De vorst die aanstoot gaf Uil hei leven van den Zonnekoninff In zijn cel terug Na Oranjefeest vermoord i VROUWEN VERDRONGEN ELKAAR VAN HET HOF. Op 5 September a.s. zal Frankrijk het .belangrijke feit herdenken, dat 300 jaar geleden de beroemde zon- ne koning, Lodewijk XIV geboren werd. Tijdens zijn lange regeerings- periode ontwikkelde Frankrijk zich tot een machtig rijk, maar zijn staatkunde was van dien aard, dat tenslotte geheel Europa tegen hem partij koos. Ook de financieele toe stand van het rijk stond er tegen het einde van zijn leven buitenge woon slecht voor. Toen Lodewijk XIV, na het overlijden van zijn vader in 1643, de troon beklom, koesterde men omtrent zijn regeering wei nig verwachtingen. Immers, hoewel nog zeer jong, besteedde de jorge koning een groot deel van zijn leven aan vrouwen en feesten, terwijl hij voor de ernstige staats zaken hoegenaamd geen belangstelling toonde. Aanvankelijk werd het bestuur over het land dan ook uitgeoefend door zijn moeder, Anna van Oostenrijk, die in 1643 regentes werd en die Mazarin als mi nister aanstelde. Een scherpe blik. Toen Lodewijk XIV echter in 1661 het bestuur zelf in handen nam na het overlijden van Mazarin toonde hij spoe dig een buitengewoon scherpen blik te hebben in het kiezen van ministers en ge neraals. Zoo riep hij mannen aan do re geering als Lc Tellier, Colbert en Lionne, terwijl naderhand ook Louvois in dienst genomen werd. In Colbert vond Lodewijk den man, die met groot talent het bin- ncnlandsch bestuur regelde, nijverheid, handel en scheepvaart bevorderde en even zeer de welvaart der natie als 's konings geldmiddelen vergrootte; Louvois was de man, die eenheid in het leger schiep en dit tol een machtig geheel maakte. Oorlogszucht. Beide, zoowel geld als een leger, had Lo dewijk dan ook dringend noodig in verband met zijn oorlogszuchtige plannen, welke hij gedurende zijn geheelc leven gekoesterd heeft. Niet minder dan vier oorlogen, waar van drie groote, heeft hij gestreden, uit sluitend en alleen om zijn macht te ver- grootcn. O.m. viel Lodewijk, nadat hij in 1670 een geheim verdrag met Engeland gesloten had, met twee zijner beste veldhccren Con- dé en Turenne, de Republiek binnen. In verloop van zes weken veroverde hij de helft der gewesten. In die dagen zag het er in ons land treu rig uit, want niet alleen Lodewijk, maar ook Engeland, Munster en Keulen behoor den tot onze vijanden. Redeloos, radeloos, reddeloos Bekend is uit die dagen het gezegde: het volk was redeloos, de regeering radeloos en het land reddeloos. Gelukkig kwam het ech ter zoo ver niet. want door het tijdig ^oor- steken van de dijken, door het ingrijpen van de Europeesche mogendheden en door de verheffing van Willem III tot stadhou der, kon ons land van den ondergang ge red worden. Be Nederlanden kregen nu zelfs verschillende bondgenooten, daar Lo dewijk zich niet ontzag Elzas-Lotharineen binnen te vallen en het aartsbisdom Trier tc overvallen. Maar eerst na langdurige onderhandelingen was de Fransche koning geneigd in 1678 de vrede van Nijmegen tc sluiten, waarbij hij wederom verschillende dcelen van de Zuidelijke Nederlanden ver wierf, alsmede de veroverde landen in de Eizas. Europa vijandig. De volgende oorlog, waarin Lodewijk XIV gewikkeld werd, was de Negenjarige Oorlog (16881697). Meer en meer was Europa hem vijandig gezind geworden in verband met zijn buitenlandsche bemoeiingen. Toen de kansen van den Zonnekoning in dezen, strijd keerden, begon hii naar den vrede over te hellen, welke in 1697 tot stand kwam en waarbij hij van tal van verove ringen afstand moest doen. Misgewas en hongersnood. Ilct is tc begrijpen, dat de financiën van Frankrijk er lang niet schitte rend voorstonden; het land was uitgeput, hooge belastingen, mis gewas en hongersnood hadden de welvaart zeer benadeeld en ontevre denheid doen ontstaan. Maar nog was Lodewijk niet van zijn oorlogszuchtiehoid genezen en kort na het sluiten van den vrede werd hij in een vier de oorlog, de Spaansche Successie-oorlog ge wikkeld, waarin hij weer tegenover een Europeesche coalitie geplaatst werd. Na don vrede van Utrecht in 1713 en dien van Rastadt in 1714, was in Frank rijk een allertreurigste toestand ontstaan. Vervolging der Hugenoten. De schuldenlast was tot 2 milliard geste gen en do bevolking was meer dan onte vreden. Trouwens, er waren nog andere redenen, dat de verbittering onder de men sehen zeer toegenomen was. Want Lodc- wijk's heersrhzuelit kwam niet alleen tot uitdrukking in zijn veroveringsveldtochten, maar ook in zijn houding tegenover de Do genoten, den Paus en de Jansenisten. Na den vrede van Nijmegen 11678) wikkelde de Fransche koning zich in een vreeseliiken strijd met de Protestanten, die in Frankrijk nocr ruim 1 millioen aanhangers telden. De koning streefde naar een godsdiensti ge eenheid, dus de Protestanten moesten verdwijnen. Steeds strenger werd er nu tegen de Protestanten opgetreden:hun ker ken werden gesloten, ambten moch ten ze niet meer beklcedcn, noch ver schillende bedrijven uitoefenen en toen dat alles nog niet voldoende baatte, begon het stelsel der dragon- nades; soldaten werden bij de ver stokte Protestanten ingekwartierd en iedere mishandeling tegenover hun gastheeren was hun geoorloofd. Geen wonder dan ook, dat duizenden en duizenden Hugenoten het land verlieten, om zich elders voornamelijk in de Nederlanden en in Duitschland tc vestigen. Voor Frank rijk had dit zeer nadeelige gevolgen, daar dc vluchtelingen nijvere landbouwers en hand werklieden waren: de Voornaamste indus- trieüelen behoorden tot hen en „rijk als een Protestant" was in Frankrijk een bekend ge zegde. In conflict met den Paus. Maar Lodcwijk's gewetensdrang kwam ook uit tegenover den Paus, met wien hij in strijd geraakte over de rechten der „Gallicaansche kerk" Op een nationale concilie liet hij 'n aantal artikelen aannemen, waarin o. a. de wereldlijke macht voor onaf hankelijk van de geestelijke verklaard werd en dc stelling werd uitgespro ken, dat in geloofsvragen de beslis sing van den paus kon worden ver beterd, zoolang de kerk haar goed keuring niet gegeven had. Gaf deze oppositie, redenen tot groote on tevredenheid, ook aan liet particuliere leven van den koning nam men aanstoot. 's Konings huwelijk. Reeds op 22-jarigen leeftijd was hij in het huwelijk getreden, zij het dan ook om politieke redenen, met Ma ria Theresia, oudste Infante van Spanje. Daaraan was heel wat voor afgegaan, want Frankrijk was op dat oogenblik in ooi-log met Spanje en de sluwe staatsman Mazarin wcnsch- te met groote omzichtigheid hot hu welijksaanzoek tc doen, immers, be halve een huwelijk, moest een zoo voordeelig mogelijke vrede met Span je tot stand komen. Lodewijk XIV zelf werkte aanvankelijk niet mee, daar hij zijn hart verpand had aan Maria Mancini, een nichtje van kar dinaal Mazarin. Een vrouw van bijzondere schoonheid en bekoring beantwoordde de liefde, die Lode wijk voor haar koesterde, maar het mocht niet tot een koninklijke idylle komen, de po litiek moest zegevieren, groote staatskun dige belangen stonden op het spel. Geluk. Met grootsche pracht en praal van den kant van Frankrijk, werd het huwelijksaanzoek gedaan, dat tenslotte 'na tal van onderhan delingen aangenomen werd. Onder inachtne ming van tal van ceremoniën kwam het hu welijk, acht maanden later tot stand. De geestdrift in Parijs was onbeschrijfelijk en in deze echtverbintenis met deze prinses uit een roemruchtig huis wilde men niets anders zien dan een waarborg voor het geluk van den jongen heerscher. Onder de belangstellenden, die de feeste lijke stoet in de Parijsche straten gadesloe gen bevond zich ook een jonge vrouw. Mada me Scarron, gehuwd met den mismaakten satyrenendichter van dien naam. Vol ijver zucht slaat zij de gelukkige bruid gade, maar zeker had niemand en zij zelf wel allerminst kunnen denken, dat zij 23 jaar later de plaats van Maria Theresia zou innemen. Het huwe lijksleven van de Koningin was niet gelukkig en werd nog tragischer, doordat zij; op het eerste gezicht liefde voor haar geniaal op vatte, welke niet beantwoord werd. Lodewijk, die geen groote liefde in zijn leven kende, die hem leidde en sterkte, geraakte steeds meer op zij wegen en zonk, zonder het zelf tc be seffen, steeds dieper weg in den poel van intriques en leugens, waarin hij door zijn maitressen geraakte. Geestiger en schooner dan zij! Aan het hof van den Fransclien koning wa ren tal van vrouwen, geestiger en schooner dan de koningin, heter ontwikkeld en vrijer in haar opvattingen, die er met haar lieftal lige gratie weldra in slaagden, don koning onder haar bekoring te brengen. Vooral voor zijn schoonzuster, Henriöttc van Engeland, toonde dc koning groote belangstelling, maar daar men van deze verhouding wel dra kwaad begon 1e spreken, werd een jong meisje. Francoise Louise dc la Baume le Blanc uitverkoren, om zoogenaamd 's ko nings opmerkzaamheid en hulde te genieten Hoewel het aanvankelijk als spel bedoeld was om de belangstellings der omgeving des konings af te leiden, werd liet spoedig ernst en met dc hertogin de la Vallière, zooals de titel van het jonge meisje naderhand luidde, was de rij geopend van een aantal mai tres sen die den koning steeds verder verwijder den van de koningin en die, en dat was niet minder ernstig, aan den verheven persoon des konings en aan het koninklijk prestige, el'nslig afbreuk deden! Beterschap Tenslotte verscheen er echter een vrouw aan het hof, die grootcn in vloed op den koning wist uit te oefe nen. Het was Francoise Scarron, de latere Madame de Maintcnon, die be noemd werd tot gouvernante over ecnige kipderen van Lodewijk. Als bekeerde Hugenote en hartstochtelijk bezield door haar nieuwe geloof, sprak zij ernstig met den koning en wist hem langzaam maar zeker op den weg naar beterschap tc brengen. Sinds haar verschijnen aan het I-Iof in 1669 is er een duidelijke verbetering tc hespeuren in de houding van den koning ten opzichte van de Koningin en nog grootcr werd de invloed van Madame de Maintcnon, toen zij zich in 1673 blijvend in de koninklijke appar tementen van Versailles vestigde. Hiermee waren de gulden dagen van Madame de Mon- tespan, die den koning ecnige kinderen ge schonken had, welke door hem gewettigd waren, afgeloopcn en moest deze machtige marquise het hof verlaten. Nooit tot koningin gekroond. Na hef overlijden van zijn vrouw in 1683, sloot Lodewijk met madame dc Maintcnon een morganatisch huwelijk, dat zeer geluk kig genoemd kan worden. Zij was het, als vurige katholieke, die den koning er toe aan spoorde, strenge mna'trcgclcn tegen de Hu genoten te nemen en zoo nam deze vrouw, die nooit tot koningin gekroond werd, die nooit openlijk als zoodanig erkend werd, een plaats is aan het Fransche hof als weinig vrouwen vóór of na haar bekleed hebben. Nooit heeft deze vrouw echter getracht, ecnig persoonlijk voordeel uit deze verhouding tc verkrijgen en toen dan ook op 1 September 1715 Lodewijk overleed, trok zij zich onmid dellijk terug uit liet hofleven om verder in eenzaamheid en teruggetrokkenheid haar da gen te slijten. Met haar dood ,vier "jaar la ter ging dc laatste presoon heen, die herin nerde aan het oude Ilof van den Zonneko ning, de laatste ook van dc twee vrouwen, die in liet leven van den vorst-dieudonné (de vorst door God gegeven), zulk een voor name rol gespeeld hadden Ontvluchtte gevangene krijgt het benauwd en meldt zich te Parijs. Naar men zich zal herinneren ontvlucht te op 6 Augustus uit dc bijzondere strafge vangenis te Scheveningen de 35-jarige F. M. Musch door verbreking van tralies. De man bleef onvindbaar niettegenstaande alle nasporingen van dc politie. Een dezer dagen meldde hij zich echter bij de Nederlandsche legatie te Parijs,, van waar men hem naar Den Haag heeft over gebracht, zoodat hij thans wederom is inge sloten. Het is niet bekend hoe Musch er in geslaagd is na zijn ontvluchting, welke hij ondernam in gevangenis- kleeding, aan een normaal costuum te komen en het verhaal vertelt evenmin hoe hij na vele omzwer vingen eindelijk de Fransche hoofd stad bereikte. JIct viel niet mcc! Daar aangekomen echter nam hij dienst in het Vreemdelingenlegioen cn hij werd •""uletao.hecrd bij het Parijsche depot van dit legioen. De tucht schijnt hem daar ook te hard geweest te zijn, want na eenigen tijd -in p.'i uit het legioen. Hierna zwierf hij enkele weken in Parijs rond, waar hij natuurlijk ook bij de poli tie gesignaleerd stond. Hij vreesde te recht, dat hij een strenge straf zou moeten ondergaan, wanneer de Fransche recherche op zijn spoor zou komen. Deze angst kon hij niet verdra gen en ten einde raad meldde hij zich bij de Nederlandsche legatie te Parijs, waar zijn signalement uit het algemeen politieblad bekend was. Musch deed dan ook geen moeite zijn geschiedenis voor de legatie- ambtenaren te verbergen en hij bekende alles. Daarop heeft een ambtenaar van het ge zantschap hem naar Den Haag overge bracht, alwaar hij werd uitgeleverd aan de Haagsche Politie. En tenslotte kwam hij weer terecht in rle gevangenis, waaruit hij met zooveel moeite was ontsnapt. Beroemde pilote op Schiphol Jean Batten luncht met tal van autoriteiten. De Australische vliegster Jean Batten, die sinds Zondag j.1. in ons land vertoeft, als gast van den heer Plesman, directeur van de K.L.M., is gisterochtend met haar Pcrcival Gull op Schiphol aangekomen, waar zij dc gast was van de Amstcrdamschc Acro Club. Aanwezig waren o.a. vice-admiraal Quant, ir. von Baumhauer, cn Jos. Cuypers, be stuurders van de Aero Club, dc heer Guil- lonard, onder-directeur van dc K.L.M. en de heer Van de Beek, onderhavenmeester der i-emeente Amsterdam op Schiphol, als mede verscheidene leden van dc Amster- damsche Aero Chib, en de heer S. de Mul, namens de Nationale Luchtvaartschool. Tn het gebouw van de Aero Club werd de Australische vliegster een lunch aangebo den. ïn den loop van den middag is dc beroemde pilote naar Parijs vertrokken. Zuringzout in de aardappelen Man wilde zich van zijn vrouw ontdoen. De politie heeft te Enschede aan gehouden den 46-jarigen G. J. G., verdacht van poging tot moord op zijn vrouw. Dc man die in onmin met zijn echlgenoote leefde, heeft een dezer dagen zuringzout in een pan met aardappelen gedaan. De man wist, dat zijn vrouw den vol genden dag deze aardappelen zou eten. Zij heeft even van de aardappelen geproefd, doch merkte, dat er iets niet in orde was. Uit het geneeskundige onderzoek is geble ken, dat de vrouw geen nadeelige gevolgen van een en ander zal ondervinden. Dc man, die het misdrijf heeft toegegeven, zal ter beschikking van cle justitie worden gesteld. DE NEDERLANDSCH-DUITSCHE TRANSFER-OVEREENKOMST. De rcgccringspersdienst meldt: In verband met dc nog loopende onderhan delingen tusschen dc Nederlandsche en dc Duitsche regeering over een transfer-over eenkomst werd overeengekomen, dat de be staande transfer-overeenkomst alsnog tot 30 September a.s. zal gelden. Dc onderhandelingen worden dezer dagen in Duitschland voortgezet. Koning Leopold wenscht onze Vorstin geluk In verhand met het Regeeringsjubileum van onze Koningin heeft Z. M. Leopold III der Belgen, aan Hare Majesteit het volgen de telegram gezonden: KONING LEOPOLD. „Aan H. M. de Koningin, 's-Gravenfhagc. Ter gelegenheid van het 40-jarig jubileum der troonsbestijging van II. M. richt Ik tot Haar Mijne hartelijkste gclukwenschen en betuig Ik tevens Mijne oprechte wenschen, opdat onder Hare voorspoedige regeering het Kónïnkrijk der Nederlanden heil en wel vaart moge kennen. (w. g.) LEOPOLD. Familie van radiotoestel beroofd Onplezierige onderbreking van een vacantiereisje. Een familie, die dc beletage op de Prin sengracht 104 te Amsterdam bewoont, ver toeft met vacantie in dc provincie Gelder land cn had dc huissleutel ter hand gesteld aan een vertrouwensman, die regelmatig de woning inspecteert. Woensdag ontdekte hij, dat de huisdeur aanstond en dat het slot was afgebroken. De man deed van zijn bevinding aangifte bii de politie cn deelde mede, dat voor zoo ver hij het kon bcoordeelen, tafelzilver en het radiotoestel waren verdwenen. Dc politie waarschuwde onmiddellijk de familie, die hals—overkop van haar va cantie terugkeerde om tc onderzoeken, wat dc dieven nog méér hadden meegenomen.... Plotseling trok de vader te Slie- drecht zijn revolver. In een gedeelte van onzen oplaag konden wij gisteren nog vermelden, dat 1c Sliedrccht de 39-jarige B. en diens 18-jarige dochter dood in hun woning werden gevonden en dc lijken schotwonden vertoonden. In den nacht van Woensdag op Donderdag moet een vroeselijk familiedrama aldaar hebben plaats gegrepen, waarover wij thans nog het volgende vernemen: Ilct gezin van kleermaker BI. bestaat uit man, vrouw en vier kinderen, o.m. een twee ling. De familieverhoudingen waren slecht. De achttienjarige dochter, die het slacht offer is geworden, was één van de tweeling Het* meisje werd door den vader steeds on der de duim gehouden en mocht zelfs niet alleen op straat. Zij heeft zich hierover wel eens beklaagd cn als dc moeder voor haar dochtertje partij koos, kreeg zij ruzie met haar echtgenoot. Woensdag is het meisje uitgegaan, ondanks het verbod van haar vader, en heeft in opgewektheid het Oran jefeest gevierd met den gymnasiast I\. Toch zij om half twaalf thuis kwam, is er ruzie ontstaan. Dc man trok plotseling een revolver cn los te 3 schoten op zijn dochter, waar na hij de hand aan zichzelf sloeg. Een buurvrouw heeft op verzoek van de vrouw van BI. dc politie gewaarschuwd. Be zc was spoedig ter plaatse, Dc lijken zijn in beslag genomen. ITet parket te Dordrecht heeft een onder zoek ingesteld. Er zijn fotografische opna men van de situatie gemaakt. Bij een bombardement in Kanton verli het Britsche Roode Kruis den slaohl hulp, hierin bijgestaan door Chirri meisjes, die stalen helmen droegen. |U«T spred ^itn onder v Moeder-overste viel"® noer blijvei voor trein Steeds Doodelijk ongeluk op het stat ook al b< te Lichtenvoorde. Gisterochtend omstreeks half twaal! i is op het station te Lichtenvoord, de eerwaarde moeder-overste van ha; St. Vincentiusgasthuis in Groet!) door een trein gegrepen en gedo Het slachtoffer bracht twee zusters J den trein, die op retraite zouden gai het afscheid nemen liep zij achteruit f op een spoorlijn, juist voor den trein c de richting Ruurlo naderde. De ongeil ge werd ernsti" gewond de tweedel wachtkamer binnengedragen. Onmiddl werden geestelijke cn geneeskundige ingeroepen. Het slachtoffer werd nog het Heilig0 sel toegediend, korten tijd later is zij f leden. Praag d« dat de S door Tsje Engelanc den opge Ruiicima ren Henl Ier inspi de Duitsi op een v aanstu en is in Etics die hebbi l aan de tem mi De Duitse ikkelijk: Het moet ril Uitvinding van Britsch, pi den De „Evening Standard" maakte gisterr fe'n cn melding van een uitvinding van ,een övoeiu Ibridgeman en piloot O. F. Maclaron, wanneer zij practisch uitvoerbaar blijk zijn bc alle weersgesteldheden het landen op betrekkelijk smal vliegveld mogelijk maken, aangezien met die uitvinding] vliegtuig niet behoeft te landen met' neus in den wind. Het vliegtuig da] den wind en als dc wielen den grof ken, kunnen zij zoodanig worden omj dat het b.v. op een breeden wegj landen terwijl het vliegtuig een paal den schuin in den wind op het oni blijft staan. Indien de uitvinding voldoet, aldus Hsb., zal het mogelijk zijn veel meer dingsterreinen aan te leggen. Maclareu een der eerste leden van het luehtesl van de universiteit tc Cambridge en een ondervinding van bijna 10.000 vlieg! Landen op een kleibui vliegveld Aardbeving doet klokliDs 1 stilstaan Het licht te Ambon ging: Woensdagnacht te 01.45 uur werd Affij opgeschrikt door een korte, doch zeer hc4 aardbeving, de hevigste welke sinds 30 f is waargenomen. De richting was veraoj lijk Zuid-Oost, de duur Avas 3 seconden! Gi: licht ging even uit, de klokken stonden! in g en in de winkels vielen de flesschen ui t Prin rekken. De bctonstciger is gedeeltelijk cL. zet. De waterleiding, welke is aangelegd w- bet het voorzien van schepen, is aldus de N.f aan Ct., defect geraakt. Van een brug is 4 f landlioofd verzakt. Het observatorium te Batavia registij Ma' de dc aardbeving te Ambon op 31 Air; jub tus te 01.21 uur Daar werd slechts een ar beving van lichten aard waargenomen* oostelijke richting, vermoedelijk Oost-Z'J Oost op een afstand van 4000 K.M. gediïun i Minder huwelijken in Ifalii|«j Meer gcbooiij>p |eaij luide li Volgens officicele statistieken zijn fltoegroeti rende de eerste zeven maanden van dit fee-ster 151.662 huwelijken voltrokken, helgj 42.183 minder is dan in de overeenkom periode van het vorig jaar. De bcvolö bestond eind Juli uit 43.237.000 waarhij niet medegerekend zijn ongeïj een half millioen buitenlanders, die op dat tijdstip in Italië bevonden. Het aantal kinderen, dat in de eerste? ven maanden van 193S levend werd gclW bedroeg, 609.920, tegen 571.854 in de o« eenkoinstige periode van 1937, een meerdering derhalve van 38.066. De schaffen van den Czaaf i voc der op de de: pri Twee Russen gcarrcsM Uit Belgrado wordt gemeld, dat de P? tic aldaar twee Russen heeft gearrest#et die er van beschuldigd worden een dtf van den door generaal Wrangel geredde Petersburger Czarenschat te hebben vfLf|P] duisterd. Zestien jaar geleden is hun 1L schat overhandigd, met opdracht deze ■J^ het Joegoslavische ministerie van finan^tij0< te depöneeren. Zij worden er thans 1Je(|e beticht, destijds slechts een deel te 'ie^3Yó( afgeleverd, en de rest te hebben gehouden

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1938 | | pagina 8