ID
Terschelling
Schrikwekkend==
Indië wil een zelfstandig
luchtvaartbedrijf
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
jijde tijding van
noodweer over Nrd. Brabant
DE KARIMATA STOOT OP EEN WRAK 1
Nieuwe tanks voor
het Indische leger
Een zucht van
verlichting in Tokio
Londen somber gestemd
over Spanje
alhier,1
RIJDAG 12 AUGUSTUS 1938. 81e Jaargang. No. 10646.
Laan, Schagen, Tel. 20.
Je* N.V. Uitg.-Mif. „HoHonck Noorderkwortier"
HAGI
HORLOGE EN GOUDEN MUNTEN
OPGEHAALD.
van»
Royal y;.
do S])io5'
Ie leeuw#
ian, won
d»
)vergelfl
gevond*
lagenslfi
's Interii
Nadat de „Karimata" gisternacht
eeniga Spaansche matten en een
■tuk wrakhout had opgevischt, zijn
gistermorgen een gouden muntstuk
en een horloge opgehaald.
De „Karimata" bevindt zich thans op de
grens "0 het afgepaalde gebied. De em
mers stooten tegen een wrakstuk. Met nieu
wen moed en met herleefde spanning wordt
thans in zuidoostelijke richting doorgebag-
gerd. In ieder geval wordt nog vijfentwin
tig meier doorgegaan. Van de resultaten zal
afhangen, of men er dan toe zal overgaan,
den molen ongeveer zestig meter achteruit
te balen, om dan rechts van het thans af-
gewerhe gebied opnieuw te beginnen.
Des middags om half vier werd
j>er een aantal gouden munten op-
jtbaggerd. Van welken omvang het
rnk is, waarop de molen stootte, en
tof welk gedeelte van de Lutine het
!lieeft behoord, staat nog niet vast.
Nieuwe hoop.
èl is begrijpelijk dat de stemming aan
van de Karimata door deze vondsten
ding is omgeslagen. Er is nieuwe hoop
ten, nieuwe spanning cn nieuw ver
men. Het zag er de laatste dagen anders
best uit. Ge weet het reeds: langzaam,
end langzaam, werd de grens van liet
paalde gebied bereikt en de resultaten
ren zeer gering. Eiken avond om half
ren en eiken avond om half acht togen
op Terschelling neergestreken journalis-
1841 49h naar dc haven, in afwachting van de
>788 70! epboof, die dc afgeloste werkploeg naar
82» t eiland terug bracht. Aan de gezichten
9ÖH de thuisvarende arbeiders was echter
1964 109' ós te zien, dat de resultaten nihil waren
!St.
Zand, zand en nog eens zand
033 1»
,874 150/
025 17T
121 188
2045
Z. 1431
Zand, zand, zand en nog eens zand.
-Andere substanties hadden de bag-
geremmers niet bevat. Och ja,: zoo
heel zelden ook eens een hoeveel
heid klei, waarin een hallastbroodje
I een klein muntje of een koperen
plaatje. Even, héél even herleefde
e spanning,, en probeerde men
y elkaar te suggeeren, dat nu toch wel
kon worden aangenomen, dat het
achterschip, waarin de schatten zich
av! moeten bevinden, was gevonden,
i
N.A| |aar
wanneer dan de volgende ploeg
gi er jn fje haven terugkeerde, konden zij
rloop I weer hooren: zand, zand, zand en nog
ren da )s zanrj Dan slenterden ze maar weer
ar het hotel Nap, het centrum van allen,
°P himaar op eenigerlei wijze met de „Kari-
en een da» hebben tc maken. Of zij trachtten el-
1 \k' s in hef dorp nog enkele bijzonderheden
de in het algemeen praatzieke en fan-
icht gi je-rijke dorpelingen Ie trekken, bijzon-
rlieden, welke uiteraard zeer zelden be-
kking hebben op het werk van de Kari-
iq'.ï1'8' maar die zijn voortgesproten uit ver-
i9e;i|en van menschen, die nu reeds lang het
ie' lelijke met het eeuwige hebben verwis-
'ot herhalen dus, die niet zijn te contro-
rs ren cn waarop hij de haven hangende
rschellingers u kent ze wel gaarne
en 26 irborduren. Er is een heel bekend spreek-
ord: „Dc beste stuurlui staan aan wal".
e' r1 Iden zijn deze woorden meer bewaarheid
ad i7en *"er °P Terschelling.
De groote vraag!
zwaa.
el. aar zij, die op de „Karimata" de leiding
bben, trekken er zich niets van aan.' Aan-
tDEN nkelijk honderd meter in het vierkant,
tor over een breedte van 70 meter, is de
ebodem afgegraven en opgehaald. Vele
ilon werden reeds op dezelfde plaatsen
t vairgelijke pogingen gedaan. Voor ruim een
duiillioen gulden aan goud en zilver is tot
ien ci toe naar hoven gehaald cn er moet
festel g voor een bedrag van vele millioenen
den diepen zeebodem liggen. Maar
m 5«aar?
Doo|Twee maanden lang heeft de Karimata
haaien zeebodem tot op een diepte van 20 M.
3, «gezocht. Ook de plaats, waar men de
chatten vermoedde. Zij zitten er niet.
Jat kan als vaststaand worden aangeno-
IE
pen. Want anders had het technisch won-
Ier, dat
>Iitk
iscfc
bbe
„Karimata" heet, zc wel opgevischt.
De nieuwe dag begon even trooste
loos en vervelend als de voorgaan
de, doch om elf uur kwam een blij
de tijding. De „Karimata" seinde:
nWij hebben een wrakstuk gevonden
en de emmers zitten erin te wroe
ten. Het bevindt zich op de grens
van het gebied, dat is afgepaald.
Et is niet alleen wrakhout opge
haald, maar ook gouden munten en
een horloge".
En nu is de moed herleefd en de spanning
teruggekeerd. De nachtploeg, die om zes
uur aan het werk is gegaan, kijkt met
nieuw enthousiasme in den criblcur en
tuurt met vei'scherpte aandacht naar goud
en naar zilver.
Journalisten gaven het op
Op het eiland is de stemming al even op
gewekt. Er waren vandaag eenige journa
listen, die er genoeg van hadden. Zij waren
er beu van, down en neerslachtig. Steeds
maar die ozekerheid, cn dat dag in dag uit.
Steeds opletten en er voor zorgen, dat geen
enkele bijzonderheid wordt gemist en dat
beteekent: in hotel Nap tc blijven, van 's
morgens vroeg tot 's avonds laat, of langs
de haven te slenteren op jacht naar nieuws.
Nieuws, dat er niet is. Maar ook bij hen
is de stemming veranderd. En daar zijn
redenen voor.
Een aantal alleraardigste voorwer
pen zijn opgehaald. Eenige gouden
Engelsclie muntstukken, een aantal
zilveren Spaansche matten, onge
veer veertig spijkers een paar man-
chetknoopen, een nikkelen horloge,
in de kast waarvan een haarlok
werd gevonden, een hoeveelheid ko
peren spelden, cn dan natuurlijk
wrakhout. Al deze voorwerpen heb
ben toebehoord aan de opvarenden
van de „Lutine" De manchetknoopen
zijn volgens hedendaagsche mode
begrippen, zeer modern.
Ook in 1799 had men blijgbaar manchet
knoopen bestaande uit twee platte stukjes
metaal, welke onderling zijn verbonden door
een dun kettinkje.
Is men nu op de goede plaats? Zullen
de verwachte staven goud en zilver nu
spoedig opgehaald worden? In zekeren zin
geldt ook hier het spreekwoord: „de wensch
is de vader van de gedachte."
Maar zoo lang er „snuisterijen" en wrak-
resten worden opgehaald, zoo lang is er
ook hoop en vertrouwen. Morgen weten we
meer!
De bestemming der uit Nederland
verwachte reserve-officieren.
Naar het A.I.D. vermeldt, zullen
voor de proefafdeeling voor vecht-
wagens in Ned. Indië, een groot aan
tal nieuwe tanks worden aangeschaft
De bestelling zal dezer dagen uit
gaan en hopelijk binnen niet te lang,
zullen de nieuwe tanks arriveeren.
Wij vernemen voorts dat binnenkort de
tanks voor het eerst zullen deelnemen aan
oefeningen, waarbij zij in grooter verband,
haar taak te velde zullen verrichten.
Reorganisatie afd. mitrailleurs
eu infanteriegeschut.
Naar hetzelfde blad verder verneemt, zul
len in 1939 de vier afdeelingen mitrailleurs
en infanteriegeschut, welke zijn toegevoegd
aan de vier regimenten te Batavia, Ban-
doeng, Magelang, en Malang, worden opge
heven en vervangen door mitrailleur-com
pagnieën. Aan elk bataljon zal dan een
mitrailleurscompagnie, bestaande uit twee
secties en elke sectie weer uit drie brigades
van 2 stukken, worden toegevoegd.
Momenteel beschikken de infanterie-ba-
taljons slechts over een peleton van 6 stuk
ken.
In verband met deze reorganisatie, welke
de gevechtswaarde van het bataljon sterk
verhoogt, zullen verschillende verbouwin
gen en bijbouwingen van dc bestaande batal
jons-kampementen plaats hebben met het
oog op de legering van deze mitrailleur
compagnieën.
Het ligt in de bedoeling voor de
encadreering van de nieuw op te
richten mitrailleurcompagnicën o.m.
te bestemmen dc uit Nederland ver
wachte reserve-officieren der infan
terie.
Naar men weet komen er 15 infanterie-of-
ficieren, 15 artillerie-officieren cn 5 officie
ren der genie, die allen uiterlijk in Sept.
hier té lande worden venvacht".
REGEERING VINDT GEEN AANLEI
DING VOOR INSMELTING VAN DE
K.N.I.L..M. IN DE K.L.M.
Vliegtuigen verzekeren orde en
veiligheid.
Dc regeeringsgemachtigde voor het Indi
sche departement van Verkeer cn Water
staat deelde naar de N.R.Ct. meldt, in den
Volksraad namens de regeering het volgende
mede:
Inderdaad is het een feit, dat, waar de re-
gcering in dc Memorie van Antwoord meen
de te moeten volstaan met de merledecling,
dat de onderhandelingen omtrent do wijze,
waarop dc K.L.M. aan dc Australië-verbin-
ding zal deelnomen cn omtrent hare verhou
ding lot de K.N.I.L.M. nog niet zijn geëin
digd, dc minister van koloniën ongeveer te-
zelfder tijd aan de Tweede Kamer blijkbaar
reeds eenige aanwijzingen heeft gegeven om
trent enkele bedoelingen, welke hierbij voor
zitten.
Indien de bedoelingen, waarvan de
minister van Koloniën heeft doen
blijken, inderdaad worden verwezen
lijkt, kan de deelneming van de
K.L.M. aan de Australië-lijn, welke
lijn voorshands als verliesgevend zal
moeten worden beschouwd voor Indië
uit een financieel oogpunt voorloo-
pig niet anders dan gunstig zijn.
Immers ligt het in de bedoeling, dat
elke maatschappij haar eigen uitga
gaven betaalt, en dat de inkomsten
zullen worden verdeeld in verhou
ding van de aantallen door elk der
maatschappijen op deze lijn bevlo
gen kilometers.
Dit beteekent, practisch, dat de helft van
het te verwachten exploitatietekort door de
K.L.M. zal worden gedragen.
Het feit. dat de Australië-lijn ook voor de
groot-Nederlandschc luchtvaart in zijn geheel
van groote beteekenis moet worden geacht,
is aanleiding geweest tot de combinatie
K.L.MK.N.I.L.M., met uien verstande, dat
de directie van don dienst zal worden uit
geoefend door dc K.N.I.L.M.
Nog is de verhouding van de
K.L.M. tot de K.N.I.L.M. ter sprake
gebracht, waarbij de kwestie van
eventueele insmelting van laatst
genoemde maatschappij in eerstge
noemde is aangeroerd. Met de ge
achte leden erkent de regeering de
wenschelijkheid van een krachtig,
zelfstandig Indisch luchtvaartbedrijf
en zij acht derhalve voor een insmel
ting, als zoo juist bedoeld, geen aan
leiding aanwezig.
Voordeelen voor de inheemsche
bevolking.
Als enkele direct aanwijsbare voor
deelen van de luchtvaart ten bate
van de inheemsche bevolking wil
spr. noemen de mogelijkheid tot
snelle karteering uit de lucht ton
behoeve v. exploitatie en kolonisatie
de intensiveering van liet bestuur
en de daarmede gepaard gaande ver
zekering van orde. rust en veiligheid,
de mogelijkheid tot hel verleencn
van snelle hulp bij epidemieën.
De regeering acht dan ook de uitgaven,
welke onvermijdelijk zi.in om dc burger
luchtvaart op breeder basis te stellen, vol
komen verantwoord.
„WE KRIJGEN GEEN TWEEDEN
OORLOG" - MOSKOU IS NOG NIET
GERUST. - OOK AMERIKA ZIET
DEN HEMEL NOG NIET WOLKEN
LOOS.
Prompt om twaalf uur kwam 't bevel bij
de Mandsjoerijsche grenzen „Staakt het
vuren", waarriiede de aangekondigde wa
penstilstand tusschen Rusland en Japan
een feit geworden was.
Dc afstand tusschen beide partijen bij
T.sjang Koe Feng en Sjat. Sao Ping bij 't
beëindigen van het vuur bedroeg ongeveer
een kilometer.
Het gevaar voorbij, zegt men in
Tokio.
„Wij krijgen geen tweeden oorlog", deze
woorden hoort men overal in de straten van
Tokio sedert liet tot stand komen van den
wapenstilstand bekend is geworden. Hier
uit blijkt wel hoezeer de openbare meening
is opgelucht. Het is niet overdreven, wan
neer men beweert, dat de spanning, die
sinds het uitbreken van het Russisch-Japan-
sche incident ontstaan was, voor de eerste
maal in Tokio een oorlogsatmosfeer had
opgewekt, waarin een jaar van vijandelijk
heden in China niet was geslaagd. Ondanks
de groote reserve, die door de pers in acht
genomen werd, bleef de bevolking met
angstige spanning de ontwikkeling van den
toestand volgen met een belangstelling, die
de berichten van het Chineesohe front nooit
gewekt hadden. Naar'de opvatting van het
Japansche publiek is het ernstigste gevaar
thans voorbij.
In officieelc kringen in Japan is men
zeer voldaan over den wapenstilstand.
Wanneer dc wapenstilstand een feit zal
zijn, moet de volgende stap zijn de ont
wapening van de betwiste zóne, zoolang de
grens nog niet is afgebakend, zegt men
Moskou is nog niet gerust.
Men weet te Moskou nog niet hoe de
Japansche militairen de beslissing van de
diplomaten zullen opvatten. Zoo ver
men kan nagaan, is de toestand opgehel
derd, doch nog geenszins opgelost. Nieuwe
incidenten in bet omstreden gebied of el
ders zijn geenszins uitgesloten. In sommi
ge kringen Ie Moskou vreest men nog, dat
de Japansche militairen pogen een oorlog
met de Sovjet Unie uit te lokken.
Inmiddels hebben officieelc militaire
kringen te Tokio hun tevredenheid uitge
sproken over den wapenstilstand.
Japan, zoo zegt men, heeft geen behoefte
aan „een tweeden ooidog", doch het moest
toonen, dat het geen enkele Sovjet Russi
sche provocatie aan de grens van Mands-
joekwo duldt en dat de oorlog in China
geenszins zijn Koreaansche cn zijn Kwan-
tocnleger verlamt. Deze demonstratie is, al
dus de militaire kringen, geleverd. Zij moet
dc Sovjet Unie tot waarschuwing strekken.
Pessimisme in Amerika.
In Amerikaansche diplomatieke kringen
vraagt men zich af, of het. conflict werke
lijk geëindigd zal zijn. Japan wordt, zoo
zegt. men, gedwongen een aanzienlijke
strijdmacht aan dc Mandsjoerijsche grens
te handhaven, hetgeen China ten voordeele
strekt.
De eerste besprekingen.
De eerste ontmoeting tusschen de militaire
vertegenwoordigers van Japan en Rusland
voor de vaststelling van de posities der
Russische en Japansche troepen heeft gis
teravond plaatsgevonden ten zuiden van de
Tsjangkoefeng-heuvel. De volgende ontmoe
ting is bepaald op hedenmiddag.
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT:
Verwachting: Meest zwakke ver
anderlijke wind, nevelig tot
zwaar bewolkt, waarschijn
lijk nog plaatselijk regen-
of onweersbuien, vrij warm
weer.
Verdere vooruitzichten: Waar
schijnlijk iets koeler.
Franco zwijgt nog steeds.
Wat wil Italië? Aan de fron
ten beheerschen de partijen el
kaar. Bom bij Engelsch schip.
Door het nog steeds uitblijven van
eenig antwoord van Franco inzake
het Britsche, door de linksche re
geering reeds aangenomen plan tot
terugtrekking der buitenlandsche
vrijwilligers is de stemming te Lon
den er niet op verbeterd.
Het bericht van Franco, dat de kwestie
nog steeds in behandeling is. maar te inge
wikkeld om daarin nog definitief een hou
ding te bepalen, neemt men niet ernstig.
Bovendien gaan er volgens het Hsb. geruch
ten, dat Italië weer bezig is ten gunste van
de nationalisten te intervenieeren. Dat een
en ander de uiteindelijke afwikkeling van
het Londen-Rome pact niet bespoedigt, be
hoeft geen betoog.
Het heeft er allen schijn xan, dat de moei
lijkheden in Spanje nog onontwarbaarder
zijn dan ooit te voren en de Britsche regee
ring is er daarom nog altijd op uit te trach
ten een wapenstilstand te bewerkstelligen.
Van de fronten
is weinig nieuws. De rechtschen zetten liun
opmarsch in Estramadura voort en verster-
kon hun stellingen. De linksehen bieden he-
vigen tegensland, maar werden weer lang
zaam teruggedrongen. Uit dc zeer schaar-
sche oorlogsberichten valt op te maken, dat
aan de tijdelijke overmacht der linkschen
wel een einde is gekomen, maar dat Franco
toch weinig opschiet.
Bommen bij Engelsch schip.
Tijdens een door de rechtschen gistermor
gen om half twaalf uitgevoerd bombarde
ment zijn bommen neergekomen rondom het
Engelsche s.s. Stanlake Bomscherven raak
ten het schip zonder schade aan te richten
of slachtoffers onder de bemanning te ma
ken. De controlediensten hadden toestem
ming gegeven tot lading van het schip.
Tijdens het bombardement vlogen de
rechtsche vliegtuigen op een hoogte van
5000 meter.
In vele dorpen luidde de brand
klok. Boerderijen verbrand.
Groote schade door verlies van
den oogst. - Arnhem in opschud
ding.
OOK HEVIGE ONWEDERS IN
FRIESLAND EN OVERIJSEL.
Gistermiddag is het Maaskantge-
bied in Noordbrabant opnieuw ge
teisterd door een schrikwekkend
onweer, dat vooral woedde in het
land van Ravenstein.
Omstreeks drie uur knetterde dc donder
en flitste dc bliksem onophoudelijk door el
kaar, gepaard niet hevige regen- en hagel
buien.
Spoedig luidde op verschillende dorpen
de brandklok cn kwamen dc plaatselijke
brandweeren in actie.
In bijna geen een geval konden zij echter
voorkomen, dat de door de bliksem getroffen
boerderijen behouden bleven en moesten zij
zich bepalen tot bescherming van dc belen
dende perceelen.
Vier boerderijen werden getroffen
te Herpen
In liet nabijgelegen Huisseling
werd de veertienjarigejongen van
den landbouwer Stoots door den
bliksem getroffen en ter aarde ge
slagen. Aanvankelijk vreesde men,
dat hij op slag was gedood, doch den
onmiddellijk gewaarschuwden ge
neesheer gelukte hef met veel moei
te de levensgeesten op te wekken.
De toestand van den jongen is naar
omstandigheden vrij goed.
Ook te Deursen, te Wychcn en te Beek
verbrandden boerderijen. Op verschillende
plaatsen ging de
geheele graanoogst verloren.
Ook kwamen er veel varkens in de vlam
men om.
Noodweer boven Arnhem
Terwijl het in de benedenstad van Arn
hem nauwelijks regende, ontlastte zich bo
ven het Noordwestelijk gedeelte van de Gel-
dcrsche hoofdstad een ontzettend noodweer,
waarbij hevige hagelslag groote schade aan
richtte; de trambaan van lijn 2 op den
Bakenbergschen weg werd onderspoeld, zoo
dat het tramverkeer moest worden gestaakt.
In tal van tuinen sloegen bloemen en plan
ten kapot of plat en op rijwegen en voetpa
den moest het plaveisel het ontgelden.
Ook in Overijsel en Oost Friesland heeft
het geweldig geonweerd. Te Oldemarkt is
een landbouwer, de heer van Beek gewond,
toen hij trachtte uit zijn brandend perceel
nog iets te redden.
Te Frieschepalcn, in het Oosten van Fries
land, brandde de boerderij van den heer
Boonstra af. Ook te Twello moest een boer
derij het ontgelden.
Treinverkeer heeft vertraging.
Gisteravond om ruim kwart voor zeven
is vermoedelijk ten gevolge van bliksemin
slag een draad van de elcctrische boven
leiding van de spoorlijn tusschen Delft en
Schiedam afgebroken. Tengevolge hiervan
moest het treinverkeer in beide richtingen
over één spoor geleid worden, hetgeen op
dit drukke traject een vrij aanzienlijke ver
traging met zich medebracht. Onmiddellijk
werd een ploeg uitgezonden om den breuk te
herstellen, waarmede eenige uren waren ge
moeid.