistermiddag om drie uur
de Russen het vuren. Echter schijnen een
half uur later vier Russische vliegtuigen de
Japansche linies in 't omstreden gebied te
hebben aangevallen. De Japansche batte
rijen openden een hevig vuur op de Russi
sche. toestellen, die na eenige bommel) te
hebben neergeworpen, rechtsomkeert maak
ten,
DE BILT SEINT:
Verwachting: Meest zwakke
wincl uit Oostelijke richtin
gen, gedeeltelijk bewolkt,
kans op onweersbuien,
warm tot zeer warm.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
Zeer hartelijk welkom voor den
Oceaanvlieger te New York, wier
„pleegzoon" hij genoemd wordt.
Schaduwzijde van den roem: Ge
zwachteld te bed!
Corrigan, de Oceaanvlieger, die vol
gens zijn eigen verklaring per onge
luk over den Oceaan is gevlogen in
een oud toestelletje, heeft gisteren
bij zijn terugkeer in New York onder
vonden, dat de roem ook zijn scha
duwzijde heeft. De overweldigende
ontvangst, was zoo hartelijk, hij heeft
zooveel handen moeten drukken, dat
hij thans stevig gezwachteld te bed
ligt.
De geneesheer heeft vastgesteld, dat
zijn borstbeen ontzet is
Een millioen belangstellenden,
verdrong zich ondanks de geweldige hitte in
dc buurt van Batery Place tot 't stadhuis.
Be stoet bestond uit vijftien open a^itos
waarvan de eerste bestuurd werd door Cor
rigan, en waarin de leden van dc commis
sie van ontvangst hadden plaats genomen.
Corrigan werd stormachtig toegejuicht,
terwijl een stortvloed van bladen uit tele
foonboeken neerdaalde. Ondanks de voorzie
ningen welke v. d. out vangst waren, eetrof
fen. bestond er toch niet het enthousiasme,
dat betoond werd bij cle ontvangst van
Lindbergh en Hughes.
Corrigan werd op het stadhuis ontvangen
door burgemeester La Guardia, die hem eer.
pleegzoon van New York noemde.
Na een to zijner eere aangeboden noen
maal werd Corrigan ontvangen door het ge
meentebestuur van Brooklyn. waar hem
eveneens een zeer hartelijke ontvangst ten
deel viel.
De Chineesche guerilla-benden,
schrik van het Japansche
leger!
Wat men niet verwacht had, is ge
beurd: cle Japanners hebben hun op
marsch naar Nantsjang gestaakt en
trekken terug in de richting van
Kioekiang.
Naar van Chineesche zijde wordt medege
deeld, zou dc strijd aan cle oevers van cle
Jangtse, gisteren weer opgelaaid zijn. Ten
zuiden van Kioekiang zijn dc Japanneezen
tot den aanval overgegaan. De strijd duurt
nog voort, zonder dat cle Japanneezen, naar
de Chineezen verder melden, vorderingen
hebben geboekt.
Japansche vliegtuigen in actie.
De luchtstrijdkrachten der Japansche ma
rine hebben Donderdagmiddag „een bezoek
gebracht" aan Kwailin, een strategisch be
langrijke stad in het noordwesten der pro
vincie Kwangsic, waar zij doeltreffend de
militaire inrichtingen bombardeerden, aldus
melden berichten uit Hongkong.
De Chineesche guerillatroepcn zijn de
laatste dagen weer zeer lastig geweest voor
het Japansche leger. Kaifeng, een belangrijk
punt. aan den Loenghaispoorwcg, zou prac-
tisch omsingeld zijn en zouden dc Chinee
zen een aanval op deze plaats willen doen.
Volgens Japansche berichten zouden bij
Peiping de Chineesche guerillabenden groo
te verliezen hebben gqleden.
Het feit echter, dat blijkbaar nog onder
de poorten van de oude Chineesche hoofd
stad gestreden wordt, geeft te denken.
Het water, de groote vijand der
Japanners!
De Japansche opmarsch ten noorden van
cle Jangtse zou tengevolge van cle overstroo
ming van dit gebied, die zich ove»ongevecr
duizend vierkante kilometer uitstrekt, op
groote moeilijkheden stuiten.
Zwakke Japansche afdeelingcn zouden tot
op 10 K.M. ten Oosten van Loengping zijn
opgerukt.
HORTHY-WATERPOLOTOURNOOI 1939
IN NEDERLAND.
Europeesche records van onze
zwemsters erkend.
Aan den vooravond van cle Europeeschö
zwemkampioenschappen, welke heden in het
Wembley-zwemstadion te Londen zullen be
ginnen, is een vergadering gehouden der Eu
ropeeschc Zwemliga.
Voor Nederland is het belangrijkste
besluit, dat de organisatie van het
waterpolo-touï-nooi om clen Horthy-
beker, aan hetwelk altijd dc sterk
ste landenploegen deelnemen, voor
1939 is toegewezen aan den Kon. Ned.
Zwcmboncï, die het te Amsterdam zal
organiseeren.
Op de vergadering werden voorts een groot
aantal prestaties als Europeesch record er
kend. o.a. die van Rie van Veen op de 200
m. borstcrawl, van Cor Kint op de 200 m. rug
slag en van Iet van Feggelen op de 400 m.
rugslag.
De Voorzitter van den K. Nr. Z. B. werd in
het bestuur der Europeesche Zwemliga ge
kozen.
CENTRALE
VERWARMING
WANNEER U SOLIDI
TEIT WAARDEERT,
MOET U UW WONING
DOOR F. EN INSTAL
LATIE VAN ONS LA
TEN VOORZIEN.
DE V
TECHN. BUREAU
R 1 E S
ALKMAAR - ROTTERDAM
Tel. 2197—3897 44504
