Veer tig Jaren
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
tt
Berlijn wacht
op Londen
e première van
Geen „historische" maar een
achttien karaats „s p e e l"-f i 1 m
appi
TOdt-
Engelaod's maatregelen
voor de luchtvloot
Admiraal Horthy
uit Berlijn vertrokken
r Helaas-er se-
De uitbreiding der
kinderverlamming
De Joden-uittocht uit
Oostenrijk
r >v
CENTRALE
VERWARMING
J.
I Laan. Schagen, Tel. 20.
HSRDAG 27 AUGUSTUS 1938. 81e Jaargang. No. 10659
,ve der N.V. Uitg.-Mif- „Hollands Noorderkwartier"
Mici
gesel»
!en
aar
en
lingen.
eribindl
Prijzenswaardige objectiviteit
in de uitbeelding van datgene
wat leeft in héél ons volk.
Onze speciale verslaggever, die de
i'ken vi première van de Nationale film
)ij no >VeertiK .iaren"' welke, zooals wij el-
>rzit oi iers in dit blad meldden, gisteren
n Den Haag gegaan is, bijwoonde,
iicnste lchriift ons het volgende:
M idanks het feit, dat het Nederlandsche
de or- ree(^s gedurende verscheidene maan-
't lan voorbereid wordt op een filmwerk,
van men weet, dat .Ie bloem der vadcr-
sche film- en tooneelwereld haar mede-
)Vic( "nR er aan verleent, valt niet te ont-
en, <lat er ten aanzien van de verwach
-ii aangaande deze film eenige terug-
PP* >ndheid is waar Ie nemen.
terughoudendheid waarvoor wij
Ion niet dit te bekennen, gegronde
ak bestaat. Tenslotte gaf de nationale
idustrie ons tot nu toe geen bewijs in
en, dat. het haar ernst was met liet werk
ooals de zaken tot voor een half jaar
den, kon gezegd worden, dat er über-
il geen filmindustrie in Nederland meer
jnd.
fcrantcn zorgden er voor, dat men op de
VISCD lc b'eef van l'en stand van zaken met
'kking tot de regeeringsfilm. maar ook
porties „vóór-enthousiasme' konden
gevoel, dat men het beste kon aandui-
rnet „afwachten' niet wegnemen.
lar aa
ste
Sovji
geaiT®
nentai
ics lie
impt
at, to
•icoattvv-
huri o;
erstrek
Achttien karaat Hollandsch!
uur ti
ren aa:
leeft
Reeds over enkele dagen vangt de
ïcft zie circulatie dezer rolprent in 60 Neder
landsche theaters aan.
Het is een film geworden, waarvan
men kan zeggen, dat ze nationaal is.
Maar (lan ook volkomen De technici
vm waren Hollanders, de medespclendcn
VOO!
ilerdat
Hollanders, de studio een Ilolland-
sche, de regisseur de bewer
kers kortom, deze film is, in dc
meest juiste bcteekenis van het
voord, een film van eigen bodem.
Geen „historische" film.
;etwijfeld zullen nog steeds tal van
lezers veronderstellen dat deze film
overzicht geeft van de veertig Begec-
ijaren onzer Koningin, maar niets is
Ier waar. Het is géén „historische" film
irden, ook geen serie aancengelijmde
lalen, noch een dor beeldrelaas van,
't op zichzelf interessante, episoden uit
jhelmina's veertig jaren. Verre van dat!
Wat het dan wel is?
In de eerste plaats een speel film,
waarin gewone menschen van
vlecsch en bloed doodgewone dingen
beleven. Een speelfilm, waarin aan
de romantiek der jonge liefde van
enkele hoofd vertolkers een ruime
troepei Plaa,s gegeven is, die zal zorgen, dat
nen e j0^ cJe mccst oppervlakkige bezoe-
d. II r' voor wien de eigenlijke diepere
mpo h zin dezer film verloren gaat, geboeid
sic k", merkwaardige film, deze „Veertig
t mo ,n"' merkwaardig,omdat zij in Ne-
cstaaü vervaardigd werd. In Nederland
hapne raartk?.cl bon worden. Tenslotte zag on-
rsiech ln('us,1'ie t°ch nog alleen maar kans de
its et 0U(* van. den ouden tooneelprullemand
rt op wit herhoren te doen worden en
B eigenlijk ,Dood Water' en „Pygmalion"
t eenige, waarmede we ons met goed fat-
ficieKim tot. 't buitenland konden Iceeren
lerdaad niet hijster veel.
Ernst
^aar "^Gei'ttg Jaren" toont, ons een film.
.Barin men reeds bij dc eerste weken met
wheugenis kan constateeren, dat het den
livieii Ver'iers ernst, is geweest. Dat deze po
ig, om een goede film te maken, slaagde
i Tïni' 0ngGtwyteld te danken aan het feit. da1
t in .mer van geheel andere (de juiste!
)t II™ m
landsch zeilschip, dat aan den horizon de
vaderlandsche kust in 't oog krijgt. Hol
land in zicht. Van dat oogcnblik af volgt
men den levensroman van den hoofdper
soon en allen, die in diens omgeving wer
ken en strijden. Een boeiend verhaal, om
dat het vait in een boeienden tijd.
Deze film is één van haar schoon
ste eigenschappen, eerlijk! Men ziet
hier zoowel het volk jubelend om
de geboorte van Prinses Juliana,
maar óók dat zelfde volk, drei
gend de vuist opheffend tegen de
„kapitalisten", de klasse der uit
buitende heerschers. Men ziet de
Haagsche paleizen, maar ook de
krotwoningen in 'n vergeten stads
deel. Men ziet den opbloei der
luchtvaart, maar eveneens het vleu
gellamme toestel dat de inzittenden
naar het verderf voert overal,
met prijzenswaardige openhartig
heid, het pro en het contra.
Origineel.
Het verhaal, dat. geschreven werd door
Ben van Eijsselsteijn, naar een ontwerp
van Jo van AirmmersKüller, is, (gelukkig!)
origineel. En dat is een verdienste, die men
niet te licht, moet overslaan. Men moet
zien de opkomst, van liet verkeer.
De eerste auto, rijdende op de Amster-
damsche Hecrengracht en dan dc gestroom-
lijde wagen van thans. De luchtvaart, die
nu Holland en de Indien verbindt en een
brug sloeg over twee werelddcelcn. De op
komende arbeidersbeweging, de sociale
maatregelen... alles werd, zij 't meestal
slechts in 't voorbijgaan, aangehaald, om
dat het anders niet mogelijk geweest ware
een „nationale" film te vervaardigen. Een
film die ons ook de grootheid toont van
dit kleine land.
Het was Edtnond Greville die de regie
van deze film op zich genomen heeft en
hem komt zeker in de eerste plaats waar
deering toe voor datgene wat hij hier be
reikte. Zijn visie was opvallend juist, zijn
fantasie nam meer dan eens ^een koene
vlucht, terwijl hij tenslotte op alleszins
kundige (en bescheiden) wijze realiteit en
romantiek tot harmonie wist te brengen.
Climax.
Deze film bezit een climax, zooals wel
licht geen andere Nederlandsche film. die
bezit, ondanks het feit dat men ieder the
atraal effect reeds bij voorbaat had uitge
bannen. De eenvoud dezer film kenmerkte
echter ook in dit geval het ware.
Of deze film dan volmaakt is?
Natuurlijk niet. Er zijn fouten gemaakt
in de, overigens goeddeels voortreffelijke,
montage. Hier en daar was 't geluid min
der schoon dan wel wenschclijk, Ier wijl
cr enkele gedeelten zijn, die aan spanning
doen inboeten.
Dat zijn de, volkomen logische, fouten van
een jonge industrie, die nog geen gelegen
heid vond (al dan niet door eigen schuld)
alle SDoren te verdienen.
Maar het is een film geworden
die stil maakt en waarvoor, zonder
eenigen twijfel, in het gcheele land
een grootc mate van dankbaarheid
zal bestaan. Dankbaarheid,
dat. een Hollandschc film die laatst
verloopen veertig jaar op cpn dus
danig pakkende wijze in beeld
bracht.
Zij nog vermeld dat dc hoofdrollen in
deze goede Holandsclie speelfilm, die nie
mand zal willen verzuimen, worden ver
tolkt door Cces Laseur. Lilly Bouwmeester
Matthicu van Eijsden, Ank van der Moer,
Adolphe Engers en tal van anderen, wier
namen in de Nederlandsche film- en too
neelwereld een goeden klank bezitten.
Nieuwe militaire centra. Een
tiental nieuwe vliegtuigfabrieken
Een militaire vliegschool.
De Engelsche minister van luchtvaart sir
Kingsley Wood heeft verklaard, dat zijn de
partement de mogelijkheid zal bestudeeren
nieuwe centra te vormen voor de' militaire
luchtvaart in Zuid-Wales. Een tiental vlieg
tuigfabrieken zijn reeds in bedrijf of worden
thans gebouwd. Het gebied kan gemakkelijk
tegen luchtaanvallen worden beschermd. In
September zal bij Cardiff een militaire vlieg
school worden geopend. In deze inrichting
zal plaats zijn voor duizend leerlingen.
Engelsche missie in Canada ge
slaagd. Twee groote fabrieken
worden gebouwd.
De Britsche commissie, belast met het or-
ganiseeren van een centrum voor de vliog-
tuigfabricage voor het Engelsche leger in
Canada is er in geslaagd de vliegtuighou
wers te groepeeren. Er zullen twee groote fa
brieken worden opgericht, waar dc van de
verschillende werkplaatsen afkomstige on
derdeden zullen worden verzameld en ge
monteerd.
Dit is de eerste maal, dat dc Canadce-
sche industrie aldus is vereenigd om te wer
ken voor de verdediging van het Empire.
Hitier nam hartelijk afscheid.
Alvorens Berlijn te verlaten heeft de Hon-
gaarsche rijksregent, admiraal Horthy een
bezoek gebracht aan Potsdam en heeft hij
een krans gelegd op het graf van Frederik
de Groote.
Des middags na een hartelijk afscheid van
den Führer, vertrok de hooge gast met zijn
cchtgenoote, om zich over Eberswalde naar
de Schorfheidc te begeven. Het Lehrter-sta-
tion was weer rijk versierd. Op het perron
waren ministers en hooge officieren bij het
vertrek aanwezig.
De grootste parade van het Duitsche leger
sinds den Wereldoorlog. Hitier en de Hon-
gaarsche Rijksregent Horthy woonden de
wapenschouw bij.
van geheel andere (de juiste!
ripen uitging dan tot nu toe en dat mei
i 6 ^rach'en die in Nederland met betrek'
ovef'0,s ?oc^s kónden prestee
tKXj'Jl
resen'
e over^n gcremiieerd heeft.
.veertig Jaren"... dat zij, hoe is 't an
s mogelijk, de veertig jaren, ■xeduren-
welke Koningin Willielmina thans de
renanden regeert. E.n goed regeert. In
veertig jaren is voel gebeurd. De jeugd
't het niet meer allemaal, maar de vo-
p generatie vergat het alles nooit. Hel
Tfat niet de broodkaart, het vergat ook
opkomende arbeidersklassen niet, noch
oorlog.
pdeze veertig jaren zien wij een ÏIol-
•jische familie leven en werken. Een
pulie, zooals 't land er duizenden telt en,
wi' belevenissen en lotgevallen die van
andere zouden kunnen zijn.
we||c« Er gebeurde wèl wat
•rl^liew en zieï. ^sin, de sfeer van onver
oorlo3ftc'°b 'lkfi "fin 'k' siècle"- Dia sfeer van
[Als de film begint ziet men -ecu Hoi-
lotusschen een nieuwe felle
perscampagne tegen
Tsjecho-Slowakije
Henlein acht zelfverdediging ge
oorloofd.
Vólgens den Berlijnschen correspon
dent van het Hsbl. wordt in de Duit
sche hoofdstad met eenige spanning
gewacht op de rede, die minister Sir
John Simon heden zal houden en
waarin hij volgens mededeèling der
Engelsche regeering haar stand
punt inzake het conflict tusschen
Praag en de Sudeten-Duitschers zal
uiteenzetten.
Erg veel vertrouwen in een vastbesloten
houding van Engeland heeft men echter
niet. De bladen wijzen op de aarzelende po
litiek van Engeland in Palestina en Spanje
en Duitsche kringen verklaren onomwonden,
dat Hitier nimmer zal toestaan, dat het Su-
deten-Duitsche gebied tot een tweede Spanje
wordt gemaakt.
Voor alles stelt men, in overigens meer
bezadigde kringen, dat slechts volkomen
zelfstandigheid van het Sudeteif-Duitsche
gebied den Duitschers tevreden kan stellen
Felle perscampagne. Een ge
heim Russisch document?
De Duitsche pers is weer een agitatie
campagne begonnen tegen Tsjecho-Slowa
kije. waarbij zeer krasse termen worden ge
bruikt. Alle gistermiddag uitgekomen kran
ten hebben opschriften, als: „De Komintern
van Praag bereidt een burgeroorlog voor".
Tezelfdertijd gelasten dc bladen de Sudc-
tenduitsche organisaties gebruik te maken
Dit nummer bevat 16 pagina's
DE BILT SEINT:
Verwachting: Meest matige N.
tot W. wind, betrokken tot
gedeeltelijk bewolkt, weinig
of geen regen, weinig ver
andering in temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
van hun wettig recht op verdediging. Be
richten over een beweerde communistische
mobilisatie in Tsjccho Slowakije, door alle
Duitsche bladen opgenomen, berusten op een
„geheim document", dat gepubliceerd is in
een Duitsch blad in Tsjecho Slowakije
afkomstig zou zijn van den leider der com
munistische partij in Tsjecho Slowakije.
Het zou een communistisch complot ont
hullen,
Herlein gooit het hek van den
dam. De regeering grijpt in.
Frank, de gevolmachtigde van Henlein,
heeft in de „Rundschau"' een manifest ge
publiceerd, waarin zijn volgelingen vrijheid
wordt gegeven zich zelf te verdedigen en dit
niet langer over te laten aan de overheids
instanties.
Onmiddellijk heeft de regeering te Praag
ingegrepen en het blad waarin dit manifest
was afgedrukt, in beslag genomen.
Daarnaast is een regceringsverklaring ge
publiceerd, waarin wordt gezegd, dat de re
geering met alle machtsmiddelen tegen het
zich verschaffen van eigen recht zal op
treden.
Waakzaamheid geboden.
De kinderverlamming breidt zich
uit. Te Waddinxveen is het aantal
gevallen van 2 tot 5 gestegen; een ne
genjarig jongetje is overleden. Ook
te Alphen aan den Rijn zijn 2 geval'
len geconstateerd en ook te Leeuwar
den werd een meisje wegens kinder
verlamming ter verpleging opgeno
men.
Een algemeene waakzaamheid is
thans wél geboden.
Onder waakzaamheid is in de eerste plaats
te verstaan 't vermijden van opeenhoopin-
gen van kinderen. Isolement is dc beste pre
ventieve bestrijding der kinderverlamming,
te meer, omdat de besmettelijkheid van deze
ziekte, minder groot is dan van andere be-\
smettelijke ziekten, zooals b.v. roodvonk en
dyphterie.
Reden tot ernstige ongerustheid is er op
het oogenblik nog niet. De epidemie heeft ge
lukkig nog land niet die afmetingen aange
nomen als in de ernstige jaren 1929 en 1930
toen resp. 507 en 596 gevallen van kinder
verlamming zijn waargenomen. Daartegen
over staat echter, dat dit jaar ongunstig af
steekt bij de jaren 1935. 1936 en 1937, toen
resp. 52, 101 en 60 gevallen zijn geregistreerd.
Sluiting van scholen
Dc bestrijding van deze vooral om de ge
volgen zoo gevaarlijke ziekte geschiedt, zoo
als gezegd, het effectiefst door isolement.
Daarom worden in plaatsen waar zich meer
dere gevallen voordoen, onmiddellijk de
scholen gesloten. Deze, maatregel is reeds le
Gouda en Boskoop getroffen. En thans heeft
men ook te Rotterdam besloten dezen maat
regel -toe- te passen. Daar zijn n.1. de vacan-
ties verlengd tot 12 September.
Over het ontstaan van de ziekte deelde dr.
Pcisser. Directeur van den Gemeentelijken
Geneeskundigen en Gezondheidsdienst te
Rotterdam ons het navolgende mede:
De ziekte wordt veroorzaakt door
een z.g. filtrcerbaar virus en treft in
hoofdzaak kinderen tusschen 2 en 5
jaar. Bij liet klimmen van den leef
tijd neemt de frequentie af. De incu
batie, dat is het, voorstadium der
ziekte duurt 4 tot tien dagen, soms
korter, soms ook langer. Het is een
zomerziekte, waarvan de top meestal
in den nazomer valt. In 't algemeen
ziet men de ziekte meer op het plat
teland dan in de groote steden op
treden. De verspreiding geschiedt
veelal door gezonden (smetstof in de
neuskeel-holte.)
De kinderen beginnen met flink ziek te
ijn (koorts), pijnlijkheid, dikwijls vooral van
I de wervelkolom, soms trekkingen. Eerst
daarna treden de gevreesde verlammingen
op, vooral van boenen en armen, die sonis tot
blijvende invaliditeit leiden. Gemiddeld heeft
10—15 pCt. van het aantal'ziektegevallen 'n
doodelijken afloop.
De bevolking zal verstandig doen om het
voedsel zooveel en zoo goed mogelijk tc ko
ken en zich te hoeden tegen kouvatten, aan
gezien daardoor niet alleen het weerstands
vermogen vermindert, doch ook de verbrei
dingskans wordt verhoogd.
Het tekort der Ned. Spoorwegen
Raming met ruim anderhalve
ton overtroffen.
Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi-
zing en verhooging van de bcgrooting van
inkomsten en uitgaven van het Yerkeers-
fonds voor het dienstjaar 1937.
Ter toelichting van de voorgestelde wijzi
gingen deelt dc minister van Waterstaat o.a.
het volgende mede:
Zooals uit het wetsontwerp blijkt, wordt de
gewone dienst verhoogd met f 3.187.010 en
verminderd met f2.566.046, zoodat de verhoo
ging per saldo bedraagt f620.994.
Deze verhooging heeft o.m. betrekking
op het bedrijfsverlies der Nederlandsche
Spoorwegen over 1936, dat, met inbegrip van
het gegarandeerd dividend ad f 1.620.000, ge
raamd is op f 31.700.000. Na afsluiting van
de winst- en verliesrekening over genoemd
jaar bleek echter, dat het tekort de raming
met f 151,184 overtrof.
Reeds 40.000 vertrokken.
SOCIAAL-DEMOCRATEN
GEARRESTEERD.
Volgens een officieel woordvoerder te
Weencn, zijn sedert Maart 40.000 Joden uit
Oostenrijk vertrokken.
Naar officieele schatting bevinden zich
600.000 niet-Ariërs in Oostenrijk.
Onlangs zijn ongeveer 60 of 70 leden van
de vroegere sociaal-democratische partij ge
arresteerd, o.a. Heinrich Allina, voormalig
socialistisch parlementslid en Franz Hollu-
bek. een bekend vakvercenigingsleider. De
vroegere socialistische burgemeester van
Weenen. dr. Karl Seitz, bevindt zich nog in
vrijheid.
DE V
DOOR HET GEHEELE
LAND WORDEN ON
ZE INSTALLATIES
GEWAARDEERD EN
DAGELIJKS WORDEN
ONS DAN OOK MEER
DEREN OPGEDRA
GEN.
TECHN. BUREAU
R I E S
ALKMAAR ROTTERDAM
Tel. 2197—3897 44504
