Minister bepleit 4-jarige
onderwijzers - opleiding
i
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S KOORDERKWARTIER
Franco bewaakt streng de
Fransche grenzen
Een conferentie van de
groote mogendheden?
En zij worden heusch niet te geleerd!
Geen gedwongen
godsdienstonderwijs
tomdeiaafef overlijden
van
idder van Rappard
janners bezetten
belangrijk punt
Het rechtsche antwoord onbevredigend?
Ik weet wat,
fl
EERBERICHT
r
CENTRALE
VERWARMING
R I E S
"N
DE V
Laan, Schagen, Tel. 20.
ZATERDAG 20 AUGUSTUS 1938. 81e Jaargang. No. 10653
r vi v Uita.-Mip ..Hollands Noorderkwartier"
vrtgC" qef __J:
Uil» IJ
Am m»,
Een extra jaar voor rustige stu
die kunnen de onderwijzers best
gebruiken!
r ass
li jstopj
Van het invoeren van de vijfjarige
kweekschool voor onderwijzers wil
de minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen nog niets weten
en wel met het oog op de daaraan
verbonden kosten, welke een onover
komelijk bezwaar vormen.
Ook een vakopleiding voor den toe-
komstigen onderwijzer na het door-
loopen hebben van een H.B.S. of
gymnasium acht de minister niet
- aanbevelenswaard. Daarentegen be-
1 pleit Zijne Excellentie met kracht de
uitbreiding van de driejarige oplei
ding met een vierde leerjaar en
weerlegt al de bezwaren, daartegen
door verschillende Tweede Kamer
leden ingebracht.
Een dezer bezwaren is, dat de driejarige
kweekschool immers
goed bruikbare
jdenrijzers oplevert; waarom dus de cur-
Jwlengd? De minister heeft echter geen
faigend bewijs voor deze redeneering,
eerst in 193S werden de eerste onder
is door de driejarige kweekschool afge-
^d, aldus deelt de Memorie van Ant-
1 inzake het wetsontwerp tot wijziging
lager Onderwijswet 1920 mede.
Te geleerd!
j tweede bestrijdt de minister het be-
als zou op de kweekschool te groote
[rdheid worden aangebracht.
De leden, die de tegenwoordige
;weekschool verdedigen, hebben,
aar het voorkomt, geen oog voor 't
iroote bezwaar, dat de driejarige op
leiding maar één jaar van rustig
erken bevat: het eerste jaar komt
ZÏCiin de verdrukking doordat de ken-
iis en ontwikkeling der toegetreden
leerlingen in velerlei opzicht uiteen
ipen, en het derde jaar staat onder
len druk van het komende examen,
litbreiding van den leertijd tot vier
w ordt,
n- zero ei
i, die lf
Prof. Dr. Slotemaker de Bruine
Minister van Onderv/., K. en W.
jaren zal daarom vooral van betee-
kenis zijn, omdat zij het mogelijk
maakt de middelmoot, waarin in rus
tige sfeer de eigenlijke, ontwikkelen
de studie valt, van één tot twee jaren
te verlengen.
Een last op de schouders der ouders
Wat ten slotte betreft het bezwaar, dat ver
lenging van de kweekschoolopleiding met
'een jaar een zwaren last legt op de ouders
der kweckelingen, meent de minister zich
geheel te kunnen aansluiten bij hetgeen dien
aangaande door vele andere leden in het
voorloopig verslag is opgemerkt.
Verhooging der onderwijsuitgaven?
Er is tenslotte aldus Zijne Excellentie, geen
enkele grond voor de bewering, dat het wets
ontwerp tot een verhooging der onderwijsuit
gaven van meer dan een half millioen zal
leiden.
Dc datum van inwerkingtreding is thans
vastgesteld op 1 Sept. 1939 in plaats van op
1 Sept. 1938.
Zegt de minister. Kennis van
den Bijbel is echter voor den
onderwijzer onmisbaar.
Dat ook de leerling van de Rijks
kweekschool met godsdienst en bij
bel moet worden in. aanraking ge
bracht., staat, voor den minister
vast. Als hij uit het voorloopig ver
slag de onderscheiding tusschen
kennis van clen inhoud des bijbels,
godsdienstkennis en godsdienston
derwijs overneemt, formuleert hij
zijn standpunt aldus. Kennis van
den inhoud des bijbels is voors
hands nog afgezien van religieuze
waarden voor eiken beschaafde,
ook voor den onderwijzer der jeugd,
onmisbaar. On-ze taal, onze letter
kunde, onze kunst, onze geschiede
nis, onze volksziel blijft een gesloten
boek vóór wie den bijbel niet kent.
Zoo vaak de omstandigheden het moge
lijk maken, zullen geschiedenis, aardrijks
kunde, letterkunde, taal, op ongezochte wij
ze gelegenheid bieden, kennis van den in
houd des bijbels aan te kweeken, aldus lezen
wij. in de Memorie van Antwoord inzake
liet, wetsontwerp tot wijziging der Lager
Onderwijswet 1920.
Het godsdienstige vergt een
eigen plaats.
Ook waar dit mogelijk is, wordt daarmede
in tusschen geenszins het noodige bereikt.
Naast het geschiedkundige, liet letterkundi
ge en het cultureele vergt het godsdienstige
een eigen plaats, waartoe de vakken gods
dienstkennis en godsdienstonderwijs aller
eerst zijn aangewezen.
Naar de overtuiging van den mi
nister doet echter de overheid het
best, door deze materie aan de ker
ken over te laten, mits zij organisa
torisch en financieel haar hulp
biedt..
Daartoe strekt een er zij ds liet derde lid
van artikel 146, anderzijds de sinds jaren
bestaande regeling der geldelijke vergoe
ding. De vraag, hoeveel uren krachtens lid
3 moeten worden beschik ham- gesteld en voor
hoeveel uren dus de belooning moet worden
betaald, zal naar hel oordeel van den minis
ter moeten worden beslist naar de geble
ken behoefte, los van de vraag, tioevccl uren
voor godsdienstonderwijs op dc bijzondere
kweekscholen worden gesubsidieerd.
Drie uur per week te veel.
I-Iet staat zeker niet a priorr vast,
dat de tot nog toe bestaande regeling
een uur per week moet behou
den blijven. Echter twijfelt de mi
nister of op de Rijkskweekscholen
la t zij i
ei ;etcn, - I 1
het Hf ~B|
n de w
1 van ge
breng»
was. B
in Ier
gewi
echter
E< f
rd om van
I >e heerj
ia nsche
.lf.Rome
heeft naar aanleiding van het over
valt den Neder]andschen gezant te
Mi'. C. Ridder van Rappard, aan Ko-
Wilhelmina zijn deelneming betuigd,
jt heeft de Fuehrer en Rijkskanselier
slcgrafische condoleance aan dc zuster
tien overledene, jkvr. Hooft Graafland
den.
fcsTS KJ
De Japanners hebben een belang-
ijk succes behaald met de verove-
d te elii Ing van Poetsjau, 't eindpunt van
in aHavdr Bn sPoor^n TatoengPoetsjau.
nülnfri ®ns JaPans(die militaire deskundigen
n de Chineezeii met Poetsjau hun
vei u |(e militaire basis aan den Noorde
oever van de Gele Rivier verloren.
p incesche pogingen tot herovering van
'011 Hbbl zijn hierdoor voor goed verijdeld.
alleen liet westelijk deel van den
ifiai-spoorweg tusschen Tsjebgtjau en
rfp V-m<=ei-riaar 00,< c,e wc£ tusschen Sian
üjjpeesch Turkestan wordt, thans door
va' .....pvullHsohe troenon bedreigd.
aaïsc'ien bericht men uit Hanknu. dat
fll' jj4 Ymovering van Poetsjau de Cliinee-
iroepen in Sjansi zwaar versterkt wor-
-=-■ Zuiveringscampagne tegen de
iNUOMSTl aueriUa-
'en te successen der Chineesdhe guer-
>0|ien in Sjantoeng hebben de Japan-
rel lingen p>' toe gebracht een zuiveringscam-
(>P groote schaal Ie ondernemen,
de bespre lp(le inmiddels een aanvang is ge-
n d c Duits
tra Qsfer-o' l-aamt het aantal manschappen der
rvat!,c'le .wcrrillabendcn op 42.000 welke
i in Juni ?'rl zijn over geheel Sjantoeng in de
net het ft n5 der steden.
de oogen orrespondent van de „Voelldsche Beo-
et toen nf 1 111 Japan lieeft een interview ge-
te bereil l0t don minister van oorlog, Itagaki.
de, over# liern o.a. verklaard, dat de Ja-
tra vsfer-o p °Pniarsch naar Ilankau voort-
38 z pu 4,™ dat men rekent op ccn spoedige
r van de stad.
ALLE VRIJGELEIDEN INGETROKKEN
MET HET OOG OP HET KOMENDE
GROOTE RECHTSCHE OFFENSIEF.
BOMBARDEMENT VAN VALENCIA, HET
ZOOVEELSTE ENGELSCHE SCHIP VER
NIETIGD.
Meer en meer wordt thans de in
druk versterkt, dat Franco's nieuwe
groote offensief nog een kwestie van
enkele dagen, wellicht van enkele
uren is. Met een gestrengheid, als
sedert het begin van den oorlog
niet is voorgekomen, worden de
Fransch-Spaansche grenzen gecon
troleerd en niemand bijna ontvangt
van het rechtsche bewind een vrij
geleide om Spanje te verlaten.
Alleen dc diplomatieke of economische
missies, die gezeteld zijn bij Franco, zullen
nog over ccn voortdurend vrijgeleide be
schikken. Dc vrijgeleiden, die in de toe
komst zullen worden, uitgereikt, zullen
slechts voor één reis geldig zijn. Zij wor
den rechtstreeks te Burgos uitgereikt aan
de peisonen, die een geldig motief hebben
om Spanje tc verlaten.
Hoe Franco's offensief zich zal ontwikke
len, is nog niet te zeggen. Men weet nog
niet of de beweging zal geschieden in de
richting van Catalonië of van Madrid. De
Noordelijke en Centrale legers hebben tot
dusverre echter belangrijke versterkingen I
ontvangen, aan manschappen zoowel als
materiaal en men beeft den indruk, dat
de aanvang der operaties ieder oogenblik
verwacht kan worden. Dc leiding der ope
raties -/.al door Franco persoonlijk geschie
den. Als chef van den generalen staf hoof!
Franco naast zich geplaatst voor deze
nieuwe operaties generaal Juan Vigon, tot
dusverre chef van den generalen staf van
4het Noordelijke leger,
Rechtsche successen aan de Ebro?
Wat de krijgsverrichtingen betreft zijn
volgens de rechtsche berichten de operaties
in den sector van de Ebro hervat. Zij zou
den zich in gunstigen zin voor de Franco
troepen ontwikkelen.
Uit Barcelona is bevestiging ont
vangen van het bericht, dat het
Britsche stoomschip Stansbrook in
de haven van Vallcarca, ten zui
den van Barcelona, gistermiddag
door vijf Savoia-vvatervliegtuigen
tot zinken is gebracht. Persoonlijke
ongelukken deden zich niet voor.
dikwijls behoefte zal blijken aan
drie uren per week, gelijk blijkens
liet voorloopig verslag wel op bijzon
dere kweekscholen is gebleken.
Een algemeene maatregel van Bestuur zal
dit nader regelen.
Voor den aandrang van sommige
leden om het ontvangen van gods
dienstonderwijs als verplichting voor
te schrijven, bestaat geen voldoende
grond. Reeds nu is de toestand zoo,
dat gevallen, waarin een leerling
niet aan dit onderwijs deelneemt,
slechts sporadisch voorkomt.
Dat de vrijwillige deelneming zoo alge
meen geworden is, mag eèri gelukkig ver
schijnsel worden genoemd, maar het is zeer
de vraag, of het een verbetering zou zijn
daarvoor dwang in de plaats te stellen.
MAAR IK MAG HET NIET ZEGGEN"!
Geheimzinnigheid rond de toe
komstige landbouwordening.
Goed nieuws voor handel en
industrie?
De overneming door de landbouworgani
saties van dc rcgccringsmaatregelcn ten
behoeve van den landbouw is nog lang niet
in kannen en kruiken!
Naast het groote belang, dat dc landbouw
bij deze aangelegenheid hoeft, zijn ook han
del, industrie en middenstand ten nauwste
hij de op handen zijnde reorganisatie be
trokken. Voor laatstgenoemde drie groepen
is natuurlijk van liet grootste gewicht de
vraag of zij straks al dan niet als volwaar
dige partners van de boeren zullen worden
beschouwd. De in de crisisjaren opgedane
ervaringen'met ontrechting en verdrukking
van exporteurs, importeurs, fabrikanten,
handelaren en middenstandsbedrijven, kan
helaas niet tot optimisme stemmen.
Het Hsbl. wijst echter op een in dit ver
band hoopvolle uitlating van Dr. E. J. Tohi,
directeur van de Centrale Vee- en Vleesch-
handcl. Dr. Tobi heeft n.1. ter vergadering
van den Bond van Varkenshandelaren ge
zegd:
„Tk verkeer in een moeilijke po
sitie, Ik weet wat, maar ik mag het
niet zeggen. Alleen kan ik wel ver
klaren, dat in de nabije toekomst
door de overheid maatregelen ge
troffen zullen worden, waardoor de
handel veel en veel meer erkend
zal worden, dan thans het geval is
Ik mag niet zeggen wal er en hoe
dit gebeuren zal. Maar het zal ge
beuren.
Met spanning wachten handel en indus
trie nu af, welke plaats hun in de toekom
stige organisatie der landbouw ordening
zai worden toebedacht.
Barcelona is gistermórgen drie maal ge
bombardeerd. De bommen kwamen in het
midden der stad neer. Reeds zijn er 20
dooden en 100 gewonden. Talrijke huizen
zijn ingestort.
Het antwoord van Franco inzake de vrij-
willigërskwestie zal volgende week worden
gepubliceerd.
Bevestigd wordt, dat de nota een reeks
opmerkingen inhoudt, waarvan tot nu toe
ontvangen resumé het niet mogelijk maakt
de gehcele draagwijdte te bepalen, doch
toch zeer belangrijk schijnen.
De nota zou in het bijzonder handeion
over de kwestie der oorlogsrechten. Zij zou
te dien opzichte zekére cischen formulee
ren voor wat betreft den datum en de aard
der toekenning dezer rechten, welke moei
lijk aanvaardbaar zouden zijn.
Over het antwoord van Franco hoort
men allerlei gissingen, het schijnt echter
dat men den inhoud niet algemeen gunstig
beoordeelt.
Zou Franco's antwoord totaal onbevredi
gend zijn, bestaat dc mogelijkheid zeer ze
ker, dat Frankrijk de grenzen hernieuwd
zal openstellen voor vervoer van oorlogs
materiaal.
Dit nummer bevat 16 pagina's
DE BILT SEINT:
Verwachting; Meest krachtige,
tijdelijk matige, Zuidweste
lijke tot Westelijke wind,
opklarend in den ochtend,
later meest zwaar bewolkt,
regenbuien, iets koeler in 't
Noorden, in 't Zuiden koeler
Verdere vooruitzichten: Koel
weer.
Nieuwe plannen van Runciman
Hij zou een stelsel van gou
wen willen invoeren.
Het einde der week zal vermoede
lijk geen belangrijke feiten in Tsje-
cho-Slowakije brengen, aangezien de
meeste ministers voornemens zijn
de begrafenis van Mgr. Hlinka, den
overleden leider der Slowaaksche
autonomisten bij te wonen. In Duit-
sche kringen vooral acht men een
bijeenkomst der groote mogendhe
den daarna te Londen geenszins on
waarschijnlijk.
Hodza heeft gisterochtend een bezoek ge
bracht aan-Lord Runciman.
In welingelichte kringen is mep van mee
ning, dat de regcering een weinig verder
kan gaan in detailkwesties, zooals het vraag
stuk der taal en de macht van dc plaatselij
ke autoriteiten. Men kan evenwel niet goed
zien, hoe de kloof kan worden overbrugd
zonder 'tegemoetkoming van de Sudeten-
Duitschers, waarvan tot nu toe nog niets te
merken is!
Aller oogen gericht op Runciman!
Er is thans geen basis om de onderhan
delingen voort te zetten.
Daarom zijn thans de blikken ge
vestigd op Runciman. Men gelooft
meer en meer, dat Runciman 'n plan
zal uitwerken, dat gebaseerd zal zijn
op het Hongaarsche stelsel, dat weer
overeenstemming heeft met de Duit-
sche gouwen. Dit zon beteekenen, dat
drie Duitsche gebieden zouden wor
den ingesteld met een eensgezinde
Duitsche bevolking, welke verant
woordelijk is voor de eigen aangele
genheden, op dezelfde wijze als dit
met Noord Ierland het geval is.
De Tsjechische en andere minderheden
zouden een vertegenwoordiger hebben en op
dcnzelfden voet worden behandeld als de
Duitsche minderheden in het Tsjechische
gebied.
In Tsjechische kringen is men van mee
ning, dat een voorstel volgens deze richtlij
nen zou kunnen dienen als basis van onder
handeling. Men gelooft, dat dit plan een
stuk zou tegemoet komen aan de acht pun
ten van Hcnlein.
Runciman logeert bij toerbeurt
Heeft Lord Runciman het eerste weekein
de van zijn verblijf in Tsjccho Slowakije
doorgebracht bij leden der Tsjechische en
het tweede bij leden der Duitsche aristo
cratie, thans zal hij waarschijnlijk van Za
terdag tot Maandag in gezelschap zijn van
kerkelijke autoriteiten.
HONDERDEN IN
STALLATIES
MAAKTEN EN-
MAKEN WIJ NOG.
ALLEEN KWALI
TEITSWF.RK
MAAKT DIT MO
GELIJK.
TECHN. BUREAU
ALKMAAR - ROTTERDAM
Tel. 2197-3897 44504
Het laatste bombardement van de haven
van Barcelona. Een Engelsch schip is
getroffen.