volksstemming
De verdedigingslinie
van Hankau doorbroken
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
7il Duitschland-
in Tsjecho-Slowakije 1
De Sfinx van
Berchtesgaden zwijgt
Jubileum Kon. Paketvaart
wfle Koningin ziet de
Zilvervloot
Paniek -onder de
Italiaansche loden
Nederlanders worden
gaarne gezien
r
CENTRALE
VERWARMING
Neemt de Kinder
verlamming af?
Laan, Schagen, Tel. ,20.
TERDAG 3 SEPTEMBER 1938. 81e Jaargang. No. 10665.
Lf jer N v. llitq.-Mir. „HoHondi Noorderkworlier" -
iet slat
twaalf!
>oorde
hei
roetSj
Jhine^
MSeiW spreekt opnieuw met Hen-
===5!ita onder vier oogen. Het pro-
Viejram van Karlsbad moet richt-
noer blijven.
Steeds meer wordt het duidelijk,
ook al beweert de Duitsche pers dat
Praag de eindbeslissing moet geven,
dat de Sudetenduitsche kwestie niet
door Tsjechen en Sudeten, maar door
Engeland en Duitschland zal wor
den opgelost. Eenerzijds is het Lord
Boüciman. die bijvoorbeeld eergiste
ren Henlein tot een bezoek aan Hit-
Jer inspireerde, anderzijds is daar
üfet de Duitsche regeering, die het thans
in di op een volksstemming schijnt te wil-
hn aansturen.
ft;
}üdd Hen is in Berlijn zeer tevreden over de
1°e fctics die het bezoek van Henlein aan
hebben uitgelokt en twijfelt thans
zij fijt aan de resultaten van een eventueele
volksstemming onder internationale con-
role.
I De Duitsche pers schrijft nog steeds na-
lClÊnikkelijk:
Het programma van Karlsbad
moet richtsnoer blijven.
tf> tan den loop van het gesprek tusschen
rterat c" ^'er' f'at tusschen vier oogen
n svoerd, verneemt men natuurlijk niets,
iren, ïccnt men, dat zekere overeenstemming
blijk: zijn bereikt. Interessanter is op het
ml)Ijk. het nieuws dat is uitgelekt over
line i onderhoud tusschen Ncville Henderson
net g;Bri(schen gezant te Berlijn, en von
daa bbcntrop;-
[e( initiatief daartoe kwam van Von Rib-
ii'op, die den Britschen gezant bij zich
oodigde. Besproken werd de situatio in
onde: Cboslowakije en de internationale ver
delingen, die daarover zijn gerezen. De
idusJritschg gezant, heelt von Ribbentrop daar-
le81np op de hoogte gebracht van de houding,
^.Jie de Engelsche ministers op de vergade-
en h|p van Dinsdag hebben aangenomen, bij
liej
welke vergadering de Britsche gezant aan
wijzig was. Von Ribbentrop is dus met de
volle wetenschap van het Britsche stand
punt naar Berchtesgaden vertrokken.
De heele situatie schijnt van Londen uit
gezien, op het oogenblik vrij verward, al
dus de N.R.Crt. De indruk wint veld, Hen
lein bereid is het nieuwe plan als een basis
voor onderhandelingen te aanvaarden. Dat
is ook de indruk van Lord Runciman.
Over de veel belangrijker vraag, hoe Hit-
Ier over de Tsjechoslowaaksche voorstellen
denkt, hoort men echter de meest verschil
lende meeningen Een stroom van tegenstrij
dige berichten komt hierover binnen: Hitier
zou bet plan willen aanvaarden als een
basis voor de onderhandelingen, maar zou
daarbij zeker voorbehoud maken; hij zou
het plan zonder meer verwerpen; hij zou 't
afwijzen, maar zelf met een tegenvoorstel
komen, in welk geval de deur voor onder
handelingen in elk geval nog opengelaten
zou worden, etc. etc.
Al deze berichten schijnen slechts dit ge
meen te hebben, dat zij niet zoozeer geba
seerd zijn op on'omstootelijk vastgestelde
feiten, dan wel op min of meer intelligente
gissingen. De Sfinx van Berchtesgaden weet
zijn geheim goed te bewaren.
Sudetenduitschers bii Benesj.
President Benesj heeft, Sudetenduitsche
afgevaardigden ontvangen.
Het gerucht gaat, dat naast de bezwaren,
die zij zouden hebben geopperd, de gede
legeerden tegenvoorstellen hebben gedaan.
In Sudetenduitsche kringen schijnt men
voldaan 'over den loop van het onderhoud.
Later op den dag had Lord Runciman
een onderhoud met den president, die hem
van de gevoerde besprekingen op de hoogte
bracht.
Wij lieten ons door de Engel-
schen niet dwarsboomen!
Morgen is het juist vijftig jaar geleden
dat op 4 September 1888 de acte van
oprichting der Koninklijke Paketvaart Maat
schappij werd gepasseerd.
In zijn „geschiedenis der Amsterdamsche
Stoomvaart" schrijft dr. M. G. de Boer, dat
•in 1S50 door het gouvernement een contract
werd gesloten met den oud-marine-officier
W. Cores de Vries en andere particulieren.
Toen de door het gouvernement gesloten
contracten in 1866 afliepen, werd de gehec-
le stoomvaart in Ncd.-Indië toevertrouwd
aan den Londcnschen reeder H. O. Robin-
son, die zijn concessie onderbracht in de
Nëd. Indische Stoomvaart Maatschappij.
De N. I. S. M. bleek echter geheel
te „verengclschen", de mij. richtte
het geheele handelsverkeer op Sin
gapore in plaats op Batavia!
Ook kwamen er tallooze klachten van de
passagiers over slechte behandeling en ac-
comodatie. De zaak kwam in de Kamer aan
de orde en toen in 1888 een nieuwe aanbe
steding van het contract zou' geschieden,
kwamen twee Nederlandsche reederijen, de
„Nederland" en de „Rotterdamsclie Lloyd"
tot overeenstemming en werd de Nederland
sche Pakctvaartmaatschappij opgericht.
Liquidatie van de N. I. S. M. volgde en
thans kan de K. P. M. op vijftig jaren bloei
terugzien.
ging-
Ami
r hei
30/
irmoe
uit
lijk o
'gdn
le N.
is
gïstre
Auf.
ar
nen;|
st-ZuL
Zeldzaam schouwspel op de Maas.
Rotterdam eert de Landsvrouwe
Gisteravond heeft H. M. de Konin-
in gezelschap van I-IH. KK. H.H.
Prinses Juliana en Prins Bcrnhard
het officieel aangekondigde bezoek
aan Rotterdam gebracht om er de
fraaie illuminatie van de Nieuwe
Maas, welke ter gelegenheid van de
jubileumfeesten is aangebracht in
oogenscliouw te nemen.
Het bezoek heeft ongeveer anderhalf uur
geduurd, Bijna drie kwartier hebben de Be
zoekers doorgebracht, aan boord van „De
tj»5 "Otterdam", het scliip waarmede zij de
Jllginier zijn opgegaan, teneinde alles van na-
»'J te bezien.
Aya,'en tusschen de 60 en 70.000 menschen
PP de been om de Koninklijke Familie met
ni{Uiao lioora's te verwelkomen. De officieele
oeting geschiedde door den loco-burge-
jfer, wethouder A. B. de Zeeuw.
De Koningin was gekleed in een
I gnjzen bontmantel, de Prinses in
I °en bruinen bontmantel met dichten
strooien hoed, Prins Bernhard in
do uniform van luitenant ter zee le
klasse.
Daar liggen de trotsche galjoenen.
Bij aankomst te ongeveer kwart
voor negen aan de Westerkade, ston-
den de Vorstelijke Personen tegelijk
op een van de mooiste punten om
de vloot van Piet Hein te kunnen ga-
dcslaan. In al haar flonkerende
pracht lag do Maas daar met millioe-
i non glimlichtjes van de illumina-
he op het donkere, zacht deinende
water.
boord begaven van „De Stad Rotterdam",
zong een <aubadekoor van 1200 personen Ha
re Majesteit een speciaal voor deze gelegen
heid getoonzette cantate toe.
Vuurwerk.
De vlootschouw werd besloten met een
brillant vuurwerk, dat de Maas en de gan-
sche omgeving, die toch al zoo tintelt van
licht, nog eens extra in feestelijken glans
heeft gezet. In duizenden en nog eens dui
zenden lichtdeeltjes spatten de zonnen heel
hoog in de lucht uit elkaar en af en toe
was het, alsof het vergankelijke licht van
de vuurwerkzonncn wilde wedijveren met
het eeuwig-constante licht van' de sterren,
waarmede de donkere avondhemel was be
zaaid.
Heb je wel gehoord
Bij het afscheid zong Rotte's Mannenkoor
onder leiding van Jos. Vranken Jr. voor de
Landsvrouwe en Haar Kinderen: „De Zil
veren Vloot", van Fred. J. Roeske.
Terwijl de hofstoet zich naar Den Haag
begaf, reden Prinses Juliana en Prins Bcrn
hard met hun groote Maybach door de ver
lichte stad en vertrokken draarop naar
Soestdijk.
H.M. de Koningin beeft de vraag gesteld
of het niet mogelijk zou zijn de schepen van
de Piet-Heinvloot in dezen vorm te behou
den.
Voorts heeft de Koningin belangstellend
geinformeerd naar de toestanden in de ha
ven en den stand van de werkloosheid.
En met dit blijk van Koninklijke belang
stelling in haar wel en wee, word de Oraii-
jeavond van de Maasstad besloten.
DUIZENDEN MOETEN OP KORTEN TER
MIJN HET LAND UIT.
Er heerscht thans, naar aanleiding
van de aangekondigde verscherpte
maatregelen, niet minder dan een
paniekstemming onder de Joden in
Italië, vooral onder die uit handel
drijvende en industrieele kringen.
De algemecnc indruk is, dat het Itali
aansche racisme strenger zal zijn dan het
Duitsche, hoewel men verklaart, geen Jo
denvervolging te willen. Grooten indruk
hebben de maatregelen vooral gemaakt in
de streek van Triest, waar vele Italiaan
sche en buitenlandsche Joden wonen, die
belangrijke posten in handel en zeever
zekeringsbedrijf bekleeden. Zij hebben er
vaak groote kapitalen belegd, waarvan het
opnemen netelige kwesties kan doen ont
staan. Vele Joden schijnen bet plan te
hebben naar Noord- en Zuid-Amerika te
verhuizen.
Vijfduizend Joden Milaan uit.
Hot aantal buitenlandsche Joden te Mi
laan, die Italië binnen zes maanden moe
ten verlaten, bedraagt ongeveer 5000. of 60%
der Joodsche bevolking. De meeste dezer
Joden zijn Duitschers, Oostenrijkers of Po
len.
De door Italië tegen de Joden genomen
maatregelen worden door bet Amerikaan-
sche departement van staat onderzocht. Het
departement zal vervolgens op grond van
zijn gegevens gebruikelijke instructies aan
den Amerikaanschen gedelegeerde in de
commissie voor het vluchtelingenvraagstuk
voorbereiden.
Toen Huil vragen werden gesteld over
den toestand weigerde hij ieder commen
taar.
st«'
was een prachtig heldere nazomeravond
eddfj1 eKaal donkere avondschemer omspande
bavensilhouet op den achtergrond van
Kier tot einder en dwars door het land-
rJoP ^i0Gn slingrerde zich de helverlichte
i;^' ^'oot van Piet Hein, de trotsche
L'T met l.l'aaie t'dgage, die daar op de
'bb, v' was inderdaad een zilveren vloot.,
udtt 1 nmgin, Prinses en Prins zich aan
Emigratie neemt toe
Goede kansen voor onze boeren
in Argentinië.
Door den Minister van Sociale Za
ken is aan de Tweede Kamer der
Staten-gcneraal aangeboden het ver
slag betreffende de emigratie en de
transmigratie over het jaar 1937.
Hier wordt het volgende aan ontleend:
De trek naar Zuid Afrika maakt
sinds 1935 het voornaamste element
uit van de overzeesche emigratie van
uit ons land.
Er vertrokken voorts een aantal emigran
ten naar de Vcreenigde Staten van Ameri
ka.. naar Argentinië ch Brazilië.
Geconstateerd wordt, dat de belang
stelling voor de oude immigratielan
den afnam, n.1. voor de Vereenigde
Staten van Amerika en Canada, in
verband met de vrij groote werk
loosheid, welke daar nog heerscht,
en nu meer het oog gericht op Zuid
Amerika.
Gebleken is, dat hij de zich ontwikkelen
de industrieën in verschillende immigratie
landen een zekere behoefte ontstaat aan
voldoende geschoolde technische krachten.
Ook voor landarbeiders-en voor land- en
tuinbouwers, die zich zelfstandig willen ves
tigen, blijven mogelijkheden bestaan.
Echter zal men er rekening mee
dienen te houden, dat voor fabrieks
arbeiders en voor alle half- en onge
schoolden, alsmede voor administra
tief personeel, de emigratiekanscn
uiterst gering zijn.
Er heeft in 1937 een belangrijke strooming
bestaan om tot het stichten van landbouw
kolonies van Nederlanders in den vreemde
te komen.
Overwogen wordt in deze landen vaste
posten te stichten, die zich regelmatig op de
hoogte moeten stellen van de kansen voor
Nederlanders, vestigingsplannen uitwerken
en bij aankomst in het nieuwe land de noo-
digc assistentie moeten verlcenen.
Argentinië.
Een onderzoek bevestigde, dat in Argen
tinië inderdaad wel eenige kansen voor
Nederlanders aanwezig zijn, indien een
behoorlijke organisatie zou worden opge
bouwd om de menschen bij aankomst ter
zijde te staan.
Verwacht mag worden, dat, indien
tot aanstelling van vertegenwoor
digers zal worden overgegaan, een
emigratiebeweging van Nederlan
ders naar Argentinië kan worden
opgebouwd.
Zuid-Arfika.
De gedachte, die men in Nederland soms
beeft omtrent de werkgelegenheid in Zuid-
Af rika, is niet geheel juist. Men is geneigd
té meenen, dat door de algemeene ople
ving er daar in alle mogelijke beroepen
voor buitenlanders kansen aanwezig zijn,
hetgeen niet het geval is, hoewel voor
personen, die over zoodanige geldmiddelen
beschikken, dat zij cenig risico kunnen dra
gen, er in vele opzichten grootere mogelijk
heden zijn dan in ons land.
Er dient rekening mede te worden gehou
den, dat de arbeidsmarkt in een land als
Zuid-Afrika, met een (blanke) bevolking
van slechts 2 millioen zielen, aan zekere
grenzen gebonden is.
Dit nummer bevat 16 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINTi
Verwachting: Matige tot zwak
ke wind uit Westelijke rich
tingen, gedeeltelijk bewolkt,
droog weer, koude heldere
nacht, zelfde temperatuur
overdag.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
Tenslotte kan worden geconstateerd
dat de drang tot emigratie in Ne
derland in het afgeloopen jaar be
langrijk is toegenomen, als gevolg
van de gunstiger berichten, welke
uit overzeesche landen binnenkwa
men. Er is dan ook alleszins aan
leiding voort te gaan, aan de voor
bereiding der emigratie groote aan
dacht te besteden én maatregelen
te nemen, opdat de mogelijkheid
daartoe in alle bijzonderheden wor
den onderzocht en wordt nagegaan,
welke stappen kunnen worden on
dernomen om de cmigraticbewging
in verschillende richtingen te bevor
deren.
De Nederlanders staan in de meeste lan
den zeer goed aangeschreven, zoodat waar
immigranten kunnen worden toegelaten,
Nederlanders gaarne worden gezien.
Rust aan de Spaansche
fronten
Stilte voor den storm?
Aan alle fronten, zoowel aan dat, aan den
Ebromond, waar de reclitschen het initia
tief hadden hernomen, als aan het front
van Estremadura, waar de regeeringstroe-
pen het verloren terrein poogden te herwin
nen, heerscht rust.
Ook ten zuiden van Zujar aan het front
van Estremadura is het thans weer kalm.
In beide kampen bereidt men zich op nieu
we gevechten voor. De luchtmacht verricht
boven verscheidene sectoren verkennings
vluchten en bombardementen.
ALLEEN ONZE ONBE
RISPELIJKE UITVOE
RING EN ONZE LAGE
PRIJZEN DOEN ONS
STEEDS NIEUWE
CLIëNTèLE VERWER
VEN.
DE V
ALKMAAR
Tel. 2197-3897
TECHN.BUREAU
R 1 E S
ROTTERDAM
44504
Gunstige berichten uit Rotterdam
Tc Valkscnwaard zijn twee gevallen van
kinderverlamming geconstateerd cn wel bij
een vierjarig meisje en een zesjarig jonge
tje uit verschillende gezinnen.
Uit Rotterdam wordt ook weer een nieuw
geval van de gevreesde ziekte gemeld.
Het ziet er, volgens de Msb., naar uit, dat
de ziekte weer aan het afnemen is.
Aan de snelle uitbreiding van de vorige
week is althans een einde gekomen. De
kans bestaat," dat de maatregel ter sluiting
der scholen te Rotterdam na 12 September
zal worden ingetrokken:
De Chineesche verdedigers In
een ijzeren greep. Elders be
richten de Chineezen overwin
ningen behaald te hebben.
Naar uit Lioean in de provincie
Anhwei wordt gemeld, hebben de
Japansche troepen, die uit Anhwei
de provincie Honan zijn binnenge
rukt, definitief de buitenste Chinee
sche verdedigingslinie van Hankau
doorbroken. Gisteren heeft een uit
Lioean naar het westen oprukkende
Japansche colonne de op de grens
tusschen Anhwei en Honan gelegen
stad Yehkiatsi bezet.
Alle verdere operatics in de provincies
Sjansi, Honan, Anhwei, Hoepci cn Kian
Gsoe houden hiermede verband. In het
Noorden van Hankau bij den Lojang-spoor-
weg (den westelijken arm van de Loenghai-
spoorweg) blijven Toengkwan, Lojang en
Tsjengtsau de bedreigde punten.
De middelste Japansche colonnes, welke
vanuit Anhwei opereeren, splitsen zich in
twee groepen, waarvan de eerste groep pro
beert, de rivier Hwai te bereiken, de tweede
hot Hwai gebergte, met aJs hoofddoel den
spoorweg HankauTsengtsau af te snijden
De zuidelijke Japansche colonnes operee
ren in Hopei en Kiangsoe; na den val van
Iloeangmei cn Joeitsjang marcheeren de
Japanners parallel op ten Noorden en Zui
den van de Jangtse, terwijl de Japansche
oorlogsschepen gestadig deze rivieren
stroomopwaarts varen.
Langs het Pojangmeer wordt Teian be
dreigd. De ring om Hankau wordt dus van
dag tot dag nauwer.
Op de kaart ziet men met zwarte pijltjes
de Japansche aanvalsrichtingen aangegeven
bet. geheel geeft een duidelijk beeld hoe de
Japanners trachten Hankau op verren af
stand te isoleeren,
Japansche en Chineesche offen
sieven.
Drie colonnes van het Japansche leger
hebben ten zuiden van Kioekiang een ge-
lijktijdigen aanval ingezet, naar 't schijnt
met de bedoeling zich meester te maken
van teian aan den spoorweg Kioekiang
Nantsjang.
De Chineesche strijdkrachten hebben
Woensdag in het N.O. van Hoenan een
algemeen offensief ingezet en rukken con-
vergeerend op naar Mangbsien.
Naar het Chineesche persbureau meldt,
zijn de Chineesche troepen er in geslaagd,
onder dekking van geschut en lucht
macht, een gel\eele Japansche afdeeling, die
twee heuvels tusschen Hwangmei en Soc-
soeng bezet hield, te vernietigen. Hosian
ten Zuidwesten van Loen is door de Chi-
neezen ontruimd. Op 30 Augustus hebben
de Japanneezen weer gebruik gemaakt
van gifgassen, met het gevolg, dat de man
schappen van een Chineesche compagnie
aan den Westelijken oever van de rivier
de Pi om bet leven gekomen zijn. Aan het
front tusschen Kioekiang en Nantsiang zijn
300 Japanneezen inuresloten, de helft daar
van sneuvelde terwijl do rest in verwar
ring vluchtte.
De Japansche troepen lijden zware ver
liezen. naar schatting worden dagelijks 1000
lot 3000 gewonden v. Kioekiang naar Sjang
hai vervoerd.
In het Oosten van Honan zijn uitgebreide
oppervlakten overstroomd door het water
van de gele rivier, dat zich hier een weg
gebaand heeft.
Er worden weer verschillende Japansche
luchtbombardementen gemeld. Het bericht
over de Engelsche leening aan China is
gisteren later weer tegengesproken.
