WETTELOOSHEID
'uropa ziet spoken bij
klaarlichten dag!
BEHEERSCHT
DE WERELD!
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Wij strijden verder
tegen China
|:„jjIn strijd met de wet
Mgr. Hlinka overleden
De lage graanprijzen
Laan. Schagen, Tel. 20.
WOENSDAG 17 AUGUSTUS 1938. 81e Jaargang. No. 10650
der N V. Uitg.-Mip „Nollonth Noorderkwortier"
De wereld is er nog niet aan ge
wend, dat Duitschland rechtsge
lijkheid wil en heeft, zegt de
Dnitsche pers. Laat men naar Span
je en Palestina kijken. Tsjecho-
Slowakije neemt speciale grens-
maatregelen.
Defensieroaafregelen
ontwrichten Duitsche
industrie
nit 1925. -
arboidskn
i liet ceiiin
t feit, dat
sterk gedjj
i lier lei laft
te kai»
traclit t»,!
liet hui,
Hen is in het buitenland nog
steeds niet gewend aan de gedachte
van rechtsgelijkheid, zegt een deel
der Dnitsche pers. Daarom ontstaat
er een eenzijdige opwinding over de
ierfihnanoeuvres, maar het beves
tigt tevens de opvatting dat Duitsch
land deze rechtsgelijkheid nooit tot
stand had gebracht, wanneer het
haar niet zelf had genomen.
wijze.
oo is def
2, dat als:
ans veiji
•e landcM
wordt 1
Iedere weermacht moet zijn reservisten
ten te v#. oefeDen en Seoefend houden. De critici van
N R frt Duitschland zien volkomen over het hoofd,
dal zij ze'f sinds twintig jaar hun reserve-
lichlin,zen opleiden, terwijl in Duitschland
onder het oude, gedwongen systeem van de
lanzdienende 100.000 man, zestien reserve-
lichiingen zijn uitgevallen.
Hel Berliner Tageblatt merkt op: Wan
neer Fransche journalisten meenen, dat zij
hun lezers steeds weer opwindende sensa-
ties moeten voorzetten, is dat hun zaak. Er
etzclfde 2jjn echter ter wereld zoo veel opwindende
en bloedige gebeurtenissen, zooals bijv. in
ISpanje en Palestina, dat men er van zou
L innen afzien normale gebeurtenissen in
fitschland op fantasievolle wijze zoo lang
te schilderen, dat daaruit ten slotte vree-
jke spookverschijningen zijn geworden.
Versterkingen bij de Tsjecho-
slowaaksche grenzen.
Een dertigtal dorpen ten noorden van
[eenen bij de Tsjecho-Slowaaksche grens
liegen is opgeruftnd Er worden thans ver-
•kingswerken aangelegd.
)e bewoners dezer dorpen zijn overge-
atst naar Burgenland, waar een groot
idgoed van graaf Esterhazy is verkaveld.
Fransch generaal woont de le-
geroefeningen bij.
De chef van den generalen staf van de
■L'C uiici iau ucii ^ciiuiaicu öicii vclil ui
it kon fransche luchtstrijdkrachten, generaal Vuil-
schen-
en be-
De invloed der
gelen-
defensiemaatre-
iin, is gistermiddag om 13 uur 30 op het
icgveld Staaken geland.
..Hij zal een deel der Duitsche legeroefe-
der B"nRcn bijwonen,
•beids-
legcn-
toe-
chlen ?aat 1 *n Duitschland inmiddels reeds
1 krij- l«ducht voelen. Volgens het Hsb. is er reeds
Ichaarschte aan liquide kapitaal, en doet
10 0e regcering een poging deze schaarschte
le dekken tloor invoering van directe belas-
m jtingen, De industrie is ontwricht,
r De mobilisatie van mannen voor arbeid
aan de versterking van de westelijke gren-
lioen |2cn beeft groote takken van nijverheid van
ïarkt jFbeidskrachten beroofd; sommige afdeelin
iders §fen ziin zelfs daardoor geheel stilgelegd.
De openbare benzinepompen verkoopen
Jecn synthetische benzine, dat is benzine en
1 izolmengsel meer, maar slechts zuivere
tenzine, die voor de Duitsche auto's veel
linder bruikbaar is.
Dat men zich in het Duitsche Rijk met
afs vl Ipihtaire dingen in deze dagen zeer bezig
rek a: «oudt, blijkt ook uit het feit, dat in Septem-
z bei" over geheel Duitschland een week van
an (o.j bet gasmasker zal worden georganiseerd
Een afzonderlijke ontvanger
mocht niet worden benoemd.
'\an overwegingen tot het Koninklijk
il B.esl,lut van 25 Juli 1938, waarbij werd ver
nietigd het besluit van den raad der ge-
ntcente Heerewaarden van 5 Mei 1938, strek
kende tot benoeming van A. Brinkman Dzn.
tot ontvanger dier gemeente, onlleenen wij
net volgende:
De gemeenteraad van Heerewaarden had
P'J 'f}jn besluit van 5 Mei 1938 andermaal
)0
de
n zij:
trege
jn de Vacature van ontvanger dier gemeen-
i voorzien door benoeming, met ingang
van 1 Januari 1938. van A. Brinkman Dzn.,
zulks niettegenstaande zijn besluit van gê
nant t s,l'ekking dd. 29 December 1937 bij
luw B.°n" Bes'uil van 4 Maart 193S is vernietigd
•riten pcns strijd met de wet. De heer Brinkman
kjs; secretaris dier gemeente en de bc-
nner- fi van secretaris vaceert niet.
zelf i- !^CV0'Kc artikel 105 der gemeenlewet was
n de besluit van 11 October 1937 met in-
ver fr nfK Van Januari 1938, de gemeente Hee-
i nn jlv,aart'en aangewezen als gemeente, waar
1 de bediening
van secretaris en die van ont-
kked01' ^°°r denze'*den persoon worden be-
De raad der gemeente Heerewaarden was
l-.u derhalve niet bevoegd, in de bedoelde vaca-
In- rai*e door benoeming van eeen afzonderlijken
,'e'" (fto vanger le voorzien, en hij heeft zulks
nde' Rehanderd in strijd met artikel 105
'der gemeentewet.
dijk*
ver
vak-
uit-
waarbij de bevolking nog eens zal worden
aangemaand zich gasmaskers aan te schaf
fen.
Tsjechoslowakije stelt speciale be
wakingsdienst in.
Het Tsjechische oppercommando
heeft gisteren een specialen grens-
dienst ingesteld met het oog op de
Duitsche manoeuvres. Om iedere be
schuldiging van provocatie te voor
komen, zal de dienst zoo onzichtbaar
mogelijk werken. Verdere maatrege
len zullen, naar uit gezaghebbende
bron vernomen wordt, in verband
met de Duitsche manoeuvres niet
worden genomen.
De hooge defensieraad is anderhalfuur bij
een geweest. De besprekingen, die daarop
volgden, hadden betrekking op den buiten
gewonen toestand, die ontstaan is door de
Duitsche militaire maatregelen.
Het levensonderhoud
van arbeiders
Kosten aanzienlijk gestegen
Uit een publicatie van het Centraal
Bureau voor de Statistiek blijkt,
dat de kosten van levensonderhoud
van arbeidersgezinnen in de groote
steden, met name Amsterdam en
's-Gravenhage, aanzienlijk gestegen
zijn.
De stijging der totale uitgaven van Maart
tot Juni 193S bedraagt in Amsterdam en
's-Gravenhage resp. 1.8 en 1.2 pet., terwijl
deze stijging van Juni 1937 tot Juni 1938
resp. beliep 1.8 en 1.9 pet.
Besmettelijke ziekten onder de
Japansche troepen
OPERATIES STOKKEN TENGEVOLGE
VAN CHOLERA EN MALARIA.
Onder de Japansche troepen aan
den Jangtse heerschen cholera en
malaria ten gevolge waarvan de
operaties tegen Hankau worden op
gehouden.
Een tot oordeelen bevoegd iemand,
die juist nit Kioekiang is terugge
keerd, schat het aantal Japansche
militairen, dat ziek is op 5000.
Volgens een andere sohatting van
uitstekend ingelichte zijde zouden
in geheel China 25000 man Japan
sche troepen lijdende zijn aan cho
lera of malaria.
Ook te Nansjang is cholera uitge
broken.
De Chineesche autoriteiten hebben
zooveel mogelijk voorzorgen geno
men.
Russische eischen aan China
Worden ze ingewilligd, dan zal
de Sovjet republiek krachtigen
steun verleenen, maar anders.
De Russische ambassadeur Orelsky, die
per vliegtuig uit Moskou te Tokio was aange
komen, heeft aldus meldt de „Nitsji Nitsji"
Tsjang Kai Sjek een ultimatum overhan
digd, waarin geëischt wordt, dat communis
tische troepen gemobiliseerd worden voor de
verdediging van Hankau, dat de Russische
militaire raadgever de leiding der krijgsope
raties in handen krijgt, dat Hankau onder
geen beding opgegeven wordt, dat de com
munistische generaals even sterk in den mi
litairen raad vertegenwoordigd zullen zijn
als de generaals der centrale regeering en
dat Tsjang Kai Sjek zoowel op militair als
op ander gebied de dictatuur zal laten va
ren.
Indien al die voorwaarden worden
ingewilligd is Rusland bereid, aldus
de „Nitsji Nitsji" krachtigen steun
te verleenen, in het tegenovergestel
de geval dreigt Moskou met stopzet
ting van de steunverleening.
Tsjang beloofde volgens het .Japansche
blad te antwoorden na de leiders der Kwom-
intang geraadpleegd te hebben.
Staatssecretaris Huil over den in
ternationalen toestand. Op ge
weld der wapenen zal de wereld
nimmer kunnen steunen.
AMERIKA wil slechts vrede,
veiligheid, welvaart!
Het is duidelijk, zei de Amerikaan-
sche staatssecretaris Huil gister
avond in een radiorede, dat wat
elders in de wereld geschiedt, de
toestand in Amerika diep aantast.
Daarom is het noodzakelijk, dat wij,
als natie, steeds vastberadener wor
den in ons verlangen en steeds doel
treffender in onze pogingen om te
zamen met de andere volkeren
altijd binnen het kader van onze
traditioneele politiek van „geen ver
wikkelingen" - steun te verleenen aan
het eenige program, dat het getij
der wetteloosheid kan keeren en
dat de wereld hecht kan plaatsen
op den eenen en eenigen weg, die
leiden kan naar een duurzamen
vrede en naar veiligheid.
Met nadruk verklaarde Huil, dat thans
de invallen in het gebied van Souvereine
Stalen, vernieling van wettig gevormde re
geeringen gewelddadig in beslag nomen
van tot dusverre onafhankelijke politieke
eenheden, ingrijpen in de binnenlandsche
aangelegenheden v. andere naties schending
op groote schaal van vaststaande verdrags
verplichtingen, en pogingen om internatio
nale geschillen te beslechten met wapenge
weld, evenzoovele bewijzen vormen voor
een verval, dat ernstig de grondslagen zei
ve van onze beschaving aantast.
Amerika wil vrede, veiligheid, voor
uitgang en welvaart voor ons zelf
en voor alle naties. Wij gelooven in
en geven steun aan economischen
wederopbouw, als grondslag van een
stabiele, internationale welvaart,
eerbied en inachtneming der ver
dragen zoowel als wijziging van die
verdragen, wanneer dat noodig is
in een geest van hulpvaardigheid
en aanpassing, zelfbeheersching bij
het nastreven van een politiek van
nietinmenging in de binnenlandsche
aangelegenheden van andere naties,
en regeling van geschillen door
vreedzame onderhandelingen, inter
nationale samenwerking en een zoo
vrij mogelijk intellectueel verkeer,
zoodat door wedcrzijdsch begrip de
problemen van anderen en de pro
blemen. die zich voor allen gemeen
schappelijk voordoen, op vreedzame
en snellere wijze geregeld kunnen
worden.
Aangezien meer en meer naties, besloot
Huil, dit program aanvaarden en den wil
toonen le werken aan een herstel van ge
zonde economische betrekkingen, een ge
zonde internationale moraal en gezonde bc
cinsclen voor volkenrecht cn rechtvaardig
heid, zal het, zelfs voor de naties, die
thans verklaren uitsluitend te vertrouwen
op een politiek van wapengeweld, duidelij
ker worden, dat de overweldigende meer
derheid der menschheid den vasten wil
ïeeft te leven in een wereld, waar de we.
teloosheid niet wordt geduld en waarin
vreedzame, economische en cuHureele be
trekkingen niet worden geschonden.
Strijder voor de autonomie der
Slowaken.
Mgr. Hlinka, de leider der Slo-
waaksche volkspartij, die jarenlang
heeft gestreden voor de autonomie
der Slowaken, is gisteravond overle
den.
Andreus Hlinka werd in 1864 geboren. In
1S89 werd hij tot priester gewijd. Als leider
der Slowaaksche katholieke speelde hij
een rol in het politieke le\en. De Hongaar-
sche regcering heeft hem indertijd gevan
gen gezet wegens nationalistische propa
ganda. Hij streed voor autonomie vanSlo-
Mgr .HLINKA.
wakije, doch was tegen de sampagne van
lord Rothermere voor een herziening van
het verdrag van Trianon. Hlinka was lid
van het Huis van Afgevaardigden en presi
dent van de Ludova Banka. Voorts was hij
directeur van de Slowak. een te Bratislava
(Presburg) verschijnend dagblad. Hij was
voorzitter van de Slowaaksche parlemen
taire club, rector van de parochie Ruzom-
berok en protonotarius aposlolicus (A.I.P.)
De geweigerde audiëntie
„Het hoogste gezag sprak", ver
klaren de N.S.B.-leiders.
Het Bat. Nieuwsblad heeft een kort on
derhoud gehad met de heeren van Geelker
ken en D'Ansembourg en het vernam daar
bij het volgende:
Een voor hen aangevraagde audiëntie bij
den gouverneur-generaal is geweigerd. Zulks
geschiedde onder motiveering, dat de NSB.
in Nederland dc daar gevestigde regeering
pleegt te bestrijden op een wijze, welke het
den landvoogd minder gewenscht. doet voor
komen, beide heeren te ontvangen.
Daar, aldus de beide heeren, het
hoogste gezag hier heeft gesproken,
is geen discussie over deze kwestie
mogelijk.
Beiden gewaagden van de op Sumatra
door hen ondervonden objectiviteit van alle
zijden. Zij werden ontvangen door den gou
verneur van Sumatra, verschillende resi
denten cn andere bestuursambtenaren.
Voorts werd veel hartelijkheid en sympa
thie, ook buiten den ledenkring, ondervon
den.
„Vacantie van de politiek/'
Met nadruk werd er op gewezen, dat de
N.S.B. hier niet den politieken strijd komt
brengen: „Wij hebben vacantie van de po
litiek, wij zijn hier voor een principieel cn
ideëel doel."
De heer D'Ansembourg acht het voorts
van groot nut. dat hij als kamerlid tenmin-
iets vari Indië afweet uit eigen aanschou
wing. „Men kan in elk geval niet zeggen,
dat de N.S.B. niet meewerkt in Holland de
belangstelling te wekken voor Indië."
„De beweging in Holland heeft een leden
tal, dat de 45000 gepasseerd is, terwijl dit
aantal groeiende is."
Over de beweging in Indië hebben de
heeren uiteraard zich nog geen oordeel ge
vormd. Beiden verklaarden onder den in
druk gekomen te zijn door de grootschheid
van Sumatra en het aldaar gepresteerde ko
loniale werk.
Groninger beurs verzendt een te
legram aan den minister.
Het bestuur van de vereeniging „De Beurs"
te Groningen heeft gisteren in verband met
de sterke daling der graanprijzen het volgen
de telegram aan den minister van Economi-
èche Zaken verzonden:
„Bestuur der vereeniging „De Beurs", te
Groningen, met verontrusting constateeren-
de, dat handel in gerst en rogge aan de Gro
ninger beurs de laatste Dinsdagen vrijwel
geheel stagneert, daar de richtprijzen niet
kunnen worden betaald, in verband met de
sterke prijsdaling op internationale graan
markt, verzoekt Uwe Excellentie dringend
zoo spoedig mogelijk bekend te maken, in
welken tijd uwe Excellentie zich voorstelt
maatregelen te treffen, waardoor landbou
wers deze richtprijzen hetaald kunnen krij
gen, opdat Groninger beurs haar functie als
belangrijkste beurs in ons land, ter verhan
deling van inlandsche granen ten behoeve
van landbouwers cn graanhandelaren zoo
spoedig mogelijk kan hervatten.
Oit nummer bevat 8 pagina's
U^EERBERICHT
DE BILT SEINTi
Verwachting: Krachtige tot ma
lige Westelijke tot Zuidwes
telijke wind, des nachts be
trokken tot zwaar bewolkt,
overdag tijdelijke opklarin
gen, enkele regenbuien, iets
warmer des nachts, overdag
iets koeler.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
Japan zegt:
DE CHINEEZEN NOG STEEDS IN
HET OFFENSIEF.
Gisteren heeft de Japansche kabi
netsraad, het besluit van de confe
rentie der vijf ministers tot voort
zetten van den strijd in China
goedgekeurd. De staatssecretaris
van de rijkskanselarij, Kazami, heeft
dienaangaande medegedeeld, dat de
regeering de materieele en geeste
lijke mobilisatie op elk gebied on
voorwaardelijk zal doorvoeren, ten
einde de operaties te doen slagen.
Het doel is het omverwerpen van de
huidige Chineesche regeering, waar
door een einde zal komen aan het
conflict en het herstel van China
met medewerking van Japan tot
stand kan worden gebracht.
DE STRIJD OM HANKAU.
Volgens de Chineesche berichten blijven
de Chineezen nog steeds in het offensief.
De Chineesche liniën, aldus meldt het
Chineesche persbureau, strekken zich thans
uit van Siaho ten Zuiden van Kioekiang
naar het Westen tot Joeitsjang en Ma~
toetsjeng. Maansjan, een strategisch punt,
dat eenige dagen geleden door de Jartan-
neezen was genomen, is thans door de Chi
neezen heroverd. De Chineesch troepen blij
ven vorderen in de richting van Kioekiang.
Zii hebben gisteravond in het maanlicht een
verrassenden aanval gedaan op de Japan
sche stellingen ten Noorden van Siaho.
De vijand vluchtte in alle richtingen en
liet vijfhonderd kisten granaten, twee ma
chinegeweren en andere voorraden achter.
De Chineesche militaire woordvoerder
bevestigt het bericht, dat de guerrillatroe
pen Seoejang, 40 kilometer ten zuidwesten
van Hangtsjau. hebben heroverd.
Tijdens de bombardementen van gisteren
op Hankau, Woetsjoeng en Hanjang zijn
verscheidene bommen neergekomen aan den
oever der rivier Han. Honderden burgers
werden gedood, talrijke anderen gewond.
De waterleiding van Hankau is door de
Japanners vergeefs gebombardeerd. De bui
tenlanders in de concessies hebben om
speciale maatregelen gevraagd, teneinde de
watervoorziening te beveiligen.
Langs den Jangtse-oever dringen de Ja-
panneezen in westelijke richting op. Zij
nebben eenige vorderingen gemaakt. Aan
den noordelijken oever ontmoet hun offen
sief moeilijkheden door de steeds toenemen
de overstroomingen. Chineesche militairen
verwachten ongeveer 70 k.m. ten W. van
Hofei een nieuw offensief.
Finland krijgt te veel Joden
Immigratie wordt moeilijker ge
maakt.
Uit Helsinki wordt gemeld, dat de Finsche
minister van buitenlandsche zaken alle Fin
sche gezantschappen en consulaten heeft
doen weten, dat visa voor Finland ten be
hoeve van emigranten uit het vroegere
Oostenrijk niet kunnen worden verstrekt
dan met voorkennis van het ministerie.
Volgens de bladen hebben verscheiden
groepen emigranten, in hoofdzaak Joden,
zich reeds van Oostenrijk naar Finland be
geven. 55 personen, die zonder visa aan de
grens kwamen, hebben verlof gekregen in
Finland te blijven.
Rijksmiddelen daalden
Een millioenenverschll.
De Rijksmiddelen hrachten in Juli op
f 39455.079, tegen f 43.717.102 in Juli 1937.
In de eerste zeven maanden van 1938 be
droegen de totale ontvangsten f 256,689.195
(v. j. f 252.832.561), bij f 250.381.250 als 7/12
der raming.
Wat de kohierbelastingen betreft, was in
tol aal f 88.381.054 op kohier gebracht tegen
i 79.731.114 op 31 Juli.
