Wegen-
verbelering
Adempauze in
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
orlog of wede
handen
M\n Benesj
Engeland noch Frankrijk willen
thans druk uitoefenen op Praag
Tsjecho-Slowakije
Hitler spreekt heden
—voor de radio
Eogclscb parlement
heden bijeen
Co II r<l lil
Laan, Schagen, Tel. 20.
AANDAG 26 SEPTEMBER 1938. 81e Jaargang. No. 10684.
vet def Uitg.-Mif. „VloHands Noorderkwartier"
tand van silezisch
hen?
Naar van betrouwbare zijde uit
jonden wordt vernomen, zijn de
toofdpunten van Hitler's eisohen voor
le regeling in Tsjechoslowakije, zoo
als deze uiteengezet zijn in het Duit-
che memorandum, dat door bemid-
eling van Chainberlain aan de
ftsjechoslowaaksche regeering is
oorgelegd. de volgende:
[^terugtrekking van alle Tsjechische
Irijdkrachten, politie, gendarmerie,
ouanebeambten en grenswachten
lit de te ontruimen gebieden, zooals
leze uiteengezet zijn in de bij het
nemorandum gevoegde landkaart.
Deze kaart publiceerden wij reeds
on ialerdag.). Dit gebied moet op 1
Ictober aan Duitschland worden
vergedragen.
t ontruimde gebiccl moet in zijn tcgen-
digen toestand worden overgedragen,
zonder dat de militaire, economische
rkeersinrichtingön. met inbegrip van de
[organisatie van den iuchtdienst. en alle
"Stations, vernield of onbruikbaar ge-
t zijn. Het rollend materiaal van het
wegliet in het gebied moet in onbe-
igdon staat worden overgedragen.
Duitsche regeering gaat ermede ac-
I, dat een gevolmachtigde vertegenwoor-
van de Tsjechoslowaaksche regeering
t Tsjechoslowaaksche leger wordt toc-
K'l aan het hoofdkwartier van de
che militaire strijdkrachten, om de bij-
rheden van de wijze van uitvoering
jvacuatie te regelen.
Tsjechoslowaaksche regeering moet
ildelli.sk alle Sudetenduitschers die waar
ook op het gebied van den Tsjechoslo-
schon staat dienst doen bij de militaire
krachten of bij de politie, ontslaan en
tan, huiswaarts te keeren.
Tsjechoslowaaksche regeering moet
politieke gevangenen van Duitsch ras
(ten.
Duitsche regeering is bereid toe te
dat vóór 2 November uiterlijk een
itemming wordt gehouden in nog na-
fast te stellen gebieden.
'andcringen in de nieuwe grens voort-
inde uit de volksstemming moeten door
Diiitscli-TsjeChische- of een intérnatio-
commissie worden geregeld,
volksstemming- zelf moet geschieden
r toezicht van een internationale com-
itschland stelt voor, dat een gezagheb-
e Duitsch-Tsjcchische commissie wordt
stcld, voor de regeling van alle verdere
Is.
durende de volksstemming moeten bei-
artije.n haar militaire strijdkrachten uit
ibieden terugtrekken.
Duitsche eischen gaan veel verder clan
Waarin Praag onder druk van Londen
Parijs eerder hacl toegestemd,
tfners staat wel vast, dat Duitschland
nis de grenzen van de nieuwe, verkleinde
choslowaaksche staat wil garandeeren,
Polen en Hongarije, dat ook doen,
pen natuurlijk neerkomt op een botte
ering, daar juist deze landen ernstige
praken op Tsjechoslowaaksch grondge-
doen gelden, en dus, tenzij hun eischen
Idig worden ingewilligd, wel nimmer
iicuwc grenzen van Tsjechoslowakije.
'bij alleen hel Sudetenduitsche gebied
lt geamputeerd, zullen erkennen,
ri aar komt bij, dat Praag, indien het de
«sclic eischen inwilligt, alle fortificaties
Pi'onsversterkingen in handen van Hitier
'levert en geheel onbeschermd tegenover
Dorde Rijk komt tc staan,
at is begrijpelijk, dat de Tsjechen, ge-
do ervaring, hier zeer weinig voor ge
len.
rouwens ook Chamberlain heeft begre-
i dat het voor Praag toch wel zéér be-
aarlijk zal zijn om aan dil Duitsche ulti
tum le voldoen, en volgens een telegram
tmlgrado, heef) hij dan ook Hitler te ver-
gegeven, dat hij slechts zijn bemidde-
f koii verkenen tot het overhandigen van
f uuitsche memorandum, doch niet zóó
Kon gaan, om Praag tot inwilliging te
piseeren.
He woord is dus thans aan Pre
sident Benesj en zijn raadgevers, die
•ermede de beslissing over vrede of
oorlog in Midden-Europa, ja mis
schien in heel de wereld, in handen
hebben.
Het spreekt vanzelf dat hij een dergelijke
groote verantwoordelijkheid de daarbij di
rect belanghebbenden niet stil zitten.
Niet alleen, dat Praag zijn voelhorens reeds
naar Polen heeft uitgestoken en zich bereid
schijnt te hebben verklaard om te onderhan
delen over den afstand van Silezisch Tc-
sclien, ook Londen en Parijs zitten niet stil
en stellen blijkbaar hun houding vast.
Na de uiteenzetting van Chamberlain over
de- tc Godesberg gevoerde besprekingen, is
dc Britsche ministerraad gisteren tweemaal
in Downingstreet bijeengeweest, terwijl ook
dc Franschc ministers vergaderden en daar
na Daladicr en Bonnet opnieuw naar Lon
den hebben afgevaardigd om met hun Brit
sche collega's te beraadslagen.
Deze bijeenkomst heeft gisteren plaats ge
had, doch dc resultaten zijn nog niet bekend
gemaakt. Het voorloopige standpunt der
Tsjechoslowaaksche regeering tegenover de
Duitsche eischen was tijdens deze bespre
kingen te Londen- reeds bekend gemaakt.
Het schijnt, dat de regeering le Praag in
dit bericht aan Londen, dat gistermiddag
door den gezant Masarijk werd overhandigd,
doet uitkomen de verschillen tusschen de
oorspronkelijke FranschEngelsche voor
stellen en het Hitler-memorandum.
1. De Fransch-Engelsche voorstellen be
vatten slechts een idee. waarvan de gevol
gen door een neutrale internationale com
missie moeten worden vastgesteld.
Mi Her wenscht zijn plan zelf te verwezen
lijken, op de wijze zooals hij dat wcnscht en
dit op de kaart aangeeft en preciseert.
2. De Fransch-Engelsche. voorstellen voor
zagen slechts dat de Tsjechen geen enkel
gebied zouden ontruimen zoolang dc inter
nationale commissie geen besluit zou heb
ben genomen. Hitler daarentegen eischt dat
de Tsjechen, het gebied, dat hij voor
den eersten Oclober zou willen bezetten,
zouden verlaten en hun goederen en
bezittingen zouden achterlaten.
Het Tsjechische antwoord aan Londen
legt er verder den nadruk op, dat wat Hit
ler wenscht in werkelijkheid niet een rege
ling van het vraagstuk der Sudetenduit
schers is, doch de bezetting van militaire
en strategische punten in Tsjechoslowakije.
Dc indruk, welke het memorandum van
Iiitler in Parijs en Londen heeft verwekt is
er in het algemeen een van afkeuring.
Men wijst er op, dat dit geen vorm van
regeling is ecner delicate internationale
kwestie, maar eerder het „diötaat" van een
zegenvierenden staat aan den vooravond
van een wapenstilstand.
Intlissehen heeft de wereld weer een uit
stel van eenige dagen en kunnen de vredes-
invloeden, welke ook in Duitschland werk
zaam zijn. zich doen gelden.
Overal is het rustig, de bevelen
der regeering stipt opgevolgd.
Hitler zal het district Asch,
waar de Sudeten het heft in
handen hebben, niet binnen
rukken.
Verplichte arbeids-
dienst ingesteld
Volgens de laatste berichten is
het alles rustig in Egerland, waar
het leven, thans weer onder het
Tsjechische bestuur, zijn normalen
gang gaat,
Tsjechische (roepen hebben het moeilij
ke heuvelachtige gebied van Schwader-
bach wederom bezet, evenals alle andere
districten, welke gedurende korten tijd in
handen der Henleinisten waren.
Asch, dat aan drie zijden door Duitsch
gebied is omringd en dus gem*»kkHük is
„af te knijnen". is derhalve liet ecnice deel
van het Tsjechoslowaaksche grondgebied
met een Sudetcnduitsch bestuur.
In een telegram uit Asch zegt de speciale
verslaggever van Reuter, dat het Duitsche
rijksvveerleger niet het district Asch zal
binnenrukken. Indien het van Hitler bevel
krijgt. Tsjechoslowakije binnen te rukken,
zal het van Saksen en Oostenrük uit de
Tsjechoslowaaksche grenzen overschrijden
Het vrijkorps der Sudefenduitschers heeft
van Hitler zelf hevel gekregen, niet Asch
of Tsjechosiowaakseh grondgebied binnen
te rukken, voordat het van hem ondrach'
hiertoe heeft gekregen. De taak van het
vrijkorns beslaat op het oogenhlik nog uil
patrouilleeren langs dc DuitschTsjecho
slowaaksche grens.
Incidenten worden dan ook niet gemeld,
behalve dan een mislukte aanval van Sude
tenduitschers op een militaire post in het
Bohcemsche woud.
EEN „HISTORISCHE MANI
FESTATIE OP EEN HISTO
RISCH UUR".
Minister Goebbels Leeft bekend ge
maakt, dat hedenavond in het
Sportpaleis te Berlijn een groote
volksbijeenkomst zal worden ge
houden, die door alle Duitsche zen
ders zal worden uitgezonden.
Op deze bijeenkomst, die om acht
uur Duitsche tijd (8.20 uur Nederl.
tijd) aanvangt, zal Hitler het woord
voeren.
Hitler's rede zal, naar de Duitsche
radio verklaart, „een historische
manifestatie" op een „historisch
uur" zijn. Goebbels mobiliseert alle
partijorganisaties, opdat iedereen
naar Hitler kan luisteren. Op
straat zullen luidsprekers worden
opgesteld, waardoor het publiek de
toespraak zal kunnen volgen.
Het mobilisatiebevel stipt opgevolgd.
Volgens de Tsjechoslowaaksche omroep is
het mobilisatiebevel stipt opgevolgd.
De Duitsche bevolking laat zich
niet beinvloeden door de tendentieu
ze en leugenachtige mededeelingen
van de Duitsche zenders, die haar
tot opstand aanzetten. De gi'oote
meerderheid dezer 'bevolking kon
zich rekenschap geven van de on
waarheid der Duitsche berichten.
Aan den oproep tot ongehoorzaam
heid van Hcnlein. die meermalen
door een Duitsch station herhaald
werd, hebben slechts jonge rad
draaiers van de Sudetenduitsche
partij gevolg gegeven.
De omroep deelde verder mede. dat. de
autoriteiten in geen enkel" geval haar toe
vlucht tot het standrecht hebben behoeven
te nemen.
„Er heeft geen enkele militaire» terecht
stelling plaats gehad. Alle andersluidende
berichten zijn verzonnen en leugenachtig.."
Buitengewone maatregelen?
Volgens het Duitsche nieuwsbureau is in
alle plaatsen van Tsjecho-Slowakije een
plakkaat aangebracht, waarbij het uithan
gen van Sudetenduitsche vlaggen o.a. ver
boden zou zijn.
Wie een insigne draagt der Sudetenduit
sche partij, of een hakenkruisarmband
wordt ter plaatse gefusilleerd.
Wanneer om een of andere reden een
schot valt, mag niemand naar deze plaats
tocloopcn of wegloopen, doch moet. hij rus
tig verder gaan. Wordt hij evenwel aange
roepen, dan moet hij blijven staan. Wie
in strijd hiermede handelt, wordt neerge
schoten.
Op straal mogen niet meer dan twee per
sonen hij elkander zijn.
Het dragen van wapenen, zoomede het
bezit er van, wordt direct met den kogel
gestraft.
Indien zich buitengewone gebeurtenissen
voordoen, is slechts aan vrouwen, kinderen
en grijsaards toegestaan de grens over te
gaan, aldus het D.NB.
De Britsche kolonie is uit Praag vertrok
ken. Het schijnt dat de Poolsch-Tsjechoslo-
waaksclic verbindingen zijn verbroken.
Verplichte arbeidsdienst.
Een verplichte arbeidsdienst is ingesteld
voor alle mannen en vrouwen van 17 tot 69
jaar. Overal worden de hevelen stipt opge
volgd, behalve dan in Asch, waar de Hen
leinisten de baas zijn.
Zaterdag bereidde men zich daar min
of meer op een beleg voor en stonden de
Tsjechische troepen op 5 K.M. afstand.
Voorts kan nog worden medegedeeld, dat
de aanneming van particuliere binnen- en
buitcnlandschc telegrammen voorloopig is
opgeschort, evenals de intercommunale en
in t ernat ion a I e telefoongesprekken
oVlgens van de grensstations ontvangen
berichten is Vrijdagavond reeds het ge-
heele spoorwegverkeer tusschen Duitsch
land en Tsjechoslowakije van Tsjechoslo
waaksche zijde gestaakt, nadat reeds van
tevoi-en op tien verschillende trajecten het
verkeer gestagneerd was door dc vernieling
van spoorlijnen en bruggen.
Naar Havas meldt meent men te
weten, dat het Engelsche parlement
begin van deze week, waarschijn
lijk heden, zal worden bijeengeroe
pen.
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT S EINT«
Verwachting: Zwakke tot ma
tige wind uit Zuidelijke)
richtingen, zwaar bewolkt
tot betrokken, iels koeler in
het Westen mogelijk eeni-
gen regen, in het Oosten
weinig of geen regen.
Verdere vooruitzichten: Geleide
lijk koeler.
DUITSCH—OOSTENRIJKSCHE TOLGRENS
OPGEHEVEN,
Berlijn, 24 Sep. (D.N.B.):
De Duitsche rijksminister van Financiën
heeft bopaald, dat de Duitsch—Oostenrijk-
sclie tolgrens met ingang van 1 October a.s.
wordt opgeheven. Het goederenverkeer in
groot-Duitschland wordt daarmee geheel tol
vrij gemaakt.
Duitschland houdt onze
haring vast
Groote schade voor de reerderijen.
Wagons voor Tsjechoslowakije
mochten niet verder.
Visöhexporteurs in I.Tmuiden hebben uit
Duitschland bericht ontvangen, dat de door
hen verzonden wagons versche haring, be
stemd voor Tsjechoslowakije, tengevolge van
de stagnatie in het gewone spoorwegverkeer
langs de TsjechischDuitsche grens, in
Duitschland zijn vastgehouden.
Het betreft hier 15 a 20 wagonladingen,
zoodat de schade groot is, temeer, omdat,
zelfs wanneer de zendingen terug zouden ko
men, de haring in IJmuiden onverkoopbaar
zou zijn.
Nieuwe voorzitter van de
Liberale Staatspartij
In de Zaterdag j.1. gehouden buitengewo
ne algenieene vergadering van de Liberale
Staatspartij, werd prof. Mr. B. M. Telders te
Leiden hij enkele candidaatstelling tot voor
zitter gekozen.
Op de begrooting van
het Vcrkeersfonds 1939
is voor onderhoud en
verbetering van dc
Rijkswegen in totaal ca.
30 mill. gld. uitgetrok
ken, waarvan bijna 27
mill. gld. op den Ka-
pitaaldienst en de rest
op den Gewonen dienst
Op den Kapitaaldienst
komt voor de bruggen
met toeleidende wegen
een totaalbedrag van
bijna 91/» mill. gld. voor.
waarbij vooral in het
oog valt een post van
f 1.200.000 voor een brug
over de Merwede te
Gorinchcm en een post.
van 1 mill. gld. voor
een tunnel te Velsen.
Nevenstaand kaartje
geeft een overzicht van
de verdeeling van het
totaal bedrag over de
verschillende Rijkswer-*
ken, voor zoover dit de
meer belangrijke posten
betreft»