Geestelijk Leven
en
HUIDUITSLAG met
jeuk die dol maakt
XL00STE1BALSEM
Scherper toezicht op
uierziekte noodig
\k
en.
f 2.1
en
veroorzaakt vurige wond
Alkmaarsche Kaasmarkt
In 1937 vloeide veel
water bij de melk
O AUC.j
Zaterdag 27 Augustus 1938
Tweede blad
door ASTOR
y Bi
iani;
elend- iPierre Curie
iplt
oorl-
Tel.
20?,
zen,
[ania Curie-Sklodowski
Voor de derde maal zal ik schrijven over
lerre en Mama Curie; het zal levens voor
J laatste maal zijn, want ik wil niet te uit-
lèrig worden.
Zooals ik veertien dagen geTcdcn schreef
jaren de beide Curies nu menschen gewor-
wicr naam in de wereld bekend was.
Ie 'Nobelprijs had hun daarbij bevrijd van
Tel. 19e drukkende geldelijke zorgen,
ui i'naiii ms er iets dat hun hinderde
resp,
bedrijft.
km
irkhotè]
5 Hoti
st)
rkhout,
„De
Maar toch
en replüWas er 1CIS uaL mm m,uujr('e en waarvan
I logo oor.il Mania veel last had. De gezondheid
ui Picrre was niet in orde. Desondanks
;rkt hij als een bezetene en, zooals altijd.
»rkt Mania hard mede. Dit oefende een
I 11 echten invloed uit op haar gestel. Zc heeft
I I I rus zulk een onweerstaanbaar verlangen
ar rust. Wc zijn nu in het jaar 1901. Op
n Oen December wordt het tweede kind ge
ren. Deze geboorte (een dochtertje dat den
jam van Eva krijgt) geeft haar de rust,
aaraan haar lichaam en haar geest beide
an, aft )k een behoefte hebben en zij herleeft..
Opgewekt doet zij weer haar werk in het
scrabele schuur-iaberatorium en geeft
ar lessen in het lui Parijs gelegen Sèvres,
[ïitusschen wordt Picrre beter en dan kun-
n zij samen naar Stockholm reizen waar
verplichte redevoering door den Nobel-
1 jjsWinnaar moet worden gehouden. Dit ge
urt op den Gen Juni 1905. Kenmerkend
or den geest van Pierre en Mania (want
k Tf8 zc twe0 warcn i'1 werkelijkheid één van
V est) is het slot van de rede, die bcgrijpc-
ccrwijze handelde over het radium. Dan
rt hij: „Men mag zich afvragen of het ra-
im in misdadige handen niet zeer gevaar
kan worden en of de menschheid er
irdeel hij heeft, dc geheimen der natuur
kennen, of ze rijp is daar voordeel uit
uitten of door die kennis alleen kan wor-
geschaad. De ontdekkingen van Nobel
daarvan een kenmerkend voorbeeld, de
[ploffende middelen hebben de menschheid
loipen om prachtige werken tot stand te
(ngen. Ze zijn echter eveneens een ontzet-
ui middel lot vernietiging, in handen der
Ij.toote misdadigers, die de volkeren in den
rlog sleepen.
Ik behoor tot hen, die met Nobel, geloo-
n, dat dc menschheid meer goed dan
raad put uit de nieuwe ontdekkingen".
Jit Zweden teruggekeerd zetten zij hun le-
v van arbeid weer voort Hun vrienden-
ng is klein. Hun huisje blijft de plaats
ar zij een rustig gezinsleven leiden en
[ar Mania volop moeder is van haar bei-
dochtcrtjes. Het huishoudelijk werk kan
nu hun inkomen wat groètcr is geworden
een dienstbode overlaten. Slechts heel
kelc keeren gaan zij uit. voor 't bezoek van
conc'ert of een schilderijtentoonstclling.
de „grootc" wereld komen zij zelden; al
en wanneer zij officieel moeten deelnemen
n 't een of andere diner.
Bij hen aan huis komen slechts geleerden.
>c kon 't ook anders bij hen, die de weten-
4 ïap met zoo grooten hartstocht dienden?
1 vader van Pierre, de oude dokter Curie
ondc bij hen in en ook deze past geheel
dit kader.
Intusschen begint men in Frankrijk te be-
'en, dat liet een groote natie onwaardig is
twee menschen, die zoo zeer hebben bij
Iragen tot de verheffing der wetenschap
laten doorwerken onder zulke slechte om-
idigheden en voorwaarden als tot nu toe
geval bij Picrre en Mania.
tiaar Pierre zou het niet beleven dat zij
grooten wcnsch (een goed ingericht labo-
lorium om, zonder hinder van koude en
in inregenen, met zijn proefnemingen te
innen doorgaan) vervuld zou zien.
Nog herinner ik mij hoe ik in April 1906
(troffen werd door het bericht in de cou-
iten dat Pierre Curie door een noodlottig
•val om 't leven was gekomen; nog weet
hoe diep tragisch ik het vond dat zulk
in man zoo plotseling moest sterven, dat
jlk een hoofd door de wielen van een
[chtwagen moest worden verbrijzeld en
is liet reeds 32 jaar geleden,
nu heb ik in 't boek van zijn dochter
Jt kloppend hart en met tranen in de oogen
bijzonderheden gelezen van dien wrecdcn
M.
Ik zal deze bijzonderheden niet overnemen
'el wil ik wijzen op de houding van Mania
n Parijs en door Pierre werd ze steeds Ma-
genoemd) toen zij de verpletterende tij-
ng van den dood van haar man vernam,
ii'st wist de vader het reeds. Paul Appell
as hetrr 't bericht komen brengen „Als men
oni liet ongeluk beschrijft, glijden over zijn
rimpcld gelaat de treurige lijnen die tra-
11 kerven in het gelaat van zeer oude men-
hen. Die tranen drukken evenveel verzet
t als smart.
'Met hartstochtelijke teederheid en wan-
iep beschuldigt dokter Curie zijn zoon van
onachtzaamheid, die hem het leven hoeft
post en herhaalt hardnekkig dit droevige
fcrwijt: Waar liep hij nu weer over te (hoo
ien?
Zes uur. Het geluid van een sleutel, die 1
het slot wordt gestoken. Mania verschijnt,
Vvoolijk en levendig, op den drempel van
pen salon. Zij merkt vaag de al te eerbie-
gigo houding van haar vrienden op, liet.
P'rcedo teeken van medelijden. Opnieuw i
©'haalt Paul Appell de feiten. Madame
»"c blijft
ibeweeglijk, zoo verstard,
u men haast zou denken, dat ze niets bc-
epen had. Ze bezwijmt niet in de armen
n haar vrienden, ze kreunt niet, zo schreit
J. Ze lijkt even levenloos, even ongevoo-
als een ledepop. Na een lange, vreesclij-
stilto, bewegen eindelijk haar lippen en
vraagt het zachtjes, als in een waunzin-
!ge hoop dat men haar een ontkennend
"woord zal geven: Is Pierre dood? IIcclc-
aal dood?"
Wanneer liet lijk wordt thuis gebraeht en
een benedenkamer neergelegd, blijft Ma-
a alleen daarbij. En dan heeft ze behoefte
volgend in haar dagboek te schrijven:
L'j'Jerre, mijn Pierre, je ligt daar. zoo
jaim als een arme gewonde die uitrust in
en slaap, met verbonden hoofd. Je gezicht
h vredi*« Pi bent het nog. gelmhl
P en dioorn waaruit je niet los kunt ko
men. Je lippen, die ik vroeger gulzig heb
genoemd, zijn vaal en kleurloos. Je kleine
haard is een beetje grijs. Men ziet nauwe
lijks je haren, want dc wond begint daar
en boven het voorhoofd, aan dc rechterzijde,
is het been te zien dat gebroken is. O, wat
moet je pijn hebben gehad, wat heb je ge
bloed, je kleercn zijn doordrenkt met bloed.
Wat een vreeselijken schok heeft je arme
hoofd uitgestaan, dat ik zoo vaak heb ge
streeld en tusschen mijn handen genomen.
Ik heb je oogleden gekust, die je placht te
sluiten om ze door me te laten kussen, als
je je hoofd tegen me aandrukte met een
beweging, die ik zoo goed van je kende.
We hebben je Zaterdagmorgen in de kist
gelegd en ik heb je hoofd gesteund, toen je
vervoerd werd. We hebben voor dc laatste
maal je koude gezicht gekust,. Toen heb ik
enkele bloemen uit den tuin erin gelegd en
het portretje van mij dat je „de brave, klei
ne studente" noemde en waar je van hield,
pat was het portret dat je volgen moest
in liet graf, het portret van haar. die liet
geluk had je genoeg te behagen dat je zon
der aarzelen haar voorstelde je leven te dee-
len, toen je haar nog maar enkele keeren
had ontmoet. Je hebt me dikwijls verteld,
dat het de cenige maal in jeleven was ge
weest waarin je zonder eenige aarzeling
had gehandeld en met do vaste overtuiging
dat het. dc eenige maal in je leven was ge-
dat je je niet vergist licht. Wij waren ge
boren om samen te leven en ons huwelijk
moest zoo zijn.
Je kist. is gesloten en ik zie je niet meer.
Ik heb niet goed gevonden dat men er dat.
afschuwelijke zwarte krip over legde. Ik
bedek haar met bloemen en ga ernaast zit
ten.
Men komt je halen, bedroefde lieden, ik
zie hen aan, ik spreek niet niet hen. We
bréngen jé naar Sceaux en zien jc neerda
len in een diep, groot gat. Dan volgt een
afschuwelijk défilé van menschen. Men wil
ons meenemen. Wij verzetten ons, Jacques
(de broeder van Pierre) en ilc, wc willen
tot het eindetoezien, men sluit den graf
kuil.'men legt er bloemenkransen op, alles is
afgeloopen. Pierre slaapt zijn laatstcn slaap
onder aarde, het is het einde van alles, van
alles, van alles
Het is een lange aanhaling, welke ik hier
gaf, maar ik wilde haar den lozers niet, ont
houden omdat uit deze eigen woorden van
Mania wij voor ons zien oprijzen de vrouw,
de waarachtig liefhebbende vrouw, die in
deze groote geleerde leefde en was blijven
leven tot het einde toe.
Ik ga voorbij aan de groote belangstelling
van de gansclie geleerde wereld, welke de
plotselinge dood van Pierre Curie als een
noodlottige» slag voor de wetenschap be
schouwde; ik spreek niet over dc eenvou
dige begrafenis.
Maar op cén ding leg ik hijzonderen na
druk: dc regeering wil aan dc weduwe en
haar kinderen een pensioen geven en
Mania weigert ('t was op den dag na dc be
grafenis) met deze woorden: „Ik wil geen
pensioen; ik ben jong genoeg om mijn brood
en dat van mijn dochters Ie verdienen."
Welk een fierheid! Welk' een wederge
boorte van de wilskrachtige vrouw, zoo
spoedig nadat zij het zwaarste verlies in
haar leven heeft geleden.
Zij -zou echter iets meer ontvangen, clan
een pensioen. Zij wordt aangesteld tot. de
opvolgster van haar man, voor wien nog
maar betrekkelijk kort geleden oen leerstoel
aan de Sorhonne was ingesteld. Ilct is voor
de eerste maal dat aan een vrouw zulk. een
betrekking bij het hoogcr oudenvijs wordt
aangeboden.
Steeds vervuld met de gedachte aan den
man, dien zij zoo oneindig liefhad, schrijft
zij in haar dagboek:
„Men biedt me aan, jc op te volgen, mijn
Pierre; je colleges over tc nemen en de lei
ding van je laboratorium. Ik hel) 't aange
nomen. Ik weet niet of ik er 'goed of ver
keerd aan doe. Je hebt me dikwijls gezegd
dafje graag had gewild dat ik een leerstoel
had gekregen aan dc Sorhonne. wil ten
minste een poging doen, liet werk door tc
zetten."
Wanneer na dc begrafenisdrukte de fa
milieleden zijn vertrokken, blijft Mania al
leen achter met haar schoonvader en haar
twee dochters. Zij besluit den zomer in Pa
rijs te blijven om zich voor te bereiden voor
de colleges, welke zij zal geven en bestu
deert daarvoor de aantekeningen van
Pierre, wiens werk zij zal voortzetten.
Den oden November 1906 zal zij haar eer
ste college houden. Voor zc dit doet. brevet
ze nog een bezoek aan het eraf van Pierre.
waar zc in gedachte met hem spreekt. De
Dank zij den K100STERBALSEM
verdwijnt wond en huiduitslag
mGe moet er niet aar, krabben, zeide
men mij, als ik klaagdf dat de uitslag
die ik op een kwader, morgen op mijn
hand ontdekte, zoo verschrikkelijk
jeukte. Maar door 't krabben ontstond
een wond op mijn hand zoo groot all
een kwartje, welke wond mij heuige
pijn bezorgde. Toen niets hielp, nam
ik Kloosterbalsem Dadelijk oer min
derde het jeukerige gevoel, de wond
werd mooi zuiver, de uitslaq oer mm
derde en oerdweert en ook de wond
L HL L-. H
AKKERS 0*>ai»e«i iNiioi
„Geen goud zoo goed"
Onovertroffen Mj brand en snijwonden
Ook ongeëvenaard als wrijfmiddel bij
Rbeumatiek, spit en pijnlijke spieren
ct Potten 62^ cL cd 1.04
belangstelling van het publick en de pers
is zeer groot. Iedereen is in spanning en
vraagt zich af wat deze vrouw de eerste
in de Sorhonne zal zeggen. Om half drie
betreedt zij het podium, luide toegejuicht
door allen. Daar staat ze; ze omiklemt den
rand van de tafel vol instrumenten; zij
deivkt aan hem, dien zij opvolgt ieder
een is ontroerd, dan opent zij den mond
en zegt „Wanneer men nagaat welke vor
deringen er zijn gemaakt in dc pbvsu-a ge
durende de laatste jaren enz. Zij ver
volgt letterlijk het werk van haar man
zonder ecnig inleidend woord te uiten. Maar
juist dit maakte zulk een diepen indruk,
dat bij velen de tranen in de ocen wel
len.
Mania liecft nu een druk leven. Ze is ver
huisd naar Sceaux, waar zij een huis met
mooien tuin heeft. Haar schoonvader gaat
met haar mede. Eiken dag trekt zij met
den trein naar Parijs om haar colleges te
geven en om in het laboratorium te wer
ken. Zo is dikwijls moe en wordt gekweld
door haar groot verdriet, waarover zij niet
spreken wil.
Maar Pierre's vader is haar tot grooten.
moreel en steun en als deze wijze oude
man in 1910 sterft, verliest Mania in hom
zécr veel en voor dc kinderen gaat een
grootvader heen, die vooral op de oudste
dochter een machtigen invloed heeft uitge
oefend.
Ik zou graag nos: een en ander vertellen
over wat Mania deed voor de opvoedimr
van haar dochters; er zou uit blijken welk
een gewetensvolle moeder zij is geweest,
zij die toch leefde voor de wetenschap.
Maar de ruimte ontbreekt me; mijn artikel
zou te lang worden.
In 1911 krijgt Mania voor de tweede
maal den Nobelprijs. In haar .rede''te Stock
holm verzuimt zij niet er nadrukkelijk op
tc'wiizcn, dat deze buitengewone onder
scheiding feitelijk te danken was aan het
gezamenlijke werk van Picrre en zichzelf
en daarom wil zij daarin zien een eerbetui
ging aan de nagedachtenis van Picrre
Curie.
Het is ellendig dat we moeten wijzen op
menschel ij ke laagheid, wanneer wij het le
ven overzien van madame Curie. Beroemd
was zij bewonderd was zij maar
daarom had zij ook haar afgunstige
vijanden en werd er op allerlei wij
ze tegcv haar geageerd en door journa
listen zelfs tegen haar geschreven. Terecht
schrijft haar dochter daarover: zij heeft nu
een reden te meer om den roem te haten.
Maar trouw van waarachtige vrienden
vergoedt ook bij haar zeer veel. Dat onder
vindt zij vooral in 1912 als zij ernstig ziek
wordt en oen operatie moet ondergaan.
In ditzelfde jaar krijgt, zij de vereeremle
uitnoodiging om naar Warschau te komen
en daal' haar werk voort te zetten. Niemand
minder dan de vermaarde schrijver Hcnry'k
Sienkiewicz dringt er met klem op aan, dat
zij in haar oude vaderland zal terugkceren.
Hoezeer echter Mania in haar hart een
Poolsche is gebleven, zij kan deze uitnoo
diging niet aannemen, want juist, was ko
men vast tc staan, dat zij een niemv labo
ratorium zou krijgen: haar droom en die
van haar Picrre zou eindelijk in vervulling
gaan. Zij moch't die vervulling niet teniet
doen door haar vertrek naar Polen.
Wat zij echter wèl deed, was (in 1913)
een reis maken naar Warschau voor dc
plechtige opening van het paviljoen voor
radioactiviteit. Het wordt, een ■triomftocht
en zij steelt .aller hart door in het Poolsch
haar rede uit te spreken.
In Juli 1914 is het nieuwe laboratorium
gereed. In den steen van den gevel staat:
„Inslitut du Radium, Pavillon Curie".
Dc groote wcnsch van Picrre was einde
lijk vervuld. Wat moet er omgegaan zijn
in het gemoed van Mania bij de soda elite J
dat hijzelf dit niet mocht beleven? Maar
zij herinnert zich ook de woorden van dien
anderen geleerde en weldoener der mensch
heid: Pasteur, die eens zcide van de labo
ratoriums: ..Daar is het, dat de mensch
heid groeit, in krachten toeneemt en hooier
stijgt. Daar leert zij lezen in dc werken der
natuur, in werken van algemeenen vooruit
gang en van harmonie, tcnvijil haar eigen
werken al te vaak die zijn van bar-
baarscliheid, fanatisme en vernietigings
drang".
Menschen als Picrre en Mania bemoeien
zich uiteraard niet niet politiek; daarvoor,
zijn zij te gaaf, te eerlijk, te weinig eer
zuchtig en te onbaatzuchtig. Alleen toen
Frankrijk in beroering werd gebracht dooi
de zaak-Dreyfus, heeft Pierre zich daarme
de bemoeid; hij deed dit echter niet als
partijman maar eenvoudig als iemand,, die
voor rechtvaardigheid opkwam.
Beiden zullen zij, verdiept in hun werk,
ook weinig aandacht hebben geschonken
aan de internationale spanningen. Daarom
was Mania niet vele anderen volkomen
verrast door 't uitbreken van den grooten
oorlog van Aug. 1914.
Toen dc geweldige wereldworsteling oen
feit was geworden en een waanzinnige men-
schenvernietiging was begonnen, stelde Ma
nia onmiddellijk vast dat zij al haar kennis
in den dienst moest si ellen van do verple
ging van de gewonde en verminkte solda
ten. Zij is de schepster van de „radiologi
sche auto", die overal hulp biedt. Zij wil
Parijs niet verlaten; zou zij haar eindelijk
verworven laboratorium in den steek laten?
Deze merkwaardige vrouw kan niets
half doen; wat zc doet ,doet zc met haar
ganschc ziel. Haar sterke geest schijnt
krachtte geven aan haar uitgeputte
lichaam er gaan dagen voorbij, waarin
zc bijna niet eet. Van Parijs uit snelt zij
naar de plaatsen, waar haar hulp noodig
is. Het is verbazingwekkend wat zij doet.
Wanneer de internationale slachting in
't najaar van 1918 eindelijk is stop gezet
en Mania haar verplcegsterstaak kan neer
leggen, gaat ze weer aan het werk in haar
laboratorium; ondanks het feit. dat de oor
log haar gezondheid heeft verwoest en haar
t'inanticel heeft geruïneerd. Toch doortrilt
haar hart één grootc vreugde: Polen is
weer een vrij land geworden!
Natuurlijk verheugt 't haar dat Duitsch-
land geslagen werd maar haat is haar
vreemd. De werkelijk intcllectueelc mensch
staat daar boven.
Intusschen zijn haar dochters Irene en
Evc groot geworden en het is aandoenlijk
om te lezen hoe innig en hartelijk de om
gang tusschen deze drie kameraden is. Welk
een genot is het voor dit drietal de vacan-
lies in Larcouest, een plaatsje in Bretagnc,
door te brengen. Temeer omdat, er zooveel
andere geleerden daar hun vacantie door
brengen. Welk een ongedwongen omgang
is er tusschen deze menschen.
Mania is vier en vijftig jaar oud, wanneer
ze een reis gaat maken naar Amerika, waar
toe zij officieel wordt uitgenoodigd. De
hulde, welke haar daar gebracht wordt, is
overweldigend. Maar 't is of alles langs haar
heengaat. Haar wordt een gram radium als
geschenk aangeboden een waarde van
duizenden dollars maar zij aanvaardt
slechts onder dc voorwaarde, dat liet. niet
haar persoonlijk eigendom zal worden! In
tusschen vermoeide de Amerikaansche reis,
dat trekken van de cene plaats naar de
andere, haar zóó. dat zij rust moest nemen.
Irene en Eve, die haar begeleiden genieten
echter volop.
Ik kan niet spreken van alle reizen, die
Mania naar Zuid-Amcrika, Italië, Holland,
Engeland, Spanje, België maakte. Waar zij
kwam, overal werd zij begroet als dc groote
geleerde en de gi'oofe mcnsch.
Natuurlijk gaat zij ook naar haar ge
liefde Polen. In 1925 legt zij in Warschau
den éérsten steen voor het radium-inslituut.
Dc grootste erkenning van haar buitenge
wone bcteekenis komt in Frankrijk einde
lijk tot haar recht, wanneer zij op den 7den
Februari 1922 benoemd wordt tot lid van dc
Académie des Sciences (Academie der we
tenschappen) en het moet deze nederige
vrouw toch hebben goed gedaan toen de
president haar deze woorden toesprak:
Wij groeten in U een grootc geleerde,
een vrouw met een hart. die slechts geleefd
heeft voor haar toegewijden arbeid en on-
baatzuchtigeh dienst aan de wetenschap;
een vaderlandslievende vrouw die, in oor-
logs- zoowel als in vredestijd, altijd meer
dan haar plicht heeft gedaan. Uw tegen
woordigheid hier schenkt ons de moreele
weldaad van uw voorbeeld en de glorie van
uw naam. Wij danken U daarvoor. Wij zijn
er trolsch op, dat ge temidden van ons zijt.
Gij zijl de eerste vrouw in Frankrijk, die
tot een Académie behoort, maar wie an
ders zou het evenzeer waardig kunnen zijn?"
I-Ioe gelukkig zou Picrre Curie zijn ge
weest als hij dezen dag had mogen beleven.
Dc onverbiddelijke dood zal ook aan haar
rijke loven een einde maken. Ik zal niets
schrijven over haar laatste dagen. Dat
moet ieder zelf lezen in het hoek van haar
dochter. Zij sterft op 4 Juli 1934. Op den 6
den Juli wordt zij weggelegd in het graf;
haar kist wordt geplaatst op die van haar
onvergctclijken Picrre. Haar naam wordt
gebeiteld in den steen, waarop die van
Pierre reeds slaat.
Maar geen heerlijker moment 'kan voor
haar worden opgericht, dan dat wat haar
dochter Eve voor haar hoeft, opgebouwd in
haar sober, eerlijk, aangrijpend boek.
lk eindig. Nog pe.ns wem ik een blik op
hel portret van Mania. I-Iaar leven, haar
werken, haar lijden is aan mijn geest, voor
hij gegaan. Daar is een brok in mijn keel.
Ik heb een gevoel van intense dankbaar
heid dat ik me in het leven van twee waar
achtige menschen heb mogen inleven. Ik
voel me klein en onbeduidend. Maar ik
weet mezelf gelukkig, omdat ik mensche-
lij'kc grootheid heb gezien.
En ik de ruk met vreugde dat deze wereld,
waarin bet barbarisme niet den dag
schijnt te groeien, niet als verloren maè
worden beschouwd zoolang er neg Curies
uit geboren wordoen.
En ik weet met besliste zekerheid dat de
lezing van hc't hoek „Madaime Curie" dui
zenden, neen tienduizenden zal louteren en
reinigen door hen Ie plaatsen voor de
vraag: Wat; maak ik van m.ün leven?
Geleerden kunnen maar weinigen worden;
trouwe dienaars te zijn van de weten,
schap is slechts weinigen gegeven. Maar
mensch kunnen wij allen worden. Daartoe
bezielt ons het echtpaar Curie!
De aanvoer was betrekkelijk gering,
wat wellicht moet worden toegeschreven
aan het feit, dat heel wat losse kaas,
die van de warmte had geleden, buiten
de markt om is verkocht. Datgene, wat
was aangevoerd, was dooreen genomen
van goede kwaliteit: kaas, in de warm
te gemaakt waarover de koade was
gekomen. Het gevolg daarvan is dik
wijls een vast en stevig, maar voor den
producent onvoordeelig product. Zoo
wisten een achttal stapels het te bren
gen tot de hoogste markt ad f22.
De gang voor exportgoed lag daardoor
op de hoogte van de hoogste marktl
Goede consumptiekaas bracht f 19.50
tot f20.50 op. Alles bijeen dus vaste
prijzen, al bleek later, dat met een en
ander voorloopig de top bereikt was.
Want tegen het einde werd de markt
traag en enkele stapels vermarktten een
halve gulden. Zoodat het slot eenigs-
zins terugloopend was.
De prijzen buiten Noord-Holland blij
ven laag. In Friesland schijnt men to
gen f 18.de beste 40 4- kaas niet te
kunnen opruimen, wat vooral verband
houdt met de slechte exportvooruit
zichten naar Duitschland.
ONTHULLINGEN VAN DEN KEURINGS
DIENST ALKMAAR.
De bestrijding van den verkoop
van melk van uierziek vee is in het
keuringsgeleed Allernaar altijd een
zware laak geweest, omdat wij mec-
nen het meeste succes, en dit. in
den kortst mogelijken tijd, te berei
ken door niet dc veehouders, bij
wier vee afwijkingen zijn geconsta
teerd, naar den veearts te verwijzen,
doch zelf met den mccstcn spoed
de koeien uit dc slal op tc sporen,
die de afwijkende melk geven, al
dus het jaarverslag 1937 van den
Keuringsdienst voor Waren in ge
noemd district. Waarhij komt, dat
maar weinig veeartsen de hulpmid
delen en de gelegenheid hebben zelf
de monsters te onderzoeken en het
doen onderzoeken, b.v. te Utrecht,
veel tijdverlies met zich brengt. Dat
hij dil alles de veehouder kosten
uitspaart, is voor den dienst slechts
een zeer. bijkomstige reden om de
geschetste werkwijze Ie blijven vol
gen, al zal die voor de bel rokkenen
niet onwelkom zijn. De vraatr is
wel, of zij dit voldoende beseffen.
In tolaal werden onderzocht S791 melk-
monsters. waarvan 613 stuks onvoldoende
werden geacht.
Hoewel bet aantal monsters ter opspo
ring van uierziek vee in dit keurin^ge-
biel altijd zeer groot is. is het toch ook
dit jaar weer relatief kleiner dan hel vo
rige jaar. Dit doet de hoop ontstaan, dat
al is het toch langzaam, ook in dit keu-
ringsgebied een verbetering in dit opzicht
intreedt.
Of tc zijner tijd door de bemoeie
nis van dc vereeniging, die de con-
sumpliemclkvoorzicning regelt, de
veehouders tot scherper toezicht op
de uierziek tc zullen worden ge
bracht, zal dc toekomst moeten loe
ren. Als tot betaling op kwaliteit
ook hier, geleid door die vcreeni
ging, zou kunnen worden gekomen,
zou de kans daarop zeker be
staan.
Deze betaling is echter in dit gebied,
waar zooveel melk direct door veehouders
aan slijters wordt geleverd, wel aan zoor
groote moeilijkheden gebonden, sneciaal
wat de bemonstering betreft, die toch zeker
eenmaal van do morgonmelk en eenmaal
van «le avondmelk in den tijd van 14 da
gen zou moeien plaats hebben.
Van bcteekenis grooter dan het vorige
inar is het aantal afleverings- en stal- of
weidemonsters, dat genomen moest worden
om dc bron van waterloevoeging op le
moren. Dit is een zeer bedenkelijk verschijn
sel. dat voor iedcron lezer zonder meer
duidelijk is. I-Ict wil den dienst voorkomen,
dal de meermalen betrekkelijk lichte straf
fen. die aan schuldigen van deze overtre
ding werden opgelegd, daaraan geen goed
doen.
Schikking voor de betaling van een boete
hij verkoop van melk. waarin water is toe
gevoegd. dient slechts bij hoogc uitzondering
te worden toegepast.
Vetgehalte gestegen.
ITet is een verheugend feit, dat het gemid
deld vetgehalte van alle straat- en winkel
monsters consuinptiemelk weer iets is ge
stegen. Het was 3,30% (v. j. 3,27%). I
Het genoemde cijfer bewijst, dat
er aan ook maar eenige stelselmati
ge onttrekking van vet, aan de melk
in dit keuringsgebied niet mag wor
den gedacht.
Moeilijkheden te Den Helder.
Het-is te betreuren, dat de voorwaarden,
waaronder melk mag worden verkocht, af
komstig van vee, dat geacht mag worden
vrij van tuberculose te zijn, nog niet zijn
vastgesteld. Speciaal in de gemeente Den
Helder heeft dit tot moeilijkheden aanlei
ding gegeven, omdat eenige melkverkoopers
meenden gerechtigd te. zijn tot het voeren
van een aanduiding op hun vervoermiddel,
dat hun melk daartoe gerekend mocht wor
den.
Dc kantonrechter had deze verkoopers
wel schuldig bevonden en liceft ze veroor
deeld, echter zonder toepassing van straf.
Beroep in cassatie hiertegen is hij arrest
van den Hoogcn Raad van 7 Maart 1938 ver
worpen. Hier beslaat dus wel een onbevre
digende toestand. Het is te hopen, dat bin
nen niet al te langen tijd deze aangelegen
heid definitief zal zijn geregeld, waarop bv.
dc veehouders van het eiland Texel recht
hebben, daar bijna al het vee aldaar als
t.b.c.-vrij mag worden beschouwd.
Onreinheid.
Het resultaat van het onderzoek naar de
reinheid der melk is dit jaar niet gunstig
geweest.
De melkbewaarplaats zou speciaal
voor die verkoopers, die geregeld
maar weinig melk thuis in voorraad
hebben, al spoedig zijn bestemming
verliezen, als daaraan door ons niet
de hand werd gehouden, aldus het,
verslag. Er blijkt steeds neiging te
bestaan deze voor pakhuis of wasch-
gelegenheid tc gebruiken, om van
andere doeleinden maar niet tc spre
ken
Melkproducten.
an de 325 onderzochte monsters van
melkproducten bleken 61 stuks ondeugde-
''•ik. In totaal werden in het verslagjaar 35
processen-verhaal opgemaakt wegens over
treding van het MelkbesluiL